Ταινιοκριτική: The Kids are alright, μια τολμηρή και χιουμοριστική προσέγγιση του διαφορετικού

 

Τα παιδιά είναι πολύ εντάξει (η σκηνοθέτης, κυρία Lisa Cholodenko και οι εκπληκτικοί ηθοποιοί της) από την αρχή ακόμα: Το να πεις μια ιστορία που αφορά ένα ζευγάρι παντρεμένων λεσβιών και την εμφάνιση του βιολογικού πατέρα των παιδιών τους και να θες ταυτόχρονα να αποφύγεις τον διδακτισμό και τα στερεότυπα, δεν είναι καθόλου εύκολη υπόθεση. Και κυρίως όταν μιλάμε για την χοάνη ηθικοδιδακτισμού που λέγεται Χόλιγουντ. Είναι πολύ εντάξει γιατί σε αντίθεση από κάτι που θα περίμενε κανείς, δηλαδή μια ταινία που να καταλήγει στο ότι ''πρέπει να αποδεχτούμε την διαφορετικότητα'' μέσα από διάφορα ηθικά και συναισθηματικά κλισέ, η ταινία της (επίσης λεσβίας και παντρεμένης και με παιδί από δότη) Cholodenko ξεκινάει με την διαφορετικότητα ως κάτι προφανές και βέβαιο από την αρχή. Με άλλα λόγια, θεωρεί αυτονόητο αυτό που ο φιλελεύθερος κινηματογράφος συνεχίζει να θέτει ως ερώτημα και να το απαντάει με όσο πιο politicaly correct τρόπο μπορεί: Την ''διαφορετικότητα'' ως μέρος του κανονικού, η αλλιώς την άρνηση της ''διαφορετικότητας'' και ότι συμβολίζει: Οι κυρίες Annete Benning και Juliane Moore δεν είναι ''διαφορετικές'' αλλά μια ακόμα πτυχή του κανονικού. Και δεν σταματάει εκεί: Συνεχίζει, όσο πιο politically incorrect θα μπορούσε να είναι για την gay κοινότητα, και ''ομολογεί'' κοινοτυπίες της κανονικότητας στο ίδιο το ζευγάρι: Η Bennning είναι κυριαρχική, αποστασιοποίημένη, control freak, σεξουαλικά εξουσιαστική. Είναι οριακά φαλλοκράτης απέναντι στην αμήχανη και σε αναζήτηση ταυτότητας Juliane Moore. Από τις πρώτες σκηνές ακόμα και την (εντελώς ωμή) παρουσίαση της καθημερινότητας του ζευγαριού, καταλαβαίνεις ότι θα δεις κάτι φρέσκο και ριζοσπαστικό- η πρώτη απορία που μου γεννήθηκε αφορούσε το πως είναι δυνατόν κάτι τέτοιο να επιβραβεύεται από τον πλέον συντηρητικό θεσμό κρίσης - τα Όσκαρ. Ας μην ξεχνάμε ότι λίγα χρόνια πριν, σε μια ανάλογη (ίσως λίγο πιο ακαδημαική και χωρίς το φορτίο του κοινωνικού σχολιασμού) η Ακαδημία είχε φοβηθεί το Brokeback Mountain προς όφελος του εντελώς χλιαρού και οριακά κρυπτορατσιστικού από την ανάποδη Crash (μια ταινία με επίδραση zanax, πέρα από όλα τα άλλα). Η Cholodenko από την αρχή αμφισβητεί τα ιερά και τα όσια της ''ιδεολογικής γραμμής'' δηλώνοντας με αρκετό θράσος ότι ο τρόπος για να αντιμετωπίσεις τον ρατσισμό δεν είναι με το να καθυγιάνεις ή να προβάλλεις θετικά την ''διαφορετικότητα'', αλλά με το να την άρεις και την εντάξεις στη σφαίρα του κανονικού. Οπότε τι έγινε; Άλλαξε μήπως ''γραμμή'' ο θείος Όσκαρ; Η απάντηση δίνεται στην τελευταία πράξη του έργου, αλλά ας τα πάρουμε από την αρχή: 

 

 

Η όλη πλοκή βασίζεται πάνω στην επιθυμία των δυο -κοντά στην ενηλικίωση πλέον- παιδιών του ζευγαριού να γνωρίσουν τον βιολογικό τους πατέρα. Αυτός έρχεται και αιφνιδιάζει- τόσο την οικογένεια όσο και τους θεατές. Την οικογένεια γιατί φέρει μαζί του όλες τις λύσεις για την δυσλειτουργικότητά τους: Είναι το αντρικό πρότυπο που χρειαζόντουσαν τα παιδιά, είναι ο άνθρωπος που χρειαζόταν για να επιβεβαιώσει την Moore (σε όλα τα επίπεδα της ανασφάλειάς της), είναι ο αντίπαλος που χρειαζόταν η Benning για να καταλάβει ότι κατι κάνει λάθος. Και του θεατές, γιατί πολύ απλά, ενώ θα περίμενε κανείς το ''κανονικό'' και ''βιολογικό'' να εκφραστεί μέσα από κάποιον φαλλοκράτη που θα επιβεβαιώσει ότι δεν τον χρειαζόταν και κανείς, εκφράζεται μέσα από τον cool, πρόσχαρο και υπεύθυνο Mark Ruffalo, που πριν γίνει Hulk αποδυκνείει ότι είναι ένας από τους καλύτερους ηθοποιούς της γενιάς του (όχι ότι έχουμε κάποιο πρόβλημα με τον Hulk, ίσα ίσα). Όταν θα τον απορρίψουν τελικά, ένας ένας (μετατρέποντάς τον σε τραγική φιγούρα) δεν θα το κάνουν επειδή είναι μια κακή όψη του ''κανονικού'', αλλά επειδή η αντιφατική και δυσλειτουργική όψη του  δικού τους ''κανονικού'' είναι πολύ καλύτερη για αυτούς. 

