Νίκος Μάστορας Το Πανεπιστήμιο Κρήτης είναι έτοιμο να ξεκινήσει τη συζήτηση για συνένωση με το Πολυτεχνείο Κρήτης, στη βάση της αμοιβαιότητας, και του κοινού όφελους των δύο ιδρυμάτων.
Αυτό καθώς μία, επί ίσοις όροις, συνένωση, θα δημιουργούσε στην περιφέρεια Κρήτης ένα μοναδικό σε εμβέλεια ίδρυμα που θα κάλυπτε σχεδόν όλα τα γνωστικά αντικείμενα, αντίστοιχο με τα μεγαλύτερα ιδρύματα στην Αθήνα και στη Θεσσαλονίκη.
Αυτό απαντά σε σχετική ερώτηση που του θέσαμε σχετικά με τη φημολογία περί ενδεχόμενης συγχώνευσης των δύο ιδρυμάτων, ο Πρύτανης του Πανεπιστημίου της Κρήτης καθηγητής κ. Γεώργιος Μ. Κοντάκης, στη συνέντευξη που παραχώρησε στο alfavita.gr.
Ο Πρύτανης του μεγαλύτερου Πανεπιστημίου της Κρήτης, μιλά για την ισχυρή ερευνητική επίδοση του Ιδρύματος η οποία έχει ως αποτέλεσμα την ενσωμάτωση των ερευνητικών αποτελεσμάτων στην εκπαίδευση.
Χαρακτηρίζει μεγάλη πρόκληση την επιτυχή ολοκλήρωση των 2700 περίπου φοιτητικών κατοικιών μέσω ΣΔΙΤ, καθώς το Ίδρυμα έχει αφιερώσει πολλή ενέργεια στην κατεύθυνση της ορθής υλοποίησής του. Το έργο, παρ’ όλη την πολυπλοκότητά του, προχωρά πολύ ομαλά, μάλιστα αυτές τις μέρες αναμένεται η ανακήρυξη του αναδόχου και, όταν ολοκληρωθεί τα επόμενα 3-4 χρόνια, θα δώσει άλλον αναπτυξιακό αέρα στο Ίδρυμα.
Τονίζει ότι τα Ιδρύματα της περιφέρειας θα πιεστούν κατά τη γνώμη του περισσότερο από την επικείμενη λειτουργία των μη κρατικών πανεπιστημίων. «Γι’ αυτό θα πρέπει να αγωνιστούμε για τη βελτίωση του δημόσιου Πανεπιστημίου, ώστε να γίνει πιο εξωστρεφές, πιο διεθνοποιημένο, πιο ανταγωνιστικό», σημειώνει.
Και εξηγεί ότι ενώ δεν υπάρχει άλλη επιλογή από τη διαγραφή των λεγόμενων αιωνίων φοιτητών, εντούτοις μια οριζόντια εφαρμογή του νόμου, με το γύρισμα απλά ενός διακόπτη, θα αδικήσει ενδεχόμενα φοιτητές που προσπαθούν να ολοκληρώσουν τις σπουδές τους και βρίσκονται λίγα μόνο βήματα πριν από αυτό.
«Θα πρέπει να σκύψουμε πάνω στο πρόβλημα και να ζητήσουμε από την πολιτεία μια ας πούμε εξατομικευμένη θεώρηση των περιπτώσεων», προσθέτει.
