Νίκος Μάστορας Μια ματιά στο παρόν, αλλά και στο -όχι ευοίωνο- μέλλον του επαγγέλματος του εκπαιδευτικού στην Ελλάδα ρίχνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία δημοσιοποίησε τη νέα της Έκθεση παρακολούθησης της εκπαίδευσης και κατάρτισης 2023 για τη χώρα μας.
Από την έκθεση αυτή, το alfavita.gr παρουσιάζει σήμερα το κομμάτι που αναφέρεται στο επάγγελμα του εκπαιδευτικού, το οποίο περιέχει πράγματα που είναι ήδη γνωστά στους περισσότερους (αξιολόγηση, πάρα πολλοί οι αναπληρωτές, περιορισμένες επιλογές επαγγελματικής εξέλιξης, κα) αλλά και κάτι που όλοι φανταζόμαστε, αλλά αδεν έχουμε λάβει ακόμα κανένα ουσιαστικό μέτρο για την αποτροπή του:
Η Ελλάδα θα υποστεί μείωση του πληθυσμού κατά 24 % έως το 2100, σε σύγκριση με 5 % στη ζώνη του ευρώ, την τρίτη μεγαλύτερη μείωση μεταξύ των κρατών μελών της ζώνης του ευρώ, με αποτέλεσμα τη μείωση κατά το ένα τρίτο του συνολικού αριθμού μαθητών πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης έως το 2100, ενώ το 77,3 % αυτής της μείωσης προβλέπεται να πραγματοποιηθεί έως το 2040. Ως επακόλουθο, θα έχουμε και μείωση στον αριθμό των εκπαιδευτικών κατά 33,6 % έως το 2100... Ας δούμε τη σύντομη έκθεση σε ό,τι αφορά τους εκπαιδευτικούς:
Το επάγγελμα του εκπαιδευτικού στην Ελλάδα
Η Ελλάδα αναμένει ότι στο μέλλον θα έχει αρκετούς εκπαιδευτικούς. Το γεγονός αυτό μπορεί να εξηγηθεί εν μέρει από τον μεγάλο αριθμό δυνητικών υποψήφιων εκπαιδευτικών και από τις δημογραφικές τάσεις. Στην Ελλάδα, οι περισσότεροι απόφοιτοι τριτοβάθμιας εκπαίδευσης διαθέτουν τα προσόντα για να γίνουν εκπαιδευτικοί στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Ταυτόχρονα, το ποσοστό ανεργίας των ατόμων ηλικίας 25-64 ετών που έχουν ολοκληρώσει την τριτοβάθμια εκπαίδευση είναι το υψηλότερο στην ΕΕ (10,6 % το 2021 έναντι 4,3 % κατά μέσο όρο στην ΕΕ) (ΟΟΣΑ, 2023α), με αποτέλεσμα να δημιουργείται μεγάλη δυνητική προσφορά εκπαιδευτικών.
Η Ελλάδα έχει προχωρήσει σε μόνιμους διορισμούς εκπαιδευτικών. Από το 2019 έπειτα από μια δεκαετία χωρίς προσλήψεις στην εκπαίδευση, έχουν ολοκληρωθεί 28 500 μόνιμοι διορισμοί εκπαιδευτικών. Στόχος είναι να αντιμετωπιστούν οι ελλείψεις προσωπικού στα σχολεία και, ταυτόχρονα, να καταργηθεί σταδιακά η εκτεταμένη χρήση αναπληρωτών εκπαιδευτικών κατά τα τελευταία έτη . Η φετινή πρόσκληση εγγραφής στους πίνακες κατάταξης για διορισμούς εκπαιδευτικών προσέλκυσε υψηλό αριθμό υποψηφίων. Ωστόσο, από τα υφιστάμενα δημόσια δεδομένα δεν είναι δυνατόν να αξιολογηθεί αν καλύπτονται όλες οι ανάγκες ή αν ενδέχεται να σημειωθούν ελλείψεις σε συγκεκριμένα μαθήματα *
* Το υψηλότερο ποσοστό αναπληρωτών εκπαιδευτικών από το 2002, επί του συνολικού πληθυσμού των εκπαιδευτικών πλήρους απασχόλησης στη δημόσια πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση (ISCED 0 έως ISCED 3) ήταν 22,3 % το 2020 (ΚΑΝΕΠ-ΓΣΕΕ, 2022). Σημείωση alfavita: Σήμερα πλησιάζει το 30%.
