ηλικιωμένος εκπαιδευτικός
Η "διαδρομή" μιας λέξης

Ιλαρός σημαίνει ο χαρούμενος, ο χαρωπός, ο γελαστός π.χ. ιλαρό πρόσωπο

Επίθετο: ιλαρός -ή, -ό

✦ χαρωπός, εύθυμος, φαιδρός
✦ (για καταστάσεις) που προκαλεί ευφροσύνη: θαμπή στιγμή την ιλαρήν μου παίρνει ελπίδα (Ιάκ. Πολυλάς) – για ένα χρυσό βασίλεμα και μια ιλαρή ζωή (Κ. Χατζόπουλος)
✦ που προκαλεί φαιδρότητα, ευθυμία

Αντίθετα
κατηφής, σκυθρωπός

Πολλές καταστάσεις της επικαιρότητας μάς γεννούν ευθυμία, χαρά, ιλαρότητα, όπως λέμε. Πράγματι ἡ ἱλαρότης, τῆς ἱλαρότητος ήταν η  ευχάριστη διάθεση. Το ρήμα ἱλαρόω – ἱλαρῶ σημαίνει χαμογελώ, κάνω κάτι να δείχνει ευχάριστο, ομορφαίνω μια κατάσταση, αλλά ταυτόχρονα το εκφράζω κιόλας με το πρόσωπό μου.

Στα αρχαία μας ελληνικά ἡ ἱλαρότης και τα ομόρριζά της είχαν κυρίως θετική σημασία. Ἱλαρεύεται ο παλιός άνθρωπος, όταν χαίρεται, έχει ἱλαρόν πρόσωπο, χαρούμενο, δηλαδή. Μετά την κατάκτηση της Ελλάδας από τους Ρωμαίους γνώρισε και τα ἱλάρια (hilaria), γιορτές που εορτάζονταν στην ρωμαϊκή επικράτεια μετά την εαρινή ισημερία, κάτι σαν πανηγυρισμοί για την υποδοχή της Άνοιξης.

H λέξη στα λατινικά πέρασε ως hilaritas και μας έδωσε την αγγλική hilarity (=χαρά, ευθυμία) και τα ομόρριζά της. Η Hilary Clinton, υποψήφια Πρόεδρος των Η.Π.Α., έχει στο όνομά της τα στοιχεία της ιλαρότητας. Θα μπορούσε στα ελληνικά να λέγεται Χαρά ή Ευθυμία.

Η πολλή χαρά, όμως, συνεπάγεται αρκετά συχνά την έλλειψη σοβαρότητας. Συνεπώς, έφθασε η λέξη σε ορισμένες περιπτώσεις να είναι ισοδύναμη με την επιπολαιότητα, την αρνητική φαιδρότητα, την χαζοχαρούμενη έκφραση.

Το αντίστοιχο συμβαίνει και με το αγγλικό επίθετο hilarious, που, εκτός από τον χαρούμενο, δηλώνει και τον γελοίο.

Στα νέα ελληνικά, εκτός από την ευδιαθεσία της ιλαρότητας, έφθασε και η ιλαρά, που πήρε το όνομά της από το επίθετο ιλαρός, όχι γιατί είναι ευχάριστη ασθένεια. Την είπαμε έτσι, κατ’ ευφημισμόν, για να την εξευμενίσουμε και να μην σκεφτόμαστε τα δυσάρεστα συμπτώματά της.

Πολύ συχνά ακούμε τον ιλαρό, τον χαρούμενο, φωτεινό. Ιλαρό πρόσωπο, ιλαρή διάθεση, μερικές από της σύγχρονες εκφράσεις. Το φώς ιλαρόν, ακόμηο αρχαιότερος εκκλησιαστικός ύμνος, αναφέρεται στην μορφή του Χριστού, που εκπέμπει πνευματικό φως ευφροσύνης. Ο συγκεκριμένος ύμνος ψάλλεται στον Εσπερινό, που το φως της ημέρας είναι γλυκό, ούτε υπερβολικά φωτεινό ούτε σκοτεινό νυχτερινό.

Η ιλαρότητα μας φέρνει στο νου και την ιλαροτραγωδία, που αρχικά ήταν τραγωδία, αλλά με κατάληξη σαν αυτή της κωμωδίας. Την επινόησε ο Ρίνθων ο Ταραντίνος στα ελληνιστικά χρόνια. Του άρεσε να παρωδεί τις τραγωδίες του Ευριπίδη και τελικά αυτό που έδινε προς τα έξω ήταν ιλαροτραγωδία, μια τραγωδία με κωμικά στοιχεία που σε κάνουν να ξεχνάς τα βάσανα και τους καημούς των πρωταγωνιστών.

Με στοιχεία από άρθρο της Σοφίας Μουρούτη – Γεωργάνα

Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα

Είσαι άνεργος στο κέντρο της Αθήνας; ΠΑΡΕ ΤΩΡΑ έκτακτο επίδομα 1000 ευρώ 

ΕΛΜΕΠΑ: Το κορυφαίο πρόγραμμα Ειδικής Αγωγής στην Ελλάδα για διπλή μοριοδότηση

Το 1ο στην Ελλάδα Πρόγραμμα επιμόρφωσης Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς με Πιστοποιητικό

ΑΣΕΠ: Η πιο Εύκολη Πιστοποίηση Αγγλικών για μόρια σε 2 ημέρες (δίνεις από το σπίτι σου με 95 ευρώ)

Παν.Πατρών: Μοριοδοτούμενο σεμινάριο ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗΣ με 65Є εγγραφή - έως 24/12

ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ - ΓΑΛΛΙΚΩΝ - ΓΕΡΜΑΝΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ

Google news logo Ακολουθήστε το Alfavita στo Google News Viber logo Ακολουθήστε το Alfavita στo Viber

σχετικά άρθρα

Κακοκαιρία στη Θεσσαλονίκη
Αγριεύει ο καιρός με καταιγίδες και χιονοπτώσεις -Πότε θα εκδηλωθούν καταιγίδες στην Αττική
Αρναούτογλου: Έρχονται χιόνια πολύ, πολύ χαμηλά - Προσοχή τη Δευτέρα ισχυρή χιονόπτωση
Αγριεύει ο καιρός με καταιγίδες και χιονοπτώσεις -Πότε θα εκδηλωθούν καταιγίδες στην Αττική
pierrakakis makri
Υπουργικό Συμβούλιο σήμερα υπό τον Κυριάκο Μητσοτάκη: Τι θα παρουσιάσει ο υπουργός Παιδείας
Tα θέματα της συνεδρίασης του Υπουργικού Συμβουλίου που θα πραγματοποιηθεί στο Μέγαρο Μαξίμου, σήμερα, Δευτέρα στις 11 πμ
Υπουργικό Συμβούλιο σήμερα υπό τον Κυριάκο Μητσοτάκη: Τι θα παρουσιάσει ο υπουργός Παιδείας