Το καρναβάλι είναι όπως ξέρουμε όλοι μας η μεγάλη γιορτή, που είναι αφιερωμένη στην ευθυμία, τη χαρά, το γέλιο, τις μεταμφιέσεις και τη σάτιρα. Τα στοιχεία της εκδήλωσης αυτής, τα βρίσκουμε στις ρίζες των πολυθεϊστικών παραδόσεων της ελληνικής αρχαιότητας. Αποτελούν έτσι επιβιώσεις του θεού της γονιμότητας και της συγκομιδής των καρπών, που ήταν ο Κάρνειος, ο οποίος σε μεταγενέστερους χρόνους ταυτίστηκε με τον Απόλλωνα.
Και οι πολύμορφες αυτές παρακλητικές εκδηλώσεις υπηρετούσαν τη γονιμότητα της φύσης, την ευφορία των καρπών και την ευτυχία των ανθρώπων. Ο καρνάβαλος τέλος, ως βασιλιάς της ευθυμίας, αποτελεί την κωμική θεότητα, που παίρνει μέρος στις εκδηλώσεις με το μεγαλόπρεπο υψηλό άρμα του, για να οδηγηθεί τελικά στην πυρά.
Στην αρχαιότητα οι Λακεδαιμόνιοι γιόρταζαν τα Κάρνεια, που ήταν γιορτές αφιερωμένες στον Κάρνειο Απόλλωνα. Οι γιορτές αυτές συνδυάζονταν με διάφορες εκδηλώσεις, η σπουδαιότερη από τις οποίες ήταν οι σταφυλόδρομοι, αφιερωμένοι στη γιορτή της συγκομιδής και του τρυγητού. Στις γιορτές αυτές συμπεριλαμβάνονταν και αγώνες μουσικής.
Τα άσματα της γιορτής ονομάζονταν Κάρνειοι νόμοι και το ιερουργού πρόσωπο Αγήτης. Τα Κάρνεια γιορτάζονταν στον Κάρνειο μήνα, που ήταν ο Μεταγειτνιών των Αθηναίων, δηλαδή ο σημερινός Αύγουστος. Οι γιορτές αυτές μεταφέρθηκαν αργότερα στο Άργος, τη Θήρα, την Κω, την Κυρήνη, την Φοινίκη κ.ά.
Δεν είναι παράδοξο σήμερα που η Πάτρα, αναβιώνει με τόση επιτυχία και λαμπρότητα το καρναβάλι, να είναι άσχετη με τις μυθολογικές αυτές γονιμοποιητικές εκδηλώσεις. Σήμερα βέβαια οι εκδηλώσεις αυτές καλύπτουν όλη την Ελλάδα με παγκόσμιες μάλιστα διαστάσεις.
Η ομηρική λέξη “καρ” μετέπεσε σε κάρα με την έννοια του κρανίου, αλλά και της νεκροκεφαλής, για να πάρει τελικά το όνομα Κάρνος, που είναι ο κριός, τον οποίο ως πρωτοπόρο ακολουθούν τα πρόβατα. Ο κριόμορφος θεός Κάρνας λατρευόταν από τους Λάκωνες και τους Μεσσήνιους.
Το πρώτο λοιπόν συνθετικού του καρναβαλιού το αναζητούμε στον Κάρνα.Το δεύτερο συνθετικό μάς οδηγεί στο ρήμα “βάλλω”, δηλαδή πετώ, εκσφενδονίζω, κυλιούμαι, κουτρουβαλώ κ.ά. Αλλά και το συγγενικό του ρήμα “βαλλίζω” σημαίνει χορεύω, χοροπηδώ, σκιρτώ.
Όλες αυτές οι εκφραστικές αποδόσεις, υπολογίζει κανείς ότι συνδέονται με τις καρναβαλικές χορευτικές εκδηλώσεις, που γίνονταν προς τιμή του Κάρνειου Απόλλωνα. Οι λατρευτές όπως συνέβαινε σ’ όλες τις εορταστικές εκδηλώσεις, συμμετείχαν στο τέλος ως καταναλωτές του κρέατος των θυσιαζόμενων ζώων. Τα υπόλοιπα τμήματα του ζώου, που ήταν ακατάλληλα προς βρώση, εναποθέτονταν στην πυρά του βωμού, ως οσμή προς τους θεούς ευωδίας.
Αν και οι θεόπεμπτες αυτές εκδηλώσεις με τον θυσιαστικό τους χαρακτήρα είχαν φτάσει μέχρι τη Φοινίκη, η σύνδεση του βαβυλωνιακού θεού Βάαλ δεν πρέπει να συνδέεται με το καρναβάλι αν και υπάρχει κάποια ηχητική συγγένεια.
Οι λατινικές λέξεις Carneball, σημαίνουν αποχαιρετισμό του κρέατος, δηλαδή αποχή από την κατανάλωσή του, με λίγα λόγια, Απόκριες. Η άποψη ότι το καρναβάλι προέρχεται από κει, δεν συμπαρομαρτεί με τις αρχαιοελληνικές παραδόσεις, που ήταν πολύ παλαιότερες.
Μια όμως που μιλήσαμε για τον μήνα Αύγουστο που αντιστοιχούσε στον μήνα Μεταγειτνιώνα του αθηναϊκού ημερολογίου, οι μήνες αυτοί ήταν σεληνιακοί και το έτος άρχιζε μετά το θερινό ηλιοστάσιο. Ο συσχετισμός των παλαιών με τους νέους μήνες, είναι ο ακόλουθος.
- Εκατομβαιών: Ιούλιος
- Μεταγειτνιών: Αύγουστος
- Βοηδρομιών: Σεπτέμβριος
- Μαιμακτηριών: Οκτώβριος
- Πυανεψιών: Νοέμβριος
- Ποσειδεών: Δεκέμβριος
- Γαμηλιών: Ιανουάριος
- Ανθεστηριών: Φεβρουάριος
- Ελαφηβολιών: Μάρτιος
- Μουνιχιών: Απρίλιος
- Θαργηλιών: Μάιος
- Σκιροφοριών: Ιούνιος
Οι μήνες αυτοί ήταν αφιερωμένοι σε θεούς ή πρόσωπα, που είχαν διαδραματίσει σημαντικό ιστορικό ρόλο, καθώς και άλλες ευδιάκριτες κοινωνικού χαρακτήρα εκδηλώσεις.
* Ο Γ. Παναγιωτάκης είναι συγγραφέας-ιστορικός ερευνητής
Πηγή: patris.gr
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
ΕΛΜΕΠΑ: Το κορυφαίο πρόγραμμα Ειδικής Αγωγής στην Ελλάδα για διπλή μοριοδότηση
Το 1ο στην Ελλάδα Πρόγραμμα επιμόρφωσης Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς με Πιστοποιητικό
ΑΣΕΠ: Η πιο Εύκολη Πιστοποίηση Αγγλικών για μόρια σε 2 ημέρες (δίνεις από το σπίτι σου με 95 ευρώ)
Παν.Πατρών: Μοριοδοτούμενο σεμινάριο ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗΣ με 65Є εγγραφή - έως 18/11
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ - ΓΑΛΛΙΚΩΝ - ΓΕΡΜΑΝΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
2ος Πανελλήνιος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ: Τα 2 μαθήματα εξέτασης και η ύλη
