Alfavita Newsroom
Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας
ΨΗΦΙΣΜΑ ΤΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Έφυγε το βράδυ της Παρασκευής 22 Αυγούστου, πλήρης ημερών σε ηλικία 108 ετών, ο διαπρεπής Έλληνας φιλόλογος Εμμανουήλ Κριαράς από ανακοπή καρδιάς. Ο Εμμανουήλ Κριαράς, με κρητική καταγωγή, γεννήθηκε στις 28 Νοεμβρίου του 1906 στον Πειραιά. Τα πρώτα παιδικά του χρόνια τα έζησε στον Αδάμαντα της Μήλου και τα νεανικά του, από το 1914, στα Χανιά, όπου και ολοκλήρωσε τα μαθήματα της μέσης εκπαίδευσης το 1924. Φοίτησε στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών (1924 - 1929). Διδάκτορας της ίδιας σχολής ανακηρύχτηκε το 1938 με το έργο Μελετήματα περί τας πηγάς του Ερωτοκρίτου,. Από το 1930-1950 υπηρέτησε ως συνεργάτης και διευθυντής στο Μεσαιωνικό Αρχείο της Ακαδημίας Αθηνών.
Παράλληλα με την εργασία του στο Μεσαιωνικό Αρχείο συνέχισε τις σπουδές του: το 1930, με υποτροφία της Ακαδημίας Αθηνών, μετέβη στο Μόναχο, με συγκεκριμένο σκοπό να εργαστεί στο Γραφείο Σύνταξης του Theasurus Linguae Latinae. Μετεκπαιδεύτηκε στο Παρίσι το 1938-1939 (στη βυζαντινολογία), και το 1945-1948 (στη συγκριτική γραμματολογία) –τη δεύτερη φορά επιβαίνων του θρυλικού πλοίου του αγγλικού στόλου Mataroa, που έφερε ως υποτρόφους της γαλλικής κυβέρνησης το άνθος της νεοελληνικής διανόησης (μεταξύ άλλων, τον Κ. Αξελό, τον Κ. Καστοριάδη, την Έλλη Αλεξίου, την Μιμίκα Κρανάκη, τον Νίκο Σβορώνο). Η πρώτη φάση της ζωής του, αφιερωμένη αποκλειστικά στην έρευνα, λήγει το 1950, όταν εκλέγεται τακτικός καθηγητής της Μεσαιωνικής Ελληνικής Φιλολογίας στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, όπου και δίδαξε έως το 1968, οπότε απολύθηκε από τη χούντα. Η φάση αυτή συνδυάζει έντονη διδακτική δραστηριότητα (προπάντων με τα περίφημα σεμινάριά του και με τον κύκλο «Ευστάθιος» για τη μελέτη βυζαντινών κειμένων), και ακόμη εντονότερη προεργασία για τη σύνταξη του έργου της ζωής του, του Λεξικού της Μεσαιωνικής Ελληνικής Δημώδους Γραμματείας 1100-1669.
Η απόλυση από τη χούντα λειτούργησε ως καταλύτης για τον μαχητή Κριαρά. Απερίσπαστος από πανεπιστημιακά καθήκοντα, συνέταξε με το εκπαιδευμένο επιτελείο του και δημοσίευσε 14 τόμους του Μεσαιωνικού Λεξικού, ως το 1997, οπότε παρέδωσε τη σκυτάλη στο Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας. (Σήμερα έχουν εκδοθεί από το ΚΕΓ άλλοι 5 τόμοι και δίτομη Επιτομή των πρώτων 14, που είναι διαθέσιμοι εντύπως και διαδικτυακά και αξιοποιούνται από το «Ψηφιακό Σχολείο» του Υπουργείου Παιδείας.) Από τη Μεταπολίτευση και δώθε, ο Κριαράς στρατεύτηκε στην υπόθεση της στερέωσης της γλωσσικής μεταρρύθμισης του 1976 (Ράλλη-Καραμανλή): αφιέρωσε την ακατάβλητη εργατικότητά του στη συμμετοχή στην επιτροπή ανασυγκρότησης της γραμματικής της δημοτικής γλώσσας με βάση τη Νεοελληνική Γραμματική του Μ. Τριανταφυλλίδη, και στη συγγραφή πολυάριθμων άρθρων για τη «σωστή» χρήση της νεοελληνικής, η οποία έπρεπε τώρα να υποδεχτεί και να αφομοιώσει στο σύστημά της μαζικά δάνεια από μια καθαρεύουσα καλλιεργημένη στις επιστήμες, τη διοίκηση και τα νομικά. Συνέβαλε αποφασιστικά στη μεταγραφή των Νομικών Κωδίκων και του Συντάγματος. Το 1982 εισηγήθηκε το είδος του μονοτονικού συστήματος γραφής, που υιοθετήθηκε από την πολιτεία.
