Στις μέρες μας ο θεσμός των πρότυπων σχολείων είναι ευραίως γνωστός και έχει διχάσει την κοινωνία σε δύο πλευρές. Η μια υποστηρίζει ότι τα πρότυπα σχολεία είναι υπερεκτιμημένα, πως αντιπροσωπεύουν την εμπορευματοποίηση της παιδείας και πως προάγουν την φροντιστηριακή εκπαίδευση έναντι της αμιγώς σχολικής. Στην αντίθετη πλευρά τούτος ο θεσμός φαίνεται να θεωρείται σωτήριος, καθώς όπως υποστηρίζεται στην σημερινή εποχή, κατά την οποία το επίπεδο των μαθητών φαίνεται να βυθίζεται σε έναν αχανή ωκεανό, τα πρότυπα σχολεία φαντάζουν νησίδα σωτηρίας, ένα κίνητρο για κάθε μαθητή να διαβάσει περισσότερο, να βελτιωθεί, να γίνει η καλύτερη εκδοχή του εαυτού του και να αναπτύξει μια αγάπη για το διάβασμα. Αλήθεια, ποια άποψη προσεγγίζει περισσότερο την πραγματικότητα;
Καταρχάς πρέπει να αποδεχτούμε ότι μια μεγάλη μερίδα των υποψήφιων μαθητών στο πλαίσιο της προετοιμασίας τους για τις εισαγωγικές εξετάσεις σε πρότυπα σχολεία στρέφονται σε φροντιστήρια τα οποία φημίζονται για τα υψηλά τους ποσοστά επιτυχίας σε τέτοιου είδους γραπτές δοκιμασίες. Αποτέλεσμα αυτής της «τάσης»; Η αύξηση του ανταγωνισμού. Κανένας δεν αναγκάζει τους υποψήφιους να μπουν σε μια τέτοια διαδικασία. Μάλιστα, ας τονισω ότι πολλοι επιτυχόντες δεν έκαναν φροντιστηριακή προετοιμασία και κατάφεραν την εισαγωγή τους σε πρότυπο σχολείο. Όσο μάλλον για την άποψη που θέλει τα πρότυπα σχολεία να ταυτίζονται με την εκπαίδευση όπως φαίνεται υπό το πρίσμα των χρημάτων χρειάζεται να εκφράσω την έντονη διαφωνία μου. Μάλιστα τα πρότυπα σχολεία είναι δημόσια! Αν θεωρήσουμε αυτόν τον τύπο εκπαιδευτηρίων ένοχο για την αλλοίωση της εκπαίδευσης λόγω οικονομικών παραγόντων, τι θα πούμε για τα ιδιωτικά σχολεία; Μήπως να τα καταργήσουμε και αυτά; Κάτι τέτοιο θα ήταν τουλάχιστον αφελές.
Η εκπαίδευση ανέκαθεν -όπως και κάθε άλλος τομέας της ζωής- σχετιζόταν με την οικονομία (ως παράδειγμα σας φέρνω τις πανελλαδικές εξετάσεις…). Τα πρότυπα σχολεία είναι τρόπος να σταματήσουν τα χρήματα να επηρεάζουν την παιδεία! Ας το σχκεφτούμε απλά. Ένας μαθητής, φροντίζει να είναι πολύ καλός στο Δημοτικό και έτσι δεν έχει «κενά» στις γνώσεις του. Εξετάζεται για τα πρότυπα και εισάγεται σε ένα (αφού δεν είχε ελλείψεις γνώσεων δεν χρειάστηκε φροντιστήριο, οι εξετάσεις των πρότυπων σχολείων είναι απλές και στο κλίμα της σχολικής πραγματικότητας). Τώρα μπορεί να πηγαίνει κάθε πρωί σε ένα σχολείο στο οποίο γίνεται παράδοση μαθήματος υψηλού επιπέδου και έτσι να επεκτείνει τις γνώσεις του τόσο καλά που όταν φτάνει η ώρα να μεταβεί στο Λύκειο, βλέπει την τράπεζα θεμάτων και δεν τρομάζει. Θεωρεί τα θέματα εύκολα, τα καταλαβαίνει και… δεν συναντά δυσκολίες. Ορίστε. Η ανάγκη για εξωσχολική βοήθεια εξαλείφτηκε.
