Ευρω-φόβοι στις Ιταλικές εκλογές

ΠΡΙΝ 24/2/2013

 

Μπερλουσκόνι και Γκρίλο ποντάρουν για διαφορετικούς λόγους στον ιταλικό ευρωσκεπτικισμό εξοργίζοντας το Βερολίνο.

 

Χωρίς πραγματικές προτάσεις εξόδου από την κρίση αλλά με αισθητή πλέον την απέχθεια των Ιταλών πολιτών προς την ευρωζώνη ανοίγουν σήμερα Κυριακή και αύριο Δευτέρα οι κάλπες των εκλογών στη γειτονική χώρα. Το αποτέλεσμα παραμένει αμφίρροπο και δύσκολο να προβλεφθεί λόγο της απαγόρευσης των δημοσκοπήσεων όλα όμως δείχνουν ότι ο «μετανοημένος κομμουνιστής» Πιερ Λουίτζι Μπερσάνι, επικεφαλής του κεντροαριστερού Δημοκρατικού Κόμματος έχει τις περισσότερες πιθανότητες να καταλάβει τον πρωθυπουργικό θώκο.

 

Οι εκλογές βρίσκουν τους Ιταλούς σε μια από τις χειρότερες οικονομικές στιγμές της πρόσφατης ιστορίας τους. Μόνο τον περασμένο χρόνο μισό εκατομμύριο άνθρωποι έχασαν τη δουλειά τους ενώ το μέσο κατά κεφαλήν εισόδημα έπεσε στα επίπεδα του 1993. Η ανεργία των νέων έχει φτάσει το 37% ενώ από το 2008 μέχρι σήμερα το ποσοστό για το σύνολο του πληθυσμού διπλασιάστηκε από το 6.5& στος 11.2. Την ίδια περίοδο η παραγωγή της ιταλικής οικονομίας συρρικνώθηκε κατά 7%. Αντίστοιχα οι δαπάνες ανά οικογένεια μειώθηκαν τους τελευταίους 12 μήνες κατά 1.400 ευρώ προκαλώντας ασφυξία στην αγορά. Η χώρα έχει σήμερα το δεύτερο μεγαλύτερο χρέος στην ευρωζώνη μετά την Ελλάδα, ξεπερνώντας το 120% του ΑΕΠ.

 

Ίσως το πιο ενδιαφέρον χαρακτηριστικό πάντως της εκλογικής αναμέτρησης να είναι οι υστερικές αντιδράσεις του Βερολίνου και των Βρυξελλών στο κλίμα ευρωσκεπτικισμού που γιγαντώνεται στην Ιταλία και το οποίο εκφράζεται μεταξύ άλλων και από τον Μπερλουσκόνι. Παρεμβαίνοντας άμεσα στα εσωτερικά της χώρας ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών Βόλφγκανγκ Σόιμπλε προειδοποίησε άμεσα το εκλογικό σώμα να «μην επαναλάβει τα λάθη του παρελθόντος ψηφίζοντας τον Μπερλουσκόνι» ενώ ο Γερμανός υπουργός εξωτερικών, Γκίντο Βεστερβέλε, κάλεσε τους ψηφοφόρους να ψηφίσουν για την ευρωπαϊκή πορεία της χώρας και τη συνέχιση της πολιτικής λιτότητας που επέβαλε ο Μάριο Μόντι. Στο ίδιο μήκος κύματος ο πρόεδρος του ευρωπαϊκού κοινοβουλίου, Μάρτιν Σούλτζ, ξεπέρασε κάθε όριο ζητώντας να καταψηφίσουν τον Μπερλουσκόνι. Σε αυτή την επίθεση το Βερολίνο έχει στο πλευρό του και «παράγοντες» των αγορών που απειλούν με τις δέκα πληγές του Φαραώ όποιον τολμήσει να αμφισβητήσει το πρόγραμμα λιτότητας του Μάριο Μόντι.

 

Αν και ο Μπερλουσκόνι έχει επιτεθεί πολλές φορές προσωπικά στην Άγκελα Μέρκελ, το μίσος του Βερολίνου εναντίον του πηγάζει από μια βαθύτερη σύγκρουση οικονομικών ελίτ στην καρδιά της Ευρώπης. Ο γηραιός πολιτικός, πίσω από το φιλολαϊκό του προφίλ, εκφράζει τα συμφέροντα ενός τμήματος της ιταλικής αστικής τάξης που δυσφορεί με την οικονομική παντοκρατορία των Γερμανών και ζητά μεγαλύτερο μερίδιο από το πλιάτσικο των λαϊκών εισοδημάτων.

