Γιώργος Καββαδίας Έρχεται και ξανάρχεται στην επικαιρότητα το ερώτημα σχετικά με το ωράριο και τον χρόνο παραμονής των εκπαιδευτικών στο σχολείο. Δεν είναι και λίγοι οι Διευθυντές που ζητούν αυθαίρετα από τους εκπαιδευτικούς να παραμένουν στο σχολείο μέχρι τις 14.00 ή και να καλύπτουν "κενά" (ώρες διδασκαλίας) εκπαιδευτικών που απουσιάζουν.
Αυθαίρετα γιατί υπολογίζουν 6 ώρες υποχρεωτικά ανά ημέρα, οπότε θεωρούν υποχρεωτικό ωράριο το 8.00-14.00. Ο νόμος όμως σε καμία περίπτωση δεν ορίζει κάτι τέτοιο. Ο νόμος αναφέρεται στην παραμονή στο σχολείο και βάζει ανώτατο όριο τις 6ώρες ημερησίως, εφόσον εκτελούνται εξωδιδακτικές εργασίες που ανατέθηκαν. Το 6 ώρες ημερησίως λοιπόν είναι, κατά το νόμο, απλώς το ανώτατο όριο και ΟΧΙ το υποχρεωτικό ωράριο.
Το διδακτικό ωράριο των εκπαιδευτικών της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης καθορίζεται με:
α) την παρ. 13 του άρθρου 14 του ν. 1566/1985 (167 Α΄), όπως αντικαταστάθηκε με την υποπαρ. Θ2, περ.2, του άρθρου πρώτου του ν. 4152/2013 (107 Α΄) και
β) την παράγραφο 3 του άρθρου 48 του ν. 2413/1996 (Α΄ 124).
Το εργασιακό ωράριο των εκπαιδευτικών Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης ρυθμίζεται με την παρ. 8 του άρθρου 13 του ν. 1566/1985 (167 Α΄), όπως έχει τροποποιηθεί με την παρ. 2 του άρθρου 101 του ν. 4823/2021 (136 Α΄).
Από την διατύπωση των δύο ως άνω προβλέψεων και από την νομολογία που έχει κρίνει το ζήτημα των ορίων διδακτικής αλλά και διοικητικής απασχόλησης των εκπαιδευτικών [(ΑΠ 772/2010 (Δημοσίευση ΝΟΜΟΣ) και ΑΠ 252/2008 (Δημοσίευση ΝΟΜΟΣ)] προκύπτει σαφώς ότι υφίσταται διάκριση μεταξύ του διδακτικού ωραρίου, που ορίζεται σαφώς και του ωραρίου εργασίας, το οποίο σχετίζεται με την ανάθεση ορισμένου διοικητικού έργου.
Σε περίπτωση, που στον/στην εκπαιδευτικό δεν έχει ανατεθεί συγκεκριμένο εκπαιδευτικό/διοικητικό έργο, δικαιούται να αποχωρήσει από το σχολείο μετά την λήξη του διδακτικού του ωραρίου ή να προσέλθει πριν την έναρξη του εάν η έναρξη του διδακτικού ωραρίου δεν συμπίπτει με την έναρξη του ημερησίου σχολικού προγράμματος (Διοικητικό Εφετείο Αθηνών 438/2009, Α Δημοσίευση ΝΟΜΟΣ).
Τι ισχύει για την κάλυψη κενών
Αντιστοίχως, έχει κριθεί από την νομολογία των Δικαστηρίων ότι η αντικατάσταση εκπαιδευτικού, που λείπει ή η κάλυψη κενού ή η απασχόληση των μαθητών/τριων με οποιονδήποτε τρόπο, σαφώς συνιστά παροχή διδακτικού έργου.
Υπό την έννοια αυτή, η ανάθεση απασχόλησης των μαθητών/τριων ή η αντικατάσταση εκπαιδευτικού ή η κάλυψη κενού θα πρέπει να εντάσσεται στα πλαίσια του διδακτικού ωραρίου των εκπαιδευτικών.
Επομένως, ο/η εκπαιδευτικός υποχρεούται να απασχολήσει μαθητές/τριες που για οποιοδήποτε λόγο έχουν κενό, μόνο εφόσον δεν συμπληρώνει το υποχρεωτικό του εβδομαδιαίο διδακτικό ωράριο.
Αντίστοιχα, στην περίπτωση που γίνεται αναμόρφωση του ημερήσιου ή εβδομαδιαίου προγράμματος, λόγω απουσίας εκπαιδευτικού, αυτή θα πρέπει να μην παραβιάζει το ημερήσιο ή εβδομαδιαίο ωράριο των εκπαιδευτικών.
Η νομολογία έχει ομοίως κρίνει ότι «η υπέρβαση των ωρών αυτών απασχόλησης χωρίς την τήρηση των νομίμων διατυπώσεων, αποτελεί παράνομη υπερωρία. Στην εξωδιδακτική απασχόληση περιλαμβάνονται εκδρομές, περίπατοι και εφημερίες των εκπαιδευτικών». Οποιαδήποτε πρόσθετη ώρα απασχόλησης πέραν των ανωτέρω ωρών (διδακτικού ή εργασιακού ωραρίου) συνιστά συνεπώς υπερωριακή απασχόληση και θα πρέπει να αμείβεται ως τέτοια.
