Ομάδες ανορθόδοξου ψηφιακού πολέμου

Μια περίεργη αντιπαράθεση σημειώθηκε πριν από μερικές εβδομάδες στην επιτροπή ενόπλων δυνάμεων της αμερικανικής Γερουσίας. Τα μέλη της λογομαχούσαν για ώρες γύρω από ένα απρόσμενα ασήμαντο θέμα: Ποιο μετάλλιο του αμερικανικού στρατού πρέπει να έχει μεγαλύτερη αξία, αυτό που απονέμεται σε στρατιώτες που διακρίνονται στα πεδία των μαχών ή σε αυτούς που χειρίζονται μη επανδρωμένα αεροσκάφη (τα διαβόητα drones) και όσους λαμβάνουν μέρος σε διάφορες μορφές κυβερνοπολέμου, πίσω από την οθόνη ενός υπολογιστή; Οι επικεφαλής της επιτροπής τελικά επέλεξαν τους πρώτους. Και μόνο το γεγονός όμως ότι μια τέτοια συζήτηση έλαβε χώρα έστειλε ένα σαφές μήνυμα για το μέλλον των αμερικανικών επιχειρήσεων σε όλο τον πλανήτη.

Λίγα 24ωρα αργότερα οι δυο ισχυρότεροι άνδρες των αμερικανικών μυστικών υπηρεσιών, ο επικεφαλής της Εθνικής Υπηρεσίας Ασφαλείας (NSA), Κιθ Αλεξάντερ και ο διευθυντής των Υπηρεσιών Πληροφοριών, Τζέιμς Κλάπερ, ανακοίνωναν το νέο στρατηγικό σχεδιασμό της Ουάσινγκτον. «Η απειλή μιας επίθεσης στον κυβερνοχώρο», ξεκαθάρισε ο Κλάπερ «είναι πολύ σημαντικότερη από το ενδεχόμενο τρομοκρατικών επιθέσεων όπως η Αλ Κάιντα».

Παράλληλα ανακοινώθηκε η λειτουργία νέων μονάδων του αμερικανικού στρατού, οι οποίες θα υπάγονται στην λεγόμενη Διοίκηση Ψηφιακού Πολέμου και θα έχουν ως βασική αποστολή τη δημιουργία ιών και άλλου είδους λογισμικού που θα μπορεί να προκαλεί εκτεταμένες καταστροφές σε υπολογιστικά συστήματα άλλων χωρών.

Ο στρατηγός Κιθ Αλεξάντερ, ξεκαθάρισε στη Γερουσία ότι 13 από τις νέες μονάδες θα έχουν αμιγώς επιθετικό χαρακτήρα, δηλαδή δεν θα ασχολούνται με την προστασία αμερικανικών ηλεκτρονικών υποδομών αλλά με την καταστροφή ξένων συστημάτων. Το συνολικό κόστος για τις νέες μονάδες θα ανέρχεται σε 191 εκ. Δολάρια το χρόνο –χωρίς φυσικά να συνυπολογίζεται το γενικότερο κόστος υπηρεσιών όπως η NSA που θα λειτουργούν επικουρικά σε αυτές τις μονάδες.
Σχολιάζοντας τις ανακοινώσεις, ο αναλυτής Αλφρέντο Λόπεζ από το ηλεκτρονικό περιοδικό Counterpunch σημείωνε ότι είναι σαν να σταματήσουμε να προστατεύουμε τα σπίτια μας από ενδεχόμενες διαρρήξεις και να πηγαίνουμε στα σπίτια εν δυνάμει διαρρηκτών και να τους σκοτώνουμε.

Οι αμερικανικές ένοπλες δυνάμεις πάντως προχωρούν ήδη και σε ασκήσεις προσομοίωσης ενδεχόμενης κυβερνοεπίθεσης χρησιμοποιώντας μάλιστα τον στόλο του Ειρηνικού ωκεανού. Η άσκηση είχε ως στόχο να εξασφαλίσει την προστασία των λειτουργικών συστημάτων του στόλου αλλά σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις περιελάμβανε και προσομοίωση ηλεκτρονικού πολέμου και μάλιστα στην πίσω αυλή της Κίνας και άλλων αναδυόμενων οικονομικών δυνάμεων στην Ασία.
Αν και οι δηλώσεις των Αλεξάντερ και Κλάπερ δεν αποτελούν επισήμως αλλαγή του στρατηγικού δόγματος της αμερικανικής υπερδύναμης, το μήνυμα είναι σαφές: τα νέα υπερόπλα των ΗΠΑ δεν θα είναι πυρηνικές κεφαλές, διηπειρωτικοί πύραυλοι και αεροπλανοφόρα αλλά ιοί υπολογιστών και Trojan horses (λογισμικό που επιτρέπει την είσοδο και τον έλεγχο ξένων υπολογιστικών συστημάτων)

Οι σχετικές ανακοινώσεις βέβαια δεν αποτέλεσαν κεραυνό εν αιθρία. Τα αμερικανικά μέσα ενημέρωσης, όπως συνηθίζουν σε αυτές τις περιπτώσεις είχαν φροντίσει να προετοιμάσουν το έδαφος για λογαριασμό του Πενταγώνου με μια ομοβροντία δημοσιευμάτων σχετικά με τις επερχόμενες κυβερνοεπιθέσεις από εχθρικά καθεστώτα, όπως αυτά της Κίνας, της Ρωσίας και του Ιράν. Τα τρομολαγνικά σενάρια, που θύμισαν σε πολλούς το δημοσιογραφικό παραλήρημα για τα υποτιθέμενα όπλα μαζικής καταστροφής του Ιράκ (WMD), την απειλή του άνθρακα και τις περίφημες «βαλίτσες με πυρηνικά» που θα χρησιμοποιούσαν οι τρομοκράτες σε μεγάλα αστικά κέντρα των ΗΠΑ. Τώρα WMD μετονομάστηκαν σε ηλεκτρονικές επιθέσεις σε δίκτυα τραπεζών, νοσοκομεία ή ακόμη και πυρηνικές εγκαταστάσεις παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας. Όσο για τον «απόλυτο εχθρό» που πάντα αναζητούν οι Αμερικανοί δημοσιογράφοι, για λογαριασμό του Λευκού Οίκου, του Πενταγώνου και της βιομηχανίας τώρα πια δεν εντοπίζεται στο Ιράκ ή την Αλ Κάιντα αλλά στην Κίνα.

