6,3 εκατομμύρια Έλληνες στο όριο της φτώχειας

Την ώρα που 2 στους 3 Έλληνες (6,3 εκατομμύρια άτομα) ζουν στο όριο της φτώχειας ή και κάτω από αυτό, η κυβέρνηση εμφανίζεται, σύμφωνα με έκθεση του Γραφείου Προϋπολογισμού της Βουλής για τη φτώχεια στην Ελλάδα, απρόθυμη και ανίκανη να παράσχει ουσιαστικές πολιτικές προστασίας, με τη χώρα μας να είναι μοναδικό κράτος της Ε.Ε. που δεν έχει ενεργοποιήσει το Ελάχιστο Εγγυημένο Εισόδημα. Μάλιστα, σημειώνεται ότι καθώς η ελληνική κοινωνική πολιτική βασίζεται στη χορήγηση επιδομάτων σε συγκεκριμένες κοινωνικές κατηγορίες, ανεξάρτητα από το ύψος του εισοδήματος, κάποιες κοινωνικές ομάδες υπερ-προστατεύονται και άλλες που ενδεχομένως χρήζουν μεγαλύτερης ανάγκης, βρίσκονται έξω από το δίχτυ κοινωνικής ασφάλειας, κάτι που οδηγεί σε περαιτέρω όξυνση των κοινωνικών και οικονομικών ανισοτήτων.

Γραφείο προϋπολογισμού Βουλής: μοναδικό κράτος της Ε.Ε. που δεν έχει ενεργοποιήσει το Ελάχιστο Εγγυημένο Εισόδημα η Ελλάδα

Η έκθεση περιγράφει έναν απέραντο ζόφο, αφού η παρατεταμένη κρίση έχει πλήξει 6,3 εκατομμύρια άτομα. Τα 2,5 εκατομμύρια βρίσκονται κάτω του χρηματικού ορίου σχετικής φτώχειας με βάση το εισόδημα του μεσαίου νοικοκυριού (το 60%) και τα 3,8 εκατομμύρια άτομα σε κίνδυνο φτώχειας λόγω υλικών στερήσεων και ανεργίας. Όπως αναφέρεται, το όριο φτώχειας ήταν πέρυσι 432 ευρώ μηνιαίως για ένα άτομο και 908 ευρώ για τετραμελή οικογένεια, ενώ η παρατεταμένη οικονομική κρίση έχει οδηγήσει την Ελλάδα στην τέταρτη χειρότερη θέση μεταξύ των 35 χωρών με βάση τους δείκτες ευημερίας και ποιότητας ζωής του ΟΟΣΑ, κάτω και από την Τουρκία.

Επισημαίνει ότι η Ελλάδα, σύμφωνα με τη Eurostat, βρίσκεται στη χειρότερη θέση στην Ε.Ε. των 28 όσον αφορά τον κίνδυνο φτώχειας, συγκαταλέγεται στην ομάδα των χωρών με τη μεγαλύτερη φτώχεια (23,1%) και προηγείται Ισπανίας, Ρουμανίας και Βουλγαρίας ενώ κατέχει την τέταρτη χειρότερη θέση ως προς τον δείκτη χάσματος της φτώχειας μετά τις χώρες αυτές.

Η έκθεση κάνει ακόμη λόγο για αναποτελεσματικές πολιτικές κοινωνικής προστασίας, επισημαίνοντας ότι έχει καθυστερήσει η εφαρμογή για το Ελάχιστο Εγγυημένο Εισόδημα και προσθέτοντας πως το κοινωνικό σύστημα ιστορικά έχει αποτύχει να εκπληρώσει τους στόχους του, ενώ όπου έγινε προσπάθεια βελτίωσης μέσω φορολογικών ελαφρύνσεων απέτυχε ακόμα περισσότερο.

«Αντίθετα με άλλες ευρωπαϊκές χώρες οι οποίες εφαρμόζουν προγράμματα αντιμετώπισης των κοινωνικών ανισοτήτων, η Ελλάδα, που αντιμετωπίζει οξύτατα φαινόμενα ακραίας φτώχειας και κοινωνικού αποκλεισμού, βραδυπορεί» σημειώνουν οι συντάκτες και προσθέτουν: "...η ζήτηση για κοινωνική μέριμνα από την πλευρά των πολιτών είναι έντονη, ενώ η προσφορά από το κράτος χαρακτηρίζεται από αποσπασματικότητα και διοικητικές δυσλειτουργίες. Έτσι, το δίχτυ κοινωνικής ασφάλειας χαρακτηρίζεται από αναποτελεσματικότητα, ενώ παράλληλα δεν προβλέπεται αναπλήρωση των εισοδηματικών απωλειών από την οικονομική ύφεση στο άμεσο μέλλον...". Επισημαίνεται ακόμη ότι κοινωνικές ομάδες, όπως οι μακροχρόνιοι άνεργοι, οι νεοεισερχόμενοι στην αγορά εργασίας, οι εργαζόμενοι χωρίς ασφάλεια, οι οικογενειάρχες με χαμηλό εισόδημα, οι αυτοαπασχολούμενοι, οι ηλικιωμένοι και τα άτομα με αναπηρία χρήζουν ειδικής μέριμνας.

Από τους συντάκτες της έκθεσης προτείνεται να ληφθούν υπόψη για τη σωστή εφαρμογή του προγράμματος Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος κοινωνικά και πολιτικά ζητήματα, όπως:

* Εξασφάλιση πόρων από κοινοτικά προγράμματα.

* Αναδιάταξη κοινωνικών δαπανών.

* Προσδιορισμός πραγματικών εισοδημάτων για να μην αποκλείονται οι πραγματικοί δικαιούχοι.

* Συνεργασία μεταξύ φορέων υλοποίησης του μέτρου (δήμοι, ΟΑΕΔ, ΔΟΥ) κυβέρνησης και κομμάτων.

* Κατάρτιση υπαλλήλων με περιορισμό γραφειοκρατίας.

* Σωστή και πλήρης ενημέρωση για το μέτρο.

* Παγίδες φτώχειας και ανεργίας. Παγίδα ανεργίας σημαίνει ότι ο εργαζόμενος δεν επιθυμεί να εξασφαλίσει εργασία επειδή ο μισθός του θα αυξήσει το εισόδημα αναφοράς, αποκλείοντάς τον από το ΕΕΕ, με αποτέλεσμα να οδηγείται και σε παγίδα φτώχειας. Το ύψος του ΕΕΕ θα πρέπει να διαμορφώνεται με βάση τον κατώτατο μισθό, το επίπεδο διαβίωσης, τη σύνθεση του νοικοκυριού καθώς και την πραγματική αγοραστική δύναμη. Το ύψος του επιδόματος θα πρέπει να είναι τέτοιο που να μην αποτελεί αντικίνητρο για εργασία και παράλληλα να συνδέεται με την υποχρέωση του ωφελούμενου να είναι διαθέσιμος ανά πάσα στιγμή για εργασία.

* Παροχή στέγης σε αστέγους.

* Δημιουργία κοινωνικών ιατρείων.

* Περίθαλψη ανασφάλιστων.

* Κουπόνια αγοράς αγαθών και υπηρεσιών.

* Σύνδεση εισοδηματικής στήριξης με εθελοντική κοινωνική εργασία, κ.λπ.

Η μελέτη συντάχθηκε από τους Σοφία Τσέλλου, Πάνο Καζάκο, Μιχάλη Ρηγίνο και τον συντονιστή του γραφείου Παναγιώτη Λιαργκόβα.

ΘΑΝΟΣ ΠΑΝΑΓΟΠΟΥΛΟΣ