Από τα ανωτέρω προκύπτει ότι:
Α) Εκπαιδευτικοί με πλήρες διδακτικό ωράριο δεν υποχρεούνται να καλύπτουν κενά λόγω απουσίας άλλου εκπαιδευτικού ή να απασχολούν τους μαθητές με οποιοδήποτε τρόπο.
Β) Δεν υφίσταται καμία υποχρέωση παραμονής στο σχολείο από την έναρξη έως τη λήξη λειτουργίας (8πμ-2μμ). Οι εκπαιδευτικοί παραμένουν υποχρεωτικά μόνο για τις ώρες διδακτικής απασχόλησης και επιπλέον μόνο εφόσον τους έχει ανατεθεί συγκεκριμένο διοικητικό έργο. Με την ολοκλήρωση αυτών δικαιούνται να αποχωρούν από το χώρο εργασίας.
Υπενθυμίζουμε επίσης ότι όσον αφορά στις συνεδριάσεις των Συλλόγων Διδασκόντων: «Οι συνεδριάσεις γίνονται μέσα στο ωράριο εργασίας και σε καμιά περίπτωση σε ώρες διδασκαλίας των μαθημάτων» (Ν. 1566 άρθρο 11 ΣΤ.2). Καμία συνεδρίαση δε μπορεί να γίνεται εκτός εργασιακού ωραρίου ή σε αργίες. Τη μέρα που έχει συγκληθεί ο ΣΔ, γίνεται σύμπτυξη των διδακτικών ωρών, ώστε να μείνει χρόνος πριν τη λήξη του ωραρίου εργασίας για να συνεδριάσει ο ΣΔ.
Ο δεκάλογος για την τήρηση και μη παραβίαση του ωραρίου (Από ανακοίνωση των Αγωνιστικών ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΩΝ ΔΕ)
Το εργασιακό ωράριο των εκπαιδευτικών είναι κατ’ ανώτατο 30 ώρες. Το διδακτικό ωράριο των εκπαιδευτικών είναι κατ’ ανώτατο 23 ώρες, είναι απαραβίαστο και καθορίζεται από το N.4152/2013 (αίτημα μας βέβαια παραμένει η επαναφορά του στο προ του νόμου/2013 διδακτικού ωραρίου.)
Με τη λήξη του διδακτικού του ωραρίου ο εκπαιδευτικός μπορεί να αποχωρήσει, εκτός αν κάποια φορά (όχι κατ΄ εξακολούθηση) του έχει ανατεθεί από το σύλλογο διδασκόντων άλλο συγκεκριμένο έργο (εκπαιδευτικού/παιδαγωγικού-πολιτιστικού χαρακτήρα) ή υπάρχει συνεδρίαση του συλλόγου διδασκόντων.
Είναι σαφές ότι καμιά οδηγία-εντολή για υποχρεωτική παραμονή μέχρι τις 2 μμ δεν είναι σύννομη, ως εκ τούτου αρνούμαστε μια τέτοια «παραμονή» και κάθε τέτοια εντολή απ’ όπου κι αν προέρχεται.
Σε καμία περίπτωση, επίσης, η διάταξη του άρθρου 245 του ν. 4512/2018, δε θεσπίζει υποχρέωση παραμονής των εκπαιδευτικών στο σχολείο για τον πέραν του διδακτικού ωραρίου χρόνο, παρά μόνο όταν η παραμονή συνδέεται με άλλο συγκεκριμένο έργο που έχει ανατεθεί στους εκπαιδευτικούς από τα αρμόδια συλλογικά όργανα.
Δεν εφαρμόζουμε καμιά προφορική εντολή για κάλυψη ωραρίου πέραν του διδακτικού μας. Αν συμβεί αυτό, ζητάμε γραπτή εντολή, ώστε να μπορεί να προσβληθεί η συγκεκριμένη παράνομη ανάθεση με κάθε τρόπο (συνδικαλιστικό, νομικό. Ο Ν. 1566/85 κάνει σαφή διάκριση μεταξύ εργασιακού και διδακτικού ωραρίου, ορίζοντας με σαφήνεια ότι οποιαδήποτε απασχόληση στην τάξη εντάσσεται σε διδακτικό ωράριο (έχει κριθεί και από την νομολογία των Δικαστηρίων).
Κατά συνέπεια δεν ευσταθεί ότι μπορεί συνάδελφος να «απασχολήσει» παιδιά στην τάξη στα πλαίσια του εργασιακού του ωραρίου. Επιτήρηση μαθητών προβλέπεται μόνο στο διάλειμμα και στην εφημερία μας. Όλες τις άλλες ώρες το σχολείο βρίσκεται σε διδακτικό έργο!