Το ΚΕΓ έχει ψηφιοποιήσει τα «Άπαντα Κριαρά» (70 αυτοτελείς τόμους και 1000 δημοσιεύματα), και τα έχει αναρτήσει στην “Πύλη για την Ελληνική Γλώσσα” του ΚΕΓ (www.greek-language.gr ) με ελεύθερη πρόσβαση. Εκεί και οι μονογραφίες του για τον Σολωμό, τον Παλαμά, τον Ψυχάρη και πολλά, δυσεύρετα, παλαιότερα κείμενα της νεοελληνικής λογοτεχνίας. Ο Κριαράς αναδείχτηκε και σε ακριβέστατο ιστορικό του δημοτικιστικού κινήματος, με ειδικές μονογραφίες και πάμπολλα άρθρα. Ο ίδιος εξέδωσε από το τεράστιο Αρχείο του μεγάλο μέρος της προσωπικής του αλληλογραφίας με Έλληνες και ξένους συνομιλητές του.
Το Δ.Σ. του ΚΕΓ, στο οποίο ο Κριαράς εμπιστεύτηκε τη συνέχιση του Λεξικού του, θεωρεί τη σύνταξή του απόλυτη ερευνητική και εκδοτική προτεραιότητα γι’αυτό. Με την ισχυρή βοήθεια που δέχεται από το Υπουργείο Παιδείας (σε απεσπασμένους καθηγητές ειδικά μετεκπαιδευμένους στο Γραφείο του Λεξικού) και με την πάγια και αμέριστη στήριξη από το ΑΠΘ (εκδηλωμένη ήδη από τη δεκαετία του 1960), αναμένεται ότι δεν θα βραδύνει η ολοκλήρωση του έργου. Απομένουν άλλοι 6 τόμοι. Ήδη η ψηφιοποίηση των τόμων και η προοπτική χρήσης του Λεξικού από όλη την ερευνητική κοινότητα χωρίς γεωγραφικά όρια (αλλά και από την εκπαίδευση) χαροποίησε ιδιαίτερα τον Κριαρά τους τελευταίους μήνες της ζωής του. Όπως τον συγκίνησε, όταν προ μηνός το συντακτικό επιτελείο του Λεξικού με επικεφαλής τον διευθυντή του καθηγητή Γιάννη Καζάζη και τον Πρύτανη Γιάννη Μυλόπουλο τον επισκέφτηκε σπίτι του, για να του παραδώσει και τον 19ο τόμο, προτού σταλεί στο τυπογραφείο. Επόμενο ήταν οι βραβεύσεις και οι τιμητικές διακρίσεις για την πνευματική προσφορά του στην Ελλάδα και στο εξωτερικό να είναι και πολλές και σημαντικές. Η εξόδιος ακολουθία θα ψαλεί στη Θεσσαλονίκη, την Τρίτη 26 Αυγούστου στον Ιερό Ναό της του Θεού Σοφίας 12.00. Η σορός του θα βρίσκεται εκεί από τις 11 π.μ., ενώ η ταφή του θα γίνει, σύμφωνα με επιθυμία του, στο Ακρωτήρι στην Κρήτη σε τάφο τιμητικά παραχωρημένο από τον Δήμο Χανίων.
Ο Πρόεδρος και τα μέλη του Δ. Σ. του Κέντρου Ελληνικής Γλώσσας, εκφράζοντας τη συγκίνησή τους για την εκδημία του επιφανούς Δασκάλου και ευεργέτη του ΚΕΓ, αποφάσισαν να κατατεθεί στεφάνι στη μνήμη του και να οργανωθεί εν καιρώ ειδική επιστημονική εκδήλωση αφιερωμένη στη μνήμη του.
Ο Πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου του ΚΕΓ
Καθηγητής Ι. Ν. Καζάζης
Τα Μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου του ΚΕΓ
Καθηγητής Αντώνιος Ρεγκάκος, Ακαδημαϊκός
Πέτρος Παναγιωτόπουλος, Πρέσβης
Ζωή Καζαζάκη
Ελένη Μπούντα
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
ΕΛΜΕΠΑ: Το κορυφαίο πρόγραμμα Ειδικής Αγωγής στην Ελλάδα για διπλή μοριοδότηση
Το 1ο στην Ελλάδα Πρόγραμμα επιμόρφωσης Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς με Πιστοποιητικό
ΑΣΕΠ: Η πιο Εύκολη Πιστοποίηση Αγγλικών για μόρια σε 2 ημέρες (δίνεις από το σπίτι σου με 95 ευρώ)
Παν.Πατρών: Μοριοδοτούμενο σεμινάριο ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗΣ με 65Є εγγραφή - έως 25/11
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ - ΓΑΛΛΙΚΩΝ - ΓΕΡΜΑΝΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
2ος Πανελλήνιος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ: Τα 2 μαθήματα εξέτασης και η ύλη
