Alfavita Newsroom Πληθαίνουν οι εισηγήσεις - παρατηρήσεις που δέχεται εδώ και καιρό η ηγεσία του υπουργείου Παιδείας οι οποίες εστιάζουν στο μοντέλο διοίκησης των ΑΕΙ το οποίο νομοθετήθηκε (Ν.4957/2022) όταν υπουργός Παιδείας ήταν η Νίκη Κεραμέως.
Πρόκεται άλλωστε για ένα θέμα το οποίο τα τελευταία χρόνια βγαίνει από τη μια καταιγίδα για να μπει στην άλλη.
Όπως έχει συχνά αναλυθεί, τα ΑΕΙ διοικούνται σήμερα από ένα μοντέλο ανασύστασης του θεσμού των Συμβουλίων Διοίκησης του 2011 που είχαν συσταθεί επί υπουργίας Άννας Διαμαντοπούλου.
Τα Συμβούλια του 2011, μετά τις θύελλες που ακολούθησαν από την είσοδο στη διοίκηση των πανεπιστημίων ενός ακόμη πόλου εξουσίας με πληθώρα αλλαγών και διορθωτικών παρεμβάσεων λόγω των προβλημάτων που δημιούργησαν κρατήθηκαν με τον τρόπο που κρατήθηκαν μέχρι το 2015.
Την περίοδο που ακολούθησε και μετά το 2015 οι πρώτες κυβερνήσεις του ΣΥΡΙΖΑ τα κατάργησαν και με την άνοδο στην κυβέρνηση της ΝΔ τα επανέφερε η Νίκη Κεραμέως παρόλες τις αντιδράσεις που υπήρχαν και από φοιτητές και από Πανεπιστημιακούς.
Σήμερα τα ΑΕΙ διοικούνται από Συμβούλια Διοίκησης στα οποία οι ελεγκτές κάθονται στο ίδιο τραπέζι με τους ελεγχόμενους.
Η μέθοδος συγκρότησης των Συμβουλίων των ΑΕΙ απαιτεί εκλογή 6 εσωτερικών μελών από την πανεπιστημιακή τους κοινότητα, στη συνέχεια επιλογή από αυτά άλλων 5 εξωτερικών μελών (εκτός πανεπιστημίου) και, τέλος, ανάδειξη του πρύτανη μεταξύ των πρώτων.
Ένα από τα προβλήματα του νόμου αυτού ήταν ο Ζυγός αριθμός (6) των εσωτερικών μελών των νέων Συμβουλίων τους και η ευκολία με την οποία δύο «αντίπαλες ομάδες μεταξύ αυτών έφταναν σε μια ισοβαθμία 3-3 και κατ' επέκταση σε αδυναμία επιλογής των εξωτερικών μελών τους.
Κοντολογίς, ο τρόπος συγκρότησης του Συμβουλίου, με τα εσωτερικά μέλη να εκλέγουν εξωτερικά, τα οποία στη συνέχεια συμμετέχουν στην εκλογή ενός εσωτερικού για πρύτανη, δημιουργεί το κατάλληλο πεδίο για την ανάπτυξη «συναλλαγών» αντί συγκλίσεων μεταξύ των εκλεγμένων εσωτερικών μελών, και οδηγεί εύκολα σε εκλογικά αδιέξοδα, όταν δεν υπάρχει σαφής πλειοψηφία.
Ουσιαστικά η εκλογική διαδικασία είναι ένα τερατούργημα, αποδιοργανώνει τη λειτουργία των πανεπιστημίων και καταργεί κάθε δημοκρατικό και συλλογικό έλεγχο της διοίκησης
Πρόσφατα από τον νέο υπουργό Παιδείας Κυριάκο Πιερρακάκη αυτό το πρόβλημα λύθηκε και η περίφημη ισοψηφία του «3-3» άλλαξε.
Αποφασίστηκε, ο πρώτος σε ψήφους μεταξύ των 6 εκλεγμένων μελών κάθε ΑΕΙ να έχει μέσα στο διπλή ψήφο.
Ωστόσο, τα προβλήματα παραμένουν. Το Συμβούλιο κάθε ΑΕΙ έχει δυνατότητα να παύσει τον πρύτανη. Ο πρύτανης από την πλευρά του, πριν κατέβει στις εκλογές κάθε τμήματος, είναι προφανές ότι είχε προβλέψει τη «δική του ομάδα» εσωτερικών μελών, οπότε ένα μέρος του Συμβουλίου είναι εκ των πραγμάτων υπέρ του.
Τι γίνεται εάν οι «συμφωνίες» χαλάσουν ή τα δεδομένα ανατραπούν, Η περίπτωση του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου ή του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, που έμειναν στο πρόσφατο παρελθόν επί έναν χρόνο ακυβέρνητα από αδυναμία των μελών των Συμβουλίων τους να τα βρουν, ή η περίπτωση του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής, στο οποίο έχει ξεσπάσει πόλεμος επί μήνες μεταξύ μελών του Συμβουλίου και του πρύτανή του, αποκαλύπτουν ότι «ο κόμπος έφτασε στο χτένι».
Είναι προφανής και αναμφισβήτητη η αποτυχία του θεσμού των Συμβουλίων Διοίκησης του Ν.4957/2022, ο οποίος δεν προάγει συγκλίσεις και δεν αποτελεί κανενός είδους θεσμικό αντίβαρο, εξαιτίας του τρόπου συγκρότησής του και των αρμοδιοτήτων του.
Οι πρυτάνεις των ΑΕΙ από την πλευρά τους ζητούν επιστροφή στη δημοκρατική εκλογή του πρύτανη κάθε ΑΕΙ από τη βάση και απλό, επιτελικό ρόλο στα Συμβούλια Διοίκησης.
