Στο μικροσκόπιο κονδύλια για μελέτες στα ΑΕΙ

Ελεγχοι από τα νέα συμβούλια στα πεπραγμένα των εταιρειών αξιοποίησης της περιουσίας τους, που διαχειρίζονταν εκατ. ευρώ

 

Του Αποστολου Λακασα

 

Μπροστά στα πεπραγμένα των παλαιότερων διοικήσεων θα βρεθούν τα νέα Συμβούλια των ΑΕΙ, που θα αναλάβουν αρμοδιότητες από την 1η Ιανουαρίου του 2013. Τα μέλη του Συμβουλίου κάθε πανεπιστημίου και ΤΕΙ θα κληθούν να αντιμετωπίσουν την πρόκληση για αλλαγή σελίδας στο ίδρυμα, όμως εκτιμάται ότι η αναμόχλευση πολλών κακών πρακτικών του πρόσφατου παρελθόντος θα δημιουργήσει κλυδωνισμούς στη λειτουργία του ιδρύματος. Μεταξύ όσων θα βρεθούν στο επίκεντρο θα είναι οι εταιρείες αξιοποίησης της περιουσίας κάθε ιδρύματος, οι οποίες στα μεγάλα πανεπιστήμια είχαν υπό διαχείριση πολλά εκατομμύρια ευρώ με στόχο να τα αξιοποιούν για έργα στο ίδρυμα. Και τα κονδύλια αυτά τα έπαιρναν πανεπιστημιακοί μέσω ανάληψης έργων, χωρίς να τηρείται πάντα η δημοσιότητα στην ανάθεση του έργου. Πλέον, σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», πανεπιστημιακοί που έχουν εκλεγεί στο νέο συμβούλιο του ιδρύματός τους θα ζητήσουν, μετά την επίσημη ανάληψη των καθηκόντων τους, διαχειριστικό έλεγχο.

 

Ειδικότερα, οι εταιρείες αξιοποίησης της περιουσίας του ιδρύματος διαχειρίζονται τα κονδύλια του αποθεματικού του προς όφελος του ιδρύματος. Το αποθεματικό δημιουργείται από δωρεές προς το ΑΕΙ, κληροδοτήματα, κονδύλια που εισέρχονται στο ίδρυμα από περιουσιακά του στοιχεία, έσοδα από παροχές υπηρεσιών προς τρίτους κ.ά. Με το αποθεματικό του, κάθε ΑΕΙ ουσιαστικά οργανώνει επενδυτικά προγράμματα για το ίδιο το ίδρυμα (π.χ. κατασκευή αμφιθεάτρων, ανακαίνιση κτιρίων κ.λπ.). Αρμόδια για την επικύρωση των αποφάσεων της εταιρείας ήταν η Σύγκλητος του ιδρύματος, στο πλαίσιο του αυτοδιοίκητου των ΑΕΙ. Αλλωστε, πρόεδρος της εταιρείας ήταν μέλος του πρυτανικού συμβουλίου, ενώ υπήρχε κι ένα διοικητικό συμβούλιο ορισμένο από τη Σύγκλητο.

 

Σε αρκετές περιπτώσεις, τις μελέτες για τα επενδυτικά προγράμματα αναλάμβαναν πανεπιστημιακοί από το ΑΕΙ. Πανεπιστημιακοί που μίλησαν στην «Κ» ανέφεραν ότι οι εταιρείες υιοθετούσαν την πρακτική... Γιάννης κερνά και Γιάννης πίνει. «Σε πολλές περιπτώσεις θα έπρεπε να γίνει διαγωνισμός για την ανάληψη των έργων. Ομως, αυτό δεν έγινε, με αποτέλεσμα ο οποιοσδήποτε να μπορεί να αμφισβητήσει ότι το έργο ανετέθη αξιοκρατικά», αναφέρει στην «Κ» πανεπιστημιακός - μέλος του Συμβουλίου Ιδρύματος.

 

Είναι ενδεικτικό ότι η πρακτική αυτή είχε στηλιτευθεί πολλές φορές κατά το παρελθόν και κυρίως για την ανάθεση σε πανεπιστημιακούς μελετών τις οποίες θα μπορούσαν να αναλάβουν μελετητικά ιδιωτικά γραφεία. Χαρακτηριστικά, για παρεμφερές ζήτημα –την ανάθεση μελετών στα πανεπιστήμια από φορείς του ευρύτερου δημόσιου τομέα– η Σύνοδος των Πολυτεχνείων και των Πολυτεχνικών Σχολών έχει υιοθετήσει έναν οιονεί κανόνα τιμής, αναφέροντας ότι «δεν αποδέχονται την εκτέλεση προγραμμάτων που δεν έχουν ερευνητικό ή εξειδικευμένο επιστημονικό χαρακτήρα, αλλά αποτελούν μελέτες τρέχουσας τεχνολογίας και πρόκειται να εκπονηθούν με τρόπο που συνήθως εκπονούνται από γραφεία μελετών».

 

Πλέον, ο νέος νόμος 4009/2011 ορίζει ότι οι εταιρείες αξιοποίησης της περιουσίας κάθε ΑΕΙ θα καταργηθούν και στη θέση τους θα ιδρυθούν νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου με τη μορφή ανώνυμης εταιρείας, στα οποία θα υπαχθεί και ο ειδικός λογαριασμός κονδυλίων έρευνας κάθε ιδρύματος (ο γνωστός ΕΛΚΕ). Στο ΝΠΙΔ τη θέση του προέδρου θα αναλάβει ένας εκ των αναπληρωτών του πρύτανη, ενώ ο διευθύνων σύμβουλος και τα μέλη του διοικητικού συμβουλίου θα ορίζονται από το Συμβούλιο Ιδρύματος. Πρόκειται για σημαντική αλλαγή, που ανοίγει τον δρόμο για διαχειριστικούς ελέγχους ως προς την αξιοποίηση της περιουσίας των ΑΕΙ τα προηγούμενα χρόνια. «Εξυπηρετούνταν ημέτεροι; Πρέπει να θέσουμε το ζήτημα της διενέργειας διαχειριστικών ελέγχων», λέει στην «Κ» πανεπιστημιακός - μέλος του Συμβουλίου. Και συμπληρώνει: «Δεν μπορούμε να στηριχθούμε σε φήμες που αμαυρώνουν τα ιδρύματα».