Alfavita Newsroom Συνέντευξη του Θεόδωρου Π. Φορτσάκη Βουλευτή Επικρατείας ΝΔ, Συντονιστή Ομάδας Μορφωτικών Υποθέσεων ΝΔ
στον Χρήστο Κάτσικα - Εφημερίδα των Συντακτών
Εισαγωγικά
Ο Καθηγητής Θεόδωρος Π. Φορτσάκης, τ. Πρύτανης του Πανεπιστημίου Αθηνών, Βουλευτής Επικρατείας ΝΔ, Συντονιστής Ομάδας Μορφωτικών Υποθέσεων ΝΔ
προτείνει να προβλέψει το Σύνταγμα τις προϋποθέσεις για τη δυνατότητα ίδρυσης και λειτουργίας Πανεπιστημίων από το Δημόσιο ή από ιδιώτες.
Επίσης θεωρεί αναγκαίο το δραστικό περιορισμό των σχολικών μονάδων στη χώρα μας καθώς και ένα σύστημα πανελλήνιας πιστοποίησης ανά γνωστικό αντικείμενο, το καθένα σε δύο τουλάχιστον επίπεδα, με δυνατότητα πρόσβασης στην πιστοποίηση αυτή των μαθητών κατόπιν επιλογής του φορέα που τους προετοιμάζει (σχολείο ή φροντιστήριο).
Όσον αφορά στα Πανεπιστήμια μαζί με το δραστικό περιορισμό τους τα πανεπιστήμια θεωρεί ότι η συνεργασία τους με τον ιδιωτικό τομέα είναι η απάντηση στην πραγματικότητα της υποχρηματοδότησης
η οποία για τα επόμενα χρόνια πρέπει θεωρείται δεδομένη
ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ
1. Ως Συντονιστής ΟΔΕ Μορφωτικών Υποθέσεων της ΝΔ μπορείτε να μας αναφέρετε ποια θεωρείτε ότι είναι τα τρία πιο βασικά προβλήματα της Ελληνικής εκπαίδευσης και να αναλύσετε συνοπτικά τον τρόπο με τον οποίο θα τα αντιμετωπίζατε εσείς;
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι σήμερα το μεγαλύτερο πρόβλημα της ελληνικής εκπαίδευσης είναι η υποχρηματοδότηση. Το κράτος ξοδεύει για την παιδεία σε σχέση με το ΑΕΠ σχεδόν τα μισά από το μέσο όρο του χωρών του ΟΟΣΑ. Ακόμα και με τις περιορισμένες δυνατότητές μας μπορούμε με ανακατανομή των κρατικών δαπανών να δώσουμε στην παιδεία πολύ περισσότερα. Το δεύτερο πρόβλημα είναι η μέθοδος διδασκαλίας, που οδηγεί τα παιδιά μας στην αποστήθιση. Το σχολείο δεν τα διδάσκει χρήση μεθόδων και έτσι τους στερεί την ανάπτυξη κριτικής σκέψης. Η αντιμετώπιση του δύσκολου αυτού προβλήματος απαιτεί βαθιές οργανωτικές μεταρρυθμίσεις, αλλά και αλλαγή νοοτροπίας. Τρίτο πρόβλημα είναι η έλλειψη κατάλληλης υποδομής, διοικητικής, οικονομικής, τεχνικής. Θα μιλήσω για αυτά παρακάτω. Τονίζω όμως ειδικότερα εδώ τη μεγάλη απουσία χρήσης ψηφιακών μέσων, που έχουν αλλού δώσει γένεση σε πραγματική επανάσταση του τρόπου διδασκαλίας. Στην πραγματικότητα για τα παιδιά μας, που από την προσχολική τους ηλικία είναι πλήρως εξοικειωμένα με την ψηφιακή τεχνολογία, το σχολείο είναι πισωγύρισμα.
