Thumbnail
«Σε αυτή τη μάχη κανένας εκπαιδευτικός να μη μείνει μόνος του! Απευθυνόμαστε στο Σωματείο μας για οποιαδήποτε πίεση υπάρχει για την εφαρμογή της αξιολόγησης», σημειώνει η Ενωτική Αριστερή Πρωτοβουλία της Ε' ΕΛΜΕ Ανατολικής Αττικής

Ενάντια στην αξιολόγηση των εκπαιδευτικών και των σχολικών μονάδων στρέφεται η Ενωτική Αριστερή Πρωτοβουλία της Ε' ΕΛΜΕ Ανατολικής Αττικής.

Σε σχετική ανακοίνωση τονίζεται: «Σε αυτή τη μάχη κανένας εκπαιδευτικός να μη μείνει μόνος του! Απευθυνόμαστε στο Σωματείο μας για οποιαδήποτε πίεση υπάρχει για την εφαρμογή της αξιολόγησης».

Η ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΕΙΝΑΙ ΜΙΑ ΑΠΑΤΗ ΘΕΛΟΥΝ ΤΟΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΜΕ ΣΚΥΜΜΕΝΗ ΠΛΑΤΗ

Με την Υ.Α με τίτλο «Συλλογικός προγραμματισμός, εσωτερική και εξωτερική αξιολόγηση των σχολικών μονάδων ως προς το εκπαιδευτικό τους έργο»(20/01), οι εκπαιδευτικοί έρχονται αντιμέτωποι με ένα ριμέικ του 2013-14  επί υπουργίας Αρβανιτόπουλου με την προσπάθεια επιβολής της “αυτοαξιολόγησης” και ατομικής αξιολόγησης (ΠΔ/152). Όχι τυχαία τότε (διαθεσιμότητες, μισθολόγιο-βαθμολόγιο, νόμος για Λύκειο, συγχωνεύσεις–καταργήσεις σχολείων και τμημάτων κλπ) και σήμερα (νόμος για Λύκειο, ΕΕΚ, Τράπεζα Θεμάτων, Νέος τρόπος εισαγωγής στα ΑΕΙ, αυταρχισμός και καταστολή-ποινικοποίηση κινητοποιήσεων ακόμα και για διαμαρτυρία στα ΠΥΣΔΕ, επιβολή τηλεκπαίδευσης, ραγδαία επέκταση της ελαστικής εργασίας κλπ) η αξιολόγηση έρχεται να συμπληρώσει το puzzle των αντιδραστικών αναδιαρθρώσεων στο δημόσιο σχολείο, την εργασία  και τον  παιδαγωγικό ρόλο των εκπαιδευτικών. Μετά από τρεις μήνες κλειστά σχολεία, που ανοίγουν τα μισά όπως έκλεισαν και χωρίς μισό μέτρο για την ασφαλή λειτουργία τους,  η κυβέρνηση  θέλει με περισσή βιασύνη ως το τέλος Φεβρουαρίου  να  ξεκινήσει η αξιολόγηση των σχολείων, παραβιάζοντας ακόμη και το δικό της σχέδιο, που προβλέπει προγραμματισμό τον Οκτώβρη, δράσεις και στο τέλος της χρονιάς έκθεση. Είναι φανερό πως  η κυβέρνηση θέλει να επιβάλλει και να εμπεδώσει την κουλτούρα και την πρακτική της αξιολόγησης, να δημιουργήσει τετελεσμένα.  Απαιτεί  δήλωση υποταγής των εκπαιδευτικών στα σχέδια της για να προχωρήσει απρόσκοπτα την νέα χρονιά μαζί με την ατομική αξιολόγηση των εκπαιδευτικών που προετοιμάζει με νέο νομοσχέδιο.

