«La Scienza è laica», δηλαδή «η Επιστήμη είναι κοσμική», ανέγραφε με κεφαλαία γράμματα ένα μεγάλο πανό που ξεδίπλωσαν στις αρχές του 2008 φοιτητές του πανεπιστημίου «La Sapienza» της Ρώμης αντιδρώντας και ζητώντας την ακύρωση μιας ομιλίας που επρόκειτο να πραγματοποιηθεί στο Πανεπιστήμιο από τον Ποντίφικα.
Στην Ελλάδα, είναι συχνότατο φαινόμενο να αναγορεύονται από τμήματα πανεπιστημιακών ιδρυμάτων διάφοροι υψηλοί εκκλησιαστικοί αξιωματούχοι ως επίτιμοι διδάκτορες. Έτσι διαδίδεται η «εκκλησιαστική επιστήμη» και οι μυστικιστικές προσεγγίσει της ζωής.
Για παράδειγμα ο συμπαθητικός αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος κ. Ιερώνυμος Β’, με σπουδές ιστορίας, αρχαιολογίας, θεολογίας και βυζαντινές [1], από την στιγμή που εκλέχτηκε (2008) σε αυτή τη θέση από την Ιερά Σύνοδο, έχει αναγορευτεί σε επίτιμο διδάκτορα, αν μετρήσαμε καλά, τουλάχιστον από επτά τμήματα των ΑΕΙ της μοντέρνας θεοκρατικής Πολιτείας μας: Στο τμήμα Θεολογίας και Κοινωνικής Θεολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών (7/2010), της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων (6/2013), της σχολής Κλασσικών και Ανθρωπιστικών Σπουδών του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου (4/2016), της Θεολογικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (11/2016), του Τμήματος Τεχνών Ήχου και Εικόνας του Ιονίου Πανεπιστημίου (12/2016), του Τμήματος Διαχείρισης Πολιτισμικών Αγαθών της Σχολής Ανθρωπιστικών Επιστημών και Πολιτισμικών Σπουδών του Τμήματος Ιστορίας, Αρχαιολογίας Πανεπιστημίου Πελοποννήσου (10/2017) και της στρατιωτικής σχολής Ευελπίδων (2/2024) [2].Τώρα πάει για 8η φορά.
…Τώρα και επίτιμος διδάκτορας του Τμήματος Φυσικής
Πριν μερικές μέρες μια είδηση έπεσε σαν κεραυνός εν αιθρία στα κεφάλια πολλών φυσικών και εκπαιδευτικών. Στην ηλεκτρονική σελίδα του τμήματος Φυσικής της Καβάλας, στις 23/09/2024, αναρτήθηκε μια ανακοίνωση που από την εποχή του Διαφωτισμού δεν την λες και την πιο συνηθισμένη για κοσμικά κράτη: «Αναγόρευση του Μακαριωτάτου Αρχιεπισκόπου Αθηνών και πάσης Ελλάδος κ.κ. Ιερωνύμου Β’ σε Επίτιμο Διδάκτορα του Τμήματος Φυσικής». Για μια ακόμα φορά επίτιμος διδάκτορας. Αυτή τη φορά μάλιστα σε τμήμα Φυσικής, της «κατ’ εξοχήν» επιστήμης της φύσης.
Η τελετή αναγόρευσης θα πραγματοποιηθεί στην Καβάλα, την Κυριακή 29 Σεπτεμβρίου 2024 και ώρα 13:45, στο ξενοδοχείο LUCY - Αίθουσα Λυδία. Την είδηση γνωστοποίησαν επίσης εκκλησιαστικές σελίδες [3] και ο τοπικός τύπος [4].