2. Μιλάτε συχνά για την ανάγκη αναθεώρησης του Συντάγματος για την απελευθέρωση της παιδείας. Μπορείτε να μας περιγράψετε ποια σημεία του Συντάγματος θεωρείτε ότι πρέπει να αναθεωρηθούν και ποια είναι τα χαρακτηριστικά της απελευθέρωσης της παιδείας;
Η ανάγκη αναθεώρησης του Συντάγματος για την παιδεία προκύπτει κυρίως από το σημερινό περιορισμό που απαιτεί η ανώτατη εκπαίδευση να παρέχεται αποκλειστικά από νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου, δηλαδή από κρατικά πανεπιστήμια (άρθρο 16, παρ. 5, εδ. α΄). Και όμως η παιδεία, ως αγαθό και ως δικαίωμα, προστατεύεται από το Σύνταγμα κατά τρόπο ενιαίο, δηλαδή τόσο ως προς τη δημόσια έκφανσή της, όσο και ως προς την ιδιωτική. Η πρόβλεψη για αποκλειστικά κρατικά πανεπιστήμια αντιφάσκει προς αυτή την ευρεία συνταγματική κατοχύρωση της παιδείας. Για να υπερβούμε τη στείρα ιδεολογική αντιπαράθεση για την αναθεώρηση αυτή προτείνω να προβλέψει το Σύνταγμα τη δημιουργία μιας νέας κατηγορίας νομικού προσώπου, του «πανεπιστημιακού νομικού προσώπου», τις προϋποθέσεις της ίδρυσης και λειτουργίας του οποίου θα ρυθμίζει ο νόμος. Όποιος πληροί τις προϋποθέσεις αυτές, Δημόσιο ή ιδιώτης, θα μπορεί να ιδρύει πανεπιστήμιο. Έτσι, αφού ο νόμος θα καθορίζει πια τι είναι πανεπιστήμιο, δεν θα έχουμε ούτε δημόσια ψευδο-πανεπιστήμια, όπως μερικά που λειτουργούν χωρίς καμία υποδομή ούτε ιδιωτικά ψευδο-πανεπιστήμια, όπως μερικά που λειτουργούν σε διαμερίσματα πολυκατοικιών.
3. Έχετε αναφερθεί στην ανάγκη αναδόμησης σχολείων και πανεπιστημίων. Μάλιστα έχετε τοποθετηθεί υπέρ της προοπτικής δραστικού περιορισμού των σχολικών μονάδων. Πως ακριβώς νομίζετε ότι πρέπει να γίνει;
Στις σχολικές μονάδες μας φοιτούν κατά μέσο όρο 300 μαθητές έναντι 900 στη Γαλλία, αλλά ακόμη και 2.500 στην Πορτογαλία, μια χώρα περίπου σαν τη δική μας. Το πρόβλημα πρέπει να αντιμετωπιστεί σε βάθος χρόνου, με πρόβλεψη νέων μεγαλυτέρων μονάδων, ίσως και σε συνδυασμό με το πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων για την ενίσχυση των κατασκευών, αλλά ενδεχομένως και με τη μορφή ΣΔΙΤ. Διαφορετικά δεν θα δημιουργηθεί η ανύπαρκτη σήμερα, αλλά απαραίτητη διοικητική και τεχνική υποδομή. Και πρέπει επιτέλους τα σχολεία μας να λειτουργήσουν και με βάση ένα οικονομικό μοντέλο πρόσφορης χρήσης των οικονομικών μέσων που διαθέτουμε. Η συνένωση αυτή δεν περιλαμβάνει τις συνταγματικά προστατευόμενες νησιωτικές και ορεινές περιοχές, που χρειάζονται ειδική μεταχείριση. Για τα πανεπιστήμια πρέπει να ισχύσει ο μέσος ευρωπαϊκός κανόνας, ένα ανά εκατομμύριο κατοίκων, δηλαδή δέκα αντί των περίπου σαράντα σημερινών. Αυτό δεν σημαίνει συνολική μείωση φοιτητών και διδασκόντων, αλλά συνένωση και εξοικονόμηση δυνάμεων. Θα μπορούσε να επιτευχθεί και με τη δημιουργία «πανεπιστημιακών πόλων», όπως στη Γαλλία, όπου θα ενταχθούν τα σημερινά πανεπιστήμια και ΤΕΙ.