ΣΚΛΗΡΗ ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΚΑΙ ΕΞΩΤΕΡΙΚΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΩΝ ΣΧΟΛΕΙΩΝ

Η Υ.Α για την εσωτερική και εξωτερική αξιολόγηση του σχολείου αποτελεί την εξειδίκευση  του νόμου  4692/06/2020 για την «Αναβάθμιση του σχολείου» ο οποίος στηρίζεται και επεκτείνει το νόμο   Γαβρόγλου  4547/2018 «Αναδιοργάνωση των δομών υποστήριξης της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και άλλες διατάξεις».  Η εσωτερική αξιολόγηση διενεργείται από το Σύλλογο διδασκόντων, αφού λάβει υπόψη του τη γνώμη του σχολικού συμβουλίου, δηλαδή συλλόγου γονέων και Τοπικής Αυτοδιοίκησης και τις παρατηρήσεις(!!) των Συντονιστών Εκπαίδευσης. Η εξωτερική αξιολόγηση από τους ΣΕΕ Παιδαγωγικής Ευθύνης με  το ΙΕΠ και την ΑΔΙΠΔΕ αποκτούν κεντρικό ρόλο και λόγο για το σύνολο των σχολείων. 

Η  εσωτερική  αξιολόγηση της σχολικής μονάδας διενεργείται  σε τρεις λειτουργίες: την παιδαγωγική - μαθησιακή, την διοικητική και τη σχολική μονάδα ως επαγγελματική́ κοινότητα μάθησης, που προωθεί́ την επαγγελματική́ ανάπτυξη των εκπαιδευτικών. Με βάση τις παραπάνω λειτουργίες ο προγραμματισμός    και η αποτίμηση  εξειδικεύονται σε  14 θεματικές ενότητες ,  οι οποίες  επιμερίζονται σε  δείκτες. Οι εκπαιδευτικοί θα συμμετέχουν σε τουλάχιστον δύο ομάδες για τον προγραμματισμό, την παρακολούθηση της πορείας υλοποίησης και την τελική αξιολόγηση-αποτίμηση των επιμέρους σχεδίων δράσης, αλλά και της συνολικής αξιολόγησης της σχολικής μονάδας. Υποχρεωτικά συμμετέχουν όλοι στην θεματική ενότητα   «Διδασκαλία, Μάθηση και Αξιολόγηση». Στην Υ.Α ξεκαθαρίζεται πως  “οι εκπαιδευτικοί που είναι τοποθετημένοι σε περισσότερα από ένα σχολεία συμμετέχουν σε μία τουλάχιστον Δράση (Α ή Β) της σχολικής μονάδας όπου υπηρετούν τις περισσότερες ώρες. Για τη δεύτερη Δράση τους παρέχεται η δυνατότητα επιλογής του σχολείου στο οποίο θα δηλώσουν συμμετοχή.” Για κάθε θεματικό άξονα το σχολείο αξιολογείται σε τετραβάθμια κλίμακα με: 1-μη επαρκής λειτουργία, με αρκετά σημεία προς βελτίωση, 2-επαρκής λειτουργία με κάποια σημεία προς βελτίωση, 3-καλή λειτουργία, με ελάχιστα σημεία προς βελτίωση, 4-εξαιρετική λειτουργία. Η αξιολόγηση με βάση την τετραβάθμια κλίμακα θα συνοδεύεται  από εμπεριστατωμένη τεκμηρίωση με στοιχεία. Τα σχολεία υποχρεούνται να αξιολογηθούν στο σύνολο των δεικτών.  Η  έκθεση  εσωτερικής αξιολόγησης αναρτάται   στην ιστοσελίδα του σχολείου και στην αντίστοιχη ψηφιακή πλατφόρμα του ΙΕΠ, δημιουργώντας τους όρους για τη συγκρισιμότητα και την κατηγοριοποίηση των σχολείων.

Στη συνέχεια οι ΣΕΕ συντάσσουν έκθεση εξωτερικής αξιολόγησης για κάθε σχολείο ευθύνης τους αξιολογώντας τα, σε δεκάβαθμη κλίμακα. Τα ΠΕΚΕΣ συντάσσουν έκθεση εξωτερικής αξιολόγησης για όλες τις σχολικές μονάδες ευθύνης τους, η οποία αναρτάται στην πλατφόρμα του ΙΕΠ. Η  ΑΔΙΠΔΕ στο τέλος  έχει τη συνολική εποπτεία για  το σύνολο των σχολικών μονάδων και συντάσσει συνολική έκθεση εξωτερικής αξιολόγησης  και εισήγηση προς το Υπουργείο Παιδείας για τη βελτίωση της διαδικασίας.