Δεν είμαστε υποχρεωμένοι, εφ όσον συμπληρώσουμε το διδακτικό μας ωράριο, να απασχολούμαστε σε «γραμματειακή υποστήριξη» ή σε αναπλήρωση των διευθυντών και υποδιευθυντών.
Απαιτούμε την κάλυψη τέτοιων αναγκών από μόνιμους διοικητικούς υπαλλήλους ή συναδέλφους που δεν καλύπτουν το ωράριό τους.
Όσοι εκπαιδευτικοί απασχολούνται σε γραμματειακή υποστήριξη σχολικών μονάδων και σε υπηρεσίες διοίκησης της εκπαίδευσης [βάσει της παρ. 6 του άρ. 25 του Ν.4203/2013] η συμπλήρωση ωραρίου αφορά τις ώρες του υποχρεωτικού διδακτικού ωραρίου και μόνο.
Οποιαδήποτε αυθαίρετη επέκταση του ωραρίου για γραμματειακή υποστήριξη, ενώ ο εκπαιδευτικός έχει συμπληρώσει το υποχρεωτικό του ωράριο, από τη διοίκηση των σχολικών μονάδων και των υπολοίπων υπηρεσιών εκπαίδευσης είναι παράνομη.
Η διαμόρφωση του εβδομαδιαίου ωρολογίου προγράμματος γίνεται με δημοκρατική συλλογική συζήτηση στο σύλλογο διδασκόντων. Αυτή η συζήτηση και η δημοκρατική συλλογική κουλτούρα πρέπει να πρυτανεύσει σε κάθε σχολική μονάδα. Καλούμε τους συλλόγους διδασκόντων και τους διευθυντές των σχολείων να συμπράξουν στην υπεράσπιση της δημοκρατίας στο σχολείο και του κυρίαρχου ρόλου του συλλόγου διδασκόντων.
Στη διαμόρφωση του προγράμματος πρέπει να υπάρχει μια (κατά το δυνατόν) ισοκατανομή των κενών, με τα λιγότερα δυνατόν κενά για τον καθένα και μια (κατά το δυνατόν) ισοκατανομή στην ώρα αποχώρησης των συναδέλφων με τη λήξη του διδακτικού τους ωραρίου.
Σε περίπτωση απουσίας εκπαιδευτικού προσωπικού, ιδιαίτερα με την έναρξη της χρονιάς, οι σύλλογοι διδασκόντων να διαμορφώσουν μεταβατικά προγράμματα που θα εκτείνονται μόνο όσο επιτρέπει το υποχρεωτικό ωράριο των εκπαιδευτικών που υπηρετούν στο σχολείο.
Τα διάφορα σεμινάρια, συνεδριάσεις συλλόγου διδασκόντων, ενημερώσεις-συναντήσεις με γονείς κλπ, δεν μπορεί να απαιτούν την παραμονή των συναδέλφων πέρα από το εργασιακό τους ωράριο, και ασφαλώς σε καμία περίπτωση απογευματινές ώρες.
Δεν εφαρμόζουμε καμιά προφορική εντολή της διοίκησης που αφορά καταστρατήγηση του πλαισίου εργασιακών δικαιωμάτων και σε κάθε περίπτωση απαιτούμε έγγραφη και αιτιολογημένη εντολή.
Σε ορισμένες περιπτώσεις που καλείται ο σύλλογος να «αποφασίσει δημοκρατικά» καταστρατήγηση των εργασιακών μας δικαιωμάτων δεν το επιτρέπουμε.
Επίσης, δεν αλλάζει το ημερήσιο πρόγραμμα ενός σχολείου σε περίπτωση στάσεων εργασίας ή απεργιών, πρόκειται για αντισυναδελφική και αντισυνδικαλιστική πράξη.
Καταγγέλλουμε αμέσως στην ΕΛΜΕ μας κάθε αυθαιρεσία και παραβίαση των δικαιωμάτων μας!»
* Ο Γιώργος Κ. Καββαδίας είναι φιλόλογος στο 3ο ΓΕΛ Κερατσινίου, μέλος του ΔΣ της ΕΛΜΕ Πειραιά, μέλος της ΣΕ του περιοδικού «Αντιτετράδια της Εκπαίδευσης» του Εκπαιδευτικού Ομίλου
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
ΕΛΜΕΠΑ: Το κορυφαίο πρόγραμμα Ειδικής Αγωγής στην Ελλάδα για διπλή μοριοδότηση
Το 1ο στην Ελλάδα Πρόγραμμα επιμόρφωσης Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς με Πιστοποιητικό
ΑΣΕΠ: Η πιο Εύκολη Πιστοποίηση Αγγλικών για μόρια σε 2 ημέρες (δίνεις από το σπίτι σου με 95 ευρώ)
Παν.Πατρών: Μοριοδοτούμενο σεμινάριο ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗΣ με 65Є εγγραφή - έως 18/11
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ - ΓΑΛΛΙΚΩΝ - ΓΕΡΜΑΝΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
2ος Πανελλήνιος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ: Τα 2 μαθήματα εξέτασης και η ύλη
