Alfavita Newsroom Παραθέτουμε παρακάτω ένα άρθρο του Νίκου Σαραντάκου στην χθεσινή Εφημερίδα των Συντακτών με μεγάλο ενδιαφέρον για τη λέξη "σχολείο" με αφορμή την έναρξη της σχολικής χρονιάς.
Νίκος Σαραντάκος: Ανοίγουν τα σχολεία
Ανοίγουν σήμερα τα σχολεία σε όλη τη χώρα, μια και στη χώρα μας, τουλάχιστον τα τελευταία αρκετά χρόνια, η ημερομηνία έναρξης της σχολικής χρονιάς δεν είναι κυμαινόμενη όπως αλλού (π.χ. η πρώτη Τρίτη του Σεπτεμβρίου), αλλά σταθερή στις 11 Σεπτεμβρίου, εκτός βέβαια αν πέφτει Σαββατοκύριακο.
Κάποια παιδιά, πρωτάκια, πήγαν πρώτη φορά σχολείο σήμερα, είτε στο δημοτικό είτε στο γυμνάσιο· τα δικά μου έχουν εδώ και πολλά χρόνια ξεσκολίσει πια, οπότε το παρακολουθώ το θέμα πιο ψύχραιμα. Διότι, όσο και να πεις, με το που ξεκινάει κάθε σχολική χρονιά, κι ας μην είναι η πρώτη, μερικοί χαζογονείς βουρκώνουν. Εμείς εδώ όμως δεν βουρκώνουμε, λεξιλογούμε –κι έτσι σήμερα θα δούμε, ακριβώς, τη λέξη «σχολείο» και τις παραφυάδες της.
Το σχολείο είναι λέξη ελληνιστική, με τη σημασία «διδασκαλείο». Παράγεται, φυσικά, από τη «σχολή», αλλά η σημασία αυτής της λέξης πολύ απείχε από τη σημερινή. Πράγματι, στα αρχαία ελληνικά η λέξη «σχολή» σήμαινε αρχικά την ανάπαυση, την απραξία, τον ελεύθερο χρόνο, ενώ η ασχολία σήμαινε ακριβώς την απουσία αργίας, ελεύθερου χρόνου. Η αρχαία σημασία επιβιώνει και σήμερα, ως σχόλη ή σκόλη (Κυριακή γιορτή και σκόλη να ’ταν η βδομάδα όλη, τραγουδούσε η Αλίκη), αλλά και στο σχόλασμα των μαθητών ή των εργαζομένων. Ο τόνος έχει ανέβει στη σημερινή χρήση, για να αποφεύγεται η σύγχυση της σχόλης με τη σχολή, που σήμερα σημαίνει άλλο πράγμα –αυτό το λέμε προφύλαξη.
Λοιπόν, όταν ο Αθηναίος της εποχής του Περικλή έλεγε «σχολήν άγω», αυτό σήμαινε ότι καθόταν αραχτός και ήρεμος· και επειδή μόνο ο απαλλαγμένος από τις σκληρές βιοποριστικές ασχολίες μπορούσε να αφιερώνει χρόνο στη χαλαρή συζήτηση με άλλους και στην πνευματική του καλλιέργεια, σιγά σιγά η λέξη «σχολή» παίρνει τη σημασία «σπουδή, φιλοσοφική συζήτηση» και αργότερα, στην ελληνιστική εποχή, φτάνει να σημαίνει και το μέρος, το ίδρυμα όπου σπουδάζει κανείς και αποκτά γνώσεις.
Προσέξτε δηλαδή ότι οι αρχαίοι όριζαν σαν πρωτογενή έννοια το να έχεις ελεύθερο χρόνο και να μην κάνεις τίποτα, τη σχολή/σχόλη· και σαν δευτερογενή έννοια, άρνηση της πρωτογενούς, την α-σχολία, το να είσαι απασχολημένος με κάτι.
Από τη σχολή προέρχεται και το λατινικό δάνειο schola, που είναι η αρχή όλων των σημερινών school, école, scuola και των άλλων λέξεων σχεδόν όλων των ευρωπαϊκών γλωσσών που σημαίνουν «σχολείο».
Τα σχολεία άνοιξαν, αλλά –για ακόμα μία χρονιά– με ελλείψεις εκπαιδευτικών, με αναπληρωτές που έμαθαν την τελευταία στιγμή πού θα τοποθετηθούν, με άλλους που διορίστηκαν σε τουριστικό νησί και κοιμούνται στο αυτοκίνητο, με τμήματα ακόμα και των 27 μαθητών ύστερα από συγχωνεύσεις ώστε να εξοικονομηθούν διδάσκοντες, αλλά και με κλείσιμο σχολείων εξαιτίας της δημογραφικής συρρίκνωσης.
Σήμερα, όμως, ας ευχηθούμε καλή σχολική χρονιά στα παιδιά, παρ’ όλες τις δυσκολίες!
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
ΕΛΜΕΠΑ: Το κορυφαίο πρόγραμμα Ειδικής Αγωγής στην Ελλάδα για διπλή μοριοδότηση
Το 1ο στην Ελλάδα Πρόγραμμα επιμόρφωσης Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς με Πιστοποιητικό
Παν.Πατρών: Μοριοδοτούμενο σεμινάριο ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗΣ με 65Є εγγραφή - έως 12/9
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
2ος Πανελλήνιος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ: Τα 2 μαθήματα εξέτασης και η ύλη
