Alfavita Newsroom Η σχέση δασκάλου και μαθητή είναι πολύπλευρη, γιατί μεταδίδει όχι μόνο γνώσεις ή πληροφορίες αλλά κυρίως αξίες και τρόπους σκέψης, δράσης, κρίσης. Αν ο ρόλος του δασκάλου ήταν αποκλειστικά γνωστικός, ο ίδιος θα μπορούσε να αντικατασταθεί από γνωστικά εγχειρίδια ή ακόμη και από την τεχνολογία η οποία κατακλύζει, ειδικά τώρα, τις ζωές μας και κυριαρχεί πλέον παντού. O covid-19, μπήκε βίαια στη ζωή μας και δεν σκοπεύει να φύγει γρήγορα, χωρίς να αφήσει μεγάλες πληγές σε όλη την ανθρωπότητα.
Κατά συνέπεια ο covid-19, μπήκε βίαια και στην εκπαίδευση με την εξ αποστάσεως ασύγχρονη-σύγχρονη, που σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να αντικαταστήσει τη δια ζώσης μάθηση.
Έτσι, καθώς είμαι μπροστά στον υπολογιστή, κάνοντας ασύγχρονη εκπαίδευση, αναρωτιέμαι ποια είναι η σχέση μου, τώρα με τον μαθητή κάτω από τη σκιά του covid-19;
Ο μαθητής, πηγαίνει στο σχολείο γιατί έχει απαιτήσεις από το δάσκαλό του. Ξεκινά την εκπαιδευτική του πορεία συνδέοντας το δάσκαλό του με ένα πρότυπο ανθρώπου προικισμένο με ψυχική υγεία, ισορροπία, και αμεροληψία. Περιμένει κάτι πιο πλατύ και πιο βαθύ και όχι μόνο να γεμίσει το μυαλό του με γνώσεις. Αναζητά έναν καθοδηγητή που θα οριοθετήσει τα λάθη του χωρίς όμως να τα εκμηδενίσει – μέσα από τα λάθη του θα μάθει. Μπαίνοντας στην τάξη, ο μαθητής, περιμένει κάποιον που θα τον κάνει να ενδιαφερθεί και όχι να βαρεθεί. Κάποιον που θα του εμπνεύσει ασφάλεια, ώστε να ξεδιπλώσει μία μία τις κλίσεις του, τις δυνατότητές του, τις ανησυχίες του, τα όνειρά του, τις προσδοκίες του ή ακόμη και να απογυμνωθεί εκφράζοντας τους φόβους του και να φανερώσει τις αδυναμίες του.
Έτσι, ανάμεσα στο μαθητή και στο δάσκαλο είναι βέβαιο πως σιγά σιγά μέσα στα χρόνια της κοινής προσπάθειας, δημιουργείται μια σχέση, που κρατιέται αποκλειστικά σε «πνευματικό» επίπεδο. Αν ο εκπαιδευτικός επιδράσει σωστά πάνω στο μαθητή του, μέσω της σχέσης αυτής, θα επιδράσει σωστά και στη διαμόρφωση της ιδιοσυγκρασίας του σε όλη τη διάρκεια της ζωής του.
Δεδομένου ότι οι μαθητές αποτελούν την πιο ζωντανή ομάδα της κοινωνίας, επειδή έχουν μέσα τους τη φλόγα και τη θέληση, επιθυμούν καθώς μεγαλώνουν να βρουν λογικές απαντήσεις στα γιατί, ώστε να σταθούν επάξια απέναντι στην κοινωνία. Έχουν λοιπόν την ανάγκη να εκφραστούν, να νιώσουν ελεύθεροι και όχι καταπιεσμένοι. Πολύ συχνά, απέναντι σε αυτή την ανάγκη για έκφραση γίνονται σκληροί με τους ανθρώπους που βρίσκονται κοντά τους αλλά και με τον ίδιο τους τον εαυτό. Επειδή όμως δεν μπορούν να βρουν τις απαντήσεις μόνοι τους ή δεν είναι σε θέση να καλύψουν όλα τα αναπάντητα ερωτήματά τους, η ματιά τους μετατοπίζεται στο άτομο που είναι υπεύθυνο για αυτά και οφείλουν να το κάνουν. Και αυτός δεν είναι άλλος από το δάσκαλό του.
