Alfavita Newsroom Σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ, η Ελλάδα κατατάσσεται τελευταία ανάμεσα στις χώρες-μέλη του οργανισμού όσον αφορά την αυτονομία των σχολικών μονάδων, με πάνω από 80% των αποφάσεων να λαμβάνονται κεντρικά. Στον αντίποδα, ο μέσος όρος του ΟΟΣΑ ανέρχεται μόλις στο 35%. Σύμφωνα με την κυρίαρχη θεώρηση, που «υφαίνεται» από το υπουργείο Παιδείας και διαχέεται από τους επικοινωνιακούς τελάληδές του (πρωτοστατεί το «τείχος» της «αυλικής δημοσιογραφίας» που δίνει τα ρέστα της για να παρουσιάσει το μαύρο άσπρο και να «μαυρίσει» κάθε αντίσταση από τη μεριά της εκπαιδευτικής κοινότητας), η νέα νομοθετική πρωτοβουλία, η οποία αναμένεται να παρουσιαστεί το 2025, στοχεύει στην αυτονομία των σχολικών μονάδων, στη διεύρυνση των αρμοδιοτήτων των διευθυντών και στην ενίσχυση της αποκέντρωσης.
Μεταξύ των βασικών αλλαγών περιλαμβάνονται:
- Ενίσχυση του ρόλου του διευθυντή, ο οποίος θα αποκτήσει το δικαίωμα επιλογής υποδιευθυντή και προτεραιοποίησης της αξιολόγησης εκπαιδευτικών.
- Ανασχεδιασμός του εβδομαδιαίου ωρολογίου προγράμματος, υπό την εποπτεία παιδαγωγικών συμβούλων, ώστε, σύμφωνα με την κυρίαρχη θεώρηση, «να διασφαλίζεται η ισορροπία ανάμεσα στα μαθήματα και η αποτελεσματική κατανομή του διδακτικού χρόνου».
«Είμαστε η τελευταία χώρα το 2018 στην αυτονομία της σχολικής μονάδας το 2018. Είχαμε το πιο καθετοποιημένο σύστημα από όλες τις χώρες του ΟΟΣΑ. Αυτό όμως δεν είναι η σημερινή εικόνα διότι υπάρχει και ο ν. 4823/2021 που αύξανε τις δυνατότητες του διευθυντή. Ερχόμαστε με ένα επόμενο βήμα να κάνουμε πολλά περισσότερα: ο διευθυντής να γίνει Διευθυντής με Δ κεφαλαίο» σημείωσε ο υπουργός Παιδείας Κυριάκος Πιερρακάκης, με δηλώσεις στον Σκάι (3/1/2025), δίνοντας έτσι το "στίγμα" του νέου Σχεδίου Νόμου που ετοιμάζει να φέρει, στο αμέσως επόμενο διάστημα, σε δημόσιο διάλογο.
“Να μπορεί να επιλέγει τους υποδιευθυντές του, να μπορεί να λέει ότι θα αξιολογηθεί κατά προτεραιότητα συγκεκριμένος εκπαιδευτικός, να μπορεί να έχει αποφασιστικό ρόλο σε ό,τι αφορά το ωρολόγιο πρόγραμμα” συμπλήρωσε ο υπουργός Παιδείας.
Σύμφωνα με πληροφορίες, τα παραπάνω δεν είναι η αιχμή του «υπουργικού δόρατος», αλλά θεωρήθηκε συνετό, για επικοινωνιακούς λόγους και για να μην ξεσηκώσει νέες αντιδράσεις των εκπαιδευτικών, να γίνει αναφορά μόνο στα παραπάνω.
Αυτές οι αλλαγές έρχονται ως συνέχεια του Νόμου 4823/2021, που προέβλεπε την ενδυνάμωση του ρόλου των διευθυντών, και επιδιώκουν να προωθήσουν τη λογοδοσία και την ευελιξία, δύο παράγοντες που υποτίθεται ότι συνδέονται με τη βελτίωση των μαθησιακών αποτελεσμάτων.
Ουσιαστικά, υποτίθεται ότι το υπουργείο Παιδείας δρομολογεί εξελίξεις που δείχνουν πως η αυτονομία των σχολικών μονάδων βρίσκεται στο επίκεντρο μιας νέας μεταρρυθμιστικής προσπάθειας η οποία θα απελευθερώσει την ελληνική εκπαίδευση που είναι ένα από τα πιο κεντρικά οργανωμένα συστήματα στον κόσμο, με την οργάνωση των 10.800 σχολικών μονάδων να εξαρτάται αποκλειστικά από τις εγκυκλίους και τις οδηγίες του Υπουργείου Παιδείας.
Προκλήσεις και Κίνδυνοι
Πριν εστιάσουμε το μικροσκόπιο στις λεπτομέρειες των προθέσεων και των στοχεύσεων του υπουργείου Παιδείας να το πούμε ξεκάθαρα. Ένα υπουργείο Παιδείας που εντείνει ολοένα και περισσότερο τον έλεγχο στον εκπαιδευτικό μηχανισμό και βομβαρδίζει με εγκυκλίους και υπουργικές αποφάσεις για τη μόνη αυτονομία των σχολικών μονάδων που ενδιαφέρεται είναι για αυτή που μετατρέπει τα σχολεία και το προσωπικό τους σε οχήματα υλοποίησης μέχρι κεραίας της κεντρικής «γραμμής» του. Μιας «γραμμής» όχι αποκέντρωσης αλλά αποσυγκέντρωσης της οποίας τα δομικά στοιχεία είναι η φθηνή, πειθαρχημένη και αποδοτική στα κυρίαρχα συμφέροντα εκπαίδευση που θα έχει την «ελευθερία» να επιχειρεί να «βγάλει το ψωμί» της μόνη της.
