Alfavita Newsroom Σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα του Υπουργείου Παιδείας για το 2025 όπως αποτυπώνεται στο Ενοποιημένο Σχέδιο Κυβερνητικής Πολιτικής (ΕΣΚυΠ). ετοιμάζεται νομοσχέδιο που αφορά σε θέματα Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, στο οποίο, ανάμεσα σε άλλα, περιλαμβάνεται ενότητα με θέμα "Ενίσχυση του ρόλου του Διευθυντή των σχολείων"
Ο Υπουργός Παιδείας, Κυριάκος Πιερρακάκης , πριν ένα μήνα περίπου, σε πρόσφατη συνέντευξη του στην Καθημερινή ανάμεσα σε άλλα αναφέρθηκε στην αυτονομία του σχολείου και στην ενίσχυση του διευθυντή της σχολικής μονάδας.
Στην ερώτηση του δημοσιογράφου «Γιατί η ενίσχυση της αυτονομίας του σχολείου περνάει μέσα από την ενίσχυση του διευθυντή; Αυτό είναι το πρόβλημα;» ο υπουργός Παιδείας δήλωσε τα παρακάτω:
Κυριάκος Πιερρακάκης: «Πολλά είναι τα προβλήματα και για όλα παλεύουμε. Η Ελλάδα ωστόσο κατατασσόταν στην τελευταία θέση με βάση τα δεδομένα του 2018 μεταξύ των χωρών-μελών του ΟΟΣΑ όσον αφορά τη σχολική αυτονομία. Τώρα όλα όσα αφορούν κάθε σχολείο στη χώρα αποφασίζονται είτε από τις διευθύνσεις εκπαίδευσης είτε απευθείας από το υπουργείο στο Μαρούσι. Είναι παράλογο. Ο διευθυντής κάθε σχολείου, ο οποίος επιλέγεται προσεκτικά και ελέγχεται και ο ίδιος, θα έχει τη δυνατότητα να επιλέγει τους υποδιευθυντές του, να έχει λόγο στο ωρολόγιο πρόγραμμα και να ζητάει κατά προτεραιότητα αξιολόγηση των εκπαιδευτικών της σχολικής μονάδας».
Πιερρακάκης: Αυτόν τον διευθυντή σχολικής μονάδας θέλουμε! - Αλήθεια τι θέλει να πει ο υπουργός Παιδείας;
Σε πρόσφατη συνεδρίαση του Υπουργικού Συμβουλίου (Δεκέμβριος 2024), ο υπουργός Παιδείας Κυριάκος Πιερρακάκης, είχε μιλήσει για μια νέα νομοθετική ρύθμιση για την ενίσχυση της αυτονομίας των σχολικών μονάδων και τη διεύρυνση των αρμοδιοτήτων των διευθυντών τους.
Κοντολογίς, σε συνέχεια του Ν. 4823/2021 που προέβλεπε την ενδυνάμωση του ρόλου του διευθυντή, η νέα νομοθετική ρύθμιση έρχεται να ενισχύσει περαιτέρω τις αρμοδιότητές του.
Ανάμεσα σε άλλα, ο διευθυντής ή η διευθύντρια του σχολείου θα μπορεί να επιλέγει υποδιευθυντή, να προτείνει την κατά προτεραιότητα αξιολόγηση εκπαιδευτικών της σχολικής μονάδας του και να οργανώνει το εβδομαδιαίο ωρολόγιο πρόγραμμα με έλεγχο παιδαγωγικής διάστασης από σύμβουλο και επόπτη ποιότητας. Σύμφωνα μάλιστα με πληροφορίες, τα παραπάνω δεν είναι η αιχμή του «υπουργικού δόρατος», αλλά θεωρήθηκε συνετό, για επικοινωνιακούς λόγους και για να μην ξεσηκώσει νέες αντιδράσεις των εκπαιδευτικών, να γίνει αναφορά μόνο στα παραπάνω.
Η στόχευση του υπουργείου
Ο βομβαρδισμός εκπαιδευτικών ρυθμίσεων που «μαντάρουν» και «μοντάρουν» το εκπαιδευτικό DNA σε ακραίες νεοφιλελεύθερες κατευθύνσεις υποστηρίζεται από μια πρωτοφανή –σε μεταμφίεση– προπαγανδιστική πυροβολαρχία: μιλάμε για μια καλοσχεδιασμένη επιχείρηση για να παρουσιαστούν πλευρές της πολιτικής που ήδη υλοποιεί το υπουργείο Παιδείας σαν δήθεν επιστημονικές προτάσεις, πολιτικά ουδέτερες και κοινωνικά ωφέλιμες. Στην επιχείρηση αυτή πρωτοστατεί βεβαίως το «τείχος» μιας «αυλικής δημοσιογραφίας» που δίνει τα ρέστα της για να παρουσιάσει το μαύρο άσπρο και να «μαυρίσει» κάθε αντίσταση από τη μεριά της εκπαιδευτικής κοινότητας.
