Alfavita Newsroom Αμέτρητες είναι οι προσωνυμίες που έχει δώσει ο λαός μας στην Παναγία.
Στον ελληνικό λαό η επωνυμία Παναγία έχει καθιερωθεί ως η συνηθέστερη επίκληση της Θεοτόκου Μαρίας, η οποία καθιερώθηκε από τον 3ο αιώνα ως την αγιώτατη από όλους τους αγίους.
Τα προσωνύμια της Παναγίας, είναι εκατοντάδες και πέρα από ποιητικές εκφράσεις και επικλήσεις των πιστών προς την Θεοτόκο, δηλώνουν ιδιότητες και χαρακτηρισμούς της, τόπον προέλευσης ή ευρέσεως της θαυματουργού εικόνας, γιορτή και αλλά πολλά.
Ας δούμε 6 από τα πιο περίεργα προσωνύμια που της έχει αποδώσει ο λαός μας και την σημασία τους.
«Παναγία του Πάθους»
Προσωνυμία της Θεοτόκου, που προήλθε από τον εικονογραφικό τύπο «Η Αμόλυντος» που εικονίζεται η Θεοτόκος με λυπημένο πρόσωπο να κοιτά τον Χριστό, που τον κρατεί στο αριστερό της χέρι, ενώ στις δύο άνω γωνίες εικονίζονται εκατέρωθεν δύο άγγελοι που βαστούν τα σύμβολα του πάθους, ο ένας τον σταυρό και ο άλλος τη λόγχη και το καλάμι με τον σπόγγο.
«Παντάνασσα»
Λογία και ποιητική προσωνυμία της Θεοτόκου, πού δηλώνει ότι είναι η μόνη Άνασσα = βασίλισσα. Είναι γνωστό το τροπάριο των Καταβασιών της Πεντηκοστής «Χαίροις άνασσα μητροπάρθενον κλέος», δηλαδή, «χαίρε βασίλισσα ή δόξα των μητέρων και των Παρθένων». Υπάρχει και εικονογραφικός τύπος της Θεοτόκου ως «Η Παντάνασσα». Με την ονομασία αυτή υπάρχουν ναοί, όπως στον Μυστρά, μοναστήρια, όπως στη Θεσσαλονίκη, αλλά και πολλά χωριά, όπως η Παντάνασσα στο Αμάρι Κρήτης κ.λπ.
«Τατάρνα ή Τατάρνης ή Ταταρνώτισσα»
Προσωνυμία της Θεοτόκου στο Καρπενήσι. Βρίσκεται στην Ιερά Μονή Τατάρνας στο Καρπενήσι Ευρυτανίας. Λέγεται και Τατάρνης και Ταταρνώτισσα.
«Χρυσογαλούσα»
Λαϊκή προσωνυμία της Παναγίας, που δηλώνει ότι η Θεοτόκος γαλούχησε το Χριστό με χρυσούς τρόπους.
«Ψυχοσώστρα»
Λαϊκή προσωνυμία της Θεοτόκου, που προέρχεται από τις συχνές ικεσίες των πιστών προς Αυτήν «σώσον τας ψυχάς ημών».
Τα ονόματα της Παναγίας είναι εκατοντάδες
Τα ονόματα της Παναγίας είναι εκατοντάδες και ενδεικτικά θα μπορούσαμε να τα χωρίσουμε σε οκτώ κατηγορίες.
- 1. Από την παράσταση της Παναγίας στην εικόνα.
Τέτοια ονόματα είναι της Βρεφοκρατούσας, της Γλυκοφιλούσας, της Γαλακτοτροφούσας, της Πλατυτέρας των Ουρανών, της Οδηγήτριας, της Εσφιγμένης και άλλα. Είναι ακόμη το επίθετο “Δεξιοκρατούσα”, ή “Δεξιά”, όταν κρατάει τον Χριστό στο δεξί της χέρι και όχι προς το μέρος της καρδιάς της. Ακόμη “Μεγαλομμάτα”, όταν ο εικονογράφος έχει ιστορήσει την Παναγία με μεγάλα μάτια. Υπάρχουν και ονόματα που συνδυάζονται με μιαν ιερή ιστορία. Λ.χ. Το όνομα της Εικόνας “Αξιον Εστί”, που είναι θησαυρισμένη στο Ναό του Πρωτάτου, στις Καρυές του Αγίου Όρους και πήρε το όνομα από το θαύμα που επιτελέσθηκε από τον Αρχάγγελο Γαβριήλ. Κατά την Παράδοση ο Αρχάγγελος έψαλε τον γνωστό ύμνο “Αξιον εστίν..” σε πλάκα και έγινε άφαντος. Επίσης το επίθετο “Τριχερούσα” το πήρε η εικόνα από το ότι υπάρχει σ’ αυτήν ένα τρίτο χέρι, που συμβολίζει το θαύμα που συνέβη στον υμνητή και δογματίσαντα για την Παναγία Άγιο Ιωάννη τον Δαμασκηνό. Το δεξί χέρι του το έκοψαν Μουσουλμάνοι και θαυματουργικά αποκαταστάθηκε. Η Παναγία η “Εσφαγμένη” ονομάστηκε έτσι γιατί κατά την Παράδοση μοναχός θύμωσε μαζί της και με μαχαίρι κτύπησε την εικόνα της Παναγίας στο πρόσωπο. Τότε από την εικόνα άρχισε να τρέχει αίμα, ενώ ο μοναχός τυφλώθηκε και έκανε ως τρελός. Ο μοναχός ζήτησε συγγνώμη και συγχωρήθηκε, αλλά το χέρι που κτύπησε την Παναγία τιμωρήθηκε, αφού έμεινε άλυωτο μετά τον θάνατο του μοναχού. Υπάρχει ακόμη η Παναγία η ” Πυροβοληθείσα”, στη Μονή Βατοπεδίου, αφού την εικόνα της την κτύπησαν με όπλο Τούρκοι. “Σφαγμένη” είναι και η εικόνα της Παναγίας της Πορταϊτισσας, της Μονής Ιβήρων, που ονομάστηκε έτσι με το θαύμα που έκανε η Παναγία, να φανερώσει τη θέληση της να παραμείνει στην είσοδο της Μονής ως θυρωρός, για να την προστατεύει…
- 2. Από τον τόπο της.
