Τον παρατηρούσα με ξεχωριστό ενδιαφέρον. Προχωρούσε αργά – αργά. Έσερνε τα πόδια του, βαρύς ο βηματισμός του. Ρακένδυτος, τα ρούχα του βρώμικα, κολλημένα στο σώμα του – ήταν ένα με αυτό. Περίμενα να καθίσει στο παγκάκι που ήταν μπροστά του· εκεί είχε την περιουσία του. Πλησίασα διακριτικά. Του άφησα ένα πεντόευρω. Θεώρησα ότι θα αναγνώριζε τη «γενναιόδωρη» πράξη μου. Αυτός παρέμεινε σιωπηλός σα να μην έχει συμβεί, σαν να μην με είχε δει! Τι να τον αγγίξει από τη δική μου κίνηση; Ζούσε στο δικό του περίκλειστο σύμπαν.
Είναι εύκολο να μπεις σε έναν εντελώς άγνωστο κόσμο με ένα πεντόευρω; Ο κόσμος των καταφρονεμένων και των κατατρεγμένων είναι ένας άλλος, απόλυτα ξεχωριστός κόσμος από τον «κανονικό». Νομίζουμε ότι συναντιόμαστε μαζί τους στο δρόμο, αλλά κάνουμε μέγα λάθος… Υπάρχουν σε όλες τις κοινωνίες και σε όλες τις εποχές. Και κάπως έτσι θεωρείται η παρουσία τους σαν δεδομένη ή σαν αναπόφευκτη – στοιχεία που παραπέμπουν σε μια θεωρητική και απόμακρη περιγραφή ενός «συστατικού γεγονότος» σε κάθε κοινότητα ανθρώπων.
Οι καταφρονεμένοι και κατατρεγμένοι δημιουργούνται από τον ίδιο τον άνθρωπο, από την κοινωνία, από την πολιτεία, από κάθε πηγή εξουσίας. Μπορεί να υπάρχει αφετηρία για τη δημιουργία ενός μέρους αυτών από «αδικία» της φύσης και ένας άνθρωπος να μην είναι άρτιος σωματικά ή πνευματικά, όπως η αρτιότητα προσδιορίζεται κάθε φορά από το πολιτιστικό περιβάλλον κάθε ιστορικής περιόδου. Ωστόσο, η πηγή του προβλήματος δεν βρίσκεται εδώ ούτε σε φυσικά ούτε σε μεταφυσικά αίτια. (Στη φύση δεν υπάρχει κανονικότητα και αρτιότητα – τα πάντα είναι φυσικά γεγονότα). Βρίσκεται στον πυρήνα συγκρότησης της κοινωνίας που διατρέχεται από ανισότητες και από προκαταλήψεις, από εκμετάλλευση και χειραγώγηση, από έλλειψη ευαισθησίας και ανθρωπισμού, αγάπης και αλληλεγγύης.
Άνθρωποι περιθωριοποιημένοι που έχουν αποδεχτεί καταναγκαστικά την αποβολή τους από κάθε έκφραση πολιτισμού, που έχουν παραιτηθεί από τον αγώνα της ζωής, γιατί είναι τσακισμένοι από τα βάσανα και τη σκληρή δοκιμασία. Άλλοι έχουν δεχτεί τη βαναυσότητα των δικών τους και δεν έχουν στον ήλιο μοίρα. Άλλοι βρέθηκαν μόνοι και έρημοι από τη μια στιγμή στην άλλη από χτύπημα της τύχης. Άλλοι δεν μπόρεσαν ποτέ να βρεθούν στο παραγωγικό ιστό και επιβιώνουν με τα απομεινάρια και τα αποφάγια των άλλων. Και ήρθε τώρα η κρίση και περιόρισε και αυτό το φτωχικό περιθώριο της επιβίωσης. Όλοι ζουν στο σκοτεινό μέρος της ζωής και ίσως να μη γευθούν τα αγαθά του πολιτισμού, που είναι και το μοναδικό μέλημα όλων των άλλων ανθρώπων!
Ποιος άλλος καλύτερα από τον Αλέξανδρο των Γραμμάτων μας θα μπορούσε να διεισδύσει στον κόσμο τους και στην ψυχή τους; Εδώ θα δούμε τη λογοτεχνία των απόκληρων της κοινωνίας, θα γευθούμε την ψυχογραφία των ανθρώπων που δοκιμάζονται σκληρά, θα κατανοήσουμε την ερημωμένη ανθρώπινη φύση απογυμνωμένη από τα φτιασιδώματα των υλικών αγαθών και τη δύναμη της εξουσίας. Ο Παπαδιαμάντης δεν είναι μακρινός παρατηρητής των κατατρεγμένων· ζει κι αυτός μέσα στον κόσμο τους, διακηρύσσει με ταπεινό τρόπο, με τον ίδιο τον τρόπο της ζωής του τις αξίες της ολιγάρκειας και της εγκράτειας, προσπαθεί να αφυπνίσει συνειδήσεις χαλαρές και εφησυχασμένες.
