Η Ολλανδική οικονομία βόρεια ρώγμη στα ΑΑΑ της ευρωζώνης

Κατά το τρίτο τρίμηνο του 2012, η ολλανδική οικονομία συρρικνώθηκε περισσότερο απ' όσο αναμενόταν και όλοι οι δείκτες της ολλανδικής οικονομίας είναι αρνητικοί.

Συγκεκριμένα, το τρίτο τρίμηνο του 2012 το ολλανδικό ΑΕΠ συρρικνώθηκε κατά 1,6% σε σχέση με την ίδια περίοδο του 2011, αλλά και 1,1% σε σχέση με το β' τρίμηνο του τρέχοντος έτους. Τα δύο προηγούμενα τρίμηνα, η ανάπτυξη ήταν σχεδόν μηδενική, μόλις 0,1% ανά περίοδο, ενώ στασιμότητα για την ολλανδική οικονομία προέβλεπε και για το γ' τρίμηνο η Κομισιόν στην πρόσφατη, φθινοπωρινή έκθεσή της για την ευρωπαϊκή οικονομία. Αλλη μια φορά που διαψεύδεται?

Ανεργία
Στο τρίτο τρίμηνο του 2012 μειώθηκαν κατά 21.000 οι θέσεις εργασίας σε σχέση με το προηγούμενο τρίμηνο του έτους και κατά 75.000 σε σχέση με πέρυσι. Οι άνεργοι τον περασμένο Οκτώβριο ήταν 536.000, 17.000 περισσότεροι από τον Σεπτέμβριο.

Οι περισσότερες δουλειές χάθηκαν στον κλάδο των κατασκευών (17.000), που έχει δεχτεί σοβαρά πλήγματα. Ο αριθμός των οικοδομικών αδειών που εκδόθηκαν συνολικά μειώθηκε κατά 24% φέτος. Ειδικότερα, για ανέγερση κατοικιών οι εκδοθείσες οικοδομικές άδειες ήταν κατά 36% λιγότερες, ενώ για καταστήματα κατά 43%. Από το 2007 οι νέες παραγγελίες για αρχιτεκτονικά έργα έχουν υποχωρήσει κατά 66%, δηλαδή για κάθε τρεις οικοδομές που ανεγείρονταν το 2007, τώρα χτίζεται μόνο μία.

Σύμφωνα με κοινή έρευνα του Ινστιτούτου Κοινωνικών Ερευνών και τη Στατιστική Υπηρεσία της Ολλανδίας, οι φτωχοί στη χώρα από 945 χιλιάδες το 2010 είχαν αυξηθεί σε 1 εκατ. 126 χιλιάδες το 2011 και υπολογίζονται σε 1 εκατ. 184 χιλιάδες το 2012 ή 7,6% επί του πληθυσμού, το υψηλότερο ποσοστό απ' το 1994.

Τέλος τα τελευταία πέντε συνεχόμενα τρίμηνα η ιδιωτική εγχώρια κατανάλωση πέφτει σε όλους τους επιμέρους τομείς (με εξαίρεση τον κλάδο της περίθαλψης).

Ηταν μειωμένη κατά 1,1% το τρίτο τρίμηνο του 2012 σε σχέση με το δεύτερο τρίμηνο του έτους και 1,8% σε σχέση με το ίδιο διάστημα πέρυσι. Επίσης, σημαντική είναι η πτώση στις επενδύσεις σε πάγια κεφάλαια, δηλαδή στο κεφάλαιο εκείνο που αποσκοπεί σε οικοδόμηση κτιριακών υποδομών, αγορά μηχανών, εξοπλισμού κλπ. Πρόκειται για κεφάλαια που επενδύονται στην πραγματική οικονομία και μειώθηκαν κατά 6,4% σε σχέση με το τρίτο τρίμηνο του 2011.