Από την άλλη ο δάσκαλος ξέρει ότι ο πιο σκληρός κριτής του είναι ο μαθητής. Σε αυτή όμως τη σκληρότητα κρύβεται το μεγάλο ιδανικό που έχει πλάσει για το δάσκαλό του, ένα ιδανικό που πρέπει να ανταποκριθεί στα κριτήριά του. Αυστηρός όμως είναι και ο δάσκαλος, γιατί έχει φιλοδοξίες ή καλύτερα προσδοκίες. Προσδοκίες για να οδηγήσει σωστά την προσωπικότητά του, ώστε να κάνει τα λιγότερα δυνατά λάθη. Ο μαθητής δηλαδή και ο δάσκαλος, στα πλαίσια μιας υγιούς εκπαιδευτικής συνεργασίας, πλάθουν μία αλληλένδετη σχέση στην οποία και οι δύο επιδιώκουν το ιδανικό. Ιδανικό πρότυπο ο ένας, ιδανική διαπαιδαγώγηση ο άλλος. Η σχέση τους διανθίζεται και στηρίζεται στην επικοινωνία και στη συζήτηση που θα οδηγήσει το μαθητή στο συμπέρασμα και στη γνώση. Μέσω αυτού του διαλόγου λοιπόν, οδηγούμαστε χωρίς ίχνους φόβου στην παιδαγωγική σκέψη.
Αν λοιπόν δημιουργηθεί μία τέτοια σχέση ανάμεσα στους δύο πόλους της εκπαιδευτικής διαδικασίας, τότε θα έχει προετοιμαστεί το έδαφος για γόνιμη εκπαιδευτική και ηθική διαπαιδαγώγηση. Ο μαθητής θα αγαπήσει το δάσκαλό του, θα τον πιστέψει και θα θέλει να φτάσει το ιδανικό πρότυπο που έχει πλάσει στο μυαλό του για αυτόν. Θα θελήσει να κατορθώσει πράγματα και θα νιώθει περήφανος, καθώς μέσα από τις πράξεις του – εντός ή εκτός τάξης - θα δεχτεί και την επιβράβευση του προτύπου του. Με αυτόν τον τρόπο ενισχύονται τα κίνητρά του και η θέλησή του για πρόοδο. Αυτό θα του γίνει βίωμα και θα συγκεντρώνει τις δυνάμεις του για να πετύχει το σκοπό του και όλα αυτά σε ένα περιβάλλον ενισχυτικό, που θα μάθει να εργάζεται χωρίς να δυσφορεί.
Και έρχομαι στην πραγματικότητα.
Δυστυχώς, λόγου του covid -19, τα σχολειά μας έκλεισαν, για να προστατευθούν οι μαθητές τους. Φαίνεται ότι είμαστε σε «πόλεμο». Και στον «πόλεμο» οι άνθρωποι μένουν στα σπίτια, γιατί έξω υπάρχει ο εχθρός. Άρα ζούμε τραγικές καταστάσεις, που πολλοί ηλικιωμένοι τις βίωσαν σε πολέμους. Η μόνη διαφορά είναι ότι τώρα υπάρχει ένας σύντροφος, ο Η/Υ, που αν δεν τον προσέξουμε ίσως να στραφεί από εργαλείο σε όπλο. Αν δεν τον προσέξει ο μαθητής θα απομονωθεί, θα βάλει χωρίς να το καταλάβει τον εαυτό του σε αυτοπεριορισμό. Ο αυτοπεριορισμός του θα τον κλείσει περισσότερο στον εαυτό του και θα τον καθιστά ανυπεράσπιστο δέκτη οποιουδήποτε είδους εξωτερικού ερεθίσματος. Θα επικοινωνεί με πλήκτρα. Οι κόρες των ματιών του θα αντιδρούν μόνο σε ερεθίσματα του Η/Υ.
Από την άλλη ο δάσκαλος θα παλεύει πίσω από την οθόνη να τον απαλλάξει από το άγχος του, την ανησυχία του, το παράπονό του. Πώς; Στέλνοντας λόγια παρηγοριάς, φατσούλες ή κάνοντας τηλεδιάσκεψη! Πού είναι το πρότυπό του, που πάντα ήξερε ότι θα τον συναντούσε στο σχολείο, να τον δει, να τον μυρίσει, να πάρει ένα ζεστό χαμόγελο ή έστω ένα τρυφερό του χάδι! Η πνευματική εργασία του δασκάλου δεν μπορεί να μηχανοποιηθεί και συνεπώς δεν μπορεί εντέλει να αντικατασταθεί από μια ψηφιακή μηχανή.
Ποιούς κανόνες θα ακολουθεί τώρα ο μαθητής με τη χρήση του Η/Υ;
Το σχολείο, με τους κανόνες, προωθεί, την ελευθερία της σκέψης και της έκφρασης. Παρωθεί τον μαθητή με την κατάλληλη διατύπωση προβληματισμών και ερωτήσεων στη διαμόρφωση απόψεων και ιδεών και διασφαλίζει τη δυνατότητα να τις εκφράζει ελεύθερα, να τις υπερασπίζεται με επιχειρήματα και να τις κρίνει και να τις συγκρίνει με τις ιδέες των άλλων. Ο Η/Υ δεν ορίζει κανόνες και ο σκεπτόμενος μαθητής θα λειτουργεί σαν ψυχρό ρομπότ και άκριτος δέκτης. Δεν θα οραματίζεται το μέλλον του με επίκεντρο τον άνθρωπο, αλλά με επίκεντρο τη μηχανή.
