Alfavita Newsroom Σε εποχές κρίσης, όπου η επιδείνωση των ψυχοκοινωνικών προβλημάτων αποτελεί κοινό τόπο για την ελληνική πραγματικότητα και καθημερινό βίωμα για την σχολική κοινότητα, θα περίμενε κανείς ότι η ψυχολογική στήριξη μιας ιδιαίτερα ευάλωτης ομάδας όπως τα παιδιά, θα ήταν πρώτιστο μέλημα της πολιτείας.
Αντ΄ αυτού, ο μοναδικός θεσμός ψυχοκοινωνικής στήριξης των σχολείων, ο Συμβουλευτικός Σταθμός Νέων, αυτές τις μέρες καταργείται (Ν.4547/2018, ΦΕΚ 102/12-06-18).
Θεσμοθετημένοι από το 1990 (Ν. 1894/1990, ΦΕΚ 110/27-8-1990 Σ.Α΄ Αρ. 2), οι Συμβουλευτικοί Σταθμοί Νέων αποτέλεσαν ένα αναπόσπαστο, οργανικό μέρος της σχολικής κοινότητας, συμβάλλοντας στην προαγωγή της ψυχικής της υγείας και καλύπτοντας ένα μεγάλο κενό τόσο σε επίπεδο πρόληψης όσο και σε επίπεδο έγκαιρης παρέμβασης και αντιμετώπισης ψυχοκοινωνικών προβλημάτων.
Συνεδρίες συμβουλευτικής υποστήριξης σε μαθητές, γονείς και εκπαιδευτικούς, παρεμβάσεις σε τάξεις, διαχείριση καταστάσεων σε κρίση, συντονισμός σχολών γονέων, διοργάνωση επιμορφώσεων σε εκπαιδευτικούς & σεμιναρίων προς την κοινότητα, αποτελούν ορισμένες μόνο από τις δράσεις που καθημερινά υλοποιούνταν από τους Υπεύθυνους της δομής.
Παρά τις διαρκείς εκκλήσεις των Υπεύθυνων των Συμβουλευτικών Σταθμών Νέων για ενδυνάμωση του θεσμού, η πολιτεία απάντησε αρχικά με τη σταδιακή του απαξίωση και τελικά με την πλήρη του κατάργηση.
Δίχως ποτέ να γίνει μια ουσιαστική, ποιοτική αξιολόγηση των Συμβουλευτικών Σταθμών Νέων (είναι άγνωστη η τύχη των μακροσκελών, λεπτομερών και πολυσύνθετων απολογιστικών στοιχείων που οι Υπεύθυνοι κατέθεταν ετησίως), η πολιτεία κατέφυγε σε μια ανορθόδοξη, οριζόντια περικοπή, ακρωτηριάζοντας το βασικό μοχλό της δημόσιας εκπαίδευσης για την αντιμετώπιση των ψυχολογικών και κοινωνικών προβλημάτων που επέφερε η πολυεπίπεδη κρίση.
Ο εκμηδενισμός της δομής ολοκληρώθηκε με την αφομοίωσή της στο νέο σχήμα, το υδροκέφαλο ΚΕΣΥ (Κέντρο Εκπαιδευτικής και Συμβουλευτικής Υποστήριξης). Πρώτιστο ωστόσο μέλημά του θα είναι αφενός μεν η διάγνωση των μαθησιακών δυσκολιών και οι εκδόσεις των σχετικών γνωματεύσεων (βλ. ΚΕΔΔΥ), αφετέρου δε ο επαγγελματικός προσανατολισμός.
Και η κάλυψη των ψυχοκοινωνικών αναγκών της μαθητικής κοινότητας; Η προαγωγή της ψυχικής υγείας και ανθεκτικότητας; Η στήριξη εκπαιδευτικών και γονέων; Οι παρεμβάσεις στην κοινότητα;
Φαίνεται ότι η πολιτεία θεωρεί στην καλύτερη περίπτωση ότι η νέα δομή μπορεί να διαχειριστεί τα πάντα και στη χειρότερη ότι οι παραπάνω ανάγκες - που μέχρι πρότινος κάλυπταν οι Συμβουλευτικοί Σταθμοί Νέων - έπαψαν ξάφνου να αποτελούν προτεραιότητα. Κι αν ισχύει η πρώτη εκδοχή, τότε θα έπρεπε η επιλογή των προϊσταμένων της νέας δομής να γίνει με ιδιαίτερη επιμέλεια και προσοχή και όχι πρόχειρα και αίολα όπως τελικά αποδείχτηκε.