Μα η επιστήμη της φυσικής δεν έχει απελευθερωθεί από τη θεολογία; Δεν είναι κοσμική; Αναρωτήθηκαν ορισμένοι. Τι δουλειά έχει η Μεταφυσική να μπερδεύεται, με μια τέτοια αναγόρευση, με τη Φυσική;
Ο πλανήτης μας σταμάτησε ολότελα να περιστρέφεται στην όμορφη Καβάλα, όπως νόμιζαν άλλωστε οι άνθρωποι πριν από το Γαλιλαίο (1564-1642); O Γαλιλαίος δεν κατανόησε καλύτερα από κάθε άλλον ότι η μάχη για την ελευθερία και ανεξαρτησία της επιστήμης είναι μια ιστορική αναγκαιότητα πρωταρχικής σημασίας, καθώς προοριζόταν να επηρεάσει το μέλλον της ανθρωπότητας; Από αυτή την κατανόηση δεν προέκυψαν οι αγώνες κατά της θρησκευτικής εξουσίας και κατά των αριστοτελικών της εποχής; Δύο σώματα με διαφορετικό βάρος δεν πέφτουν άραγε από ψηλά ταυτοχρόνως στο έδαφος (χωρίς την τριβή του αέρα) στην Καβάλας ή κάπου αλλού; Κι όμως πέφτουν! Ο Γαλιλαίος δεν αντιλήφθηκε την επαναστατική ιδέα ότι τα ανθρώπινα όντα μπορούσαν να κατανοήσουν τη λειτουργία του κόσμου και ότι αυτό θα ήταν δυνατό όχι μέσω της μεταφυσικής αλλά μέσω της παρατήρησης για το τι συμβαίνει στην πραγματικότητα; Mutatis mutandis!
Το τμήμα Φυσικής της Καβάλας του ΔΠΘ
Το τμήμα Φυσικής της Καβάλας , το 2014, με τον αρ. 5 του νόμου 5094/2024, από το Διεθνές Πανεπιστήμιο της Ελλάδος, εντάχθηκε στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο, ως τμήμα της Σχολής Θετικών του Δημοκρίτειου Πανεπιστήμιου Θράκης.
Σύμφωνα με επεξεργασία μας, των στατιστικών στοιχείων του υπουργείου Παιδείας, κατά τα τέσσερα τελευταία ακαδημαϊκά έτη δικαίωμα εγγραφής στο τμήμα Φυσικής της Καβάλας απόκτησαν μόλις 83 σπουδαστές (2021:11, 2022: 23, 2022: 21, 2024:28) από τις 473 συνολικά προσφερόμενες θέσεις (2021: 201, 2022: 90, 2023:93, 2024:89) με την διαδικασία των ΓΕΛ (90%). Έμειναν δηλαδή κενές συνολικά 390 θέσεις, το 82,45%! Προκύπτει λοιπόν το ερώτημα: Σε ποιο επίπεδο βρίσκονται οι σπουδές στη Φυσική; Γιατί οι νέοι τα τελευταία χρόνια δεν τις προτιμούν αρκετά; Πόσο αρνητικό ρόλο στην υποβάθμιση του κοσμικού χαρακτήρα της συναρπαστικής επιστήμης της Φυσικής έχουν παίξει μέλη και καθηγητές του σωματείου «Ένωση Ελλήνων Φυσικών» (ΕΕΦ) που προπαγανδίζουν το συγκερασμό θεολογίας και επιστήμης με τη διάδοση, θεολογικών, μυστικιστικών αλλά και αποκρυφιστικών προσεγγίσεων της ζωής[5];
Ο Μεταφυσικός επίτιμος, διδάκτορας Φυσικής
Προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι αναγορεύεται επίτιμος διδάκτορας Φυσικής ένας κορυφαίος εκφραστής της Μεταφυσικής σε μια τελετή η οποία δε θα διεξαχθεί στο Πανεπιστήμιο, αλλά σε μια αίθουσα ενός πολυτελούς ξενοδοχείου. Τι νόημα έχουν αυτές οι τελετές με τους σεβαστούς ιεράρχες; Σε τι ωφελούν τα Πανεπιστήμια, τις φυσικές επιστήμες, τους φοιτητές και τη νεολαία; Οι υπεύθυνοι καθηγητές του τμήματος Φυσικής της Καβάλας, για να τραβήξουν την προσοχή