Προβλέπεται σημαντική μείωση των μαθητών στα σχολεία κατά τα επόμενα έτη. Ο πληθυσμός της χώρας μειώνεται από το 2011 , τα ποσοστά γονιμότητας είναι χαμηλά και ένα πολύ μεγάλο ποσοστό εκπαιδευτικών πλησιάζει σε ηλικία συνταξιοδότησης . Προβλέπεται μείωση κατά το ένα τρίτο του συνολικού αριθμού μαθητών πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης έως το 2100, ενώ το 77,3 % αυτής της μείωσης προβλέπεται να πραγματοποιηθεί έως το 2040 (IOBE, 2022).
Η διατήρηση της αναλογίας μαθητών/εκπαιδευτικών στα σημερινά επίπεδα θα επιτρέψει στην Ελλάδα να μειώσει τον αριθμό των εκπαιδευτικών κατά 33,6 % έως το 2100 (IOBE, 2022). Αξιόπιστα δεδομένα καθώς και συστηματική παρακολούθηση του διδακτικού δυναμικού θα είναι απαραίτητα για την ανταπόκριση στις δημογραφικές αλλαγές και στη μεταβαλλόμενη ζήτηση για ειδικευμένους εκπαιδευτικούς.
Η Ελλάδα θα υποστεί μείωση του πληθυσμού κατά 24 % έως το 2100, σε σύγκριση με 5 % στη ζώνη του ευρώ, την τρίτη μεγαλύτερη μείωση μεταξύ των κρατών μελών της ζώνης του ευρώ (IOBE, 2022).
Ενώ οι εκπαιδευτικοί επωφελούνται από υψηλή εργασιακή ασφάλεια, οι προοπτικές επαγγελματικής εξέλιξης παραμένουν περιορισμένες. Πρόσφατη έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σχετικά με την ανάπτυξη και την εφαρμογή των εθνικών πλαισίων επαγγελματικής εξέλιξης στο σχολείο αναφέρει ότι οι εκπαιδευτικοί στην Ελλάδα είναι πρόθυμοι να επενδύσουν χρόνο στη σταδιοδρομία τους όταν αισθάνονται ασφαλείς (Ευρωπαϊκή Επιτροπή, 2023). Και το επάγγελμα του εκπαιδευτικού στην Ελλάδα παρέχει όντως ισχυρή εργασιακή ασφάλεια, καθώς οι εκπαιδευτικοί είναι δημόσιοι υπάλληλοι. Ωστόσο, υπάρχουν παρανοήσεις και παρατηρείται έλλειψη πληροφόρησης σχετικά με το επάγγελμα. Η νοοτροπία του επαγγελματισμού στην εκπαιδευτική κοινότητα στην Ελλάδα απουσιάζει και οι εκπαιδευτικοί πολύ συχνά θεωρούνται εκπαιδευτές και όχι επαγγελματίες (Ευρωπαϊκή Επιτροπή, 2023). Επίσης, οι περιορισμένες προοπτικές επαγγελματικής εξέλιξης μειώνουν την ελκυστικότητά του επαγγέλματος του εκπαιδευτικού
Μόλις πρόσφατα αναπτύχθηκε ένα εθνικό πλαίσιο επαγγελματικής εξέλιξης για τους εκπαιδευτικούς. Έως σήμερα δεν έχουν υπάρξει κίνητρα που να ενθαρρύνουν τους εκπαιδευτικούς να διευρύνουν τους επαγγελματικούς ορίζοντές τους. Το νέο πλαίσιο επαγγελματικής εξέλιξης παρέχει μια ανάλυση των ευκαιριών που προσφέρονται στους εκπαιδευτικούς ώστε να σημειώσουν πρόοδο στην επαγγελματική σταδιοδρομία τους, επισημαίνοντας διάφορες επιλογές στο εκπαιδευτικό σύστημα πέραν της διδασκαλίας. Το πλαίσιο εισάγει μια νέα προσέγγιση για τη στήριξη εκπαιδευτικών, σε επίπεδο σχολείου και συστήματος. Στόχος είναι να αυξηθεί η