Η πλειοψηφία των σημερινών γονιών έχει ζήσει την διαδικασία των πανελλήνιων εξετάσεων και την φέρει ως τραύμα. Ένα τραύμα που πολλές φορές επιμένει και επανέρχεται κάθε χρόνο, την ίδια περίπου περίοδο, τότε που δίνονται οι εξετάσεις. Όμως, και παρά τα παραπάνω, οι πανελλήνιες εξετάσεις εξακολουθούν να υφίστανται και μάλιστα έχουν καταγραφεί στην συνείδηση της κοινωνίας ως κάτι απαραίτητο και αξιοκρατικό.
Στη σημερινή κοινωνία του ανταγωνισμού και της "αριστείας", στην κοινωνία των ανισοτήτων και του ανταγωνισμού, στο κράτος εκείνο που δεν θέλει να προσφέρει την επιστημονική γνώση ως κοινωνικό αγαθό που αποτελεί εργαλείο κοινωνικής προόδου αλλά ως εργαλείο προσωπικής ανέλιξης, οι πανελλήνιες εξετάσεις είναι όντως απαραίτητες. Κάθε χρόνο υπάρχουν περίπου 100.000 τελειόφοιτοι Λυκείου που εκδηλώνουν ενδιαφέρον να εισαχθούν στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, ενώ υπάρχουν μόλις 70.000 θέσεις σε αυτήν. Μάλιστα με τη θέσπιση της Ελάχιστης Βάσης Εισαγωγής η τραγική αυτή κατάσταση έγινε ακόμα χειρότερη (βλέπε παλιότερο άρθρο https://www.imerodromos.gr/h-koroidia-os-kuvernhtikh-politikh-kai-ta-idiotika-panepisthmia/).
Ο λόγος ύπαρξης των πανελλήνιων εξετάσεων, λοιπόν, είναι ακριβώς αυτός. Να "ξεχωρίζουν", με ένα σχετικά αντικειμενικό τρόπο, οι τελειόφοιτοι του Λυκείου που θα περάσουν την πόρτα του Πανεπιστημίου. Και η αλήθεια είναι πως αυτό γίνεται σχεδόν απόλυτα κατορθωτό γι' αυτό και το κύρος των εξετάσεων παραμένει ψηλά στην κοινωνική συνείδηση.
Προσοχή, όλα τα παραπάνω δεν σημαίνουν πως αυτός ο τρόπος είναι ο ιδανικός, σύγχρονος τρόπος με τον οποίο ένα κράτος πρέπει να παρέχει στους πολίτες του τη γνώση που έχει κατακτήσει η ανθρωπότητα στις μέρες μας. Αυτό θα έπρεπε να γίνεται προς όλη την κοινωνία, καθολικά και χωρίς αστερίσκους. Υπό τις παρούσες συνθήκες όμως εξασφαλίζεται έστω και με αυτόν τον τραυματικό σε πολλές περιπτώσεις τρόπο, μια σχετική αξιοκρατία και δικαιοσύνη.
Τα παραπάνω πρέπει να αποτελούν το πρίσμα μέσα από το οποίο αναλύουμε τις όποιες ειδήσεις προκύπτουν από το πεδίο των πανελληνίων εξετάσεων. Με βάση τα παραπάνω πρέπει να εξεταστούν και τα χθεσινά θέματα που διαγωνίστηκαν οι υποψήφιοι φοιτητές μας στο μάθημα της Φυσικής.
Κατά καιρούς όλοι μας έχουμε ακούσει για θέματα "εύκολα", "δύσκολα", "απαιτητικά", "βατά", θέματα "για τους καλά προετοιμασμένους" και πολλές άλλες κλισέ φράσεις. Θέματα "τραμπούκους" όμως δε νομίζω να είχαμε ξανά. Θέματα που προκάλεσαν τρόμο στην πλειοψηφία των διαγωνιζόμενων, που δεν εκπλήρωσαν ούτε κατά διάνοια τον ρόλο τους που είναι η διαβάθμιση των βαθμών με βάση το γνωστικό επίπεδο των υποψηφίων. Θέματα που η δυσκολία τους δεν είναι επουδενί κοντά στη δυσκολία των αντίστοιχων θεμάτων του σχολικού βιβλίου. Οι πληροφορίες που έρχονται από εξεταστικά κέντρα λένε για παιδιά που έκλαιγαν όσο έγραφαν, για παιδιά που δεν ολοκλήρωσαν την εξέταση και έφυγαν υπό το βάρος ψυχολογικής κατάρρευσης.