Και πρέπει να παραδεχτούμε ότι βασικός πολιτικός στόχος των προοδευτικών τουλάχιστον κομμάτων είναι η ενίσχυση της μεσαίας τάξης, η διαρκής βελτίωση των συνθηκών ζωής τους και ίσως η κοινωνική μετεξέλιξη ενός μέρους της. Σε αυτή τη μετεξέλιξη στηρίζουν τη κοινωνική και την πολιτική νομιμοποίησή τους. Προφανώς αυτή η στάση είναι απόρροια της κυριαρχίας ατόμων της μεσαίας τάξης στα κόμματα. Και εμείς η μεσαία τάξη λογαριάζουμε ξανά και ξανά πόσα χάσαμε από τους μισθούς και τις συντάξεις. Αλλά ποτέ δεν έχουμε σκεφτεί ότι υπάρχουν άνθρωποι που έχουν χάσει ολόκληρη τη ζωή τους…
Οι καταφρονεμένοι και κατατρεγμένοι αντιμετωπίζονται με τη λογική του «συμπληρώματος», μιας μορφής κοινωνικής αλληλεγγύης – μέσα από την πρακτική του κοινωνικού κράτους -, που δεν αγγίζει όμως την καρδιά του προβλήματος. Γιατί η περιθωριοποίηση των ανθρώπων αυτών δεν είναι κυρίως οικονομική· είναι κοινωνική και πολιτισμική! Έχουν κατ’ ουσία αποβληθεί από τον πολιτισμό μας και μόνο η φυσική τους παρουσία και η βιολογική τους ύπαρξη γίνονται αντιληπτές. Έχουμε αποδεχτεί την πραγματικότητά τους ως ένα παράλληλο σύμπαν που δεν επικοινωνεί ουσιαστικά με το «κανονικό» μας σύμπαν!
Για να τεθεί στην πραγματική του θεώρηση το όλο ζήτημα πρέπει να αναθεωρηθεί ο τρόπος της ζωής μας, η όλη κοινωνική διάρθρωση και λειτουργία μας, το περιεχόμενο του πολιτισμού μας. Απαιτείται, με άλλα λόγια, μια επαναστατική ανατροπή του κίβδηλου, πολιτικού, ιδεολογικού και κοσμοθεωρητικού εποικοδομήματος, του κεφαλαιοκρατικού συστήματος. Όλα τα άλλα έχουν σχετική αξία, αλλά δεν πρόκειται να αλλάξουν την ουσία των πραγμάτων που γεννάει την εκμετάλλευση, την περιθωριοποίηση και την αποβολή ανθρώπων από την κοινωνική ζωή…
Τρέχουμε άλλοι στα κόμματα και στα επαγγελματικά σωματεία για να υπερασπιστούμε το προσωπικό μας ή και το σχετικά ευρύτερο κοινωνικό συμφέρον και άλλοι στις εκκλησίες για να σώσουμε την ψυχή μας και για να …κερδίσουμε την “άλλη ζωή”, όταν έχουμε αποκλείσει κάθε φωνή της πραγματικής συνείδησής μας για τους κατατρεγμένους αυτής της κοινωνίας, αυτής της ζωής. Σκοτεινός Μεσαίωνας είναι ο γεμάτος τεχνολογία πολιτισμός μας και δεν μπορούμε να το αντιληφθούμε…
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
ΕΛΜΕΠΑ: Το κορυφαίο πρόγραμμα Ειδικής Αγωγής στην Ελλάδα για διπλή μοριοδότηση
Το 1ο στην Ελλάδα Πρόγραμμα επιμόρφωσης Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς με Πιστοποιητικό
ΑΣΕΠ: Η πιο Εύκολη Πιστοποίηση Αγγλικών για μόρια σε 2 ημέρες (δίνεις από το σπίτι σου με 95 ευρώ)
Παν.Πατρών: Μοριοδοτούμενο σεμινάριο ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗΣ με 65Є εγγραφή - έως 25/11
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ - ΓΑΛΛΙΚΩΝ - ΓΕΡΜΑΝΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
2ος Πανελλήνιος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ: Τα 2 μαθήματα εξέτασης και η ύλη