Έρευνα: Ναρκωτικά, πορνεία και κατάθλιψη στους δρόμους της Αθήνας

Το ρεπορτάζ έγινε για λογαριασμό της Huffington Post από την Φραγκίσκα Μεγαλούδη σε συνεργασία με τον φωτορεπόρτερ Δημήτριο Μπούρα και είναι το προϊόν διεξοδικής δουλειάς στους δρόμους της Αθήνας, κατά τη διάρκεια των τελευταίων δύο ετών. Παραθέτουμε παράλληλα τα στοιχεία του υπουργείου Υγείας για την αύξηση των περιστατικών κατάθλιψης.

 

Είναι ένα κρύο απόγευμα του χειμώνα και η Μαρία διορθώνει το μακιγιάζ της μπροστά από μια λαμπερή βιτρίνα, στο κέντρο της Αθήνας. Η Μαρία, μια περιστασιακή εργάτρια του σεξ, είναι 27 ετών, αλλά η χρήση ναρκωτικών και η ζωή στους δρόμους την έχουν κάνει να φαίνεται μεγαλύτερη.

Τα δύο μπροστινά δόντια της λείπουν και το δέρμα της έχει πάθει σοβαρές ζημιές από το "Sisa", ένα επικίνδυνο μείγμα που έχει εισβάλει στην ελληνική αγορά ναρκωτικών κατά τη διάρκεια των τελευταίων δύο ετών. Κοστίζει μόλις δύο έως τρία ευρώ η δόση και το νέο φάρμακο έχει αποδειχθεί μια δημοφιλής εναλλακτική λύση στην ηρωίνη.

 

 

Η δεινή οικονομική κατάσταση έχει σπρώξει τους περισσότερους χρήστες ναρκωτικών στην πορνεία και οι τοξικομανείς είναι πιο πρόθυμοι να αναλάβουν κινδύνους με τους άνδρες οι οποίοι πληρώνουν περισσότερα για σεξ χωρίς προφυλάξεις. Οι πελάτες της Μαρίας είναι  Έλληνες μεσήλικες  και παντρεμένοι, οι οποίοι αγοράζουν σεξ από τους χρήστες ναρκωτικών για 10 με 15 ευρώ.

"Αγοράζουν συνήθως σεξ το πρωί και δεν χρησιμοποιούν προφυλακτικά", λέει η Μαρία, που πρόσφατα ανακάλυψε ότι είναι θετική στον ιό HIV. "Αρνούμαι σεξουαλική επαφή χωρίς προφύλαξη, αλλά οι άνδρες γίνονται πιεστικοί και είναι δύσκολο να πω όχι", προσθέτει.

 

Καθώς η Ελλάδα μπαίνει τρίτο έτος της οικονομικής κρίσης, η οικονομική δυσπραγία και η απελπισία έχουν ξεφτίσει τον κοινωνικό ιστό της χώρας. Σε μια χώρα 11 εκατομμυρίων, σχεδόν τέσσερα εκατομμύρια άνθρωποι είναι άνεργοι, ενώ όσοι εξακολουθούν να εργάζονται έχουν δει τους μισθούς τους να μειώνονται περισσότερο από 30%, από το 2009.

Στο πλαίσιο των αυστηρών μέτρων λιτότητας που καθορίζονται από τους ξένους πιστωτές, η Ελλάδα αναγκάζεται να κρατήσει τις δημόσιες δαπάνες για την υγεία κάτω από το 6% του ΑΕΠ της, το οποίο ήταν αξίας 298,73 δισεκατομμύρια δολαρίων το 2011. Ωστόσο, ο μέσος όρος για τις χώρες του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ) είναι 9%.

 

Ενώ η ελληνική κυβέρνηση είναι απρόθυμη να περάσει μεταρρυθμίσεις που θα έπλητταν τις οικογένειές των ολιγαρχών της χώρας, οι οποίοι ελέγχουν τον χρηματοπιστωτικό τομέα, ταυτόχρονα ήταν γρήγορη στο να μειώσει τα κοινωνικά προγράμματα και την Πρόνοια κατά 40%, να εισάγει εισιτήριο στους ασθενείς για όλες τις επισκέψεις στα εξωτερικά ιατρεία και να μειώσει τους μισθούς του νοσοκομειακού προσωπικού.