της νεολαίας προς την επιστήμη της Φυσικής, δε θα ήταν χρησιμότερο αν καλούσαν κάποιον αναγνωρισμένο επιστήμονα θετικών επιστημών για το έργο του και την κοινωνική προσφορά του και να τον αναγόρευαν επίτιμο διδάκτορα; Δεν θα ήταν φρονιμότερο αν προκαλούνταν παράλληλα κάποια συζήτηση γύρω από την θεμελιώδη επιστήμη της Φυσικής ώστε να καλλιεργηθεί το πάθος των νέων για τις φυσικές επιστήμες; Δεν θα ήταν καλύτερα αν οι υπεύθυνοι ήταν επικεντρωμένοι στη διοργάνωση ανοικτών επιστημονικών συνεδρίων ώστε να αποκτήσει επιστημονικό κύρος το τμήμα ώστε να μην το δηλώνει ένας μικρός αριθμός σπουδαστών έναντι των προσφερομένων θέσεων;
Σύμφωνα με το πρόγραμμα της τελετής ο συμπαθής κ. Ιερώνυμος Β’ πριν το τέλος της εκδήλωσης θα εκφωνήσει ομιλία με θέμα: «Ο κόσμος ως έκπληξη» [6]. Η έκπληξη δεν είναι το ανθρώπινο συναίσθημα που, σπάζοντας δογματισμούς και σχήματα , μας βοηθά να κατανοήσουμε τον κόσμο και τον εαυτό μας; Αν παραχθεί ένα γεγονός το οποίο έρχεται σε αντίθεση με μια βεβαιότητα που ενδεχομένως είχαμε εδώ και αρκετό καιρό, τότε προκαλείται η έκπληξη, η οποία γίνεται το κλειδί για τη διόρθωση των ιδεών μας και την εκμάθηση νέων πραγμάτων. Ωστόσο ένας μάχιμος και στρατευμένος επικεφαλής μιας εκκλησιαστικής εξουσίας δε ζει μέσα στις βεβαιότατες των θεολογικών αφηγημάτων και των «αιώνιων αληθειών» που κινούνται σε διαφορετικά επίπεδα και σε άλλη κατεύθυνση από την εξελικτική επιστήμη;
Μια έκπληξη: Ο διαχωρισμός μεταξύ πίστης και επιστήμης
Αξίζει ο κόπος να θυμηθούμε μια πραγματική και διδακτική ιστορία από την γειτονική Ιταλία. Όταν ο Πρύτανης του Πανεπιστημίου της Ρώμης «La Sapienza» Ρενάτο Γκουαρίνι (Renato Guarini) κάλεσε τον Πάπα Βενέδικτο XVI να μιλήσει στη γιορτή για το 705ο ακαδημαϊκό έτος (17/01/2008), υπήρξαν αντιδράσεις από τον τουλάχιστον 67 καθηγητές. Φανταστείτε τι θα είχε γίνει αν ορισμένοι είχαν θελήσει να τον αναγορευόσουν επίτιμο διδάκτορα Φυσικής! Ο Μαρτσέλο Σίνι (Marcello Cini, 1923-1912) [7], επιφανής θεωρητικός φυσικός και περιβαλλοντολόγος, ομότιμος καθηγητής του πανεπιστημίου, κάθισε και έγγραψε, στις 14/11/2007, μια επιστολή προς τον Πρύτανη την οποία έδωσε αμέσως στη δημοσιότητα.
«Από την εποχή του Καρτέσιου, για να τεθεί τέρμα στη σύγκρουση μεταξύ γνώσης και πίστης που κορυφώθηκε με την καταδίκη του Γαλιλαίου από το Ιερά Εξέταση, υπήρξε διαίρεση των σφαιρών αρμοδιοτήτων μεταξύ Ακαδημία και Εκκλησία. Η συγκλονιστική παραβίασή τους κατά τα εγκαίνια του ακαδημαϊκού έτους της “La Sapienza” θα θεωρούνταν, παγκοσμίως, ως ένα άλμα πίσω στο χρόνο τριακοσίων ετών και άνω (…) Η πολιτική γραμμή του παπισμού του Βενέδικτου XVI βασίζεται στη θέση ότι ο διαχωρισμός των αντίστοιχων σφαιρών αρμοδιοτήτων μεταξύ πίστης και γνώσης δεν ισχύει πλέον», ανέφερε, μεταξύ άλλων, εκείνη η ιστορική επιστολή.
