Νίκος Μάστορας Το στρατηγικό σχέδιο για την περαιτέρω ανάπτυξη του ΕΚΠΑ 2023-2027 δημοσιοποίησε το αρχαιότερο και μεγαλύτερο Πανεπιστήμιο της χώρας.
Οπως αναφέρει το σχέδιο, στην παρούσα περίοδο συντελούνται θεμελιώδεις κοινωνικές και οικονομικές αλλαγές και μεταβολές του φυσικού περιβάλλοντος.
Ως απόρροια των παραπάνω εξελίξεων το ΕΚΠΑ οφείλει να επιδείξει προσαρμοστικότητα, οξυδέρκεια και οραματική δράση για τη διαμόρφωση της φυσιογνωμίας του με τρόπο εναρμονισμένο στις νέες συνθήκες, ώστε να διατηρήσει και να βελτιώσει τον ιστορικό του ρόλο στην ανώτατη εκπαίδευση, αλλά και να παραμείνει ένας σημαντικός θεσμός της Πολιτείας ο οποίος θα καθορίσει το αύριο στην τριτοβάθμια Εκπαίδευση.
Το Ίδρυμα βασίζεται σε μια πολυετή εκπαιδευτική και ερευνητική εμπειρία που του επιτρέπει την προσαρμογή και τον εκσυγχρονισμό στον τομέα της μάθησης, της επιστήμης και της τεχνολογίας, έτσι ώστε να συνεχίσει να προσφέρει ξεχωριστή ποιότητα εκπαίδευσης στους φοιτητές του και να παράγει καινοτόμο έρευνα. Νέες μέθοδοι, μορφές, εργαλεία και στάσεις στην εκπαίδευση και τη μάθηση, οι οποίες υπαγορεύονται από τις εξελίξεις της επιστήμης, της τεχνολογίας και της κοινωνίας, οφείλουν να αναπτυχθούν από το Πανεπιστήμιο με δημιουργικό και αποτελεσματικό τρόπο. Η ποιοτική ενσωμάτωση των διαδικασιών αντιμετώπισης των ολοένα και αυξανόμενων απαιτήσεων του εξωτερικού περιβάλλοντος στην καθημερινότητα του Ιδρύματος προϋποθέτει την ύπαρξη βασικών δομικών στοιχείων τα οποία να αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι μιας ολιστικής στρατηγικής προσέγγισης, ενός ρεαλιστικού και αποδοτικού συνάμα στρατηγικού σχεδίου. Ο πολυσήμαντος ρόλος του ΕΚΠΑ σχηματοποιείται και εδράζεται μέσα από βασικά δομικά στοιχεία όπως:
• Τη βαθιά πίστη για την ουσιαστική συμβολή του ΕΚΠΑ στον σχεδιασμό της εθνικής στρατηγικής στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση και στην Έρευνα, με ανεξαρτησία και ουσιαστική αυτοδιοίκηση.
• Την ενίσχυση μιας οργανωσιακής κουλτούρας Ποιότητας που συνδυάζει ισοβαρώς εκπαίδευση και έρευνα, αρωγό στους στόχους και τα όνειρα των φοιτητών/φοιτητριών και των καθηγητών/καθηγητριών.
• Την προσπάθεια ενίσχυσης των υπαρχουσών δομών και δημιουργίας νέων εξίσου άρτιων υποδομών και εξοπλισμού. • Τη διάθεση περαιτέρω ανάπτυξης εξωστρέφειας με την ενίσχυση ξενόγλωσσων προγραμμάτων σπουδών και διεθνών ερευνητικών συνεργασιών, με στόχο τη διεθνή ακτινοβολία και αναγνώριση στην εκπαίδευση, την έρευνα και την καινοτομία.
• Τον σχεδιασμό και την υλοποίηση διαδικασιών, χωρίς γραφειοκρατία, που θα διευκολύνουν την άσκηση της διδασκαλίας και της έρευνας, εξασφαλίζοντας σε όλα τα μέλη της ακαδημαϊκής κοινότητας ευνοϊκές συνθήκες για να διακριθούν.
• Τη διεκδίκηση και την εξασφάλιση ικανοποιητικών αποδοχών για το ανθρώπινο δυναμικό του, που θα ανταποκρίνονται στα υψηλά προσόντα και στο υψηλού επιπέδου έργο που προσφέρουν.