 

Ως αποτέλεσμα, η χώρα γνώρισε μια ανησυχητική αύξηση στην ενδοφλέβια χρήση ναρκωτικών, στην πορνεία και στις μολύνσεις από τον HIV.

 

"Η οικονομική κρίση έχει επηρεάσει δραματικά τις ζωές όλων των Ελλήνων, αλλά οι άνθρωποι που κάνουν χρήση ναρκωτικών είναι αυτοί που πλήττονται περισσότερο", λέει ο Χαράλαμπος Πουλόπουλος, διευθυντής του Κέντρου Θεραπείας Εξαρτημένων Ατόμων (ΚΕΘΕΑ).

"Να θεραπεύσεις την εξάρτηση και να κρατήσεις τους ανθρώπους σε μια θεραπευτική κοινότητα κοστίζει έξι φορές λιγότερο από τον τοκετό. Ωστόσο, η κυβέρνηση έχει περικόψει τις κοινωνικές δαπάνες, χωρίς να λάβει υπόψη το ανθρωπιστικό και κοινωνικό κόστος. Αυτό δημιουργεί μια πολύ επικίνδυνη κατάσταση", προσθέτει.

 

Το ΚΕΘΕΑ μόνο, έχει δει τον προϋπολογισμό του περικόπτεται κατά σχεδόν 8 εκατομμύρια – 24 εκατ. ευρώ το 2009, σε  16 εκατ. ευρώ  και το προσωπικό του μειώθηκε κατά 15%.

"Υπάρχει μια αίσθηση απόγνωσης στους χρήστες ναρκωτικών. Καθώς όλα τα δίχτυα ασφαλείας διαλύονται, οι χρήστες έχουν χάσει το κίνητρό να αλλάξουν τη ζωή τους. Και αυτό συμβάλλει επίσης στην αύξηση των μολύνσεων από τον HIV", εξήγησε ο Πουλόπουλος.

Σύμφωνα με τα στοιχεία από το Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (ΚΕΕΛΠΝΟ), υπάρχουν κατ 'εκτίμηση 25.000 ναρκομανείς στην Ελλάδα με πάνω από 10.000 ΧΕΝ (Χρήστες Ενδοφλέβιων Ουσιών) κυρίως στην Αθήνα. Ωστόσο, πολλοί εξακολουθούν να πιστεύουν ότι είναι μόνο η κορυφή του παγόβουνου.

 

 

Σε έναν από τους πιο πολυσύχναστους δρόμους της ελληνικής πρωτεύουσας, ο Νίκος, 35 ετών, κάθεται επάνω σε μια βρώμικη κουβέρτα. Δίπλα του, ο 40αρης Γιάννης ετοιμάζει ένα μείγμα φθηνής ηρωίνης και ηρεμιστικών, γνωστό στους δρόμους ως "ταϊλανδέζικο" το οποία κοστίζει μεταξύ πέντε και επτά ευρώ ανά δόση. Με τρεμάμενα χέρια ο Γιάννης "χτυπάει" το "ταϊλανδέζικο" στο εσωτερικό του αντιβραχίου. Οικογένειες με παιδιά, νεαρά ζευγάρια και μετανάστες περνούν, αλλά κανείς δεν νοιάζεται για το τι βλέπουν.

 

"Εγώ πρέπει είτε να αγοράσω βελόνες απ τους δρόμους ή να μοιραστώ μια και μετά να την ξεπλύνω με νερό", λέει ο Νίκος. "Τα φαρμακεία συνήθιζαν να μας παρέχουν βελόνες, για μια μικρή αμοιβή ή δωρεάν, αλλά αυτό έχει αλλάξει τα τελευταία 2-3 χρόνια."