Τη δημόσια επιστολή του Cini στήριξαν εγγράφως 67 καθηγητές του Πανεπιστημίου «La Sapienza». Στην δική τους επιστολή (23/11/2007) προς τον Πρύτανη ανέφεραν: «Με αυτές τις λίγες γραμμές θέλουμε να σας ενημερώσουμε για το γεγονός ότι συμφωνούμε πλήρως με την επικριτική επιστολή που σας απηύθυνε στον Τύπο ο συνάδελφός μας Marcello Cini σχετικά με την ανησυχητική πρωτοβουλία που περιελάμβανε την παρέμβαση του Πάπα Βενέδικτου XVI στα εγκαίνια του Ακαδημαϊκού Έτους στο “La Sapienza” . Τίποτα δεν έχουμε να προσθέσουμε στα επιχειρήματα του Cini, εκτός από μια λεπτομέρεια. Στις 15 Μαρτίου 1990, ενώ ήταν ακόμη καρδινάλιος, σε μια ομιλία στην πόλη της Πάρμα, ο Joseph Ratzinger ( σ.σ. το κοσμικό όνομα του Πάπα) επανέλαβε μια δήλωση του Φεγεράμπεντ: “Την εποχή του Γαλιλαίου η Εκκλησία παρέμεινε πολύ πιο πιστή στη λογική από τον ίδιο τον Γαλιλαίο. Η δίκη κατά του Γαλιλαίου ήταν λογική και δίκαιη”. Είναι λόγια που, ως επιστήμονες πιστοί στη λογική και ως καθηγητές που αφιερώνουν τη ζωή τους στην πρόοδο και τη διάδοση της γνώσης, μας προσβάλλουν και μας ταπεινώνουν. Στο όνομα της κοσμικότητας της επιστήμης και του πολιτισμού και με σεβασμό στο γεγονός ότι το Πανεπιστήμιο μας είναι ανοιχτό σε καθηγητές και φοιτητές όλων των πεποιθήσεων και ιδεολογιών, ελπίζουμε ότι η ασύμφορη εκδήλωση μπορεί ακόμα να ακυρωθεί. Σας στέλνουμε τους θερμούς μας χαιρετισμούς».
Προφανώς όλα τα γραφόμενα δεν ήταν ένα παράδειγμα αντιθρησκευτικής στάσης από την πλευρά του επιστημονικού κόσμου. Αντίθετα εκείνη η αντίδραση κατέδειξε τη στάση της καθολικής εκκλησίας απέναντι στην επιστήμη και τις στρατηγικές που χρησιμοποιούν οι εκκλησιαστικές ιεραρχίες για να μπορέσουν να παραβούν το μεταφυσικό πεδίο που θα έπρεπε να είναι ο μόνος τομέας στον οποίο μπορούν άνετα να λειτουργούν οι θρησκείες.
Στο Πανεπιστήμιο υπήρξαν, στη συνέχεια, διαμαρτυρίες για την επικείμενη επίσκεψη του Πάπα, έως και σύντομη κατάληψη της Πρυτανείας από ομάδα φοιτητών.
Ανάμεσα στους 67 καθηγητές που αντέδρασαν ήταν πολλοί σημαντικοί ιταλοί επιστήμονες, καθώς και ο επιφανής θεωρητικός Φυσικός Τζόρτζιο Παρίζι (Giorgio Parisi), μετέπειτα βραβείο Νόμπελ (2021).
Ο Παρίζι σε μια συνέντευξη του στην εφημερίδα «L’Unità» (15/01/2018) υπογράμμισε ότι «Η Καθολική Εκκλησία έσπασε την ανακωχή μεταξύ επιστήμης και πίστης που συνεχιζόταν για περισσότερα από 50 χρόνια. Αυτός είναι ο λόγος που ο Πάπας είναι ένας ανεπιθύμητος επισκέπτης στο σπίτι μας (…)Τα τελευταία 50 χρόνια η επιστήμη και η θρησκεία είχαν συνάψει ένα είδος ανακωχής, αναγνωρίζοντας η μία την άλλη ως δύο ξεχωριστά και ανεξάρτητα πεδία, δύο αλήθειες που δεν έρχονται σε σύγκρουση μεταξύ τους. Αυτή η θέση ήταν πολύ σαφής στα χρόνια του Πάπα Ιωάννη Παύλου Β', ο οποίος, για παράδειγμα, είχε πάρει “κοσμικές” θέσεις για τον εξελικτικό χαρακτήρα: ένα γεγονός πλέον καθιερωμένο στον επιστημονικό κόσμο για το οποίο η Εκκλησία δεν είχε καμία αντίρρηση. Αυτή η ανακωχή μεταξύ θρησκείας και επιστήμης, ωστόσο, έσπασε από την Καθολική Εκκλησία. Σήμερα η διαίρεση σε αντίστοιχες σφαίρες αρμοδιότητας μεταξύ πίστης και γνώσης δεν ισχύουν πλέον και γίνεται προσπάθεια να επιβεβαιωθεί η υπεροχή της πίστης έναντι της επιστήμης. Αυτό φάνηκε από τις δηλώσεις του Πάπα και κάποιων καρδιναλίων, που μίλησαν κατά της επιστήμης και του εξελικτικού πνεύματος. Γι' αυτό εμείς ως καθηγητές πανεπιστημίου δεν έχουμε καμία ευχαρίστηση να δεχόμαστε τον Ποντίφικα την ημέρα των εγκαινίων του ακαδημαϊκού έτους. Εκείνος θα μιλούσε για τη θανατική ποινή, αλλά δεν θα εκπλησσόμασταν αν προχωρούσε σε άλλα θέματα όπως το μορατόριουμ στις αμβλώσεις. Είναι εκτός τόπου. Αλλά αν ο Πάπας ερχόταν στη Sapienza μόνο και μόνο για να ξαναεγκαινιάσει το Παρεκκλήσι, θα ήταν ευπρόσδεκτος» [8].
