Alfavita Newsroom Μαρία Δαμάσχη
Κηφισιά, 3/4/2013
«....να παράξω...»: «λογιοτατισμός» ή νεοελληνική ημιμάθεια
Δεν είναι ή πρώτη φορά και, βεβαίως φοβάμαι, ούτε η τελευταία που ξαφνιάζει δυσάρεστα η γλωσσική ημιμάθεια ανθρώπων με μια βαρύνουσα, κατά τάλλα, παρουσία στο χώρο ειδικά των Μ.Μ.Ε. Η τελευταία ακουστική κακόηχη και βαρβαρίζουσα εμπειρία, με λούστρο ωστόσο λογιοτατισμού είναι αυτή, μιας περίεργης υποτακτικής....μέλλοντα του τύπου: ....να υπάξω, ....να παράξω....κ.λ.π.
Το αρχαιοελληνικό ρήμα άγω= οδηγώ, χρησιμοποιείται και σήμερα στη νεοελληνική, εν συνθέσει με προθέσεις. Στον ενεστώτα και στον παρατατικό, χρόνους που δηλώνουν διάρκεια της λειτουργίας του υποκειμένου στη παροντική και παρελθοντική χρονική βαθμίδα αντίστοιχα, χρησιμοποιείται η οριστική ή η υποτακτική (ανάλογα με τη σημασία) από το ενεστωτικό θέμα –αγ- . Έτσι συνήθεις είναι οι τυποι (να) εξάγω, (να) παράγω,( να) ενάγω, εξήγα, παρήγα κ.α.
Όταν όμως πρέπει να εκφραστεί η έννοια της υποτακτικής ως συνοπτικής λειτουργίας του υποκειμένου, που αφορά το παρελθόν ή το μέλλον, τότε χρησιμοποιείται το θέμα του αόριστου και όχι το θέμα του μέλλοντα, δεδομένου ότι ο μέλλοντας δεν διαθέτει υποτακτική, και δεδομένου ότι την αναπληρώνει η υποτακτική του αόριστου από το αντίστοιχο αοριστικό θέμα. Έτσι, η υποτακτική του άγω και των συνθέτων του, για να δηλώσει συνοπτική λειτουργία στο παρ ή στο μέλλον, θα προκύψει, κατ΄αναλογιαν, από το θέμα του αόριστου που όμως δεν είναι ηξα αλλά ήγαγον, άρα από το θέμα -αγαγ-. Συνεπώς η σωστή διατύπωση δεν είναι : «θέλω να ...παράξω, να υπάξω....» , αλλά «θέλω να παραγάγω, να εξαγάγω, να υπαγάγω» κ.λ.π.
Δυστυχώς, τα παραπάνω «λογιοτατίστικα» ακούσματα επαναλαμβάνονται κατά κόρον , λες και «άστραψε φως...» με το που πρωτοακούστηκε η τυπολογική «επινόηση» που φοβάμαι ότι προοιωνίζεται τη χρήση ανάλογων τύπων όπως : να... εξάξω, να ....απάξω και λοιπών σύνθετων του ταλαίπωρου αρχαιοελληνικού ρήματος .
Υποσημείωση: Πρέπει να διαχωριστεί η περίπτωση του μεσαιωνικού συνάζω(<αρχ.συνάγω), που σχηματίζεται από τον (μεσαιων.) αόριστο (ε)σύναξα, κατά το σχήμα έφραξα – φράζω, τίναξα - τινάζω
(Γ. Μπαμπινιώτη «λεξικό της νέας ελληνικής γλώσσας»)
Μαρία Δαμάσχη, καθηγήτρια φιλόλογος
Αναξαγόρειο ΓΕ.Λ. Νέας Ερυθραίας
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
2ος Πανελλήνιος γραπτός διαγωνισμός: Βγήκε η προκήρυξη - Αιτήσεις από 29/4 έως 14/5
Παν.Πατρών: Tο 1ο στην Ελλάδα Πανεπιστημιακό Πιστοποιητικό Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς
Πανεπιστήμιο Αιγαίου: Το κορυφαίο πρόγραμμα ειδικής αγωγής στην Ελλάδα - Αιτήσεις έως 29/04
ΕΛΜΕΠΑ: Το κορυφαίο πρόγραμμα Ειδικής Αγωγής στην Ελλάδα για διπλή μοριοδότηση
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