4. Έχετε δηλώσει ότι η παραπαιδεία είναι ένα φαινόμενο δεδομένο και ότι θα πρέπει να βρεθεί τρόπος να ενταχθεί στην κανονική δημόσια παιδεία. Μπορείτε να κάνετε πιο χειροπιαστή την πρότασή σας;
Η παραπαιδεία έχει κυριολεκτικά πνίξει την «κανονική» παιδεία, δημόσια και ιδιωτική. Όλοι ξέρουμε ότι από τη 2α Λυκείου οι μαθητές προτιμούν τα φροντιστήρια με αποτέλεσμα τα σχολεία να αδειάζουν. Δεν κατορθώσαμε να ελέγξουμε το περίπλοκο αυτό φαινόμενο. Έχω τη γνώμη ότι πρέπει να αναζητήσουμε σταδιακά ένα σύστημα πανελλήνιας πιστοποίησης ανά γνωστικό αντικείμενο, το καθένα σε δύο τουλάχιστον επίπεδα, με δυνατότητα πρόσβασης στην πιστοποίηση αυτή των μαθητών κατόπιν επιλογής του φορέα που τους προετοιμάζει. Χρειάζεται μεγάλη προσοχή και προετοιμασία. Στο μεταξύ πρέπει με κάθε τρόπο να ενισχυθεί η δημόσια παιδεία.
5. Μιλάτε για σύνδεση της παιδείας με την οικονομία. Μπορείτε να μας δώσετε ένα παράδειγμα αυτής της σύνδεσης που θα αφορά είτε στη σχολική εκπαίδευση είτε στην Ανώτατη;
Η παιδεία έχει ως σκοπό τη διάπλαση «καλού πολίτη», όπως μας το διδάσκει ο Πλάτωνας στο πρώτο βιβλίο των Νόμων. Υπογραμμίζει μάλιστα ότι οι βασικές αρετές που πρέπει να εμφυσήσουμε στους μαθητές μας είναι η δικαιοσύνη, η σωφροσύνη, δηλαδή η μετριοπάθεια και η κυριαρχία στον εαυτό μας, η φρόνηση, δηλαδή ο ορθός λόγος, και η ανδρεία, δηλαδή το θάρρος. Η πρόσβαση στις αρετές αυτές επιτυγχάνεται με τη γνώση. Ο μεγάλος μας Καζαντζάκης, στην Ασκητική, ταυτίζει τη γνώση με το φως της ελευθερίας. Το ξέρουμε από τον Προμηθέα. Η διδασκαλία των αξιών και η πνευματική ανύψωση δεν έχουν ούτε πρέπει να έχουν καταρχήν ωφελιμιστικό χαρακτήρα. Ωστόσο δεν μπορούμε να παραγνωρίσουμε ότι οι μαθητές και οι φοιτητές μας πρέπει να μπορούν αργότερα κάπως να κερδίσουν την ζωή τους. Χωρίς να υποτάξουμε την παιδεία στην οικονομία πρέπει πάντως να τη συνδέσουμε. Στα σχολεία θα μπορούσε για παράδειγμα, ανάλογα με τον τόπο, να προβλέπονται και ορισμένα σεμιναριακά μαθήματα σχετικά με την οικονομία της περιοχής, όπως αγροτική παραγωγή, τουρισμός κλπ. Στα πανεπιστήμια πρέπει, για παράδειγμα, να προβλεφθεί ευρύτατη δυνατότητα πρακτικής άσκησης των φοιτητών με προσωρινή ένταξη σε παραγωγικές οικονομικές δομές.