Είναι φανερό ότι ο στόχος του υπουργού Παιδείας στο πλαίσιο του διοικητικού μηχανισμού της εκπαίδευσης είναι η τοποθέτηση οικονομικού διευθυντή-μάνατζερ που θα πριμοδοτήσει το άνοιγμα του σχολείου σε επιχειρηματικές δραστηριότητες και τη διαπλοκή του με την «ελεύθερη» αγορά.
Δημόσια σχολεία με διευθυντές - μάνατζερ σε ρόλο... CEO
Στο πλαίσιο μιας ψευδώνυμης αποκέντρωσης οι νέοι διευθυντές επωμίζονται τον νέο ρόλο των διευθυντών-μάνατζερ στο «νέο»-φτωχό «δημόσιο» σχολείο των ιδιωτικοοικονομικών κριτηρίων, ενώ παράλληλα ωθούνται να μετατραπούν σε μάνατζερ-διαχειριστές που θα είναι υποχρεωμένοι να αναζητούν πηγές χρηματοδότησης για τη λειτουργία του σχολείου.
Στο «αυτόνομο», πειθαρχημένο σχολείο-επιχείρηση που «υφαίνει» μέρα-νύχτα το υπουργείο Παιδείας δεν θα μπορούσε παρά αφενός να «κατασκευαστεί» μια μεγάλη –αριθμητικά– στρατιά στελεχών εκπαίδευσης και αφετέρου σχεδόν να καταργηθεί κάθε ουσιαστικός ρόλος του Συλλόγου Διδασκόντων και οι εκπαιδευτικοί του να μετατραπούν σε απλά εκτελεστικά όργανα των άνωθεν εντολών, χωρίς ουσιαστικά δικαιώματα στο σχολείο.
Ενα τέτοιο σχολείο φυσικά δεν μπορεί να το διοικεί παρά μόνο ένας διευθυντής-δερβέναγας, με υπερεξουσίες, αξιολογητής και πειθαρχικός προϊστάμενος, ένας διευθυντής-επιθεωρητής και παράλληλα μάνατζερ που προσομοιάζει στον ιδιοκτήτη-διευθυντή ιδιωτικής επιχείρησης.
Στόχος λοιπόν του υπουργείου Παιδείας είναι η θεσμική μετεξέλιξη του διευθυντή από τον παλιό γραφειοκράτη διευθυντή σε έναν «δυναμικό άρχοντα-μάνατζερ», ο οποίος θα αναζητά πόρους και θα λειτουργεί ως φορέας προώθησης της νέας κουλτούρας επιχειρηματικού πνεύματος, καινοτόμων δράσεων και διασύνδεσης «του σχολείου του» με την τοπική αγορά.
Οι άμεσες επιπτώσεις
Η εφαρμογή ενός τέτοιου διοικητικού μοντέλου αναμένεται να επηρεάσει σημαντικά τις σχέσεις μέσα στη σχολική κοινότητα:
1. Αύξηση της γραφειοκρατίας: η ανάγκη για αναφορές, αξιολογήσεις και έγγραφα θα αυξηθεί, επιβαρύνοντας τους εκπαιδευτικούς.
2. Διάβρωση των συλλογικών οργάνων: ο Σύλλογος Διδασκόντων χάνει τον ουσιαστικό του ρόλο στη λήψη αποφάσεων.
3. Αυταρχικό περιβάλλον: οι εκπαιδευτικοί μετατρέπονται σε εκτελεστικά όργανα, ενώ οι διευθυντές αποκτούν εξουσίες που παραπέμπουν σε ιδιωτικές επιχειρήσεις.
4. Εντατικοποίηση της εργασίας: η πίεση για αποτελέσματα και οι αυξημένες ευθύνες οδηγούν σε εργασιακό στρες και υποβάθμιση του κλίματος συνεργασίας.
Οι σχέσεις των εκπαιδευτικών με τη διοίκηση εξατομικεύονται, καθώς μειώνονται οι ευκαιρίες συγκρότησης συναδελφικών κοινοτήτων. Το νέο δημόσιο μάνατζμεντ και οι πρακτικές οι οποίες το συγκροτούν προκαλούν αύξηση της παραγωγής διοικητικών εγγράφων και εκθέσεων, καθώς και της χρήσης των συγκεκριμένων εργαλείων για τη δημιουργία αποδοτικών και συγκρίσιμων συστημάτων πληροφόρησης.
Αυτό έχει συνέπεια τόσο την αύξηση της επιτήρησης του έργου και των αποτελεσμάτων των εκπαιδευτικών όσο και ένα διευρυνόμενο χάσμα που αφορά τις αξίες, τους σκοπούς και τις οπτικές μεταξύ του διευθυντικού προσωπικού, από τη μια πλευρά, το οποίο ενδιαφέρεται πρωταρχικά για τη διαχείριση των εντυπώσεων, και, από την άλλη πλευρά, του διδακτικού προσωπικού, που ενδιαφέρεται πρωταρχικά για την υλοποίηση του αναλυτικού προγράμματος, τον έλεγχο της σχολικής τάξης και τις ανάγκες των μαθητών.
