Alfavita Newsroom Η σχολική αποτυχία δεν είναι γέννημα του εξεταστικού συστήματος, όπως εύκολα προβάλλεται. Αν κάποιος συμφωνούσε υποθετικά με αυτή την άποψη, θα μπορούσε να προτείνει με ερμηνευτική / διασταλτική διάθεση την κατάργηση των εξετάσεων για να εξαφανιστεί η σχολική αποτυχία!
Αντίθετα, έχει διατυπωθεί επανειλημμένα από την εκπαιδευτική έρευνα ότι τα παιδιά των κοινωνικά «αδύναμων» στρωμάτων έχουν περισσότερη ανάγκη από ουσιαστικά μορφωτικά εφόδια, που βεβαίως θα πιστοποιούνται με εξετάσεις και όχι απλώς με κάποιο τίτλο σπουδών, που ενδεχομένως είναι τυπικά αρκετός για τους γόνους των εύπορων οικογενειών. Υπάρχει μήπως κάποιο εξεταστικό σύστημα που θα μπορούσε να λειτουργήσει λυτρωτικά στο φαινόμενο της σχολικής αποτυχίας; Ποτέ η παιδαγωγική δε μίλησε για μια τέτοια θεώρηση, ούτε πρόκειται να το κάνει.
Η σχολική αποτυχία είναι ένα παγκόσμιο εκπαιδευτικό φαινόμενο με διαχρονική διαδρομή, που πηγάζει κυρίως από:
α) Τις κοινωνικές ανισότητες οι οποίες μεταμορφώνονται μέσα στους εκπαιδευτικούς θεσμούς σε σχολικές ανισότητες των μαθητών. Εδώ δεν εντάσσεται απλά και μόνο η ταξική θέση της κοινωνικής προέλευσης των νέων, όπως ισχυρίζονται με περισσή διάθεση ντετερμινισμού οι δογματικές θεωρίες της «αναπαραγωγής». Αν μάλιστα συνέβαινε μάλιστα να καθορίζει μονομερώς την εκπαιδευτική εξέλιξη του νέου η κοινωνική του αφετηρία, τότε θα αμφισβητούνταν δομικά ο ίδιος ο πυρήνας συγκρότησης του σχολείου. Το σχολείο δεν αναπαράγει τις όποιες ανισότητες και τίποτα άλλο. Μπορεί να τις επηρεάσει, να τις αμφισβητήσει και να τις αμβλύνει. Και υπάρχουν αρκετές έρευνες που έχουν δείξει αυτή τη δυνατότητα. Αν μάλιστα δεχόμασταν ότι το σχολείο δεν μπορεί να έχει δημοκρατικό περιεχόμενο, τότε ποιος είναι ο ρόλος όλων των εκπαιδευτικών παραγόντων και των εκπαιδευτικών;
β) Την αλληλεπίδραση μεταξύ της σχολικής κουλτούρας και της αντίστοιχης οικογενειακής. Εδώ αναφέρεται το «πολιτισμικό κεφάλαιο» της οικογένειας που συγκροτείται από ένα πολυπαραγοντικό σύστημα (διπλώματα γονιών, οικογενειακή βιβλιοθήκη, «πολιτιστικές» πρακτικές, συνήθειες οικογενειακές, προσδοκίες κλπ). Εμπεριστατωμένη ανάλυση σ’ αυτό το σημείο παρουσιάζεται από τον P. Bourdieu και από τον J. Passeron στο κλασικό και πρωτοποριακό έργο τους «Οι κληρονόμοι» (Les Heritiers). Δυστυχώς στη χώρα μας οι γονείς δεν έχουν αντιληφθεί τον κρίσιμο και καθοριστικό ρόλο τους στην ανάπτυξη μιας εκπαιδευτικής κουλτούρας και εξαντλούν το καθήκον τους κυρίως στη φροντιστηριακή «αγωγή»! Ενώ οι Έλληνες ενδιαφέρονται εντυπωσιακά για τη μόρφωση των παιδιών τους, δεν κρατούν ούτε ένα «ανοικτό βιβλίο». Δεν έχουν κατανοήσει τη δύναμη της μαγικής παράστασης της αναγνωστικής τελετής στα παιδικά βιώματα.