Μια προσεκτική ανάγνωση του άρθρου 24 του νόμου 4547/2018 «Αναδιοργάνωση των δομών υποστήριξης της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και άλλες διατάξεις» (ΦΕΚ 102/12-06-18), αρκεί για να εντοπίσει κανείς μια σειρά από σημαντικά ατοπήματα, όσον αφορά κυρίως την αξιολόγηση των προσόντων των Προϊσταμένων της.
Ειδικότερα:
α) η κατοχή διδακτορικού διπλώματος αξιολογείται με έξι μονάδες δίχως να εξετάζεται η συνάφειά του με το γνωστικό αντικείμενο που υπηρετεί η εν λόγω θέση. Έτσι για παράδειγμα, ένα διδακτορικό δίπλωμα στο γνωστικό πεδίο της Ιστορίας, της Θρησκειολογίας ή της Φυσικής, δίνει ένα εξαιρετικά σημαντικό πρόκριμα στον υποψήφιο έναντι των υπόλοιπων, δίχως αυτό όμως να αποδεικνύει την εξειδικευμένη γνώση που απαιτείται.
β) ο τίτλος Διδασκαλείου Εκπαίδευσης (διετούς φοίτησης), ο οποίος αξιολογείται με τρείς μονάδες, εξισώνεται με τίτλο δεύτερου πτυχίου ΑΕΙ η κατοχή του οποίου απαιτεί τετραετή φοίτηση, αφού έχουν προηγηθεί όμως και κατατακτήριες εισαγωγικές εξετάσεις αυξημένης δυσκολίας! Αξίζει να σημειωθεί ότι η δυνατότητα κτήσης τίτλου διδασκαλείου παρέχεται μόνο στους εκπαιδευτικούς Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης, στερώντας έτσι τη δυνατότητα αυτή από τους εκπαιδευτικούς Δευτεροβάθμιας. Παράλληλα, είναι σημαντικό να υπογραμμιστεί πως ένα ακόμη ατόπημα αποτελεί η μη ειδική μνεία σε κατοχή δεύτερου πτυχίου στο γνωστικό αντικείμενο της Ψυχολογίας και η ιδιαίτερη αξιολόγησή του. Είναι παράδοξο για παράδειγμα, για τις ανάγκες μιας τέτοιας δομής όπως το ΚΕΣΥ, να αξιολογείται το ίδιο ο κάτοχος πτυχίου Ηλεκτρολογίας με τον κάτοχο πτυχίου Ψυχολογίας, ο οποίος μπορεί να υποστηρίξει και το γνωστικό πεδίο της ειδικής αγωγής!
γ) η γνώση Τ.Π.Ε. Β΄ Επιπέδου, που αποκτάται με τη διαδικασία της κλήρωσης, αξιολογείται με μία μονάδα, αποκλείοντας έτσι όσους υποψήφιους δεν είχαν την τύχη να κληρωθούν.
Δεν μπορεί να μην επισημανθεί μια διακριτική μεταχείριση υπέρ όσων είχαν τη δυνατότητα επιλεκτικά να διεκδικήσουν τρείς ή μία μονάδες. Τα δύο προαναφερόμενα κριτήρια αντίκεινται στις συνταγματικές αρχές της ισότητας και της αξιοκρατίας.
δ) η αξιολόγηση των δημοσιεύσεων οδηγεί επίσης στους παρακάτω προβληματισμούς: πώς είναι δυνατόν η δημοσίευση άρθρων σε επιστημονικά περιοδικά με κριτές να αξιολογείται με 0,2 μονάδες, ενώ η δημοσίευση άρθρων γενικά σε επιστημονικά περιοδικά δίχως κριτές, να βαθμολογείται περισσότερο (0,25 μονάδες); Όμοια, πώς είναι δυνατή η μη πρόβλεψη διάκρισης μεταξύ ελληνόγλωσσων και ξενόγλωσσων δημοσιεύσεων; Και τέλος, πώς αιτιολογείται να πριμοδοτούνται οι εισηγήσεις σε δημοσιευμένα πρακτικά συνεδρίων και όχι μια σημαντική κατηγορία δημοσιεύσεων όπως εκείνη της συγγραφής αυτοτελών άρθρων σε συλλογικούς τόμους, η οποία απουσιάζει τελείως;
ε) οι εισηγήσεις σε συνέδρια εάν και αρχικά φαίνεται επίσης να αξιολογούνται, στη συνέχεια μοριοδοτούνται μόνον όσες από αυτές δημοσιεύτηκαν σε πρακτικά συνεδρίων. Το παράλογο στην περίπτωση αυτή είναι ότι παραβλέπεται, δίχως να αξιολογείται καθόλου, ακόμα και η συστηματική συμμετοχή του υποψηφίου σε επιστημονικά συνέδρια και να επιβραβεύονται μόνον οι δημοσιευμένες εισηγήσεις. Για παράδειγμα, ο υποψήφιος που έχει μια αδιάλειπτη και συστηματική παρουσία σε πανελλήνια ή και διεθνή επιστημονικά συνέδρια, φαίνεται να υστερεί έναντι του συνυποψήφιού του ο οποίος συμμετείχε σε ένα και μόνο συνέδριο, το οποίο και εξέδωσε την εισήγησή του στα πρακτικά του.