Έτσι υπάρχει η Παναγία η Αθηνιώτισσα, η Βουρλιώτισσα, η Κυκκώτισσα, η Καστριώτισσα, η Κάμπου, η Πυργιανή, η Εγκλειστριανή ( από τη Μονή του Οσίου Νεοφύτου του Εγκλείστου στην Κύπρο), η Σπηλιανή, η Μεγαλοσπηλαιώτισσα ( του Μεγάλου Σπηλαίου Καλαβρύτων), η Τουρλιανή, η Θαλασσινή, η Καλαμού, η Καμινιώτισσα, η Βλαχερνίτισσα, η Ολυμπιώτισσα, η Σουμελιώτισσα, η Πλατανιώτισσα, η Καταπολιανή, η Χοζοβιώτισσα ( στην Αμοργό από τη Μονή Χοζεβά των Αγίων Τόπων), η Νεαμονήτισσα της Χίου, η Παμμακάριστος ( από τη Μονή της Κωνσταντινούπολης), η Αγία Σιών, η Μακεδονίτισσα στη Λευκωσία, η Έλωνη, η Τροοδίτισσα, η Κυκκώτισσα, η Μαλεβή ( από το όρος Πάρνων, που λέγεται και Μαλεβός), των Χαλκέων (χαλκουργών) στη Θεσσαλονίκη, η Αμπελακιώτισσα στη Θεσσαλία.
- 3. Από την τεχνοτροπία του Ναού της.
Τέτοια επίθετα είναι η Θολοσκέπαστη, η Μολυβδοσκέπαστη, η Πελεκητή, η Κρεμαστή, η Μαρμαριώτισσα.
- 4. Από το όνομα του κτίτορα του Ναού ή της Μονής της.
Τέτοια επίθετα είναι Παναγία η Παχειά, η Γλυκειά ( από το επίθετο Γλυκύς), η Περλιγκού, η Λυκοδήμου, η Κοροβιλιά, η Καπνικαρέα.
- 5. Από τον μήνα που εορτάζεται η Παναγία:
Σοτομπριανή, Βρεχούσα, Αυγουστιανή και Δεκαπεντούσα, Τριτιανή, Μεσοσπορίτισσα, Βροντού, Ακαθή ( από τον Ακάθιστο Ύμνο).
- 6. Από τα θαύματα της Παναγίας:
Γοργοϋπήκοος, Ελεούσα, Ελεήστρα, Γιάτρισσα, Θεραπεία, Αιματούσα ή Γαιματούσα ( σταματά την αιμορραγία), Υγεία, Υπακοή, Ψυχοσώστρα, Παραμυθία, Παρηγορήτρα, Παυσολύπη, Φανερωμένη, Μυροβλύτισσα.
- 7. Εγκωμιαστικά από την έξαρση της αγάπης των πιστών.
Συνήθως χρησιμοποιείται επίθετο με πρώτο συνθετικό τον χρυσό:
Χρυσοκελλαριά, Χρυσοσπηλιώτισσα, Χρυσοπηγή, Χρυσογαλούσα, Χρυσοποδαρίτισσα, Χρυσοχεριά…
Υπάρχουν όμως και άλλα, όπως Αγγελόκτιστη, Αερινή, Αναφωνήτρα, Επίσκεψις, Παντάνασσα, Τρανή, Χιλιαρμενίτισσα, Ανθοφορούσα, Ασπροφορούσα.
- 8. Αυτά που τις έδωσαν οι Υμνογράφοι της Εκκλησίας.
Κυρίως προέρχονται από τον Ακάθιστο Ύμνο:
Αμόλυντος, Υψηλοτέρα, Καθέδρα, Κλίμαξ, Σκέπη, Πόλη, Παράκλησις, Επίσκεψις, Καταφυγή, Κεχαριτωμένη, Χώρα του Αχώρητου, Όρος Αλατόμητον, Ρόδο το Αμάραντον, Αρουρα Βλαστάνουσα και άλλα.
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
ΕΛΜΕΠΑ: Το κορυφαίο πρόγραμμα Ειδικής Αγωγής στην Ελλάδα για διπλή μοριοδότηση
Το 1ο στην Ελλάδα Πρόγραμμα επιμόρφωσης Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς με Πιστοποιητικό
ΑΣΕΠ: Η πιο Εύκολη Πιστοποίηση Αγγλικών για μόρια σε 2 ημέρες (δίνεις από το σπίτι σου με 95 ευρώ)
Παν.Πατρών: Μοριοδοτούμενο σεμινάριο ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗΣ με 65Є εγγραφή - έως 25/11
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ - ΓΑΛΛΙΚΩΝ - ΓΕΡΜΑΝΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
2ος Πανελλήνιος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ: Τα 2 μαθήματα εξέτασης και η ύλη