 

 

Όσο κρατάει αυτό το παιχνίδι ανάμεσα στην κανονικότητα και την άρνησή της, η Cholodenko τα πηγαίνει περίφημα: Σκηνοθετεί μερικές από τις καλύτερες ερμηνείες των τελευταίων χρόνων, δημιουργεί άλλοτε δραματικές και άλλοτε εντελώς κωμικές καταστάσεις, συνεχίζει να θέτει ερωτήματα, ξανά και ξανά, μέσα από ένα ευφυές σενάριο. Αποφασίζει να πει ότι η δυσλειτουργικότητα και οι αντιφάσεις της μεσοαστικής οικογένειας που παρακολουθεί δεν οφείλονται στο ότι είναι μια οικογένεια με δυο μαμάδες- απλώς, στο ότι είναι μια μεσοαστική οικογένεια. Σε αυτό το σημείο βέβαια, η διεισδυτικότητά της αμβλύνεται: Δεν επιλέγει να ερμηνεύσει λοιπόν ξανά την δυσλειτουργικότητα με όρους κοινωνικούς και με όρους πιο βαθιών στερεοτύπων που αφορούν την ίδια την οικογένεια στον δυτικό πολιτισμό. Αρκείται στο να εντάξει την ''δική της'' οικογένεια στο ίδιο σύνολο, και να ομολογήσει απογυμνωμένα τα προβλήματά της. Είναι εδώ όλα, ο κορεσμός της σχέσης, η εξουσιαστική συμπεριφορά του ''αντρικού'' προτύπου, η συζυγική απιστία, η σεξουαλική δυσλειτουργικότητα. Η σκηνοθέτης κάπως ξύνει την επιφάνεια (τα προβλήματα της Moore οφείλονται στην απουσία μιας αυτονομίας και αυτοτέλειας της ταυτότητάς της) αλλά η κριτική της αποκοινωνικοποιεί τις αντιφάσεις με την ανάγκη της να πει ότι ''αφορούν όλους''. Στην τελική της πράξη μάλιστα, οδηγεί την ριζοσπαστική αφετηρία της στην αποδοχή της από τον συντηρητισμό: 

 

 

Η Annete Benning μαθαίνει την απιστία, η Juliane Moore απολογείται, τα παιδιά απομυθοποιούν και ''στέλνουν'' τον παρείσακτο και όλα όσα εκπροσωπεί, η οικογένεια μετά από αυτόν είναι ξανά ασφαλής, η Annete Benning συγχωρεί, σφίγγουν τα χέρια, συνεχίζουν. Με άλλα λόγια, περίπου μιαμιση ώρα ευφυέστατης αποδόμησης συμβάσεων για να καταλήξει το έργο της να ηθικολογήσει για την ιερότητα του γάμου ως θεσμού (δεν δείχνει κάπου ότι οι αντιφάσεις επιλύθηκαν με άλλο τρόπο πέραν της επίκλησης ότι είναι ''αντικειμενικές'' και ''πρέπει να παλευτούν'') και επιπλέον να κάνει μια λιγότερο προφανή κριτική στο πρότυπο του 40ρη άντρα που παραμένει ''ελαφρύς'',ανεξάρτητος,sexy και cool (ο Ruffalo καταλήγει να ερωτευεται την λεσβία μαμά που έχει γονιμοποιήσει εξ αποστάσεως και ξαφνικά καταλαβαίνει ότι θέλει οικογένεια...αλλά μια ξένη οικογένεια) παρά τα ''πρέπει'' της ηλικίας του. Πραγματικά, το φινάλε ήταν κατώτερο των προσδοκιών μιας ιδιαίτερα φρέσκιας ταινίας. 

 

 

Βγάζοντας το φινάλε από την εξίσωση, η ταινία είναι μια τολμηρή και αρκετά χιουμοριστική προσέγγιση σε ένα διαφορετικό από το φαινόμενο θέμα της: Νομίζεις ότι αφορά την ομοφυλοφιλία, αλλά τελικά αφορά την οικογένεια κάθε είδους. Παρά μια δόση υπερβολής και διαφόρων άλλων μικρότερων αδυναμιών έχει μια φρεσκάδα και πρωτοτυπία που σπανίως συναντά κανείς σε αναλόγου θεματικής έργα. 

 

Υ.Γ. Όπως πολύ σωστά διάβασα και αλλού, υπάρχει μια υπερβολή που δεν χωνεύεται εύκολα: Ο Mark Ruffalo, μεταξύ άλλων, φλερτάρει και έχει ερωτική σχέση με την YaYa DaCosta, μοντέλο εξ' Αμερικής. Είναι αρκετά δύσκολο να πιστέψει κανείς ότι υπάρχει μια τόσο όμορφη γυναίκα εκεί έξω, είναι αρκετά πιο δύσκολο να χωνέψει κανείς ότι δέχεται να είναι fuck buddy με τα μούτρα του Ruffallo, και σε αποτελειώνει όταν τελικά την παρατάει για την Juliane Moore.

 

Του Παναγιώτη Τσερόλα

 

ΠΗΓΗ: incognitoweekly.blogspot.gr