Μήπως αυτό σημαίνει οτι τα θέματα των πανελληνίων πρέπει να είναι εύκολα ώστε όλοι να γράφουν υψηλούς βαθμούς; Όχι βέβαια. Τα θέματα των πανελληνίων πρέπει να είναι διαβαθμισμένης δυσκολίας ώστε να καταφέρνουν να ξεχωρίζουν τους μαθητές με βάση το γνωστικό τους επίπεδο. Τα θέματα είναι άδικα όταν ένας μαθητής μέτριας επίδοσης γράφει το ίδιο με ένα μαθητή καλύτερης επίδοσης, αλλά είναι και εξίσου άδικα όταν ο ίδιος μαθητής γράφει το ίδιο με έναν άλλο κατώτερης επίδοσης. Τότε είναι που η διαβάθμιση πάει περίπατο και οι πανελλήνιες εξετάσεις χάνουν το κύρος της αξιοπιστίας τους.
Δεν θα σχολιάσω περαιτέρω τη δυσκολία και τα λάθη που υπήρχαν στα χθεσινά θέματα, άλλωστε το έχει κάνει ήδη ο συλλογικός φορέας των φυσικών (https://www.eef.gr/articles/sxoliasmos-thematwn-fysikis-panelladikwn-exetasewn-2024) με τρόπο που με καλύπτει. Όμως αυτό που συνέβη χθες έχει σαφείς πολιτικές προεκτάσεις. Η προσπάθεια υποβάθμισης των δημόσιων πανεπιστημίων που συντελείται τα τελευταία χρόνια από όλη την πυροβολαρχία του συστήματος (ΜΜΕ, κυβερνητικά στελέχη, διαδικτυακά τρολ) είναι προφανής και συντελείται συστηματικά. Όλες οι αλλαγές αλλά και η επικοινωνιακή διαχείριση έχουν ξεκάθαρο στόχο την υποβάθμιση της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και το άνοιγμα της πελατείας των υπό ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων. Τα χθεσινά θέματα υπηρετούν το στόχο αυτό στο ακέραιο. Αν αυτό έγινε κατά λάθος ή βάση εντολής που κάποιοι υπαλληλίσκοι με χαρά εκτέλεσαν δε μπορούμε να το γνωρίζουμε και δεν είναι δική μας δουλειά. Είναι υποχρέωση του Υπουργείου Παιδείας να απαντήσει.
1. Η επιτροπή που βάζει τα θέματα από ποιον και με ποια κριτήρια επιλέγεται;
2. Η επιτροπή αυτή είναι ανεξάρτητη ή υπακούει σε εντολές που μπορεί να κρύβουν και πολιτικές σκοπιμότητες;
3. Η επιτροπή αυτή ελέγχεται από κάποιον οργανισμό που διασφαλίζει την ανεξαρτησία και την ακεραιότητά της;
Είναι υποχρέωση της κοινωνίας και της εκπαιδευτικής κοινότητας, εκτός των άλλων, να διασφαλίσει ότι η δουλειά των εκπαιδευτικών αλλά και των μαθητών δεν θα γίνεται παιχνίδι σε κανενός τα χέρια.
Όσον αφορά τους μαθητές, τα "παιδιά μας" που μαζί παλέψαμε με τις αντιξοότητες του συστήματος, μαζί κλάψαμε στις δυσκολίες, μαζί χαρήκαμε και γελάσαμε, μαζί τραβήξαμε τούτο το δύσκολο δρόμο με τρόπο τίμιο και το κεφάλι ψηλά, μόνο μία φράση:
" Δεν θα πεθάνουμε ποτέ, κουφάλα νεκροθάφτη!"
* Παναγιώτης Λιαγκριδώνης, εκπαιδευτικός - μέλος του συλλόγου εργαζομένων στην ιδιωτική εκπαίδευση ν. Αττικής "Ο ΒΥΡΩΝ"
Ειδήσεις, θέματα και λύσεις για Πανελλήνιες 2024 - Βάσεις εισαγωγής
Μηχανογραφικό: Διαφοροποιήσεις στις επιλογές των υποψηφίων και επιλογές που εκπλήσσουν
Βάσεις εισαγωγής: Πτώση σε Πολυτεχνεία και Νομικές αλλά οι Ιατρικές