 

 

"Πέντε έως τέσσερα χρόνια πριν, ήταν πιο εύκολο να πάρεις βελόνες. Τώρα έχει δυσκολέψει", λέει ο Δημήτρης , 50 ετών, εξαρτημένος από την ηρωίνη. "Έχω κερδίσει την δόση μου καθώς πουλάω σύριγγες για ένα ευρώ. Μερικές φορές τις πουλάω για 30 - 40 λεπτά, μερικές φορές για 10."

Βελόνες και σύριγγες διανέμονται στην Αθήνα, κυρίως μέσω εργαζομένων εκτός δομών, που παρέχουν ένα "κιτ", που περιέχει βελόνες σύριγγες και άλλο εξοπλισμό προετοιμασίας ναρκωτικών, μαζί με προφυλακτικά για τους χρήστες, δωρεάν. Το 2011, υπήρχαν περίπου 120.000 σύριγγες που διανεμήθηκαν, σύμφωνα με τα στοιχεία του ECDC.

 

Αυτό είναι περίπου 15 σύριγγες ανά χρήστη ανά έτος και εξακολουθεί να είναι πολύ χαμηλότερο από τον  μέσο όρο, που είναι 200 σύριγγες ανά χρήστη, όπως συνιστάται από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας ως ένα μέτρο για να περιοριστεί η επιδημία του HIV.

 

"Η κατάσταση είναι ανησυχητική, δεδομένου ότι έχουμε περάσει από τις 4 έως 5 μολύνσεις από τον HIV μεταξύ των ΧΕΝ ανά έτος, σε περισσότερες από 500 ανά έτος, σε λιγότερο από δύο χρόνια", προειδοποιεί η Μαριανέλα Κλόκα, διευθύντρια της ΜΚΟ  Positive Voice, με έδρα την Αθήνα, που εργάζεται κατά της εξάπλωσης του HIV, προσθέτοντας ότι η Ελλάδα δεν είχε εφαρμόσει ποτέ πολιτικές περιορισμού του προβλήματος.

 

"Οι περικοπές του προϋπολογισμού έχουν επιδεινώσει ένα ήδη υπάρχον πρόβλημα. Τα προγράμματα ανταλλαγής βελονών ποτέ δεν ήταν επαρκή και υπήρχε παντελής έλλειψη συντονισμού μεταξύ των διαφόρων οργανισμών που ασχολούνται με την μείωση του φαινομένου. Τώρα που η οικονομική κρίση έχει αλλάξει το πρότυπο της χρήσης ναρκωτικών και οι ΧΕΝ κάνουν ενέσεις με φθηνότερα ναρκωτικά, αρκετές φορές την ημέρα, η ανάγκη για μεγαλύτερη κάλυψη από βελόνες είναι επείγουσα", προσθέτει.

Εμπόριο ναρκωτικών με ατιμωρησία

 

Η οικονομική κρίση έχει αλλάξει το είδος των ναρκωτικών που κυκλοφορούν στην ελληνική αγορά η οποία έχει προσαρμοστεί γρήγορα στη μεταβαλλόμενη οικονομική πραγματικότητα. Το "Ταϊλανδέζικο" και η κοκαΐνη έγιναν τα κύρια ναρκωτικά και αποτελούν αντικείμενο διακίνησης, ενώ η "Sisa" που παράγεται τοπικά, διακινείται σε συγκεκριμένες περιοχές του κέντρου της πόλης.

Μια δόση πωλείται σε σχήμα μικρής μπάλας και ζυγίζει όχι περισσότερο από 0,01 του γραμμαρίου αναγκάζοντας τους χρήστες να αγοράσουν 8-10 φορές την ημέρα για να κρατηθούν από τον εθισμό τους. Ως αποτέλεσμα, το κέρδος για τους εμπόρους παραμένει σε υψηλά επίπεδα, παρά την χαμηλή τιμή της δόσης, καθώς κάθε μια κοστίζει επτά με πέντε ευρώ, ανάλογα με το είδος του ναρκωτικού.

