Παρά του ότι «Αρχή σοφίας ονομάτων επίσκεψις», όπως έλεγε ο Αντισθένης, συχνά χρησιμοποιούνται αυθαιρέτως και καταχρηστικώς όροι και λογισμοί, δυστυχώς συχνά σε επίπεδο σχεδιασμών που αφορούν στο μέλλον της χώρας.
Τούτο, είτε γιατί αγνοούμε το πραγματικό περιεχόμενό τους, είτε γιατί θέλουμε να κρύψουμε ανομολόγητες προθέσεις. Αναφερόμαστε εδώ στα «πανεπιστήμια εφαρμοσμένων επιστημών» και στην «τεχνολογική εκπαίδευση», αμφότερα στο προσκήνιο τις μέρες αυτές. Επειδή φοβούμεθα μήπως επανέλθουμε σε εκπαιδευτικά Ιδρύματα-υβρίδια του παρελθόντος, που εξαπατούσαν τους νέους της χώρας, ας δούμε τα πράγματα λίγο καλλίτερα.
«Επιστήμη» είναι η τεκμηριωμένη με λογικά επιχειρήματα γνώση. «Εφαρμοσμένη επιστήμη», είναι η εφαρμογή της επιστημονικής αυτής γνώσης σε πρακτικά ζητήματα.
Επιστήμες ή «καθαρές» επιστήμες, αποκαλούμε τη Φιλοσοφία, τα Μαθηματικά και τη Φυσική.
Σημειωτέον πως όλες αυτές καλούνταν «φιλοσοφία», π.χ. το βιβλίο του Νεύτωνα τιτλοφορείτο Philosophiæ Naturalis Principia Mathematica. Ίσως πρέπει στις καθαρές επιστήμες να προσθέσουμε τη Χημεία και τη Βιολογία, καθόσον επικεντρώνονται και αυτές σε καθαρώς θεωρητικές γνώσεις.
Οι «καθαρές επιστήμες» αποτελούν τη γνωσιολογική θεμελίωση των «εφαρμοσμένων επιστημών», που χάριν συντομίας είναι καθιερωμένο να τις αποκαλούμε και αυτές επιστήμες.
«Εφαρμοσμένες επιστήμες» είναι έτσι η Ιατρική, η Φαρμακευτική, οι επιστήμες που αφορούν στον σχεδιασμό και στην κατασκευή κτηρίων, οι επιστήμες που αποσκοπούν στον σχεδιασμό και στην κατασκευή μηχανών, όλες οι σήμερα αποκαλούμενες Τέχνες (έχει ειπωθεί ευστόχως πως η σχέση Τέχνης και Φιλοσοφίας είναι ίδια με τη σχέση σταφυλιού και κρασιού), η Πληροφορική, κ.λπ.
Τι εννοεί λοιπόν το σημερινό Υπουργείο Παιδείας, διακηρύσσοντας πως θα ιδρύσει Πανεπιστήμια «Εφαρμοσμένων Επιστημών»;
Έχουμε ήδη τέτοια Πανεπιστήμια, το ΕΜΠ, το ΕΚΠΑ, τα Πανεπιστήμια Καλών Τεχνών, θα ιδρύσει και άλλα; και γιατί αυτά τα άλλα θα τα ονομάσει «πανεπιστήμια εφαρμοσμένων επιστημών», διακρίνοντάς τα από τα υφιστάμενα;
Προφανώς τα εννοεί γνωσιολογικώς υποδεέστερα των υφισταμένων Πανεπιστημίων, καίτοι χρησιμοποιεί τον έντεχνο -αν όχι δόλιο- νεολογισμό «πανεπιστημιακού επιπέδου».
Καταδήλως δηλαδή εννοεί «Κέντρα εκπαιδεύσεως βοηθών Εφαρμογής των Εφαρμοσμένων Επιστημών».