 Η Υ.Α για την εσωτερική και εξωτερική αξιολόγηση των σχολείων αποτυπώνει τις κατευθυντήριες γραμμές των υπερεθνικών οργανισμών και του ΣΕΒ. Από την έκθεση του ΟΟΣΑ του 2011,και του 2018 επί υπουργίας Γαβρόγλου, την έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής τον Μάιο του 2020 με τίτλο «Στήριξη της αυτοαξιολόγησης της σχολικής μονάδας μέσω των πολιτικών διασφάλισης της ποιότητας», την  Ετήσια Έκθεση Παρακολούθησης της Εκπαίδευσης και της Κατάρτισης 2020 του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, που δημοσιεύθηκε τον Νοέμβριο και από την πρόσφατη έκθεση Πισσαρίδη, η αξιολόγηση αποτελεί κομβικής σημασίας εργαλείο  για τον έλεγχο της υλοποίησης όλων των αντιδραστικών αντιεκπαιδευτικών μέτρων που έχουν κεντρικό στόχο την εμπέδωση του φθηνού, ευέλικτου σχολείου της αγοράς.

Οι θεματικοί άξονες και οι επιμέρους δείκτες  έτσι όπως καταγράφονται, είναι δηλωτικοί των προθέσεων της .

Τα σχολεία αξιολογούνται για την υποστήριξη των μαθητών με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες, όταν  η δημιουργία αντίστοιχων τμημάτων καθίσταται σχεδόν αδύνατη από τις προϋποθέσεις που προβλέπονται ή οι προσλήψεις για στήριξη  αυτών των μαθητών απέχουν από το να καλύψουν ολόπλευρα τις ανάγκες των παιδιών με εκπαιδευτικούς παράλληλης στήριξης να τοποθετούνται με όρους delivery. Εξίσου υποκριτική  είναι η αποτίμηση του δείκτη υποστήριξης των προσφυγόπουλων όταν, εν μέσω πανδημίας, αυτά τα παιδιά έχουν ένα χρόνο να πάνε σχολείο, και πριν, η εγγραφή τους στο δημόσιο σχολείο ήταν αποτέλεσμα σκληρών αγώνων. 

Μεγάλο βάρος δίνεται στη διοικητική λειτουργία, στην ηγεσία της σχολικής μονάδας , στον νέο τύπο διευθυντή   manager για την προώθηση των στόχων του νέου σχολείου και την αποτελεσματική διαχείριση του εκπαιδευτικού προσωπικού των χιλιάδων ελαστικά εργαζόμενων και των δυσθεώρητων κενών των σχολείων. Διευθυντές και σύλλογοι διδασκόντων θα τα βολεύουν μόνοι τους, με υπερωρίες, περικοπές αναλυτικών προγραμμάτων  κλπ. Ταυτόχρονα στοχεύουν στον πιο μακροπρόθεσμο στόχο, το πέρασμα των προσλήψεων στο τοπικό κράτος και στους διευθυντές, προκειμένου να διαμορφώνουν το προφίλ των σχολείων τους.   Η  διαχείριση των πόρων παραπέμπει όχι στην αύξηση της χρηματοδότησης, αλλά στην “ικανότητα” των σχολείων να προσελκύουν χορηγούς, δωρεές, οικονομική στήριξη από συλλόγους γονέων κλπ. Χαρακτηριστική είναι η εμπειρία της αξιολόγησης των δημόσιων Πανεπιστημίων. Όχι μόνο δεν αυξήθηκε η χρηματοδότηση τους,  που αποτυπώνεται σε όλες τις εκθέσεις αξιολόγησης τους ως βασικό πρόβλημα, αλλά αντίθετα η χρηματοδότηση βαίνει μειούμενη κάθε χρόνο, και με πρόσφατο νόμο της κυβέρνησης όσα Τμήματα δεν έχουν θετική αξιολόγηση, τιμωρούνται με μείωση της χρηματοδότησης.  Αντίστοιχη είναι και η εμπειρία από τις προσλήψεις εκπαιδευτικού προσωπικού στα Πανεπιστήμια.