Τώρα ας εξετάσουμε αυτή την διαδικασία από ένα άλλο πρίσμα. Μήπως οι εξετάσεις είναι ψυχοφθόρες; Μήπως δεν πρέπει να μπαίνει σε τέτοια διαδικασία ένα παιδί τόσο νωρίς; Εάν υιοθετήσουμε αυτές τις απόψεις, ας εγκαταλείψουμε την ιδέα των διαγωνισμών φυσικής, διηγημάτων, χημείας, μαθηματικών (κ.α.) και ας ξεχωρίσουμε ξανά στην Ευρώπη… Αυτές οι εξετάσεις (όπως και οι διαγωνισμοί που αναφέρθηκαν) ΔΕΝ είναι υποχρεωτικές και για αυτό δεν μπορούμε να τις θεωρήσουμε ψυχοφθόρες. Υπάρχουν όμως και υποχρεωτικές γραπτές δοκιμασίες προειδοποιημένες και μη, που προβλέπονται και εφαρμόζονται σε κάθε σχολείο της επικράτειας σύμφωνα με το εκπαιδευτικό πρόγραμμα του υπουργείου παιδείας από την Α’ Δημοτικού. Πιστεύουμε ότι θα επηρεαστεί με οποιονδήποτε τρόπο αρνητικά το παιδί που θα μπει στην διαδικασία προετοιμασίας για εξετάσεις σε πρότυπα και τελικά δεν θα καταφέρει να εισαχθεί σε ένα από αυτά; Πιστεύω ότι κάτι τέτοιο δεν ισχύει. Το παιδί που θα μπει σε αυτή την διαδικασία θα έχει έναν όμορφο και υψηλό στόχο ώστε να διαβάσει και να καλύψει την ύλη του Δημοτικού με τον καλύτερο τρόπο που μπορεί. Αυτή η διαδικασία λοιπόν, θα λειτουργήσει ευεργετικά ως ένα κίνητρο για αυτό να προσπαθήσει για το καλύτερο και να μάθει να αποδέχεται τέτοιες μικρές αποτυχίες. Έτσι, θα εκπαιδευτεί να ανταπεξέρχεται σε τέτοιες μικρές καθημερινές απογοητεύσεις, σημαντικό προσόν για όλη του την ζωή. Επιπρόσθετα, εισάγεται στον μαθητικό του βίο μια πιο συνειδητή διαδικασία αυτοαξιολόγησης. Αναστοχαστικά, το παιδί θα συνειδητοποιήσει το επίπεδο στο οποίο βρίσκονται οι γνώσεις του συγκριτικά και με άλλους μαθητές, που ξεφεύγουν από αυτούς της κλειστής σχολικής κοινότητας της οποίας αυτό είναι μέλος. Τέλος, θα μπορέσει να εντοπίσει τα αδύναμα σημεία του τρόπου μελέτης που επιχείρησε, και να τα βελτιώσει, ώστε σε μελλοντικές εξετάσεις -πολύ σημαντικότερες- να μπορέσει να αποδώσει με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Άλλωστε, σημασία δεν έχει να μην σκοντάφτουμε ποτέ, μα να «ατσαλώνουμε» με τέτοιον τρόπο τον εαυτό μας και να βρίσκουμε τέτοιους μηχανισμούς οι οποίοι πάντα θα μας βοηθούν να σηκωνόμαστε και να ξαναπερπατούμε. Η πρότυπη εκπαίδευση δεν μπορεί να αποχωριστεί αυτές τις εξετάσεις, αλλιώς παραλείπεται ένα σημαντικό «συστατικό» από την πολυπόθητη «συνταγή επιτυχίας». Άρα εάν θεωρούμε τέτοιες εξετάσεις επιβλαβείς για τους μαθητές, δεν γίνεται να υπάρξει καθολική πρότυπη εκπαίδευση. Για αυτό και δεν είναι λογικό να θέλει κάποιος να καταργήσει έναν τέτοιο θεσμό όπως εφαρμόζεται σήμερα (δηλαδή μερικώς και πάντα προεραιτικά).