Παρά το γεγονός όμως ότι οι ΗΠΑ αυτοπαρουσιάζονται στον κόσμο σαν εν δυνάμει θύματα μιας επερχόμενης κυβερνοεπίθεσης είναι οι ίδιες που έχουν πρωτοστατήσει στις σημαντικότερες μέχρι σήμερα επιθέσεις. Η δημιουργία, πιθανότατα μαζί με το Ισραήλ, του περίφημου ιού Stuxnet ο οποίος κατέστρεψε σημαντικό τμήμα του ιρανικού πυρηνικού προγράμματος χαρακτηρίστηκε από πολλούς σαν πράξη «κρατικής τρομοκρατίας». Παρόμοιες ήταν οι αντιδράσεις και για τον ιό Flame ο οποίος κατασκευάστηκε για να παρακολουθεί υψηλόβαθμους Ιρανούς αξιωματούχους – τελικά έγινε αντιληπτός όταν διέρρευσε από τα κυβερνητικά δίκτυα και έκανε «μετάσταση» και σε υπολογιστές απλών πολιτών.

Ίσως η πιο ανησυχητική εξέλιξη στην αλλαγή προσανατολισμού των αμερικανικών ενόπλων δυνάμεων είναι ότι δεν υπάρχει πλέον σαφής διαχωρισμός ανάμεσα στην στρατιωτική δράση και επιχειρήσεις που ανήκουν στην κατηγορία της βιομηχανικής κατασκοπείας και του σαμποτάζ. Στην ομιλία του στη Γερουσία ο Αλεξάντερ τόνισε ότι αν και αισθάνεται σχετικά ασφαλής για ην προστασία των ΗΠΑ από κυβερνοεπιθέσεις ξένων χωρών σε κεντρικές υποδομές της χώρας δεν συμβαίνει το ίδιο και με την προστασία των υποδομών αμερικανικών επιχειρήσεων ή απλών site που θα μπορούσαν να δεχθούν επιθέσεις ανά πάσα στιγμή. Όπερ μεθερμηνευόμενον, το Πεντάγωνο, η NSA και σειρά αμερικανικών υπηρεσιών πληροφοριών θα χρησιμοποιούν τα χρήματα των Αμερικανών φορολογούμενων για να «προστατεύουν» τα συμφέροντα ιδιωτικών εταιρειών που θα έπρεπε να αναλαμβάνουν από μόνες τους αυτό το κόστος.

Παράλληλα, όμως, με πρόσχημα την προστασία των εθνικών υποδομών η αμερικανική κυβέρνση αποκτά μια άνευ προηγουμένου δυνατότητα να παρακολουθεί εκατομμύρια πολίτες στις ΗΠΑ και σε ολόκληρο τον κόσμο. «Η άμυνα απέναντι στις κυβερνοεπιθέσεις» ξεκαθάρισε ο Αλεξάντερ απαιτεί την παρακολούθηση, σε πραγματικό χρόνο, των δεδομένων που εισέρχονται μέσω των αμερικανικών παρόχων Ιντερνετ. Ουσιαστικά δηλαδή ξεκαθάρισε ότι θα είναι σε θέση να παρακολουθούν οποιοδήποτε άνθρωπο στον πλανήτη επικοινωνεί για οποιονδήποτε λόγο με κάποιον στις ΗΠΑ.

Τα δεδομένα αυτά θα μπορούν να συλλέγονται στις νέες εγκαταστάσεις που δημιουργεί η NSA λίγο έξω από την πόλη Μπλάφντέιλ στην Γιούτα των ΗΠΑ. Οι εγκαταστάσεις καταλαμβάνουν μια έκταση πέντε φορές μεγαλύτερη από το Καπιτώλιο και θα προστατεύονται από φράκτη ο οποίος μπορεί να σταματήσει ένα όχημα επτά τόνων που κινείται με 100 χλμ/ώ. Οι υπολογιστές της NSA θα τοποθετηθούν σε ένα χώρο περίπου 2,5 χιλιάδων τετραγωνικών μέτρων ενώ για την ηλεκτροδότηση των εγκαταστάσεων, το κόστος της οποίας υπολογίζεται στα 40 εκ. δολάρια το χρόνο, θα χρησιμοποιείται μια ολόκληρη μονάδα ηλεκτροπαραγωγής των 65 MW.

Η Ουάσινγκτον, αναζητώντας τη νέα Αλ Κάιντα, ρίχνει στη μάχη του κυβερνοπολέμου δυνάμεις του Πενταγώνου και των μυστικών υπηρεσιών. Πρόκειται για μια ακόμη μορφή προληπτικών επιθέσεων που μπορούν να επηρεάσουν τις ζωές εκατομμυρίων ανθρώπων σε ολόκληρο τον πλανήτη.

Άρης Χατζηστεφάνου
ΕΠΙΚΑΙΡΑ Μάρτιος 2013