Ολη η συνέντευξη του Γεωργίου Μ. Κοντάκη στο alfavita.gr
Το Πανεπιστήμιο Κρήτης για δεύτερη συνεχή χρονιά κατατάχθηκε στην πρώτη θέση μεταξύ των ελληνικών πανεπιστημίων στην παγκόσμια κατάταξη THE World University Ranking 2024 και βρέθηκε στις θέσεις 501 – 600 μαζί με το ΕΚΠΑ. Ποιες υποχρεώσεις, πέρα από την αναγνώριση της ποιότητας, δημιουργεί αυτή η υψηλή διάκριση;
Η συγκεκριμένη κατάταξη αξιολογεί ιδρύματα με ισχυρό ερευνητικό προσανατολισμό. Στόχος μας είναι να επικεντρωθούμε σε συγκεκριμένες ερευνητικές κατευθύνσεις αιχμής στις οποίες το Ίδρυμα διακρίνεται και έχει ισχυρή παρουσία. Οι μεγάλες ερευνητικές υποδομές με σωστή οργάνωση και προβολή θα ισχυροποιήσουν το διεθνές ερευνητικό αποτύπωμα του Ιδρύματος. Πέραν της αριστείας στην έρευνα, στοχεύουμε στην αξιοποίησή της έχοντας δημιουργήσει τις κατάλληλες δομές που θα συνδράμουν τους ερευνητές μας στην προώθηση της καινοτομίας και στην επιχειρηματική αξιοποίηση των ερευνητικών τους αποτελεσμάτων. Η προσπάθεια αυτή απαιτεί οργάνωση, επιμονή και υπομονή, καθώς και χρόνο, για να ευοδωθεί.
Ποια είναι τα μεγαλύτερα πλεονεκτήματα αλλά και οι προκλήσεις που αντιμετωπίζει το Πανεπιστήμιο Κρήτης λόγω (και) της γεωγραφικής του θέσης; Γιατι να το επιλέξει ένας φοιτητής που δεν κατάγεται από την Κρήτη;
Το Πανεπιστήμιο έχει εξαιρετικές εγκαταστάσεις και υποδομές και πρωτοπορεί στην υιοθέτηση καινοτόμων μεθόδων διδασκαλίας και εναλλακτικούς τρόπους εξέτασης. Οι διδάσκοντες είναι, κυριολεκτικά, δίπλα στους φοιτητές τους λόγω της συνεχούς παρουσίας τους στο Πανεπιστήμιο.
Η ισχυρή ερευνητική επίδοση του Ιδρύματος έχει ως αποτέλεσμα την ενσωμάτωση των ερευνητικών αποτελεσμάτων στην εκπαίδευση. Δεν παρακολουθούμε τις ερευνητικές εξελίξεις από το διαδίκτυο, συμμετέχουμε και συνδιαμορφώνουμε την έρευνα αιχμής, και γίνεται μέρος της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Υπάρχει στενή συνεργασία με τους άλλους δύο ερευνητικούς φορείς του νησιού, το Ίδρυμα Τεχνολογίας και Έρευνας και το Ελληνικό Κέντρο Θαλάσσιων Ερευνών όπου πολλοί φοιτητές μας συμμετέχουν σε ερευνητικά προγράμματα έχοντας πρόσβαση σε ερευνητικές υποδομές αιχμής. Δεν είναι τυχαίο ότι η Περιφέρεια Κρήτης είναι από τις πιο καινοτόμες περιφέρειες στην Ελλάδα.
Το ίδρυμα προσφέρει υψηλού επιπέδου υπηρεσίες στους φοιτητές του με άρτια οργανωμένες δομές, όπως συμβουλευτική σταδιοδρομίας, ψυχολογική υποστήριξη και φοιτητική μέριμνα, καθώς και υπηρεσίες κινητικότητας Erasmus. H ισχυρή διεθνής παρουσία του δίνει πολλές ευκαιρίες διεθνοποίησης στους φοιτητές του. Είμαστε κοντά τους καθ’ όλη τη διάρκεια των σπουδών τους, είτε βρίσκονται στην Κρήτη είτε έχουν μετακινηθεί στο εξωτερικό στο πλαίσιο διεθνών συνεργασιών. Τα αγγλόφωνα προγράμματα που προσφέρονται από το Ίδρυμα προσελκύουν όλο και περισσότερους αλλοδαπούς φοιτητές που, μαζί με τον αυξανόμενο αριθμό εισερχόμενων φοιτητών Erasmus, προσφέρουν ένα όλο και πιο διεθνοποιημένο περιβάλλον σπουδών.
Το τελευταίο -αλλά και πολύ σημαντικό συγχρόνως- είναι ότι το Πανεπιστήμιο είναι βαθιά ριζωμένο στο νησί της Κρήτης, το οποίο προσφέρει ένα περιβάλλον απαράμιλλου φυσικού κάλλους, ένα περιβάλλον ισχυρής παράδοσης και μεγάλης ιστορίας καθιστώντας τις σπουδές στο Πανεπιστήμιο της Κρήτης μια εμπειρία ζωής.