ελκυστικότητα του επαγγέλματος, πέραν των οφελών της υψηλής ασφάλειας, των μικρών τάξεων και του πλεονεκτήματος του μειωμένου χρόνου εργασίας (Ευρωπαϊκή Επιτροπή, 2019). Σύμφωνα με το νέο πλαίσιο, η επαγγελματική εξέλιξη στο επάγγελμα του εκπαιδευτικού θα βασίζεται πλέον στα κίνητρα, στις ικανότητες και τις φιλοδοξίες επαγγελματικής εξέλιξης. Η μεταρρύθμιση υποστηρίζεται από ευρύ φάσμα κατάρτισης που παρέχεται από το Υπουργείο Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού (Υπουργείο) και το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής (ΙΕΠ), και χρηματοδοτείται σε μεγάλο βαθμό με κονδύλια της ΕΕ.
Η αξιολόγηση
Η αξιολόγηση των εκπαιδευτικών ξεκίνησε το σχολικό έτος 2022/2023. Σύμφωνα με τις νέες νομικές διατάξεις, οι οποίες άρχισαν να ισχύουν το 2021 , η αξιολόγηση των εκπαιδευτικών ξεκίνησε το σχολικό έτος 2022/2023. Η αξιολόγηση εφαρμόζεται για πρώτη φορά σε ολόκληρη τη χώρα και με συστηματικό τρόπο. Η αξιολόγηση των εκπαιδευτικών ακολουθεί την αξιολόγηση των σχολικών μονάδων που πραγματοποιήθηκε ως πρώτο βήμα κατά το σχολικό έτος 2021/2022 (Ευρωπαϊκή Επιτροπή, 2022α). Αποσκοπεί στη βελτίωση της αποτελεσματικότητας του εκπαιδευτικού συστήματος, στην αύξηση της ικανοποίησης των εκπαιδευτικών από την εργασία τους, στην ενίσχυση της επαγγελματικής τους εξέλιξης και στην καλύτερη σύνδεση των αποτελεσμάτων της αξιολόγησης με τα εκπαιδευτικά αποτελέσματα. Η αξιολόγηση επικεντρώνεται στο παιδαγωγικό έργο των εκπαιδευτικών, καθώς και στη συνέπεια και την επάρκειά τους. Για τον σκοπό αυτόν, έχει δημιουργηθεί μια ηλεκτρονική πλατφόρμα και χρησιμοποιείται μια τετράβαθμη περιγραφική κλίμακα. Η διαδικασία αξιολόγησης είναι υποχρεωτική για τους εκπαιδευτικούς και δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τιμωρητικούς σκοπούς. Η θετική αξιολόγηση αποτελεί κριτήριο για την προαγωγή σε θέσεις ευθύνης και, κατά συνέπεια, σε ελαφρώς υψηλότερο μισθό (Ελληνική Δημοκρατία, 2023α).
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
ΕΛΜΕΠΑ: Το κορυφαίο πρόγραμμα Ειδικής Αγωγής στην Ελλάδα για διπλή μοριοδότηση
Το 1ο στην Ελλάδα Πρόγραμμα επιμόρφωσης Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς με Πιστοποιητικό
ΑΣΕΠ: Η πιο Εύκολη Πιστοποίηση Αγγλικών για μόρια σε 2 ημέρες (δίνεις από το σπίτι σου με 95 ευρώ)
Παν.Πατρών: Μοριοδοτούμενο σεμινάριο ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗΣ με 65Є εγγραφή - έως 18/11
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ - ΓΑΛΛΙΚΩΝ - ΓΕΡΜΑΝΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
2ος Πανελλήνιος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ: Τα 2 μαθήματα εξέτασης και η ύλη