στ) η θητεία στο Συμβουλευτικό Σταθμό Νέων δεν προσμετράται ως διδακτική εμπειρία αν και το σύνολο του έργου του Υπεύθυνου ΣΣΝ πραγματοποιήθηκε μέσα στο σχολικό πλαίσιο, συχνά με τη χρήση όχι μόνο ψυχοκοινωνικών, αλλά και εκπαιδευτικών εργαλείων, όπως η υλοποίηση παρεμβάσεων σε τάξεις και η οργάνωση σεμιναρίων για εκπ/κούς, μαθητές και γονείς, τα οποία πολλές φορές υλοποιούνταν και εκτός του διδακτικού ωραρίου.
Ο Νόμος 4547/2018 είναι αόριστος, ασαφής και με σημαντικά ατοπήματα.
Βασικά ερωτήματα παραμένουν αναπάντητα:
- Γιατί η πολιτεία δεν αξιοποιεί στη γενική και ειδική αγωγή τους εκπαιδευτικούς που διαθέτουν επιπρόσθετο τίτλο Ψυχολογίας, παρά τις δικές τους σχετικές προτάσεις, δίχως μάλιστα καμία επιβάρυνση του κρατικού προϋπολογισμού;
Η διττή ιδιότητα του εκπαιδευτικού-Ψυχολόγου, δύναται να συγκεράσει την απαραίτητη κλινική εμπειρία για τη διαχείριση μειζόνων περιστατικών εντός της σχολικής κοινότητας και παράλληλα τη θεώρηση των περιστατικών αυτών βάσει των προτεραιοτήτων του σχολικού περιβάλλοντος.
- Πώς μπορούν να παρακάμπτονται αγκυλώσεις όπως «δεν υπάρχει ΠΕ23-Ψυχολόγων στη Γενική Αγωγή» (αιτία άρνησης απόδοσης Β΄ ειδικότητας ΠΕ23 σε εκπαιδευτικούς), όταν πρόκειται να εισαχθούν Ψυχολόγοι στα ΕΠΑΛ;
- Με ποια λογική η εξειδίκευση των εκπαιδευτικών α) στη συμβουλευτική και β) στον επαγγελματικό προσανατολισμό αποδεικνύεται μεταξύ άλλων (166516/ ΓΔ4 Υπουργική Απόφαση, ΦΕΚ Β 4518/16-10-18, που εκδόθηκε δύο μόλις μέρες πριν την ανακοίνωση των πινάκων των υποψηφίων!) από την τριετή τουλάχιστον προϋπηρεσία σε δομές επαγγελματικού προσανατολισμού του Υπουργείου Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων (ΚΕΣΥΠ, ΓΡΑΣΕΠ, ΓΡΑΣΥ) και όχι κι από την προϋπηρεσία στην κατεξοχήν δομή Συμβουλευτικής, τους Συμβουλευτικούς Σταθμούς Νέων;
- Γιατί προτάσσεται ο Επαγγελματικός Προσανατολισμός - ως τομέας εξίσου σημαντικός με την ειδική αγωγή - σε μια δομή ψυχικής υγείας όπου θα ήταν απολύτως λογικό και απαραίτητο να δίδεται χώρος πρωτίστως στη Ψυχολογία και τη Συμβουλευτική;
Αναζητούνται απαντήσεις κι ένα αδειανό πουκάμισο.
Μαρία Παναγιωτάκη
Ψυχολόγος-Κοινωνιολόγος
Υπεύθυνη του Συμβουλευτικού Σταθμού Νέων Ν.Ηρακλείου
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
ΕΛΜΕΠΑ: Το κορυφαίο πρόγραμμα Ειδικής Αγωγής στην Ελλάδα για διπλή μοριοδότηση
Το 1ο στην Ελλάδα Πρόγραμμα επιμόρφωσης Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς με Πιστοποιητικό
ΑΣΕΠ: Η πιο Εύκολη Πιστοποίηση Αγγλικών για μόρια σε 2 ημέρες (δίνεις από το σπίτι σου με 95 ευρώ)
Παν.Πατρών: Μοριοδοτούμενο σεμινάριο ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗΣ με 65Є εγγραφή - έως 25/11
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ - ΓΑΛΛΙΚΩΝ - ΓΕΡΜΑΝΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
2ος Πανελλήνιος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ: Τα 2 μαθήματα εξέτασης και η ύλη