 

Το εμπόριο ναρκωτικών στο κέντρο της Αθήνας είναι καλά δομημένο και λαμβάνει χώρα γύρω από το ιστορικό κέντρο της πόλης και τις γύρω γειτονιές. Οι τομείς χωρίζονται σε "ζώνες ναρκωτικών" που ανήκουν σε διαφορετικές εγκληματικές ομάδες, η κάθε μια με συγκεκριμένο είδος εμπορίας ναρκωτικών.

 

Οι παράνομοι μετανάστες, κυρίως από την υποσαχάρια και την βόρεια Αφρική "προσλαμβάνονται" από την τοπική μαφία και ωθούνται στην παράνομη αγορά ναρκωτικών, συχνά ως έναν τρόπο για να εξοφλήσουν την αμοιβή της διακίνησης τους.

Η περίπτωση του Raymon. "Υπάλληλοι" ναρκέμποροι

Τέτοια είναι η περίπτωση του Raymon , 35 ετών, από τη Σομαλία, που εισήλθε παράνομα στην Ελλάδα μετά από 40 ημέρες επικίνδυνο ταξίδι για να φτάσει σε μια χώρα της ΕΕ . Μετά την άφιξή του κατά μήκος των τουρκικών ακτών, του ζητήθηκε να πηδήξει από μια πλαστική βάρκα, μαζί με άλλους δέκα άνδρες.

 

"Φτάσαμε σε μια βραχώδη ακτή και ο οδηγός (της λέμβου) μας άφησε εκεί. Ρωτήσαμε έναν άνθρωπο που ήμασταν. "Αυτή είναι η Ελλάδα", είπαμε. "Ήμασταν ευχαριστημένοι... Ήμασταν στην

Ευρώπη".

 

Αφού  πέρασε δύο ημέρες στο νησί της Λέσβου, ο Raymon πήγε στο λιμάνι του Πειραιά. Είχε προσληφθεί αμέσως να πουλάει ηρωίνη στην πλατεία Βικτορίας, ένα κεντρικό σημείο στο κέντρο της Αθήνας, ως ένας τρόπος για να εξοφλήσει την αμοιβή του λαθρεμπορίου. Ο Raymon σήμερα είναι άστεγος και εξαρτημένος ο ίδιος από την ηρωίνη. Αυτός δεν δουλεύει πλέον για το κύκλωμα και ζητιανεύει στους δρόμους για να επιβιώσει.

 

 

Ισχυρίζεται ότι το παράνομο εμπόριο ναρκωτικών προστατεύεται από διεφθαρμένους αξιωματούχους της αστυνομίας, οι οποίοι πληροφορούν την τοπική μαφία για τις επιδρομές της αστυνομίας και βεβαιώνονται ότι οι συλληφθέντες θα απελευθερωθούν.

 

"Το εμπόριο ναρκωτικών χωρίζεται σε διαφορετικές ζώνες με κάθε ένα να έχει την δική του αστυνομική προστασία. Στην περιοχή μου, ένας υπαστυνόμος γνωστός ως "Πατέρας", ήταν το σημείο επαφής μας. Αυτός μας διασφάλιζε ότι η αστυνομία δεν θα μας ενοχλήσει".

 

Ο Raymon ισχυρίζεται ότι ο "Πατέρας", του έδωσε τον προσωπικό αριθμό ενός αστυνομικού στο τοπικό αστυνομικό τμήμα στο κέντρο της Αθήνας, τον οποίο θα μπορούσε να καλέσει σε περίπτωση σύλληψης. "Σε λιγότερο από 20 λεπτά ήμουν πάλι στους δρόμους", λέει. Όταν ζητήσαμε από την Ελληνική Αστυνομία, να σχολιάσει τους ισχυρισμούς ότι αστυνομικοί εμπλέκονται σε εγκλήματα που σχετίζονται με ναρκωτικά, αρνήθηκε να απαντήσει.

 

Οι περιπτώσεις διαφθοράς δεν είναι σπάνιες στις ελληνικές αστυνομικές δυνάμεις. Τον Νοέμβριο, ένα εγκληματικό δίκτυο από 67 άτομα που εμπλέκονταν σε διακίνηση ναρκωτικών και όπλων στο νησί της Κρήτης εξαρθρώθηκε από τις ελληνικές αρχές.