ΕΚΤΟΣ ΚΟΙΝΟΤΙΚΩΝ ΟΡΙΩΝ ΤΟ ΕΛΛΕΙΜΜΑ
Περικοπές 400 δισ. σχεδιάζει η κυβέρνηση

Η Ολλανδία των ΑΑΑ αξιολογήσεων εδώ και χρόνια υπερβαίνει το 3%, το μαγικό όριο της ΕΕ για το έλλειμμα. Ηταν 5,1% το 2010, 4,5% το 2011, ενώ τώρα κυμαίνεται γύρω στο 4,2% του ΑΕΠ των 600 δισεκατομμυρίων ευρώ. Σε απόλυτα νούμερα το έλλειμμα κινείται σταθερά γύρω στα 25 δισεκατομμύρια ευρώ. Το χρέος είναι κι αυτό πάνω από τα επιτρεπτά όρια -68% από 48% το τρίτο τρίμηνο του 2008- και οι τάσεις ανοδικές και για τα επόμενα έτη.

Μεγάλο όπλο της ολλανδικής οικονομίας είναι το εμπορικό πλεόνασμα που διατηρεί διαχρονικά. Το 2011 το πλεόνασμα αυτό ανήλθε στα 45 δισεκατομμύρια ευρώ και οφείλεται εξ ολοκλήρου στο θετικό ισοζύγιο των συναλλαγών με κράτη-μέλη της Ευρωζώνης (+109 δισ. με χώρες της ΕΕ/ -64 δισ. με τρίτες χώρες). Γι' αυτό, είναι προφανές ότι, εκτός ίσως από κάποιο τσουνάμι, το χειρότερο που θα μπορούσε να συμβεί στην Ολλανδία, ειδικά στην κρίσιμη σημερινή φάση που περνά, θα ήταν να διαλυθεί η Ευρωζώνη.

«Φούντωσε»
Το μέσο νοικοκυριό στην Ολλανδία το 2010 χρωστούσε στην τράπεζα ποσό ίσο με το 240% του διαθέσιμου ετήσιου εισοδήματός του. Το χρέος των νοικοκυριών φούσκωσε τόσο επειδή οι πολίτες ενθαρρύνονταν να προβούν σε τραπεζικό δανεισμό, παρότι μπορεί να είχαν διαθέσιμα κεφάλαια, καθώς υπάρχουν γενναίες φοροαπαλλαγές για πληρωμή τοκοχρεολυσίων.

Η πιστωτική επέκταση ήταν απαραίτητη για την κερδοφορία των ολλανδικών τραπεζών, αφού στη χώρα ελάχιστα αυξήθηκε η ιδιωτική κατανάλωση μετά την ΟΝΕ (μόλις 8-15%), εν αντιθέσει με τις χώρες του Νότου της Ευρωζώνης. Αυτού του είδους η πιστωτική επέκταση, όμως, αύξαινε τεχνητά τις τιμές στα ακίνητα (π.χ. στο Αμστερνταμ το 2008 ήταν 3πλάσιες από τις τιμές του 1995).

Τώρα η κτηματαγορά ξεφουσκώνει και θα ξεφουσκώσει κι άλλο, καθώς οι ολλανδικές τράπεζες δεν έχουν ρευστότητα. Ενώπιον δύσκολων αποφάσεων σε κακό κλίμα και με μια παγωμένη αγορά, η προσφάτως σχηματισθείσα κυβέρνηση συνασπισμού Κεντροδεξιάς-Κεντροαριστεράς καλείται να λάβει αμφιλεγόμενα μέτρα, όπως η μείωση του ποσοστού φοροαπαλλαγής για τις δόσεις εξόφλησης των τραπεζικών δανείων.

Ο κυβερνητικός συνασπισμός Φιλελευθέρων - Εργατικών έχει πλειοψηφία στη Βουλή, αλλά όχι στη Γερουσία, όπου ελέγχει μόνο 30 απ' τις 75 έδρες. Ετσι θα χρειαστεί συνεργασία με κάποια απ' τα μικρότερα κόμματα, προκειμένου να προωθήσει σχέδιο λιτότητας 40 δισεκατομμυρίων ευρώ.

Ατζέντα λιτότητας 
Πρόκειται για περικοπές σε κοινωνικές παροχές, όπως η επιδότηση των μαθητικών μετακινήσεων ή η διάρκεια του επιδόματος ανεργίας. Προβλέπονται ακόμα μέτρα σκλήρυνσης της αντιμετώπισης της παρανομίας.