Οι αντιδράσεις των 67 καθηγητών αποδείχθηκαν αποτελεσματικές. Ο Πάπας, 3 μέρες πριν την προγραμματισμένη επίσκεψη και της ομιλία, εγκατέλειψε την ιδέα, καθώς «κρίθηκε σκόπιμο να αναβληθεί η εκδήλωση». Εκείνη η απόφαση λοιπόν του Ποντίφικα προκάλεσε έντονη συζήτηση και αντιπαράθεση μεταξύ των υπερασπιστών του κοσμικού χαρακτήρα των πανεπιστημιακών ιδρύματος και των υποστηρικτών του δικαιώματος του Ποντίφικα να παραστεί και να μιλήσει σε μια ακαδημαϊκή εκδήλωση.
Ο Παρίζι, μετά την βράβευσή του με το βραβείο Νόμπελ (2021), επανήλθε και ξεκαθάρισε ότι πιστεύει στον διαχωρισμό μεταξύ επιστήμης και θρησκείας: «Η ύπαρξη του Θεού δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως οποιαδήποτε επιστημονική υπόθεση: είναι κάτι διαφορετικό που υπερβαίνει την επιστήμη και δεν μπορεί να αποτελέσει αντικείμενο επιστημονικής έρευνας. Νομίζω ότι συμφωνείτε μαζί μου ότι θα ήμουν φοβερός θεολόγος αν προσπαθούσα να κάνω ένα πείραμα για να αποδείξω την ύπαρξη του Θεού και ότι θα ήμουν τρομερός επιστήμονας αν προσπαθούσα να εξηγήσω τα πειραματικά μου δεδομένα υποθέτοντας την ύπαρξη του Θεού. Είμαι απόλυτα πεπεισμένος για τον διαχωρισμό μεταξύ επιστήμης και πίστης, καθώς έχουν διαφορετικούς σκοπούς. Η πρώτη ασχολείται με τον φυσικό κόσμο και προσπαθεί να εξηγήσει τον κόσμο αυτόνομα, η δεύτερη ερμηνεύει τον κόσμο με βάση κάτι που τον υπερβαίνει, που υπάρχει ανεξάρτητα από τον κόσμο. Θα ήθελα να προσθέσω ότι πάντα ενοχλούμαι όταν οι άνθρωποι με ρωτούν για τις θρησκευτικές μου απόψεις σε συνεντεύξεις. Δεν νομίζω ότι δεν το ζητούν ποτέ από ποδοσφαιριστές, τραγουδιστές, μοντέλα, κατηγορίες για τις οποίες τρέφω τον απόλυτο σεβασμό. Οι συνεντεύξεις υποθέτουν σιωπηρά ότι οι επιστήμονες διαθέτουν προνομιακή γνώση του Θεού, αλλά αυτό δεν είναι αλήθεια» [9]. Η επιστήμη θα ήταν παράλογο να αποδείξει ότι κάτι που δεν υπάρχει, αλλά κάτω από ορισμένες συνθήκες είναι σε θέση να παρέχει στοιχεία που οδηγούν στην επίγνωση των πιθανοτήτων υπέρ και κατά της ύπαρξης αυτής [10].
Ο σατανάς είναι παντού, ακόμα και στα πανεπιστήμια
Τον Ιανουάριο του 2008, τα ιταλικά μέσα ενημέρωσης έδωσαν μεγάλη σημασία στο γεγονότα (τα ξένα σχεδόν τα αγνόησαν) και για αρκετές ημέρες υπήρξαν πολλά σχόλια που καταδίκαζαν την πρωτοβουλία των καθηγητών ως χειρονομία μισαλλοδοξίας και λογοκρισίας! Στην πραγματικότητα ήταν μια νομιμότατη επίδειξη διαφωνίας και η χειρονομία τους παρερμηνεύθηκε ευρέως και έγινε πεδίο εκμετάλλευσης από τα περισσότερα ιταλικά μέσα ενημέρωσης και πολλούς πολιτικούς και την ακροδεξιά. Ανάμεσα στις επιθέσεις ενάντια στους καθηγητές, αξίζει ο κόπος να θυμηθούμε ορισμένες δηλώσεις του Livio Fanzaga, ιερέα και διευθυντή του Radio Maria, του σημαντικότερου καθολικού ραδιοφωνικού σταθμού. Ο πάτερ Livio Fanzaga, στα κύματα του τηλεοπτικού σταθμού, στις 15/01/2008, υποδεικνύοντας τον σατανά ως εμπνευστή της ανάξιας δράσης των καθηγητών της Ρώμης, έλεγε τα εξής μεταξύ άλλων για να εδραιώσει τον φανατισμό το φανατίσει τον ριζοσπαστισμό των θρησκόληπτων : «Όπως και να έχει, αγαπητοί φίλοι, ας μην έχουμε αυταπάτες, ο Σατανάς είναι παντού, ακόμα και στα πανεπιστήμια. Δεν εκπλήσσομαι που υπάρχουν κερασφόροι καθηγητές με τρίαινα και ουρά, οπότε ας μην αυταπατόμαστε αγαπητοί φίλοι, γιατί κάτω κάτω, να είστε σίγουροι, υπάρχει μίσος κατά του Θεού, μίσος κατά του Χριστού, μίσος κατά της Εκκλησίας. Πίσω από αυτά τα άτομα υπάρχει πάντα το κακό. Να είστε σίγουροι ότι έτσι είναι, δεν μπορώ να κάνω λάθος σε αυτά τα πράγματα γιατί, ...επειδή δεν εξηγείται. Καταλαβαίνετε; Αν πας εκεί, ... με αυτούς τους ανθρώπους εκεί ... και τους ραντίσεις με αγιασμό, βγαίνει η φωτιά, καπνίζουν! Αν τους ψεκάσετε με αγιασμό καπνίζουν. Αυτοί οι άνθρωποι εκεί… καπνίζουν! [ακατάληπτη μουρμούρα]… Κάπνισμα, κατάλαβες; Όπως συμβαίνει στους πιο τρομερούς εξορκισμούς» [11].
Οι δηλώσεις του συγκεκριμένου ιερέα ήταν πανομοιότυπες και για την πρόσφατη πανδημία. Ισχυρίστηκε ότι η πανδημία είναι μέρος ενός πανούργου σχεδίου, μια συνωμοσία για την δημιουργία ενός κόσμου του σατανά! «Είναι ένα σχέδιο με σκοπό να εξασθενίσουν την ανθρωπότητα, να την γονατίσουν, να εγκαταστήσουν μία υγειονομική και κυβερνητική ψηφιακή δικτατορία. Αυτό, δημιουργώντας έναν καινούργιο κόσμο που δεν θα είναι πλέον του Δημιουργού μας του Θεού, με την εξάλειψη όλων αυτών που τίθενται εναντίον του εγκληματικού αυτού σχεδίου, ίσως και με την συνενοχή κάποιων Κρατών» [12].
Η αξιοπρεπής και δημοκρατική στάση των 67 καθηγητών
Οι κατηγορίες ενάντια στους 67 δημοκρατικούς καθηγητές που υπέγραψαν την επιστολή προς τον Πρύτανη το Πανεπιστημίου «La Sapienza» δεν περιορίστηκαν μόνο σε προφορικές. Υπήρξαν φοβερές, απειλητικές και έμπρακτες αντιδράσεις που έφταναν έως την απαίτηση για την απόλυση τους. Πράγματι, σε κοινοβουλευτικό επίπεδο, υπήρξαν αιτήματα για την επιβολή πειθαρχικών μέτρων σε βάρος τους. Για παράδειγμα ο βουλευτής Maurizio Gasparri της ακροδεξιάς Εθνικής Συμμαχία - από το κόμμα αυτό προέρχεται η κα Τζόρτζια Μελόνι, η σημερινή ΠΘ της Ιταλίας - δήλωσε: «Μετά το σκάνδαλο στο Πανεπιστήμιο Sapienza της Ρώμης, αναμένουμε να αναληφθούν πρωτοβουλίες για την απομάκρυνση των καθηγητών που εξακολουθούν να εργάζονται και που υπέγραψαν αυτό το επαίσχυντο μανιφέστο. Αυτή η επίδειξη μισαλλοδοξίας δεν μπορεί να μείνει χωρίς συνέπειες» [13].