Η υποστήριξη που παρέχεται στο μαθητή από το δάσκαλο, δια ζώσης, συντελεί στην αναγνώριση, την αποδοχή, την εκτίμηση κάθε μαθητή με αποτέλεσμα την ανάπτυξη της υγιούς αυτοεκτίμησης του μαθητή, τη διαμόρφωση των συναισθημάτων της ασφάλειας και «του ανήκειν», που αποτελούν ισχυρό έρεισμα τόσο για την ομαλή σχολική προσαρμογή και ένταξη του μαθητή όσο και για τη μαθησιακή τους πορεία. Ο μαθητής θα διαμορφώσει μία θέληση για πρόοδο, θα εμπεδώσει συνήθειες καλές, απαραίτητες για τη μετέπειτα ζωή του. Θα συνηθίσει σε ένα μοτίβο που ακόμα και αν κάποιες φορές του φαίνεται κουραστικό θα έχει επίγνωση ότι οδηγεί κάπου.
Μέχρι να επανέλθει στην τάξη ο δάσκαλος, οφείλει να εφοδιάσει την εργαλειοθήκη του με πολλαπλές δεξιότητες στις νέες τεχνολογίες. Θα φτάσει να δουλεύει σε 24ωρη βάση, 7 μέρες την εβδομάδα, αφού αυξάνεται η απαίτηση να υπάρχει διαρκής επιμόρφωση στις ΤΠΕ, δημιουργία ηλεκτρονικών φύλλων εργασίας, επικοινωνία με τους μαθητές για παρακολούθηση των εργασιών τους μέσω e-mail ή κοινωνικών δικτύων. Απαιτείται, δηλαδή, να τυποποιεί την εργασία του, να την ψηφιοποιεί και να την κατακερματίζει.
Υπάρχει όμως η διδακτική διαδικασία ανάμεσα σε δάσκαλο-μαθητή;
Αν προχωρήσουμε στον πυρήνα της διδακτικής διαδικασίας, διενεργείται μια καθόλου απλή μεσολάβηση των μέσων. Δεν θα είναι τα πρόσωπα, μαθητές – δάσκαλος, οι οποίοι ενεργούν, αλλά θα ενεργούν μέσω των εντολών του λογισμικού ή των διδακτικών σεναρίων ή θα μεσολαβείται διαρκώς η σχέση τους από το μέσο. Το γεγονός αυτό σπάει την αμεσότητα των σχέσεων, μαραίνει τη ζωτικότητα της άμεσης διαδικασίας και μεταβιβάζει την εστίαση από τα πρόσωπα στο μέσο. Επιπλέον, αποδίδει έναν χαρακτήρα «αυθεντίας» στο μέσο ή ακόμη, σε έναν απομακρυσμένο δημιουργό που ο μαθητής δε θα τον εμπιστεύεται. Τραβώντας στα άκρα το συλλογισμό μου: οι άνθρωποι μετατρέπονται σε μέσα, δηλαδή τηλεδικτατορία.
Εν κατακλείδι, είναι ανάγκη να συνηθίσει ο δάσκαλος και ο μαθητής στην ιδέα αυτή «γιατί ζωή θα πει αγώνας, και για να τα βγάλουμε πέρα, πρέπει να είμαστε ικανοί να κάνουμε συχνότατα και ό, τι μας είναι δυσνόητο, πρωτόγνωρο ή – κάποιες φορές – και κουραστικό ακόμα».
* Δάσκαλος (Π.Ε.70)
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
ΕΛΜΕΠΑ: Το κορυφαίο πρόγραμμα Ειδικής Αγωγής στην Ελλάδα για διπλή μοριοδότηση
Το 1ο στην Ελλάδα Πρόγραμμα επιμόρφωσης Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς με Πιστοποιητικό
ΑΣΕΠ: Η πιο Εύκολη Πιστοποίηση Αγγλικών για μόρια σε 2 ημέρες (δίνεις από το σπίτι σου με 95 ευρώ)
Παν.Πατρών: Μοριοδοτούμενο σεμινάριο ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗΣ με 65Є εγγραφή - έως 18/11
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ - ΓΑΛΛΙΚΩΝ - ΓΕΡΜΑΝΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
2ος Πανελλήνιος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ: Τα 2 μαθήματα εξέτασης και η ύλη