Είναι μια δεξιά ατζέντα την οποία ο φιλελεύθερος Ρούτε, στη δεύτερη θητεία του πλέον, ελπίζει να υποστηρίξει σε αρκετά απ' τα περίπου 30 επιμέρους σημεία της και ο παλιός κυβερνητικός εταίρος του, ο ακροδεξιός Βίλντερς του Κόμματος της Ελευθερίας.

640 ΔΙΣ. ΤΑ ΣΤΕΓΑΣΤΙΚΑ... 840 ΔΙΣ. ΤΟ ΑΕΠ
Οι τράπεζες τρέμουν «φούσκα» στα ακίνητα

Ρίγη τρόμου προκαλεί στους αναλυτές η ολλανδική «φούσκα» ακινήτων, καθώς όπως εκτιμούν στην περίπτωση που... σκάσει θα μπορούσε να τινάξει στον αέρα την οικονομία της Ευρωζώνης.

Το θέμα απασχολεί ήδη έντονα την Ευρωπαϊκή Επιτροπή που, όπως επίσημα ανακοίνωσε, ξεκινά έρευνα προκειμένου να διερευνήσει αν υπάρχουν στην Ολλανδία (μία από τις λίγες χώρες του ευρώ που διατηρούν την κορυφαία αξιολόγηση ΑΑΑ) μακροοικονομικές ανισορροπίες που χρειάζονται περαιτέρω έλεγχο.

Τους αξιωματούχους των Βρυξελλών «πονοκεφαλιάζει» το εξής εκρηκτικό «κοκτέιλ»: το υπέρογκο ιδιωτικό χρέος της χώρας, η τρομακτική «φούσκα» στα ακίνητα και οι τεράστιες τραπεζικές επισφάλειες.

Τα επίσημα στοιχεία δείχνουν ότι το κατά κεφαλήν χρέος για στεγαστικά δάνεια στην Ολλανδία είναι από τα υψηλότερα στην Ευρώπη και προσεγγίζει το 130% του ΑΕΠ, ενώ η πτώση 15% που έχουν σημειώσει οι τιμές των κατοικιών από το 2008 έχει επηρεάσει την ιδιωτική κατανάλωση και την ανάπτυξη.

Σύμφωνα με τους ειδικούς, η Ολλανδία σήμερα παρουσιάζει αρκετές ομοιότητες με την Ιρλανδία και την Ισπανία, τις άλλες δύο χώρες που βρέθηκαν στο «μάτι του κυκλώνα», ενώ αρκετοί εκφράζουν φόβους ότι φτάνει η ώρα που η κρίση χρέους θα χτυπήσει με σφοδρότητα και τα κράτη του Βορρά.

Οπως εξηγούν, 1 στους 5 Ολλανδούς μένει σε σπίτι το οποίο έχει χάσει σε τέτοιο βαθμό την τιμή του, ώστε να μην μπορεί να πληρωθεί η υποθήκη. Τα προβλήματα για τις τράπεζες είναι πλέον τεράστια. Είναι ενδεικτικό πως οι επισφάλειες της Rabobank αυξήθηκαν στο πρώτο εξάμηνο του 2012 κατά 75%!

Αδιέξοδο
Συνολικά ο ενυπόθηκος δανεισμός των Ολλανδών φτάνει στα 640 δισ. όταν το ΑΕΠ της χώρας ανέρχεται στα 840 δισ. και οι ιδιωτικές καταθέσεις είναι μόλις 332 δισ. ευρώ. Αυτό δείχνει ότι οι ολλανδικές τράπεζες πρέπει να χρηματοδοτούν τη διαφορά από το εξωτερικό. Η εξάρτησή τους δηλαδή από τις διεθνείς χρηματαγορές είναι τεράστια.

Εάν λοιπόν σπάσει η «φούσκα» ακινήτων θα έχει μεγάλες επιπτώσεις στο δημόσιο χρέος, αφού τέσσερα στα πέντε ενυπόθηκα δάνεια είναι εγγυημένα από ένα κρατικό εργαλείο ανάπτυξης, βάσει του οποίου εάν οι πολίτες δεν πληρώνουν τις δόσεις των δανείων τους, τότε είναι υποχρεωμένο το κράτος να τις αναλάβει.

ΝΙΚΗΤΑΣ ΚΟΥΡΙΔΑΚΗΣ - ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΚΟΣΜΑ