Η επικοινωνία της επιστήμης (ή αλλιώς εκλαΐκευση της επιστήμης) αναπτύσσεται πάρα πολύ τα τελευταία χρόνια και αποκτά όλο και μεγαλύτερο κοινό στην Ελλάδα, αλλά και τον υπόλοιπο κόσμο. Κάποια παραδείγματα αποτελούν το Youtube κανάλι Astronio για την αστροφυσική, το Καθημερινή Φυσική για τη φυσική και τα μαθηματικά, το The Mad Scientist για διάψευση ψευδοεπιστημών, το Math me up για τα μαθηματικά, το Greekonomics για την οικονομία, το The Sceptic Theory για την ψυχολογία και την φιλοσοφία, η σειρά What the fact του Mikeus για την ιστορία της επιστήμης, τα βίντεο του Γιάννη Σαρακατσάνη κυρίως για ζητήματα ψυχολογίας και άλλα.
Άλλα παραδείγματα είναι το βιβλίο του Σταύρου Παναγιωτίδη για την επικοινωνία της ιστορίας, το βιβλίο της Νεφέλης Μεγκ για την επικοινωνία του δικαίου, η σειρά podcast «Άκου την επιστήμη» της Lifo, η σειρά podcast Χάνοντας χρόνο για την κοινωνιολογία του χρόνου, το τελευταίο βιβλίο του Στέφανου Τραχανά που συνδέει την επιστήμη με την δημοκρατία, διάφορα podcast ιστορίας και πολλά άλλα.
Πόσοι, όμως, από εκείνους που απολαμβάνουν ένα επεισόδιο αστροφυσικής σε βίντεο του Astronio ή οικονομικών στο Greekonomics όταν παρακολουθούσαν μάθημα για αντίστοιχο θέμα στο σχολείο το βαριόντουσαν, δεν το έμαθαν ποτέ ή το ξέχασαν;
Πως το γεγονός ότι η επικοινωνία της επιστήμης είναι σε ακμή ενώ το σχολείο δύσκολα θα έλεγε κανείς ότι είναι σε ακμή μπορούν να μας κάνουν να ξανασκεφτούμε το πως είναι η εκπαίδευση;
Αρχικά, είναι φορές που κάποιοι/ες μαθητές/τριες πριν διδαχτούν κάτι στο σχολείο το έχουν συναντήσει σε βίντεο στο Tik Tok ή στο Youtube. Κάποιοι/ες χρησιμοποιούν βοηθητικά βίντεο στο διάβασμά τους. Πόσο, όμως, βοηθάει η εκπαίδευση την σύνδεση της σχολικής γνώσης με την εξωσχολική επιστημονική γνώση;
Η επικοινωνία της επιστήμης είναι δωρεάν online (ή με μικρό αντίτιμο, αν πρόκειται για βιβλίο) και έτσι δίνει πρόσβαση σε γνώση χωρίς φραγμούς. Αντίθετα, οι κυρίαρχες πολιτικές στην εκπαίδευση δημιουργούν όλο και περισσότερους φραγμούς και εξετάσεις που καθορίζουν την πρόσβαση σε παραπάνω γνώση. Μήπως η επικοινωνία της εκπαίδευσης μας δείχνει ότι η πρόσβαση σε γνώση χωρίς φραγμούς, αλλά και που κινητοποιεί το ενδιαφέρον του ατόμου, μπορεί να δουλέψει και μάλιστα να ανθίσει;
Είναι σπουδαίο όταν η επικοινωνία της επιστήμης καταφέρνει να επικοινωνήσει χαρακτηριστικά του επιστημονικού πνεύματος. Δηλαδή, την κριτική επερώτηση κάθε γνώσης που θεωρείται δεδομένη, με βάση μια συμφωνημένη μεθοδολογία και σε αναφορά σε μια κοινότητα που να μπορεί να την κρίνει με διαφάνεια. Αυτή η κριτική, ορθολογική και δημοκρατική διάσταση της επιστήμης μπορεί να έχει μια ιδιαίτερη προσφορά στην κοινωνία.
Πόση έμφαση δίνει το σχολείο στο να κάνει ενδιαφέρον βίωμα το κάθε επιστημονικό ζήτημα που παρουσιάζει και στο να το συνδέει με την καθημερινή ζωή; Πόσο χρόνο και πόση έμφαση αφιερώνει στην μάθηση και πόσο στις εξετάσεις και στην προετοιμασία για εξετάσεις; Πόσο το παπαγαλοειδές σύνολο δεξιοτήτων και μεθοδολογιών που ζητείται από τους μαθητές για να πετύχουν σε εξετάσεις (με τράπεζα θεμάτων, με πανελλήνιες εξετάσεις και με έμφαση στα παλιά θέματα εξετάσεων) μπορεί να οδηγεί τους μαθητές να ταυτίζουν την επιστήμη με κάτι άλλο από αυτό που είναι και κάποιες φορές να την αποστρέφονται; Πόσο μυημένοι στο επιστημονικό πνεύμα βγαίνουμε απ’ το σχολείο;
Όσο υποτιμάμε στην εκπαίδευση τέτοια ζητήματα (και μάλιστα πάμε προς την αντίθεση κατεύθυνση – αυξάνουμε τις εξετάσεις και τους φραγμούς, αντί να τα μειώνουμε για να δίνουμε έμφαση στην γνώση), τόσο η επικοινωνία της επιστήμης θα ακμάζει στο internet και αλλού. Όπως λέει και μια φράση του Ράσελ (όπως την αναφέρει ο Γιάννης Θωμαΐδης σε ένα βιβλίο του), «μερικοί μαθητές μαθαίνουν, παρά τις προσπάθειές μας».
* Νίκος Μακράκης, Μαθηματικός
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
ΕΛΜΕΠΑ: Το κορυφαίο πρόγραμμα Ειδικής Αγωγής στην Ελλάδα για διπλή μοριοδότηση
Το 1ο στην Ελλάδα Πρόγραμμα επιμόρφωσης Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς με Πιστοποιητικό
Παν.Πατρών: Μοριοδοτούμενο σεμινάριο ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗΣ με 65Є εγγραφή - έως 15/7
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
2ος Πανελλήνιος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ: Τα 2 μαθήματα εξέτασης και η ύλη