Εκείνη η αξιοπρεπής, δημοκρατική και πρέπουσα στάση των 67 καθηγητών, παρά την επίθεση που δέχτηκαν από τα μεγάλα ΜΜΕ, είχε άμεσα και θετικά κοινωνικά αποτελέσματα αφού ενέπνευσε στην νεολαία της εποχής σεβασμό και πάθος για την επιστήμη. Είναι αλήθεια ότι ανάμεσα σε εκείνους τους καθηγητές βρίσκει κανείς μερικά από τα πιο διάσημα ονόματα στο χώρο της φυσικής. Επιπλέον με τις δημόσιες συζητήσεις και τις αντιπαραθέσεις καταδείχθηκε η ύπαρξης μιας τεράστιας και εμφανούς διαφοράς, ένα πραγματικό χάος, μεταξύ του κόσμου της επιστήμης και ό,τι αντιπροσωπεύουν τα ιταλικά μέσα ενημέρωσης, αρκετοί πολιτικοί δεξιών κομμάτων, όλοι οι ακροδεξιοί πολιτικοί και οι φανατικοί της εκκλησιαστικής ιεραρχίας.
Η επιστήμη σε δύσκολους καιρούς
Η επιστήμη ως απελευθερωτική δύναμη των ανθρώπων αποτέλεσε την κινητήρια δύναμη του Διαφωτισμού και όλων των επιστημονικών επαναστάσεων. Τα κόκκαλα του Γαλιλαίου και των διαφωτιστών δεν έτριξαν τότε στην Ιταλία εξαιτίας μια σημαντικής ομάδας σπουδαίων καθηγητών και έτσι το επιστημονικό πνεύμα του έμεινε αρκετά ήσυχο και διασώθηκε . Όμως τα κόκκαλα του Γαλιλαίου ίσως τρίζουν συνεχώς από την 23η/9ου/2024, εξαιτίας των ενεργειών κάποιων ελλήνων πανεπιστημιακών καθηγητών και ενδεχομένως πολιτικών με την απόφαση αναγόρευσης του σεβαστού 86χρονου κ. Ιερώνυμου Β’ (κατά κόσμον Ιωάννης Λιάπης) ως επίτιμου διδάκτορα Φυσικής.
Αν υπήρχε βαθιά επίγνωση από όλους τους εκπαιδευτικούς ότι ο ανοικτός χαρακτήρας και το κριτικό πνεύμα της επιστήμης, καθώς και ο εγκόσμιος και ανοικτός χαρακτήρας της εκπαίδευση, είναι ένα από τα λίγα πιθανά σωσίβια μιας χώρας, ιδιαίτερα όταν παραπαίει, ενδεχομένως τα πράγματα θα ήταν κάπως διαφορετικά.
Μέρος του πολιτικού κόσμου, μεγάλο μέρος των Μέσων, ορισμένοι διανοούμενοι και καθηγητές που αναζητούν ειλικρινά έναν νέο Μεσαίωνα και η εκκλησιαστική ιεραρχία που δεν ντρέπεται για το παρελθόν της και τις αντιεπιστημονικές βεβαιότητές της και τις μεσαιωνικές θέσεις της σε σπουδαία κοινωνικά ζητήματα, εκφράστηκαν με ιδιαίτερα δραματικό τρόπο την εποχή της πανδημίας, επιστρέφουν προκειμένου να διεκδικήσουν την εμπέδωση από την κοινωνία μυστικιστικών και αντιδραστικών ιδεολογιών και την υπεροχή της πίστης έναντι της επιστήμης την οποία ευτυχώς συνοδεύει σχεδόν πάντοτε ο υπερεθνικός χαρακτήρα της και ο θεμελιώδης αντιδογματισμός και η οποία, παρά τα ελαττώματα της, τουλάχιστον είναι ανοιχτή στη νεωτερικότητα.