Στο πλαίσιο μιας ψευδώνυμης αποκέντρωσης οι νέοι διευθυντές επωμίζονται τον νέο ρόλο των διευθυντών-μάνατζερ στο «νέο»-φτωχό «δημόσιο» σχολείο των ιδιωτικοοικονομικών κριτηρίων, ενώ παράλληλα ωθούνται να μετατραπούν σε μάνατζερ-διαχειριστές που θα είναι υποχρεωμένοι να αναζητούν πηγές χρηματοδότησης για τη λειτουργία του σχολείου.
Στο «αυτόνομο», πειθαρχημένο σχολείο-επιχείρηση που «οικοδομεί» μέρα-νύχτα το υπουργείο Παιδείας δεν θα μπορούσε παρά αφενός να «κατασκευαστεί» μια μεγάλη –αριθμητικά– στρατιά στελεχών εκπαίδευσης και αφετέρου σχεδόν να καταργηθεί κάθε ουσιαστικός ρόλος του Συλλόγου Διδασκόντων και οι εκπαιδευτικοί του να μετατραπούν σε απλά εκτελεστικά όργανα των άνωθεν εντολών, χωρίς ουσιαστικά δικαιώματα στο σχολείο.
Ενα τέτοιο σχολείο φυσικά δεν μπορεί να το διοικεί παρά μόνο ένας διευθυντής-δερβέναγας, με υπερεξουσίες, αξιολογητής και πειθαρχικός προϊστάμενος, ένας διευθυντής-επιθεωρητής και παράλληλα μάνατζερ που προσομοιάζει στον ιδιοκτήτη-διευθυντή ιδιωτικής επιχείρησης.
Στόχος λοιπόν του υπουργείου Παιδείας είναι η θεσμική μετεξέλιξη του διευθυντή από τον παλιό γραφειοκράτη διευθυντή σε έναν «δυναμικό άρχοντα-μάνατζερ», ο οποίος θα αναζητά πόρους και θα λειτουργεί ως φορέας προώθησης της νέας κουλτούρας επιχειρηματικού πνεύματος, καινοτόμων δράσεων και διασύνδεσης «του σχολείου του» με την τοπική αγορά.
Αναλυτικά
Η εφαρμογή των μέτρων που προωθεί το υπουργείο Παιδείας θα έχει σημαντικές επιπτώσεις:
1. Διάβρωση του Συλλογικού Πνεύματος
Οι Σύλλογοι Διδασκόντων ενδέχεται να χάσουν τον καθοριστικό τους ρόλο στη λήψη αποφάσεων, οδηγώντας στη μετατροπή των εκπαιδευτικών σε εκτελεστικά όργανα.
2. Υπερεξουσίες Διευθυντών
Οι νέες αρμοδιότητες των διευθυντών μπορεί να οδηγήσουν σε αυταρχικό μοντέλο διοίκησης, υποβαθμίζοντας τη συνεργατικότητα μεταξύ των εκπαιδευτικών.
3. Επιβάρυνση της Γραφειοκρατίας
Η αύξηση των διοικητικών διαδικασιών και των εργαλείων αξιολόγησης ενδέχεται να επιβαρύνει περαιτέρω τους εκπαιδευτικούς, αποσπώντας τους από τα διδακτικά τους καθήκοντα.
Το Διεθνές Παράδειγμα
Η εφαρμογή ενός μάνατζμεντ τύπου «διευθυντή-μάνατζερ» στην εκπαίδευση δεν είναι ελληνικό φαινόμενο. Έρευνες, όπως αυτές του Stephen Ball και της Deborah Youdell από το Πανεπιστήμιο του Λονδίνου, δείχνουν ότι:
- Η εντατικοποίηση της εργασίας αυξάνει το στρες και μειώνει την εργασιακή ικανοποίηση.
- Η εξατομίκευση των σχέσεων μεταξύ διοίκησης και εκπαιδευτικών υπονομεύει το συλλογικό πνεύμα.
- Η έμφαση σε μετρήσιμους στόχους αποδυναμώνει τη δημιουργικότητα και τη συνεργασία.
Χώρες όπως το Ηνωμένο Βασίλειο που υιοθέτησαν παρόμοια μοντέλα, αντιμετώπισαν αρνητικές επιπτώσεις, όπως αυξημένη γραφειοκρατία και απομάκρυνση από τον βασικό στόχο της παιδείας: την ανάπτυξη των μαθητών.
Στο νέο πλαίσιο, το νέο μάνατζμεντ εισάγει και παρακολουθεί την επιτυχία στόχων απόδοσης, ενώ η εργασία των εκπαιδευτικών εξατομικεύεται και, συγχρόνως, υπόκειται σε μορφές μέτρησης αποτελεσμάτων. Τα μέτρα αποτίμησης της απόδοσης με βάση τα αποτελέσματα και η έμφαση στη μέτρησή της υποβαθμίζουν βασικούς παράγοντες όπως το κλίμα στο σχολείο, η εμπλοκή στη λήψη αποφάσεων και οι συνθήκες εργασίας, με αποτέλεσμα τη διάλυση του συλλογικού πνεύματος.
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
Παν.Πατρών: Tο 1ο στην Ελλάδα Πανεπιστημιακό Πιστοποιητικό Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς
Πανεπιστήμιο Αιγαίου: Το κορυφαίο πρόγραμμα ειδικής αγωγής - Αιτήσεις έως 7/01
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ - ΓΑΛΛΙΚΩΝ - ΓΕΡΜΑΝΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
ΕΛΜΕΠΑ: Το κορυφαίο πρόγραμμα Ειδικής Αγωγής στην Ελλάδα για διπλή μοριοδότηση