Η εξαγωγή συμπερασμάτων από στοιχεία ερευνών σχετικά με την ικανοποίηση και το ηθικό των εκπαιδευτικών θα έδειχνε ότι οι επιπτώσεις και οι αλλαγές οι οποίες περιγράφονται εδώ πρόκειται να έχουν αρνητικές συνέπειες. Ερευνες πάνω στην ικανοποίηση των εκπαιδευτικών έχουν επανειλημμένα βρει ότι τόσο ο μισθός όσο και οι συνθήκες εργασίας, η εμπλοκή στη λήψη αποφάσεων και το καλό κλίμα στον σχολικό χώρο διαδραματίζουν αποφασιστικό ρόλο. Ολοι αυτοί οι παράγοντες απειλούνται ή μειώνεται η σημασία τους από τα αποτελέσματα του συνδυασμού του ανταγωνισμού, του νέου διοικητισμού και της λογοδοσίας σε κρίσιμα ζητήματα.
Το Διεθνές Παράδειγμα
Η εφαρμογή ενός μάνατζμεντ τύπου «διευθυντή-μάνατζερ» στην εκπαίδευση δεν είναι ελληνικό φαινόμενο. Έρευνες, όπως αυτές του Stephen Ball και της Deborah Youdell από το Πανεπιστήμιο του Λονδίνου, δείχνουν ότι:
- Η εντατικοποίηση της εργασίας αυξάνει το στρες και μειώνει την εργασιακή ικανοποίηση.
- Η εξατομίκευση των σχέσεων μεταξύ διοίκησης και εκπαιδευτικών υπονομεύει το συλλογικό πνεύμα.
- Η έμφαση σε μετρήσιμους στόχους αποδυναμώνει τη δημιουργικότητα και τη συνεργασία.
Χώρες όπως το Ηνωμένο Βασίλειο που υιοθέτησαν παρόμοια μοντέλα, αντιμετώπισαν αρνητικές επιπτώσεις, όπως αυξημένη γραφειοκρατία και απομάκρυνση από τον βασικό στόχο της παιδείας: την ανάπτυξη των μαθητών.
Στο αγγλοσαξονικό μοντέλο, ο επικεφαλής του σχολείου έχει «φαραωνικές» αρμοδιότητες που δεν περιορίζονται στο συντονισμό του συλλόγου διδασκόντων, αλλά επεκτείνονται στο management και ιδίως στον πανοπτισμό και την χειραγώγηση του εκπαιδευτικού έργου.
Όπως εύστοχα σημειώνει ο Πρόεδρος της ΟΙΕΛΕ Γιώργος Χριστόπουλος, έτσι δημιουργήθηκε το φαινόμενο του “superhead” που δεν έχει μόνο την ευθύνη της ομαλής παιδαγωγικής λειτουργίας του σχολείου, αλλά και της οικονομικής διαχείρισης, της επιλογής προσωπικού και των μαθητών (voucher / ελεύθερη επιλογή σχολείου), της συνεργασίας με επιχειρήσεις που αναλαμβάνουν την καθαριότητα, την εστίαση, τη φύλαξη κ.λπ.
Όσοι παρακολουθούν την πορεία του μοντέλου αυτού, γνωρίζουν τα τεράστια προβλήματα κακοδιοίκησης και υποχρηματοδότησης που έχει γεννήσει οι εν λόγω πρακτικές. Τούτο, διότι ο «υπερδιευθυντής» είναι τμήμα ενός εκπαιδευτικού συστήματος που χάνει το δημόσιο χαρακτήρα του και μεταφέρει διαρκώς κομμάτια του στην δήθεν ελεύθερη αγορά, μετατρέποντας τον διευθυντή της σχολικής μονάδας σε αναζητητή χορηγών. Αυτό είναι ακόμη πιο έντονο - όπως ήδη επισημάνθηκε - σε συστήματα που έχει επιβληθεί η ελεύθερη γονεϊκή επιλογή και τα vouchers που αποτελούν προεκλογικές δεσμεύσεις και διακαή πόθο της κυβέρνησης.
Στο νέο πλαίσιο, το νέο μάνατζμεντ εισάγει και παρακολουθεί την επιτυχία στόχων απόδοσης, ενώ η εργασία των εκπαιδευτικών εξατομικεύεται και, συγχρόνως, υπόκειται σε μορφές μέτρησης αποτελεσμάτων. Τα μέτρα αποτίμησης της απόδοσης με βάση τα αποτελέσματα και η έμφαση στη μέτρησή της υποβαθμίζουν βασικούς παράγοντες όπως το κλίμα στο σχολείο, η εμπλοκή στη λήψη αποφάσεων και οι συνθήκες εργασίας, με αποτέλεσμα τη διάλυση του συλλογικού πνεύματος.
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
Παν.Πατρών: Tο 1ο στην Ελλάδα Πανεπιστημιακό Πιστοποιητικό Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς
Πανεπιστήμιο Αιγαίου: Το κορυφαίο πρόγραμμα ειδικής αγωγής στην Ελλάδα - Αιτήσεις έως 5/03
ΕΛΜΕΠΑ: Το κορυφαίο πρόγραμμα Ειδικής Αγωγής στην Ελλάδα για διπλή μοριοδότηση