Με αφορμή τις θέσεις πολλών μελών της εκκλησιαστικής ιεραρχίας και ιερωμένων κατά την περίοδο της πανδημίας, ο Παντελής Μπουκάλας έγγραψε ότι «η επιστήμη είναι ο θώρακάς μας απέναντι στις θρησκείες. Ή μάλλον απέναντι σε όσους ιερωμένους οποιασδήποτε θρησκείας ή δόγματος επιχειρούν να πείσουν τους πιστούς ότι η πίστη τούς προστατεύει επαρκώς από τον κίνδυνο να νοσήσουν. Και ότι θα αποκαλυφθούν ολιγόπιστοι αν, από συναίσθηση της κοινωνικής τους ευθύνης, σεβαστούν τις συμβουλές των γιατρών. Αν το δόγμα “η πίστις σώζει” ίσχυε και επί μικροβίων, θα χρειαζόμασταν ήδη δεύτερο πλανήτη για να κατοικήσουμε» [14].
«Για έναν ψύχραιμο παρατηρητή είναι φανερό ότι ο πολιτισμός μας – ο παγκόσμιος πολιτισμός - χρειάζεται επειγόντως μια ισχυρή ένεση ανεκτικότητας και ανεξιγνωσίας και ένα πνεύμα εύλογου σκεπτικισμού και αμφιβολίας απέναντι στις μεγάλες “βεβαιότητες”. Θρησκευτικές, ιδεολογικές, εθνικές ή φυλετικές βεβαιότητες που εμφανίζονται ξανά μπροστά μας ως “σωτηρία”, ενώ αποτελούν την καρδιά του προβλήματος» [15], σημειώνει με νόημα ο Στέφανος Τραχανάς, επίτιμος διδάκτορας του Πανεπιστημίου Κρήτης (2003) ο οποίος διδάσκει εκεί, μεταξύ άλλων, κβαντική φυσική και διαφορικές εξισώσει από το 1983 έως σήμερα, στο τελευταίο βιβλίο του «Ο Κύκλος: Επιστήμη και δημοκρατία σε επικίνδυνους καιρούς».
[1]http://www.ecclesiagreece.gr
[2]wikipedia
[3] https://www.orthodoxtimes.gr/stin-kavala-avrio-o-archiepiskopos-gia-ta-100-chronia-tis-mitropoleos-filippon/
[4] https://www.proininews.gr/stin-kavala-avrio-o-archiepiskopos-ieronymos-gia-ta-100-chronia-tis-mitropoleos-filippon/
[5] Η ψευδοεπιστήμη συναντά την Ακροδεξιά Ελλάς Ελλήνων Μεταφυσικών: https://www.efsyn.gr/ellada/koinonia/183710_i-pseydoepistimi-synanta-tin-akrodexia-ellas-ellinon-metafysikon
[6] physics
[7] https://www.sif.it/riviste/sif/sag/ricordo/cini
[8] https://archivio.unita.news/assets/main/2008/01/15/page_002.pdf
[9] https://www.avvenire.it/opinioni/pagine/parisi-le-sintesi-estreme-tradiscono-e-lipotesi-dio-trascende-la-scienza
[10] David Fontana (2005). Ψυχολογία, Θρησκεία, Πνευματικότητα, Σαββάλας.
[11] Το ηχητικό ντοκουμέντο, https://www.radioradicale.it/scheda/244995/le-sette-sataniche-alluniversita-la-sapienza-di-roma?i=1070836
[12] ert
[13]http://www.laiko.it/pubblicazioni/l-ateo/l-ateo-anno-2008/192-alcuni-commenti-della-stampa-sul-caso-ratzinger-sapienza.htm]
[14] Παντελής Μπουκάλας, Η ασπίδα της επιστήμης, ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ,19/11/2020.
[15] Στέφανος Τραχανάς (2024). Ο Κύκλος: Επιστήμη και δημοκρατία σε επικίνδυνους καιρούς, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, σ. 381.
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
Είσαι άνεργος στο κέντρο της Αθήνας; ΠΑΡΕ ΤΩΡΑ έκτακτο επίδομα 1000 ευρώ
ΕΛΜΕΠΑ: Το κορυφαίο πρόγραμμα Ειδικής Αγωγής στην Ελλάδα για διπλή μοριοδότηση
Το 1ο στην Ελλάδα Πρόγραμμα επιμόρφωσης Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς με Πιστοποιητικό
ΑΣΕΠ: Η πιο Εύκολη Πιστοποίηση Αγγλικών για μόρια σε 2 ημέρες (δίνεις από το σπίτι σου με 95 ευρώ)
Παν.Πατρών: Μοριοδοτούμενο σεμινάριο ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗΣ με 65Є εγγραφή - έως 16/12
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ - ΓΑΛΛΙΚΩΝ - ΓΕΡΜΑΝΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