6. Για τα δημόσια πανεπιστήμια έχετε δηλώσει ότι θα πρέπει οι διοικήσεις να αναζητήσουν και άλλες χρηματοδοτήσεις και «να μην περιμένουν όπως τα μικρά πουλάκια τη μαμά να φέρει το φαγητό μασημένο στο στόμα». Για παράδειγμα τι θα προτείνατε να κάνει η διοίκηση της Φιλοσοφικής Σχολής της Αθήνας ή το Πάντειο Πανεπιστήμιο;
Είναι φανερό ότι τα πανεπιστήμια δεν μπορούν να αναμένουν για τα επόμενα χρόνια σημαντική κρατική ενίσχυση. Χρειάζεται λοιπόν πρωτοβουλία. Η ανάπτυξη εφαρμοσμένων ερευνών σε συνεργασία με τον ιδιωτικό τομέα τους δίνει τεράστιες δυνατότητες. Μέχρι σήμερα αυτές έχουν παραγνωριστεί για λόγους ιδεοληπτικούς. Το όφελος θα κατανεμηθεί σε όλες τις Σχολές, ώστε να μην υποβιβαστούν οι θεωρητικές σπουδές. Το ξαναλέω, τα πανεπιστήμια δεν πρέπει να περιοριστούν στη παραγωγή στελεχών αγοράς. Όμως χρειάζεται και εδώ η χρυσή τομή για την απαραίτητη σύνδεση με την οικονομία, χωρίς υποταγή σε αυτήν. Ένας σπουδαίος ιταλός Καθηγητής, ο Ordine, στο βιβλιαράκι του «Η Χρησιμότητα του "άχρηστου"», που κυκλοφόρησε εδώ τελευταία, σωστά υπογραμμίζει την ωφέλεια από την πρόσβαση στη κουλτούρα που δεν έχει άμεσο οικονομικό αντίκτυπο. Αυτό όμως δε σημαίνει ότι πρέπει να αποκοπούμε από την πραγματικότητα που υπαγορεύει η οικονομία.
7. Στη διάρκεια διακυβέρνησης της ΝΔ, δεν έγινε κανένας μόνιμος διορισμός, μπήκαν σε διαθεσιμότητα χιλιάδες εκπαιδευτικοί της επαγγελματικής εκπαίδευσης και παράλληλα αυξήθηκε το ωράριο των καθηγητών. Μια τέτοια πολιτική σχετίζεται με την ποιότητα στην εκπαίδευση;
Η πολιτική που ακολουθήθηκε από τις συγκυβερνήσεις μέχρι το Γενάρη 2015 υπαγορεύτηκε από τις σκληρές δεσμεύσεις, που επανέλαβε το τρίτο μνημόνιο. Όλοι σήμερα ξέρουμε ότι δεν υπήρχε άλλη λύση, λαμβανομένου υπόψη ότι η Χώρα μας δεν κατόρθωσε μέχρι σήμερα να εκπονήσει δικό της εθνικό σχέδιο εξόδου από την κρίση. Ελπίζω ότι με την πρώτη οικονομική ανάσα θα ενισχύσουμε ξανά το εκπαιδευτικό μας σύστημα. Οι προσλήψεις χρειάζονται και πρέπει να γίνονται πάντα μετά από ειδική εμπεριστατωμένη μελέτη για την κάλυψη των πραγματικών αναγκών των μαθητών μας.
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
ΕΛΜΕΠΑ: Το κορυφαίο πρόγραμμα Ειδικής Αγωγής στην Ελλάδα για διπλή μοριοδότηση
Το 1ο στην Ελλάδα Πρόγραμμα επιμόρφωσης Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς με Πιστοποιητικό
Παν.Πατρών: Μοριοδοτούμενο σεμινάριο ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗΣ με 65Є εγγραφή - έως 05/7
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
2ος Πανελλήνιος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ: Τα 2 μαθήματα εξέτασης και η ύλη