• Την ευέλικτη και διαυγή διαχείριση των εσόδων του με στόχο την απρόσκοπτη χρηματοδότηση του εκπαιδευτικού και ερευνητικού έργου και την ενίσχυση με πόρους του ακαδημαϊκού προσωπικού και τη διευκόλυνση της έρευνας μέσω της εξάλειψης της γραφειοκρατίας.
• Την ανάδειξη της διεπιστημονικότητας και τον σπουδαίο ρόλο των ανθρωπιστικών και κοινωνικών σπουδών και τη σύζευξή τους με τις θετικές επιστήμες και τις επιστήμες ζωής.
• Τον πρωτοπόρο ρόλο στην παροχή υψηλού επιπέδου κλινικού και εργαστηριακού έργου με ελευθερία στην άσκησή του σε δημόσιες και ιδιωτικές δομές με παράλληλη προσφορά προς όφελος ολόκληρης της ελληνικής κοινωνίας.
• Την ενθάρρυνση όλου του προσωπικού του να συμμετέχει ενεργά στη διαμόρφωση της στρατηγικής του ΕΚΠΑ.
Το σχέδιο
Το Στρατηγικό Σχέδιο του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών για τη χρονική περίοδο 2023-2027, αποτελεί μια ολιστική-συνθετική προσέγγιση που σκοπό έχει την υλοποίηση του Οράματος, της Αποστολής και των Στόχων του Ιδρύματος. Το Σχέδιο συντίθεται εννοιολογικά από τρεις (3) υποενότητες:
Κάθε Στρατηγική Προτεραιότητα περιλαμβάνει επιμέρους στρατηγικούς στόχους οι οποίοι υλοποιούνται μέσω συγκεκριμένων δράσεων- στρατηγικών εργαλείων. Οι στόχοι τίθενται από την Ανώτατη Διοίκηση του Ιδρύματος αφού πρώτα έχει ληφθεί ουσιαστική ανατροφοδότηση από τα Ενδιαφερόμενα Μέρη για τις στρατηγικές επιδιώξεις, τις προσδοκίες τους καθώς και τις απαιτήσεις που απορρέουν από το νομοθετικό πλαίσιο.
Στο Στρατηγικό Σχέδιο αποτυπώνονται και περιγράφονται τα στρατηγικά εργαλεία και οι πόροι που απαιτούνται για την επίτευξη των στρατηγικών στόχων. Οι στόχοι βρίσκονται στην κατεύθυνση της υλοποίησης της Στρατηγικής του Ιδρύματος και παρακολουθούνται από βασικούς δείκτες Επίδοσης (Outcome KPIs) που αφορούν στην επίτευξη συγκεκριμένων μετρήσιμων αποτελεσμάτων
Οι Στρατηγικές Προτεραιότητες του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών για την περίοδο 2023-2027 είναι οι κάτωθι:
Α. Εκπαιδευτική Πολιτική Β. Ερευνητική Πολιτική Γ. Διά Βίου Μάθηση και Εκπαίδευση Δ. Εξωστρέφεια και Διεθνοποίηση Ε. Σύνδεση με την Κοινωνία και την Οικονομία και Ενίσχυση της Καινοτομίας ΣΤ. Αναβάθμιση της Ποιότητας του Ακαδημαϊκού́ Περιβάλλοντος Ζ. Βιωσιμότητα και Αειφορία Η. Στρατηγική Διασφάλισης Ποιότητας
Τι προβλέπει το σχέδιο για την αναβάθμιση των προγραμμάτων σπουδών
Η επίτευξη του παραπάνω στόχου πραγματοποιείται με την ανάπτυξη των εξής, κυρίως, στρατηγικών εργαλείων:
• Ανασχεδιασμός και εκσυγχρονισμός των υφιστάμενων προγραμμάτων σπουδών σύμφωνα με τις ανάγκες της αγοράς εργασίας και της εθνικής οικονομίας.
• Δημιουργία νέων προγραμμάτων σπουδών σε σύγχρονα γνωστικά αντικείμενα με έμφαση στα μαθησιακά αποτελέσματα και τις δεξιότητες των φοιτητών.
• Βελτίωση των επαγγελματικών προοπτικών των αποφοίτων και διευκόλυνση εισόδου τους στον επαγγελματικό στίβο.
• Επέκταση και αναβάθμιση του θεσμού της πρακτικής άσκησης των φοιτητών/τριών και περιοδική αξιολόγηση των αποτελεσμάτων του.
• Αξιοποίηση των σύγχρονων μεθόδων/τεχνολογιών στην εκπαίδευση. • Ανανέωση των διδακτικών μεθόδων και ενίσχυση της βιωματικής μάθησης.