Τώρα ήρθε η στιγμή να απαντήσουμε σε ένα άλλο βασανιστικό ερώτημα. Μήπως τα πρότυπα σχολεία δεν ωφελούν μόνο τους μαθητές τους μα και όλους τους άλλους μαθητές; Μήπως αυτή η αίσθηση ανισότητας που κάποιοι θεωρούν πως πηγάζει από τον θεσμό των πρότυπων σχολείων είναι μόνο μια αίσθηση που διαστρεβλώνει την πραγματικότητα; Βασικά αυτό μπορείτε να το κρίνετε μόνοι σας. Σκεφτείτε πως σε ένα πρότυπο σχολείο ακολουθείται ένα (όπως αναμένεται) πρότυπο πρόγραμμα σπουδών που δοκιμάζεται ακόμα, διότι είναι νέο. Μαθητές υψηλού επιπέδου και έμπειροι καθηγητές ανακαλύπτουν δυσκολίες και σημεία που χρειάζονται βελτίωση, παρέχουν συνεχή ανατροφοδότηση στο Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής (ΙΕΠ) και προσπαθούν να βελτιώσουν το μελλοντικό πρόγραμμα σπουδών που πιθανότατα θα εφαρμοστεί σε όλα τα ελληνικά σχολεία. Η τράπεζα θεμάτων ήταν γεμάτη λάθη και ακόμα έχει πολλά. Κάποια διορθώθηκαν από υποδείξεις μαθητών και εκπαιδευτικών πρότυπων σχολείων, που με μεράκι κάθισαν και ασχολήθηκαν με αυτόν τον τομέα της εκπαίδευσης.
Ως μαθητής πρότυπου σχολείου σας μεταφέρω αυτές τις σκέψεις διότι ίσως απαιτείται πλεόν να μην καταπολεμάμε κάθε πρωτοβουλία για βελτίωση του εκπαιδευτικού συστήματος. Ο άνθρωπος είναι ευφυές ον, θέλει να βελτιώνεται, να αναγνωρίζει τα θετικά και τα αρνητικά του. Τα πρότυπα σχολεία δεν είναι αγκάθι αλλά ρόδο που χαρίζει στο σχολικό σύστημα της Ελλάδας ελπίδα, δίνει μια άλλη αίγλη, αποτελεί σημαντικό κεφάλαιο φωτεινό για την ιστορία της ελληνικής εκπαιδευτικής πρακτικής… Ίσως δεν φταίει ο θεσμός των προτύπων για όλα όσα αυτά τα λαμπρά σχολεία κατηγορούνται, αλλά ο τρόπος με τον οποίο εμείς τον ερμηνεύουμε. Στα τα δικά μου μάτια, η πρότυπη εκπαίδευση κάνει τον μαθητή να αγαπήσει το σχολείο. Αυτό δεν είναι εξάλλου το πιο σημαντικό; Να μάθει ο έφηβος/ η έφηβη να αγαπά την εκπαίδευση;
*μαθητής της Β Λυκείου του Πρότυπου ΓΕΛ Αναβρύτων
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
ΕΛΜΕΠΑ: Το κορυφαίο πρόγραμμα Ειδικής Αγωγής στην Ελλάδα για διπλή μοριοδότηση
Το 1ο στην Ελλάδα Πρόγραμμα επιμόρφωσης Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς με Πιστοποιητικό
ΑΣΕΠ: Η πιο Εύκολη Πιστοποίηση Αγγλικών για μόρια σε 2 ημέρες (δίνεις από το σπίτι σου με 95 ευρώ)
Παν.Πατρών: Μοριοδοτούμενο σεμινάριο ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗΣ με 65Є εγγραφή - έως 25/11
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ - ΓΑΛΛΙΚΩΝ - ΓΕΡΜΑΝΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
2ος Πανελλήνιος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ: Τα 2 μαθήματα εξέτασης και η ύλη