Ποιες είναι οι βασικές προκλήσεις που αντιμετωπίζει το Πανεπιστήμιο ιδιαίτερα στο πλαίσιο της περιορισμένης κρατικής χρηματοδότησης; Και ποιες είναι οι στρατηγικές του για την ενίσχυση των διεθνών συνεργασιών (διεθνοποίηση) και την προσέλκυση (και) αλλοδαπών φοιτητών; Ποιες συνεργασίες ξεχωρίζουν ως ιδιαίτερα επιτυχημένες και ποιες σχεδιάζονται;
Όλα τα πανεπιστήμια ανά τον κόσμο διαγκωνίζονται για την προσέλκυση υψηλού επιπέδου ερευνητικού δυναμικού, πολύ καλών φοιτητ(ρι)ών και στους τρεις κύκλους σπουδών και χρηματοδότησης. Το Πανεπιστήμιο Κρήτης έχει πολλά συγκριτικά πλεονεκτήματα σε αυτή τη μάχη.
Αυτό που προέχει είναι η ενεργοποίηση όλων των μελών του, η ορθή αξιοποίηση και συνεχής βελτίωση του υπάρχοντος δυναμικού και η αποτελεσματική οργάνωση στο πλαίσιο των ψηφιακών προκλήσεων.
Μεγάλη πρόκληση αποτελεί η επιτυχής ολοκλήρωση των 2700 περίπου φοιτητικών κατοικιών μέσω ΣΔΙΤ, καθώς το Ίδρυμα έχει αφιερώσει πολλή ενέργεια στην κατεύθυνση της ορθής υλοποίησής του. Το έργο, παρ’ όλη την πολυπλοκότητά του, προχωρά πολύ ομαλά, μάλιστα αυτές τις μέρες αναμένεται η ανακήρυξη του αναδόχου και, όταν ολοκληρωθεί τα επόμενα 3-4 χρόνια, θα δώσει άλλον αναπτυξιακό αέρα στο Ίδρυμα.
Η διεθνοποίηση έχει δύο κατευθύνσεις: την έρευνα και την εκπαίδευση. Έχουμε πολύ καλά οργανωμένες δομές υποδοχής, εγκατάστασης και υποστήριξης αλλοδαπών φοιτητ(ρι)ών και ερευνητ(ρι)ών ώστε να νιώθουν ασφάλεια, αν και μακριά από το οικείο τους περιβάλλον.
Η διεθνοποίηση της έρευνας είναι καθοριστική για την υπόστασή σου ως ερευνητικού ιδρύματος. Αν δεν είσαι ανταγωνιστικός στην έρευνα διεθνώς, μετατρέπεσαι σε ένα κολλέγιο διδασκαλίας. Το Πανεπιστήμιο Κρήτης είχε πάντα ισχυρή διεθνή ερευνητική παρουσία με σημαντικές διακρίσεις και προσέλκυση αντίστοιχης διεθνούς χρηματοδότησης. Η σωστή οργάνωση και προβολή μεγάλων ερευνητικών δομών θα ισχυροποιήσει τη διεθνή παρουσία μας. Το πανεπιστήμιο Κρήτης είναι το μοναδικό πανεπιστήμιο με πιστοποίηση αριστείας HSR4R για τις υπηρεσίες που προσφέρει στους ερευνητές του σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Χάρτα του Ερευνητή. Στο Πανεπιστήμιο εργάζονται πάνω από 70 αλλοδαποί ερευνητές.
Όσον αφορά τη διεθνοποίηση της εκπαίδευσης, αυτή έχει πολλές συνιστώσες. Προσφέρουμε πάνω από 20 αγγλόφωνα μεταπτυχιακά προγράμματα, όπως και το αγγλόφωνο προπτυχιακό πρόγραμμα της Ιατρικής, που δέχεται 35 περίπου αλλοδαπές/ούς υποψήφιες/ους. Επίσης, έχουμε πάνω από 60 αλλοδαπούς/ές υποψήφιους/ες διδάκτορες. Το μεγαλύτερο εμπόδιο προσέλκυσης αλλοδαπών προπτυχιακών αλλά και μεταπτυχιακών είναι ότι είναι απαραίτητο να προσφέρεται ένα ολοκληρωμένο πακέτο στέγασης/εκπαίδευσης, απαίτηση που δεν μπορεί να ικανοποιηθεί αυτή τη στιγμή λόγω έλλειψης εστιών.