• Σύνδεση της διδασκαλίας με την έρευνα για την αποτελεσματικότερη αξιοποίηση της παραγόμενης νέας γνώσης.
• Βελτίωση του ρυθμού αποφοίτησης των εγγεγραμμένων φοιτητών/τριών.
Η ενίσχυση των προοπτικών των Προγραμμάτων Σπουδών
Η επίτευξη του παραπάνω στόχου πραγματοποιείται με την ανάπτυξη των εξής, κυρίως, στρατηγικών εργαλείων:
• Προαγωγή της διεπιστημονικότητας των προγραμμάτων σπουδών και ενίσχυση των συνεργειών μεταξύ των Τμημάτων του Ε.Κ.Π.Α., αλλά και με αναγνωρισμένα εκπαιδευτικά ιδρύματα και ερευνητικούς οργανισμούς της ημεδαπής και αλλοδαπής.
• Ενίσχυση της αλληλεπίδρασης ανθρωπιστικών και κοινωνικών σπουδών με τις θετικές επιστήμες και τις επιστήμες ζωής σε προπτυχιακό και μεταπτυχιακό επίπεδο.
• Διαβούλευση με την ακαδημαϊκή κοινότητα για ίδρυση, οργάνωση και λειτουργία νέων ακαδημαϊκών μονάδων για την παροχή προγραμμάτων σπουδών σε σύγχρονα επιστημονικά πεδία σύμφωνα με τις ανάγκες της 4ης Βιομηχανικής Επανάστασης.
• Ενθάρρυνση και υποστήριξη των ακαδημαϊκών μονάδων για τον σχεδιασμό και την υλοποίηση: διεπιστημονικών και διπλών προγραμμάτων σπουδών σε συνεργασία με άλλες ακαδημαϊκές μονάδες του φορέα ή άλλα Α.Ε.Ι. της ημεδαπής και αλλοδαπής, o προγραμμάτων σύντομης διάρκειας για την ανάπτυξη και ενδυνάμωση των δεξιοτήτων των φοιτητών/τριών σύμφωνα με τις ανάγκες της αγοράς εργασίας (π.χ. πιστοποιητικό ψηφιακών δεξιοτήτων). - ξενόγλωσσων προπτυχιακών και μεταπτυχιακών προγραμμάτων σπουδών για την προσέλκυση αλλοδαπών φοιτητών/τριών.- επαγγελματικών προγραμμάτων μεταπτυχιακών σπουδών σε συνεργασία με φορείς του ιδιωτικού τομέα για την ανάπτυξη του ανθρώπινου δυναμικού της.
• Αξιοποίηση του θεσμού της εσωτερικής κινητικότητας φοιτητών/τριών μεταξύ προπτυχιακών προγραμμάτων σπουδών διαφορετικών Πανεπιστημίων για την προαγωγή της διεπιστημονικότητας.
• Σχεδιασμός και οργάνωση προγραμμάτων μεταπτυχιακών σπουδών αποκλειστικά με μεθόδους εξ αποστάσεως εκπαίδευσης αξιοποιώντας την πολύτιμη εμπειρία που αποκτήθηκε κατά την περίοδο του κορωνοϊού.
• Αναβάθμιση προγραμμάτων τρίτου κύκλου σπουδών και θέσπισης προγραμμάτων μεταδιδακτορικής έρευνας.
• Βράβευση φοιτητών που διακρίνονται με τις επιδόσεις τους στην Ελλάδα και στο εξωτερικό
• Περαιτέρω ενίσχυση των υποτροφιών που χορηγούνται στους φοιτητές του Ιδρύματος
Το όραμα
Το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών στοχεύει να διατηρήσει και να ενισχύσει τον πρωτοπόρο ρόλο του. Το όραμά του συνίσταται στην ανάδειξη ενός σύγχρονου, λειτουργικού και παραγωγικού δημόσιου Πανεπιστημίου που θα αποτελεί μοχλό προόδου και ανάπτυξης για τη χώρα, στο οποίο θα ανθίζουν τα όνειρα και οι στόχοι των φοιτητών/φοιτητριών και των νέων επιστημόνων· με προοπτικές και μέλλον για τους νέους, οι οποίες θα εξαλείψουν το «brain drain» και θα κρατήσουν τους νέους επιστήμονες στη χώρα τους. Ένα Πανεπιστήμιο υπεύθυνο, αυτόνομο και ελεύθερο, προσηλωμένο στην αποστολή της μάθησης, της έρευνας, της καινοτομίας και του πολιτισμού, στην υπηρεσία του κοινωνικού συνόλου.