Τον ευρωσκεπτικισμό των Ιταλών όμως επιχειρεί να εκφράσει και ο κωμικός Μπέπε Γκρίλο, με το Κίνημα των Πέντε Αστέρων, το οποίο δεν αποκλείεται να βρεθεί ακόμη και στη δεύτερη θέση. Αν και οι δημοσκοπήσεις απαγορεύονται στην Ιταλία δυο εβδομάδες πριν ανοίξουν οι κάλπες, μυστικές έρευνες κομμάτων που διέρρευσαν στον Τύπο εμφανίζουν το Κίνημα των Πέντε Αστέρων να ξεπερνά το κόμμα του Μπερλουσκόνι και να καταλαμβάνει έως και 100 έδρες. Ενδεικτικό της ανησυχίας του πολιτικού κατεστημένου για την εκτίναξη του Γκρίλο στις δημοσκοπήσεις είναι ότι ο Ιταλός πρώην υπουργός εξωτερικών Φράνκο Φρατίνι το συνέκρινε με τον φασίστα Ολλανδό πολιτικό Γκερτ Βίλντερς.

 

Σε μια μάλλον άνευρη προεκλογική εκστρατεία ο Γκρίλο ήταν ο μόνος που κατάφερνε να συγκεντρώνει μεγάλα πλήθη στις ομιλίες του και να περιστοιχίζεται από προσωπικότητες όπως ο Ντάριο Φο. Ο Γκρίλο επιτίθεται συλλήβδην στο πολιτικό κατεστημένο το οποίο κατηγορεί για διαφθορά ενώ ο ίδιος αρνείται να τοποθετηθεί πολιτικά με όρους Αριστεράς Δέξιας. Όπως και ο Μπερλουσκόνι πάντως, είχε θέσει στο παρελθόν το ζήτημα διεξαγωγής δημοψηφίσματος για την παραμονή στην ευρωζώνη.

 

Το πρόβλημα για τους Ιταλούς ψηφοφόρους είναι ότι κανένα από τα κόμματα που διεκδικούν με αξιώσεις τη νομή της εξουσίας δεν προτείνει μια σοβαρή, ριζοσπαστική πολιτική εξόδου από την κρίση. Η μετεορική επανεμφάνιση του Μπερλουσκόνι μάλιστα προσέδεσε αρκετά από τα μικρότερα κόμματα της ιταλικής αριστεράς σε συνδυασμούς οι οποίοι με τον ένα ή τον άλλο τρόπο ενισχύουν την παράταξη του Μόντι. Και αυτό παρά το γεγονός ότι η Κεντρώα συμμαχία του Μόντι έχανε σταθερά έδαφος τις τελευταίες ημέρες φτάνοντας στο 12%.

 

Ο Μόντι, εκτός φυσικά από την άγρια αντιλαϊκή πολιτική του, πληρώνει και το γεγονός ότι ανέθεσε την προεκλογική του εκστρατεία σε εταιρείες που είχαν αναλάβει τον Μπαράκ Ομπάμα πριν από τις Αμερικανικές εκλογές. Προσπαθώντας να δώσουν ανθρώπινα χαρακτηριστικά στο τεχνοκρατικό ρομπότ της Goldman Sachs κατέληξαν να δημιουργήσουν μια «σούπα», αποξενωμένη και από τους δυο κόσμους.

 

Σε κάθε περίπτωση ο Μόντι θα παίξει ρυθμιστικό ρόλο, πιθανότατα στο πλευρό του «κεντροαριστερού» Πιερ Λουίτζι Μπερσάνι ο οποίος φιλοδοξεί να φέρει το κόμμα του στην πρώτη θέση και να εκμεταλλευτεί έτσι και το μπόνους των έξτρα εδρών που προσφέρει η ιταλική εκλογική νομοθεσία στον νικητή.

 

Ίσως το πιο αστείο πάντως στην προεκλογική εκστρατεία του Μπερσάνι είναι ότι απείλησε τους ψηφοφόρους πως αν ψηφίσουν για τον Γκρίλο ( ο οποίος ζητά να μην πληρωθεί τμήμα του χρέους και να εγκαταλείψουν την ευρωζώνη), η Ιταλία θα καταλήξει σαν την Ελλάδα… μια χώρα δηλαδή που πληρώνει ότι της ζητήσουν και θυσιάζει τον πληθυσμό της με αντάλλαγμα την παραμονή στο ευρώ.