Όλες οι κινήσεις διεθνοποίησης έχουν αποδειχτεί επιτυχημένες και αποδίδουν καρπούς. Το Πανεπιστήμιο Κρήτης ήταν πάντα ιδιαίτερα ελκυστικό και επιτυχημένο στην οργάνωση θερινών και χειμερινών σχολείων. Η διεύρυνση των σχέσεών μας με πανεπιστήμια της Κίνας και με τη συμμετοχή μας στο Κέντρο Ελληνικού και Κινέζικου Πολιτισμού (ΚΕΛΚΙΠ) είναι σε πολύ καλό δρόμο. Πολύ καλά εξελίσσεται και η συμμετοχή μας στο Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο INGENIUM, το οποίο φέρνει κοντά, θεσμικά, 10 ευρωπαϊκά πανεπιστήμια. Καθοριστικό ρόλο θα παίξει η χρηματοδότηση των προτάσεων που έχουμε υποβάλει για ίδρυση κοινών μεταπτυχιακών προγραμμάτων σπουδών με διακεκριμένα ιδρύματα του εξωτερικού στο πλαίσιο του Ταμείου Ανάκαμψης, δεδομένου του στρατηγικού τους επιστημονικού αντικειμένου.
Ποια είναι η θέση σας σχετικά με τη λειτουργία μη κρατικών πανεπιστημίων στην Ελλάδα; Πώς θεωρείτε ότι κάτι τέτοιο θα επηρεάσει τα δημόσια πανεπιστήμια; Ειδικά το Πανεπιστήμιο Κρήτης; Ο διαφορετικός τρόπος εισαγωγής φοιτητών (χωρίς ΕΒΕ και πανελλήνιες) πώς σας φαίνεται;
Είτε το θέλουμε είτε όχι τα μη κρατικά πανεπιστήμια θα υπάρξουν και στη χώρα μας. Έτσι τουλάχιστον δείχνουν τα δεδομένα του σήμερα. Το αν θα είναι του χρόνου ή του παραχρόνου αυτό έχει μικρή σημασία. Σαφώς και θα επηρεαστεί το δημόσιο Πανεπιστήμιο. Ιδίως τα Ιδρύματα της περιφέρειας θα πιεστούν κατά τη γνώμη μου περισσότερο. Γι’ αυτό θα πρέπει να αγωνιστούμε για τη βελτίωση του δημόσιου Πανεπιστημίου, ώστε να γίνει πιο εξωστρεφές, πιο διεθνοποιημένο, πιο ανταγωνιστικό. Η επιβίωση του δεν θα περάσει μέσα από επαναστατική γυμναστική με όρους του προηγούμενου αιώνα. Χρειάζεται ανασύνταξη, φυγή προς τα εμπρός, συμμετοχικό πνεύμα αλλά κυρίως αυτοέλεγχος και αυτογνωσία.
Να σταματήσουμε να επικαλούμαστε το αυτοδιοίκητο όταν μας βολεύει και να φορτώνουμε στο κράτος τις ευθύνες για τις αποφάσεις, αντί εμείς να είμαστε οι πρωταγωνιστές. Αλήθεια έχετε ακούσει κουβέντα από τα Πανεπιστήμια για την αναδιοργάνωση του Πανεπιστημιακού χάρτη; Ποιος τολμά να πει ότι πρέπει να πάρουμε μέτρα πριν είναι αργά. Για να χρησιμοποιήσω τα λόγια συναδέλφου Πρύτανη μεγάλου περιφερειακού Πανεπιστημίου: «δε μιλάμε για το μέλλον, έχουμε αποθέσει τα πάντα στη Βιολογία». Μεγαλώνουμε, γερνάμε, εκφυλιζόμαστε, πεθαίνουμε. Μπορεί να ακούγεται πεσιμιστικό, είναι όμως πραγματικότητα. Πρέπει να αφυπνιστούμε.