Ο δείκτης της  «επαγγελματικής ανάπτυξης» των εκπαιδευτικών ή αλλιώς  η αέναη προσπάθεια συλλογής χαρτιών και προσόντων,  προφανώς θα εντείνει τον ανταγωνισμό μεταξύ των σχολικών μονάδων αλλά και των ίδιων των εκπαιδευτικών.

Η συμμετοχή του εκπαιδευτικού προσωπικού σε προγράμματα (erasmus κλπ) οδηγεί σε ατέλειωτο κυνήγι προγραμμάτων, προκειμένου το σχολείο να αξιολογηθεί θετικά.

Επίσης, δίνεται έμφαση στις καινοτόμες πρακτικές, τις ήπιες δεξιότητες (soft skills) και τις ψηφιακές δεξιότητες, ό,τι δηλαδή σχετίζεται με βραχυπρόθεσμα προγράμματα και με την προσπάθεια εισαγωγής στην εκπαιδευτική διαδικασία εκείνων των δεξιοτήτων που παρέχουν ευελιξία και προσαρμοστικότητα  σε ένα ασταθές και αβέβαιο οικονομικό και εργασιακό περιβάλλον. Η συμμετοχή σε τέτοια προγράμματα θα είναι σαφές μετρήσιμο κριτήριο της αξιολόγησης της σχολικής μονάδας. Η πρόσφατη εμπειρία από τα εργαστήρια δεξιοτήτων που εφαρμόζονται πιλοτικά δείχνει και τη διάσταση της εισβολής ιδιωτικών φορέων, με προγράμματα που εκπονούνται από την ActionAid της κ. Μητσοτάκη, την Quality Net Foundation (οργανισμός για την Βιώσιμη-καπιταλιστική πάντα- ανάπτυξη), τον ΣΕΒ και το Ίδρυμα Λαμπράκη, σε συνέχεια όλων των προηγούμενων, π.χ θεματική εβδομάδα, αλλά και σε άλλα εκπαιδευτικά πακέτα για τα σχολεία. 

Και φυσικά αναπόσπαστο κομμάτι της αξιολόγησης των σχολείων αποτελούν τα μαθησιακά αποτελέσματα των  μαθητών. Οι επιτυχίες  των μαθητών στην εισαγωγή στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση και οι επιδόσεις στην Τράπεζα θεμάτων, θα αποτελούν δείκτες της αξιολόγησης. Γι αυτό έχει ανοίξει  η συζήτηση για την αντικειμενική μέτρηση των μαθησιακών αποτελεσμάτων των μαθητών ακόμη και για τις τελευταίες τάξεις του Δημοτικού.  Από τη μια θα λειτουργήσει ως ταξικός “κόφτης” για χιλιάδες μαθητές, ενώ από την άλλη μεριά θα αξιοποιηθεί ως το μέτρο της μαθητικής “επιτυχίας” ή “αποτυχίας”.

Τα παραπάνω περιγράφουν με συνοπτικό τρόπο το νέο   μοντέλο ενός υπεραντιδραστικού αυταρχικού σχολείου που η μόρφωση και κατάκτηση της ολόπλευρης γνώσης αντικαθίσταται από τις δεξιότητες και τους μετρήσιμους στόχους. Ένα σχολείο που το κράτος από τη μία πλευρά αποποιείται των ευθυνών του για την παροχή του καθολικού δικαιώματος στη δημόσια δωρεάν εκπαίδευση μετακυλίοντας  το βάρος στις πλάτες εκπαιδευτικών, γονέων, μαθητών και ενοχοποιώντας τους ταυτόχρονα για την  πιθανή αποτυχία. Από την άλλη θα επισείει τη διαρκή απειλή για τιμωρία όσων δεν “συμμορφωθούν προς τα υποδείξεις”.  Με άλλα λόγια στόχος της κυβέρνησης είναι η καθιέρωση  αυτονομίας της σχολικής μονάδας, μέσα από την οποία το σχολείο – και όχι το επίσημο κράτος – θα αναζητά τους πόρους ακόμα και τους εκπαιδευτικούς για τη λειτουργία του. Ρόλο κλειδί σε αυτήν την κατεύθυνση θα παίξει η αξιολόγηση, αν τελικά δεν αποτραπούν ξανά τα σχέδια της κυβέρνησης με μαζικούς όρους από το εκπαιδευτικό κίνημα. Προανάκρουσμα αυτής της κατεύθυνσης αποτελεί ο τελευταίος νόμος για την ΤΕΕ, στον οποίο προβλέπονται τέτοια σκληρά και ταξικά μοντέλα αξιολόγησης αλλά και η λεγόμενη “αυτονομία” των ΕΠΑΛ.