γ) Το σχολείο και οι συντελεστές του. Αν κάθε σχολείο δεν αναπτύσσει συγκροτημένα και μεθοδικά μια παιδαγωγική άσκηση ουσιαστικοποίησης της μόρφωσης των νέων με στόχο την άμβλυνση των εξωγενών ανισοτήτων, τότε μένει απλώς παρατηρητής και αρκείται στη διαμόρφωση μιας αντίληψης του τύπου «υπεύθυνοι είναι οι άλλοι». Τα πράγματα έχουν αλλάξει και οι κρατούσες απόψεις ως προς την κοινωνιολογία της εκπαίδευσης (που γεννήθηκε ως κοινωνιολογία των ανισοτήτων) δεν είναι μια «κοινωνιολογία της ανισότητας των ευκαιριών, αλλά μια κοινωνιολογία συγκεκριμένων μορφών ανισότητας». Αυτό σημαίνει ότι το σχολείο και εμείς οι εκπαιδευτικοί έχουμε σημαντική παρέμβαση στην υπόθεση της άμβλυνσης των ανισοτήτων. Φυσικά, δεν μπορούμε να ανατρέψουμε τις κοινωνικές ανισότητες. Αλλά ούτε – πολύ περισσότερο – μπορούμε να αρκεστούμε στο «έξω από εμάς οι ευθύνες», γιατί ακριβώς αυτό θα υπονόμευε την παιδαγωγική και επαγγελματική μας φυσιογνωμία.
δ) Οι αποσπασματικές εκπαιδευτικές πολιτικές για αυτό το ζήτημα. Η αντισταθμιστική εκπαίδευση, για παράδειγμα, με όλες τις όψεις της (ενισχυτική διδασκαλία κλπ) δεν απέκτησε ποτέ ένα ολοκληρωμένο σχήμα ενταγμένο στη θεσμική λειτουργία των σχολείων. Και το πιο σημαντικό είναι η απουσία μιας δημοκρατικής μεταρρύθμισης στο περιεχόμενο της εκπαίδευσης, ενώ αντίθετα έχουμε την εκτεταμένη αποδόμησή της σχεδόν σε όλες τις εκφράσεις της.
Το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα δεν είναι αυστηρά επιλεκτικό όπως σε άλλες χώρες. Ιδιαίτερα από τη δεκαετία του 1980 επιτεύχθηκε ο ποσοτικός εκδημοκρατισμός του με τη μαζικοποίηση της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Και δεν μπορούν οι όποιες εντάσεις στο σύστημα πρόσβασης προς τα ΑΕΙ και τα ΑΤΕΙ να αμφισβητήσουν αυτή τη δημοκρατική μορφωτική εξέλιξη. Για εμάς το εξεταστικό σύστημα πρέπει να είναι στην υπηρεσία της συνολικής αξιολόγησης, που ανατροφοδοτεί τις διδακτικές στοχοθεσίες, δεν οριοθετείται στον όποιο πίνακα εισακτέων στα πανεπιστήμια ούτε μεταπίπτει σε καθοριστικό παράγοντα καταμερισμού των μαθητών μεταξύ γενικού λυκείου και τεχνικο – επαγγελματικής εκπαίδευσης.
Βασικό μέλημα πρέπει να είναι η επιμελής και σχεδιασμένη ενθάρρυνση των μαθητών να ολοκληρώνουν τη μόρφωσή τους με μια ισχυρή γενική παιδεία ικανή για την επαγγελματική τους και την κοινωνική τους εξέλιξη. Φυσικά στην παρατεταμένη (και στο μέλλον) περίοδο της σημερινής κρίσης, η σχολική αποτυχία θα αυξάνεται – παρά τις επινοήσεις της αντιεκπαιδευτικής χαλάρωσης των σχολείων που εισήγαγε η δημαγωγική συγκυβέρνηση των ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ. Γι’ αυτό και η ευθύνη αντιμετώπισής της εκ μέρους του εκπαιδευτικού κινήματος και των εκπαιδευτικών είναι πρώτης προτεραιότητας!
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
ΕΛΜΕΠΑ: Το κορυφαίο πρόγραμμα Ειδικής Αγωγής στην Ελλάδα για διπλή μοριοδότηση
Το 1ο στην Ελλάδα Πρόγραμμα επιμόρφωσης Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς με Πιστοποιητικό
ΑΣΕΠ: Η πιο Εύκολη Πιστοποίηση Αγγλικών για μόρια σε 2 ημέρες (δίνεις από το σπίτι σου με 95 ευρώ)
Παν.Πατρών: Μοριοδοτούμενο σεμινάριο ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗΣ με 65Є εγγραφή - έως 18/11
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ - ΓΑΛΛΙΚΩΝ - ΓΕΡΜΑΝΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
2ος Πανελλήνιος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ: Τα 2 μαθήματα εξέτασης και η ύλη