Το ζήτημα των διαγραφών λιμναζόντων φοιτητών από το 2025, παραμένει επίσης αμφιλεγόμενο. Ποια είναι η άποψή σας για τη διαχείριση αυτού του θέματος και πόσους φοιτητές αφορά στο ίδρυμα που διοικείτε; Θα προχωρήσετε σε διαγραφές;
Η συζήτηση για το όριο στη φοίτηση δεν είναι κάτι καινούργιο. Ο νόμος 4009 του 2011, μάλιστα ψηφισμένος με εντυπωσιακή κοινοβουλευτική πλειοψηφία, είχε καθιερώσει τα ν+2 έτη ως το ανώτερο όριο φοίτησης. Με το νόμο 4957 του 2022, ισχύει ξανά το ίδιο όριο, με παράταση του ανώτατου ορίου για τους εγγεγραμμένους πριν την ψήφισή του. Φυσικά κάποια στιγμή θα έρθει το πλήρωμα του χρόνου για την εφαρμογή του μέτρου. Οι πρυτάνεις έχουν υποχρέωση να εφαρμόζουν το νόμο. Εδώ δε χωρά ερώτημα για το τι θα κάνουμε. Δεν υπάρχει αυτή τη στιγμή άλλη επιλογή.
Έχουμε όμως επισημάνει, ότι μια οριζόντια εφαρμογή του νόμου, με το γύρισμα απλά ενός διακόπτη, θα αδικήσει ενδεχόμενα φοιτητές που προσπαθούν να ολοκληρώσουν τις σπουδές τους και βρίσκονται λίγα μόνο βήματα πριν από αυτό. Θα πρέπει να σκύψουμε πάνω στο πρόβλημα και να ζητήσουμε από την πολιτεία μια ας πούμε εξατομικευμένη θεώρηση των περιπτώσεων. Αν και ο νόμος δίνει δυνατότητες στους φοιτητές να παρατείνουν νόμιμα τις σπουδές τους, π.χ. όταν αποδεδειγμένα εργάζονται, δεν είναι πάντα εφικτό αυτό. Η αδήλωτη εργασία είναι γνωστό ότι υπάρχει. Επίσης δεν είναι ασυνήθεις περιπτώσεις παιδιών με υπερβολικό άγχος ή άλλες διαταραχές που μπορεί να χρήζουν μιας διαφορετικής προσέγγισης. Εκεί που δεν υπάρχει κανένα δίλημμα είναι να διαγραφούν όσοι αποδεδειγμένα δεν έχουν ενδιαφερθεί για τις σπουδές τους. Από τα στοιχεία που έχουμε αποτελούν τη συντριπτική πλειοψηφία των «λιμναζόντων» φοιτητών.
Ποια είναι η θέση σας για τα δίδακτρα που προβλέπονται σε ορισμένα προπτυχιακά προγράμματαδημοσίων ΑΕΙ (αγγλόφωνα) , στο σύνολο (σχεδόν) των μεταπτυχιακών και την συζήτηση περί επέκτασής τους σε ελληνόφωνα προπτυχιακά προγράμματα παρά το άρθρο 16;
Τα δίδακτρα στα ξενόγλωσσα προπτυχιακά προγράμματα όπως και στα ξενόγλωσσα μεταπτυχιακά θεωρώ ότι είναι απολύτως θεμιτά, όταν αυτά είναι δικαιολογημένα. Σε ελληνόγλωσσα προπτυχιακά προγράμματα για αλλοδαπούς φοιτητές θεωρητικά θα μπορούσαν να υπάρξουν, αμφιβάλλω όμως αν στην πραγματικότητα αυτό θα ήταν ενδιαφέρον με τα σημερινά δεδομένα. Νομίζω ότι στα επόμενα χρόνια οι περιορισμοί, που αναγνωρίζονται μέσα από την ερμηνεία του άρθρου 16, θα αρθούν νομοτελειακά.