Ο ρόλος και η εργασία του εκπαιδευτικού θα αλλάξει ραγδαία.  Η  Υ.Α προβλέπει  συνεχείς συνεδριάσεις των συλλόγων διδασκόντων για την πορεία υλοποίησης της αξιολόγησης, συνεδριάσεις ομάδων εργασίας που σε συνδυασμό με την ήδη επιβαρυμένη καθημερινότητα θα αυξήσει ντε φάκτο το ωράριο των εκπαιδευτικών. Ο ρόλος του εκπαιδευτικού θα μετατοπιστεί από τη διδακτική πράξη στην γραφειοκρατική διεκπεραίωση και το κυνήγι της επίτευξης των στόχων της αξιολόγησης. Γρήγορα θα οδηγήσει στη μισθολογική καθήλωση χιλιάδων εκπαιδευτικών, τις απολύσεις και  την ιδεολογική χειραγώγηση.

Η εμπειρία της εφαρμογής της αξιολόγησης  τα τελευταία χρόνια, ιδιαίτερα σε εκείνες τις χώρες  που την εφαρμόζουν σκληρά όπως οι ΗΠΑ και η Βρετανία, δείχνει ότι υπάρχουν τεράστια προβλήματα στη δημόσια εκπαίδευση. Υποχρηματοδότηση, κατηγοριοποίηση και κλείσιμο σχολείων, εγκατάλειψη υποστηρικτών δομών, μεγάλη σχολική διαρροή, εντατικοποίηση και ανελέητος ανταγωνισμός, οδήγησαν τους εκπαιδευτικούς σε μεγάλα απεργιακά ξεσπάσματα. Όλο και περισσότερο το επάγγελμα του εκπαιδευτικού σε αυτές τις χώρες απαξιώνεται με αποτέλεσμα χιλιάδες εκπαιδευτικοί να το εγκαταλείπουν από τα πρώτα κιόλας χρόνια της σταδιοδρομίας τους. Ο Douglas Rinaldo πρώην δάσκαλος στην Σουηδία σε άρθρο του με τίτλο “Γιατί παραιτήθηκα από την δουλειά που αγαπώ”  στην σελίδα “Ο κόσμος του Σχολείου” περιγράφει με τον πιο γλαφυρό τρόπο την τραγική κατάσταση που θα διαμορφωθεί στο δημόσιο σχολείο και στην εργασία του εκπαιδευτικού αν επιτρέψουμε να εφαρμοστεί η αξιολόγηση. στοιχεία.  εκπαιδευτική διαδικασία

Η μάχη ενάντια στην αξιολόγηση είναι μάχη για το δημόσιο σχολείο

Η νέα  προσπάθεια της κυβέρνησης πρέπει να βρει μπροστά της για ακόμα μια φορά τη μαχητική αντίσταση των εκπαιδευτικών. Δεν είναι σχήμα λόγου, ούτε μια γενική επίκληση. Από την έκβαση αυτής της αντιπαράθεσης θα εξαρτηθούν πολλά για το μέλλον του δημόσιου σχολείου, τα μορφωτικά δικαιώματα των μαθητών μας, τα εργασιακά δικαιώματα των εκπαιδευτικών. Γιατί πρέπει να έχουμε βαθιά συναίσθηση ότι αν αφήσουμε έστω και ένα μικρό περιθώριο εφαρμογής της αξιολόγησης από την αρχή, κάθε επόμενο βήμα θα είναι ακόμα πιο δύσκολο. δείκτες και μετρήσιμα στοιχεία.

ΤΩΡΑ:

– το ΔΣ της ΟΛΜΕ να προχωρήσει αμέσως στην ενεργοποίηση της απεργίας – αποχής από κάθε διαδικασία αξιολόγησης, που ψηφίστηκε μαζικά στις Γενικές Συνελεύσεις του κλάδου και την τελευταία ΓΣ Προέδρων (Σεπτέμβρης 2020).