Αξίες-Αρχές
Η προσπάθεια υλοποίησης του Οράματος και η επίτευξη της πολυσήμαντης Αποστολής του Πανεπιστημίου εδράζεται σε ένα πλαίσιο Αρχών και Αξιών που διέπουν την λειτουργία του. Οι βασικές αρχές και αξίες λειτουργίας του Πανεπιστημίου είναι η Δημοκρατία, η Ακαδημαϊκή Ελευθερία, η Δέσμευση, η Αξιοκρατία, η Διαφάνεια, η Λογοδοσία, η Συνεργασία, η Ακεραιότητα, η Βιωσιμότητα και η Αειφορία. Φορείς και πολλαπλασιαστές των συγκεκριμένων Αρχών και Αξιών είναι όλα ανεξαιρέτως τα μέλη της Ακαδημαϊκής Κοινότητας.
Δημοκρατία: η δημοκρατική λειτουργία των οργάνων του με συναίνεση και σεβασμό στο αυτοδιοίκητο των Τμημάτων του και σεβασμό στην ελευθερία του λόγου και την ανταλλαγή απόψεων.
Ακαδημαϊκή ελευθερία: η θεμελίωση ενός πλαισίου διακριτού από περιορισμούς και περισπασμούς, που δρα ενισχυτικά στη διαδικασία παραγωγής και μετάδοσης επιστημονικών γνώσεων, πνευματικών δημιουργημάτων και ιδεών στο πλαίσιο του Ιδρύματος. Φορείς αυτού του δικαιώματος είναι όλοι οι μετέχοντες στην οργανωμένη αυτή εκπαιδευτική διαδικασία, δηλαδή οι διδάσκοντες και οι διδασκόμενοι.
Διαφάνεια: ο σχεδιασμός και η υλοποίηση διαδικασιών που θα διασφαλίζουν την ορθολογική και διαφανή αξιοποίηση των διαθέσιμων πόρων και θα αποτελούν την αφετηρία και την απαρχή οικοδόμησης σχέσεων εμπιστοσύνης και Επιστημονικής και Ακαδημαϊκής συνδημιουργίας με τα ενδιαφερόμενα μέρη. Λογοδοσία: η βασική προϋπόθεση για τη διασφάλιση της Διαφάνειας, της χρηστής διοίκησης, της δέσμευσης στην αποστολή και το όραμα του πανεπιστημίου, ως αξιακή συμπεριφορά που διέπει τα μέλη της ακαδημαϊκής κοινότητας.
Δέσμευση: η προσήλωση σε μια ιδιαίτερη ακαδημαϊκή ηθική και δεοντολογία που στόχο έχει να προάγει τη μετάδοση και την παραγωγή της γνώσης, να αποβλέπει στην επιστημονική διάκριση και να υπηρετεί το κοινωνικό σύνολο. Η υπόσχεση των μελών της Ακαδημαϊκής Κοινότητας να συμμετέχουν στο κοινό καλό, να πράττουν με γνώμονα το όφελος του Πανεπιστημίου συνολικά παραμερίζοντας τα στενά ή επιμέρους συμφέροντα και να λογοδοτούν για τις σχετικές ενέργειές τους.
Συνεργασία: η εστίαση στις εσωτερικές και εξωτερικές συμπράξεις και συνέργειες, στη διεπιστημονική προσέγγιση και στην ικανότητα να δημιουργούνται νέοι τομείς έρευνας.
Ακεραιότητα: η τήρηση των ηθικών και δεοντολογικών προτύπων στην προσωπική και επαγγελματική συμπεριφορά και η δέσμευση για διαφάνεια και λογοδοσία σε κάθε δραστηριότητα του Πανεπιστημίου.
Ισότητα ευκαιριών: η υιοθέτηση πολιτικών που διασφαλίζουν την παροχή ίσων ευκαιριών για πρόσβαση στη γνώση και στην έρευνα όλων, ανεξάρτητα από οικονομική κατάσταση, κοινωνική προέλευση, φύλο, φυλή, θρησκεία, αναπηρία ή οποιασδήποτε διαφορετικότητα.
Βιωσιμότητα: η συλλογική προσέγγιση για τη διατήρηση και την προστασία των φυσικών πόρων και υποδομών και την υπεύθυνη και αποτελεσματική οικονομική διαχείριση με προγραμματισμό.