Επί παραδείγματι αυτών που θα κόβουν καταλλήλως και θα τοποθετούν τα σίδερα στις πλάκες των οικοδομών, με τις οδηγίες των Πολιτικών Μηχανικών (που διακονούν την Εφαρμοσμένη Επιστήμη της κατασκευής κτηρίων), εργοδηγών έργων (που σχεδιάζονται από αρμόδιους επιστήμονες εφαρμογής), αυτών που θα ασχολούνται με ασθενείς συμφώνως των οδηγιών των ιατρών (που διακονούν την Εφαρμοσμένη Επιστήμη που ονομάζεται Ιατρική), επιβλέποντες ιχθυοκαλλιεργειών, που θα φροντίζουν τις εγκαταστάσεις και θα ταΐζουν τα ψάρια με τις οδηγίες των Ιχθυολόγων (που διακονούν την Εφαρμοσμένη Επιστήμη που ονομάζεται Ιχθυολογία) , κ.λπ.
Μα αυτές οι δεξιότητες -συχνά καλλίτερα αμειβόμενες από τους καθοδηγητές Επιστήμονες Εφαρμογής (ομιλώ εκ πείρας) - δεν χρήζουν εκπαίδευσης τεσσάρων ετών, με την εξαπάτηση πως θα είναι «πανεπιστημιακού επιπέδου». Ας μη καταχρώμεθα του όρου «Πανεπιστήμιο», αποπροσανατολιζόμενοι των στοχεύσεων των Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων που φέρουν αυτόν τον τίτλο.
Ας έλθουμε τώρα στην άλλη σύγχυση, αυτήν της «Τεχνολογικής Εκπαίδευσης».
Μα η «Τεχνολογία» αποτελεί μέρος των Εφαρμοσμένων Επιστημών -ή απλώς Επιστημών, όπως τις λέμε εν συντομία- είναι δηλαδή και αυτή αντικείμενο των σημερινών Πανεπιστημίων. Ας μη τη συγχέουμε με δεξιότητες βοηθητικές, των βοηθών της «εφαρμογής των Εφαρμοσμένων Επιστημών» και εν πολλοίς χειρωνακτικές.
Αυτήν την εκπαίδευση θα μπορούσαμε να ονομάσουμε «τεχνική εκπαίδευση» (παρότι ο όρος «τεχνική» έχει ευρύτερο του κατσαβιδιού περιεχόμενο. Επί παραδείγματι ο φιλόσοφος Αξελός χρησιμοποιεί τακτικώς τον όρο αυτόν αναφερόμενος στη Σκέψη. Μη ξεχνούμε πως και το ΕΜΠ διεθνώς ονομάζεται «Τεχνικό Εθνικό Πανεπιστήμιο Αθηνών»). Ίσως θα ήταν πλέον δόκιμο να την ονομάζουμε «επαγγελματική εκπαίδευση».
Ετούτη βέβαια η εκπαίδευση θα ανανεώνεται διαρκώς, γιατί η εξέλιξη των επιστημών και των εφαρμογών τους είναι ραγδαία και απρόβλεπτη. Εκπαίδευση που όπως είπαμε δεν απαιτεί τέσσερα έτη εκπαίδευσης και πολύ ορθώς η προηγούμενη ηγεσία του Υπουργείου Παιδείας προέβλεπε διετή προγράμματα υπό την ευθύνη των Πανεπιστημίων, δηλαδή των εντολέων τους.
Ίσως αυτή η εμμονή περί «τεχνολογικής εκπαίδευσης», να οφείλεται στην ανεξήγητη ταραχή που έχει καταλάβει τη σημερινή ηγεσία του Υπουργείου Παιδείας, από τη μετονομασία των ΤΕΙ σε Πανεπιστήμια. Μα η μετονομασία αυτή έγινε για να συμβαδίσει το Ελληνικό Εκπαιδευτικό τοπίο με τα διεθνώς τεκταινόμενα.
Τα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα με σπουδές τεσσάρων ετών ονομάζονται Πανεπιστήμια, παρατύπως τα ΤΕΙ δεν ονομάζονταν έτσι. Η υβριδική ονομασία ΤΕΙ, δημιουργούσε σύγχυση, εγχώρια και διεθνή και η μη δόκιμη ονομασία των τετραετών αυτών Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων ήταν νομικώς κολάσιμη παρατυπία του Ελληνικού κράτους, που άγγιζε τα όρια ποινικών ευθυνών προς τους νέους της χώρας, καθόσον τους εξαπατούσε.
