Χρήστος Κάτσικας Ο Υπουργός Παιδείας, Κυριάκος Πιερρακάκης έδωσε συνέντευξη στην Καθημερινή και ανάμεσα σε άλλα αναφέρθηκε στην αυτονομία του σχολείου και στην ενίσχυση του διευθυντή της σχολικής μονάδας.
Στην ερώτηση του δημοσιογράφου «Γιατί η ενίσχυση της αυτονομίας του σχολείου περνάει μέσα από την ενίσχυση του διευθυντή; Αυτό είναι το πρόβλημα;» ο υπουργός Παιδείας δήλωσε τα παρακάτω:
Κυριάκος Πιερρακάκης: «Πολλά είναι τα προβλήματα και για όλα παλεύουμε. Η Ελλάδα ωστόσο κατατασσόταν στην τελευταία θέση με βάση τα δεδομένα του 2018 μεταξύ των χωρών-μελών του ΟΟΣΑ όσον αφορά τη σχολική αυτονομία. Τώρα όλα όσα αφορούν κάθε σχολείο στη χώρα αποφασίζονται είτε από τις διευθύνσεις εκπαίδευσης είτε απευθείας από το υπουργείο στο Μαρούσι. Είναι παράλογο. Ο διευθυντής κάθε σχολείου, ο οποίος επιλέγεται προσεκτικά και ελέγχεται και ο ίδιος, θα έχει τη δυνατότητα να επιλέγει τους υποδιευθυντές του, να έχει λόγο στο ωρολόγιο πρόγραμμα και να ζητάει κατά προτεραιότητα αξιολόγηση των εκπαιδευτικών της σχολικής μονάδας».
Αλήθεια τι θέλει να πει ο υπουργός Παιδείας;
Πριν εστιάσουμε το μικροσκόπιο στις λεπτομέρειες των προθέσεων και των στοχεύσεων του υπουργείου Παιδείας να το πούμε ξεκάθαρα. Ένα υπουργείο Παιδείας που εντείνει ολοένα και περισσότερο τον έλεγχο στον εκπαιδευτικό μηχανισμό και βομβαρδίζει με εγκυκλίους και υπουργικές αποφάσεις για τη μόνη αυτονομία των σχολικών μονάδων που ενδιαφέρεται είναι για αυτή που μετατρέπει τα σχολεία και το προσωπικό τους σε οχήματα υλοποίησης μέχρι κεραίας της κεντρικής «γραμμής» του. Μιας «γραμμής» όχι αποκέντρωσης αλλά αποσυγκέντρωσης της οποίας τα δομικά στοιχεία είναι η φθηνή, πειθαρχημένη και αποδοτική στα κυρίαρχα συμφέροντα εκπαίδευση που θα έχει την «ελευθερία» να επιχειρεί να «βγάλει το ψωμί» της μόνη της.
Στο πλαίσιο μιας ψευδώνυμης αποκέντρωσης οι νέοι διευθυντές επωμίζονται τον νέο ρόλο των διευθυντών-μάνατζερ στο «νέο»-φτωχό «δημόσιο» σχολείο των ιδιωτικοοικονομικών κριτηρίων, ενώ παράλληλα ωθούνται να μετατραπούν σε μάνατζερ-διαχειριστές που θα είναι υποχρεωμένοι να αναζητούν πηγές χρηματοδότησης για τη λειτουργία του σχολείου.
Στο «αυτόνομο», πειθαρχημένο σχολείο-επιχείρηση που «οικοδομεί» μέρα-νύχτα το υπουργείο Παιδείας δεν θα μπορούσε παρά αφενός να «κατασκευαστεί» μια μεγάλη –αριθμητικά– στρατιά στελεχών εκπαίδευσης και αφετέρου σχεδόν να καταργηθεί κάθε ουσιαστικός ρόλος του Συλλόγου Διδασκόντων και οι εκπαιδευτικοί του να μετατραπούν σε απλά εκτελεστικά όργανα των άνωθεν εντολών, χωρίς ουσιαστικά δικαιώματα στο σχολείο.
Ενα τέτοιο σχολείο φυσικά δεν μπορεί να το διοικεί παρά μόνο ένας διευθυντής-δερβέναγας, με υπερεξουσίες, αξιολογητής και πειθαρχικός προϊστάμενος, ένας διευθυντής-επιθεωρητής και παράλληλα μάνατζερ που προσομοιάζει στον ιδιοκτήτη-διευθυντή ιδιωτικής επιχείρησης.
Στόχος λοιπόν του υπουργείου Παιδείας είναι η θεσμική μετεξέλιξη του διευθυντή από τον παλιό γραφειοκράτη διευθυντή σε έναν «δυναμικό άρχοντα-μάνατζερ», ο οποίος θα αναζητά πόρους και θα λειτουργεί ως φορέας προώθησης της νέας κουλτούρας επιχειρηματικού πνεύματος, καινοτόμων δράσεων και διασύνδεσης «του σχολείου του» με την τοπική αγορά.