– το Δ.Σ της Ε΄ΕΛΜΕ Ανατολικής Αττικής   να ενεργοποιηθεί  αμέσως και να οργανώσει  εκστρατείες ενημέρωσης στα σχολεία και στους συναδέλφους, να οργανώσουν και να υλοποιήσουν με μαζικούς όρους την απεργία – αποχή από την αξιολόγηση

- Καλούμε τους Συλλόγους Διδασκόντων, με βάση τις παραπάνω αποφάσεις, να μην προχωρήσουν στη σύγκληση των Ειδικών συνεδριάσεων, οι οποίες περιγράφονται στην Υ.Α. και σχετίζονται με την αυτοαξιολόγηση της Σχολικής Μονάδας (ενημέρωση-συγκρότηση-διερεύνηση-συνεδρίαση για τη σύνταξη έκθεσης «Εσωτερικής και Εξωτερικής Αξιολόγησης» ).

- Κανένας Σύλλογος Διδασκόντων ΔΕΝ οφείλει να προχωρήσει στην υλοποίηση της Υπουργικής Απόφασης.  ΔΕΝ υποχρεούται να προχωρήσει, αυτή τη στιγμή, σε κανένα βήμα εφαρμογής της (π.χ. συγκρότηση ομάδων δράσης)

- Οι οποιεσδήποτε συνεδριάσεις πρόκειται να πραγματοποιηθούν έχουν μόνο ενημερωτικό χαρακτήρα.

Καλούμε τα στελέχη εκπαίδευσης να συνταχθούν με τις αποφάσεις του κλάδου  συμμετέχοντας στην απεργία – αποχή.

Στους εκβιασμούς και τις πιέσεις της κυβέρνησης απαντάμε 

ΣΥΛΛΟΓΙΚΑ – ΕΝΩΤΙΚΑ – ΑΓΩΝΙΣΤΙΚΑ!

Σε αυτή τη μάχη κανένας εκπαιδευτικός να μη μείνει μόνος του! Απευθυνόμαστε στο Σωματείο μας για οποιαδήποτε πίεση υπάρχει για την εφαρμογή της αξιολόγησης!

Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα

ΕΛΜΕΠΑ: Το κορυφαίο πρόγραμμα Ειδικής Αγωγής στην Ελλάδα για διπλή μοριοδότηση

Το 1ο στην Ελλάδα Πρόγραμμα επιμόρφωσης Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς με Πιστοποιητικό

ΑΣΕΠ: Η πιο Εύκολη Πιστοποίηση Αγγλικών για μόρια σε 2 ημέρες (δίνεις από το σπίτι σου με 95 ευρώ)

Παν.Πατρών: Μοριοδοτούμενο σεμινάριο ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗΣ με 65Є εγγραφή - έως 18/11

ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ - ΓΑΛΛΙΚΩΝ - ΓΕΡΜΑΝΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ

2ος Πανελλήνιος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ: Τα 2 μαθήματα εξέτασης και η ύλη

Google news logo Ακολουθήστε το Alfavita στo Google News Viber logo Ακολουθήστε το Alfavita στo Viber

σχετικά άρθρα

Παιδιά στη Γάζα
Σοκάρει μελέτη για την υγεία των παιδιών: Ο πόλεμος αλλάζει γονίδια του DΝΑ και επιβραδύνει την ανάπτυξή τους
Τα παιδιά που έχουν εκτεθεί σε πολεμικά γεγονότα εμφάνιζουν αλλαγές DNA σε πολλές τοποθεσίες και περιοχές στο γονιδίωμα
Σοκάρει μελέτη για την υγεία των παιδιών: Ο πόλεμος αλλάζει γονίδια του DΝΑ και επιβραδύνει την ανάπτυξή τους
μηλοξιδο
Μήλο: Ποιο θεωρείται το πιο υγιεινό – Ιδιότητες, βιταμίνες, θερμίδες
Το μήλο έχει λίγες θερμίδες και είναι πλούσιο σε θρεπτικά συστατικά, κάτι που τα καθιστά ένα υγιεινό σνακ ή συστατικό σε κάθε δίαιτα
Μήλο: Ποιο θεωρείται το πιο υγιεινό – Ιδιότητες, βιταμίνες, θερμίδες