Τέλος, γίνεται και μια συζήτηση τελευταία (σε επίπεδο φημών προσώρας) περί συγχώνευσης του Πανεπιστημίου Κρήτης με το Πολυτεχνείο. Ποια είναι η άποψή σας;
Είναι αλήθεια ότι αυτή η συζήτηση, ή οι φήμες όπως λέτε, έχουν έρθει στο προσκήνιο πολλές φορές και στο παρελθόν.
Θεωρώ ότι σήμερα, λόγω της επιτακτικής ανάγκης αναθεώρησης και επανασχεδιασμού του ακαδημαϊκού χάρτη ολόκληρης της χώρας, η ερώτηση σας είναι πιο επίκαιρη από ποτέ. Βλέπουμε συχνά 2 ή 3 Πανεπιστήμια σε πολλές περιφέρειες της χώρας, καθώς και τμήματα με πολύ παρεμφερή ή και ταυτόσημα γνωστικά αντικείμενα στην ίδια πόλη ή την ίδια γεωγραφική περιοχή.
Όσο αφορά την Κρήτη που εστιάσατε, θα ξεκινήσω λέγοντας ότι το Πανεπιστήμιο Κρήτης και το Πολυτεχνείο Κρήτης είναι δύο ιδρύματα υψηλού κύρους σε διεθνές επίπεδο που πρεσβεύουν την αριστεία στην ακαδημαϊκή εκπαίδευση και έρευνα σε σημαντικούς τομείς αιχμής. Επίσης τα δύο αυτά ιδρύματα είναι απόλυτα συμπληρωματικά και δεν υπάρχουν επικαλύψεις στα γνωστικά πεδία που θεραπεύουν.
Επομένως μία, επί ίσοις όροις, συνένωση θα δημιουργούσε στην περιφέρεια Κρήτης ένα μοναδικό σε εμβέλεια ίδρυμα που θα κάλυπτε σχεδόν όλα τα γνωστικά αντικείμενα, αντίστοιχο με τα μεγαλύτερα ιδρύματα στην Αθήνα και στη Θεσσαλονίκη. Επιπλέον θα ισχυροποιούσε το ίδρυμα σε εθνικό και διεθνές επίπεδο, προσφέροντας του σημαντικά περιθώρια παραπέρα ανάπτυξης και συνεργασιών. Οι συνέργειες μεταξύ των τμημάτων και των σχολών στο νέο ίδρυμα είναι προφανείς, ιδιαίτερα μεταξύ των σχολών του Ηρακλείου και των Χανίων, αλλά και τμημάτων του Ρεθύμνου όπως οι Οικονομικές επιστήμες, οι ανθρωπιστικές επιστήμες, η ψυχολογία, κ.α.
Φυσικά η διαδικασία προς τη συνένωση δεν είναι καθόλου απλή. Απαιτείται διεξοδική συζήτηση, στη βάση μιας ισότιμης συμμετοχής στο νέο ίδρυμα, από τις αρχές αλλά και με τη συμμετοχή ολόκληρης της κοινότητας των δύο ιδρυμάτων. Θα χρειαστεί να συμφωνηθούν η διαχείριση της περιουσίας και των προγραμμάτων στα δύο ιδρύματα, κ.α. Επίσης, πιθανόν να χρειαστεί να αναπτυχθεί και νομοθετηθεί ένα νέο μοντέλο διοίκησης του ιδρύματος που θα προκύψει. Θέματα όπως, η χωροθέτηση της έδρας του ιδρύματος ή/και των τμημάτων των σχολών είναι σημαντικά, αλλά δευτερευούσης σημασίας κατά τη γνώμη μας.
Το Πανεπιστήμιο Κρήτης είναι έτοιμο να ξεκινήσει μια τέτοια συζήτηση στη βάση της αμοιβαιότητας, και του κοινού όφελους των δύο ιδρυμάτων από μια πιθανή συνένωση. Στόχος είναι η ισχυροποίηση της θέσης των δύο ακαδημαϊκών ιδρυμάτων σε τοπικό, εθνικό και διεθνές επίπεδο μέσα από μετρήσιμους και κοινά αποδεκτούς, στην ακαδημαϊκή κοινότητα, δείκτες ποιότητας, και η ανάπτυξη ενός ιδρύματος διεθνούς εμβέλειας σε πολλαπλά επιστημονικά πεδία στην Κρήτη.