Αναλυτικά
Η εφαρμογή των μέτρων που προωθεί το υπουργείο Παιδείας θα έχει σημαντικές επιπτώσεις:
1. Διάβρωση του Συλλογικού Πνεύματος
Οι Σύλλογοι Διδασκόντων ενδέχεται να χάσουν τον καθοριστικό τους ρόλο στη λήψη αποφάσεων, οδηγώντας στη μετατροπή των εκπαιδευτικών σε εκτελεστικά όργανα.
2. Υπερεξουσίες Διευθυντών
Οι νέες αρμοδιότητες των διευθυντών μπορεί να οδηγήσουν σε αυταρχικό μοντέλο διοίκησης, υποβαθμίζοντας τη συνεργατικότητα μεταξύ των εκπαιδευτικών.
3. Επιβάρυνση της Γραφειοκρατίας
Η αύξηση των διοικητικών διαδικασιών και των εργαλείων αξιολόγησης ενδέχεται να επιβαρύνει περαιτέρω τους εκπαιδευτικούς, αποσπώντας τους από τα διδακτικά τους καθήκοντα.
Το Διεθνές Παράδειγμα
Η εφαρμογή ενός μάνατζμεντ τύπου «διευθυντή-μάνατζερ» στην εκπαίδευση δεν είναι ελληνικό φαινόμενο. Έρευνες, όπως αυτές του Stephen Ball και της Deborah Youdell από το Πανεπιστήμιο του Λονδίνου, δείχνουν ότι:
- Η εντατικοποίηση της εργασίας αυξάνει το στρες και μειώνει την εργασιακή ικανοποίηση.
- Η εξατομίκευση των σχέσεων μεταξύ διοίκησης και εκπαιδευτικών υπονομεύει το συλλογικό πνεύμα.
- Η έμφαση σε μετρήσιμους στόχους αποδυναμώνει τη δημιουργικότητα και τη συνεργασία.
Χώρες όπως το Ηνωμένο Βασίλειο που υιοθέτησαν παρόμοια μοντέλα, αντιμετώπισαν αρνητικές επιπτώσεις, όπως αυξημένη γραφειοκρατία και απομάκρυνση από τον βασικό στόχο της παιδείας: την ανάπτυξη των μαθητών.
Στο αγγλοσαξονικό μοντέλο, ο επικεφαλής του σχολείου έχει «φαραωνικές» αρμοδιότητες που δεν περιορίζονται στο συντονισμό του συλλόγου διδασκόντων, αλλά επεκτείνονται στο management και ιδίως στον πανοπτισμό και την χειραγώγηση του εκπαιδευτικού έργου.
Όπως εύστοχα σημειώνει ο Πρόεδρος της ΟΙΕΛΕ Γιώργος Χριστόπουλος, έτσι δημιουργήθηκε το φαινόμενο του “superhead” που δεν έχει μόνο την ευθύνη της ομαλής παιδαγωγικής λειτουργίας του σχολείου, αλλά και της οικονομικής διαχείρισης, της επιλογής προσωπικού και των μαθητών (voucher / ελεύθερη επιλογή σχολείου), της συνεργασίας με επιχειρήσεις που αναλαμβάνουν την καθαριότητα, την εστίαση, τη φύλαξη κ.λπ.
Όσοι παρακολουθούν την πορεία του μοντέλου αυτού, γνωρίζουν τα τεράστια προβλήματα κακοδιοίκησης και υποχρηματοδότησης που έχει γεννήσει οι εν λόγω πρακτικές. Τούτο, διότι ο «υπερδιευθυντής» είναι τμήμα ενός εκπαιδευτικού συστήματος που χάνει το δημόσιο χαρακτήρα του και μεταφέρει διαρκώς κομμάτια του στην δήθεν ελεύθερη αγορά, μετατρέποντας τον διευθυντή της σχολικής μονάδας σε αναζητητή χορηγών. Αυτό είναι ακόμη πιο έντονο - όπως ήδη επισημάνθηκε - σε συστήματα που έχει επιβληθεί η ελεύθερη γονεϊκή επιλογή και τα vouchers που αποτελούν προεκλογικές δεσμεύσεις και διακαή πόθο της κυβέρνησης.
Στο νέο πλαίσιο, το νέο μάνατζμεντ εισάγει και παρακολουθεί την επιτυχία στόχων απόδοσης, ενώ η εργασία των εκπαιδευτικών εξατομικεύεται και, συγχρόνως, υπόκειται σε μορφές μέτρησης αποτελεσμάτων. Τα μέτρα αποτίμησης της απόδοσης με βάση τα αποτελέσματα και η έμφαση στη μέτρησή της υποβαθμίζουν βασικούς παράγοντες όπως το κλίμα στο σχολείο, η εμπλοκή στη λήψη αποφάσεων και οι συνθήκες εργασίας, με αποτέλεσμα τη διάλυση του συλλογικού πνεύματος.
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
Παν.Πατρών: Tο 1ο στην Ελλάδα Πανεπιστημιακό Πιστοποιητικό Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς
Πανεπιστήμιο Αιγαίου: Το κορυφαίο πρόγραμμα ειδικής αγωγής στην Ελλάδα - Αιτήσεις έως 10/02
ΕΛΜΕΠΑ: Το κορυφαίο πρόγραμμα Ειδικής Αγωγής στην Ελλάδα για διπλή μοριοδότηση