Βεβαίως δεν αμφισβητούμε πως έγιναν λάθη, λάθη όχι στη μετονομασία των ΤΕΙ σε Πανεπιστήμια, αλλά στην ύπαρξη Τμημάτων ΤΕΙ με γνωσιολογικό περιεχόμενο που δεν απαιτεί τεσσάρων ετών εκπαίδευση. Η προηγούμενη ηγεσία του Υπουργείου Παιδείας δέχθηκε συλλήβδην όλα τα τότε Τμήματα των ΤΕΙ ως ευρίσκοντο και έτσι τα μετονόμασε όλα Πανεπιστήμια.
Αν είναι κάτι που θα πρέπει να διορθωθεί, είναι ορισμένα Τμήματα των σημερινών Πανεπιστημίων -και όχι μόνο αυτών που προέκυψαν από τη μετονομασία των ΤΕΙ- είτε να μετατραπούν σε διετείς επαγγελματικές Σχολές, είτε να μετατραπούν σε μεταπτυχιακές διετείς εξειδικεύσεις, είτε να μετεξελίξουν το γνωσιολογικό περιεχόμενό τους, για να δικαιολογούν τον τίτλο Πανεπιστήμιο.
Το γιατί τώρα τα πρώην ΚΑΤΕ, που ήταν επαγγελματικές Σχολές, έγιναν ΚΑΤΕΕ και μετά τετραετή ΤΕΙ, δηλαδή Πανεπιστήμια, το εξηγεί η εξέλιξη της Θεωρίας και της Πρακτικής.
Οι παλαιές πρακτικές δεξιότητες που θεράπευαν τα ΚΑΤΕ, είτε έπαψαν να υπάρχουν, είτε οι αντίστοιχες πρακτικές δεν απαιτούσαν «έξυπνα κατσαβίδια», αλλά ευρύτερη θεωρητική εκπαίδευση.
Έτσι ιδρύθηκαν τα τετραετή ΤΕΙ, που δοκίμως μετονομάστηκαν σε Πανεπιστήμια. Δεν υπάρχουν πλέον τρανζίστορ με λυχνίες, που πρέπει να αλλάζει ο τεχνίτης, ούτε οι νοσηλευτές πρέπει να αρκούνται στο να κάνουν ενέσεις και να αλλάζουν τις γάζες. Άλλωστε, το ίδιο δεν έγινε και με το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο; Ιδρύθηκε ως σχολή πετράδων και εξελίχθηκε σε Πανεπιστήμιο Μηχανικών: τούτο γιατί οι οικοδομές έπαψαν να κτίζονται με πέτρες, απέκτησαν και πολλούς ορόφους, τις δε γέφυρες δεν χρειάζεται πλέον να τις χτίζουμε ολημερίς και να γκρεμίζονται το βράδυ, ούτε να θεμελιώνονται στη γυναίκα του πρωτομάστορα (κατά τον μύθο του γιοφυριού της Άρτας).
Καλό θα είναι να αποδεσμευτούμε από τις αγκυλώσεις του παρελθόντος και να μελετάμε καλλίτερα τους σχεδιασμούς μας.
Νικήτας Χιωτίνης, Μάιος 2021
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
ΕΛΜΕΠΑ: Το κορυφαίο πρόγραμμα Ειδικής Αγωγής στην Ελλάδα για διπλή μοριοδότηση
Το 1ο στην Ελλάδα Πρόγραμμα επιμόρφωσης Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς με Πιστοποιητικό
ΑΣΕΠ: Η πιο Εύκολη Πιστοποίηση Αγγλικών για μόρια σε 2 ημέρες (δίνεις από το σπίτι σου με 95 ευρώ)
Παν.Πατρών: Μοριοδοτούμενο σεμινάριο ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗΣ με 65Є εγγραφή - έως 25/11
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ - ΓΑΛΛΙΚΩΝ - ΓΕΡΜΑΝΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
2ος Πανελλήνιος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ: Τα 2 μαθήματα εξέτασης και η ύλη