 

Ανάμεσα στους συλληφθέντες ήταν τρεις αστυνομικοί, δύο από αυτούς ήταν υπαστυνόμοι που ενεργούσαν ως πληροφοριοδότες για το κύκλωμα. Στις αρχές Δεκεμβρίου, οι ελληνικές αρχές συνέλαβαν επτά αστυνομικούς που φέρονται ως μέρος ενός εγκληματικού κυκλώματος εμπορίου ναρκωτικών στην ηπειρωτική Ελλάδα.

 

Υπάρχει μια αίσθηση εγκατάλειψης, όταν περπατάς στο κέντρο της Αθήνας σήμερα. Ανοιχτή χρήση ναρκωτικών, με θέα το κοινοβούλιο της χώρας, μια ανησυχητική αύξηση των μολύνσεων από τον HIV και η συνολική κατάρρευση του συστήματος υγείας και όλων των δικτύων ασφαλείας, είναι σημάδια μιας κοινωνίας που οι προτεραιότητές της δεν βρίσκονται σε ισορροπία.

Εν τω μεταξύ, κάτω στους δρόμους, υπάρχει η αίσθηση ότι η Ελλάδα καταρρέει, ως σύγχρονο κράτος.

 

 

Το υπουργείο Υγείας δεν διαθέτει στοιχεία από τα νοσοκομεία της χώρας ή από το ΕΚΑΒ, σχετικά με τους αριθμούς των περιστατικών ή τις απόπειρες αυτοκτονίας, καθώς μέχρι στιγμής δεν γίνεται πλήρης και συστηματική καταγραφή των αντίστοιχων περιστατικών, αναφέρει η υφυπουργός Υγείας Φωτεινή Σκοπούλη. 

 

Η κ. Σκοπούλη παραθέτει μόνο τα στοιχεία που έχει συλλέξει η Ελληνική Στατιστική Αρχή και αφορούν τους αριθμούς των αυτοκτονιών στην Ελλάδα μέχρι και το 2010 καθώς για το 2011, δεν έχουν δοθεί ακόμη, όπως αναφέρεται, στοιχεία και ποσοστά αυτοκτονιών.

 

Σύμφωνα με την Ελληνική Στατιστική Αρχή, το 2008 καταγράφηκαν 373 αυτοκτονίες, το 2009 καταγράφηκαν 391 αυτοκτονίες και το 2010 καταγράφηκαν 377 αυτοκτονίες.

Το υπουργείο Δημόσιας Τάξης,  μετέφερε στοιχεία από το Αρχηγείο της Ελληνικής Αστυνομίας που δείχνουν ότι οι απόπειρες αυτοκτονίας από τον Μάιο του 2010 έως και το Δεκέμβριο του 2012 ανήλθαν σε 837.

 

Ο υπουργός Δημόσιας Τάξης Νίκος Δένδιας ενημέρωνε τους βουλευτές ότι έχει αποφασιστεί η σύστασης ειδικής επιτροπής στο Αρχηγείο της Ελληνικής Αστυνομίας, για τις περιπτώσεις αναγγελιών αυτοκτονιών μέσω διαδικτύου, η οποία θα έχει ως έργο να εξετάσει το υφιστάμενο νομικό και επιστημονικό πλαίσιο και να καθορίσει την ακολουθητέα διαδικασία- βασικές ενέργειες (μνημόνιο ενεργειών), από νομικής και επιστημονικής πλευράς αλλά και να προτείνει νομοθετική ρύθμιση.

 

Πρέπει να σημειωθεί ότι τον περασμένο Νοέμβριο, είχαν διαβιβαστεί στη Βουλή στοιχεία από το υπουργείο Δημόσιας Τάξης και Προστασίας του Πολίτη από τα οποία προέκυπτε ότι οι τελεσθείσες αυτοκτονίες και μαζί και οι απόπειρες ανήλθαν το διάστημα της κρίσης, δηλαδή, από 1.1.2009 έως 23.08.2012, σε 3.124 πανελλαδικά.