Όπως η Ρόζα Λούξεμπουργκ διατύπωσε το περίφημο δίλημμα στις αρχές του ταραγμένου 20ου αιώνα «σοσιαλισμός ή βαρβαρότητα», ο Γερμανός Κοινωνιολόγος, Βόλφανγκ Στρέεκ, στις αρχές του 21ου, με αφορμή τη χρηματοπιστωτική κρίση του 2008, διατύπωσε ουσιαστικά μια παραλλαγή της: «καπιταλισμός χωρίς δημοκρατία ή δημοκρατία χωρίς καπιταλισμό;».
Ο Στρέεκ διαπιστώνει ότι με τη δημιουργία της ευρωζώνης «πρόεκυψε ένας χώρος πολιτικής δικαιοδοσίας, ο οποίος από την άποψη της οικονομίας της αγοράς αγγίζει τον ιδανικό, καθώς η ίδια η πολιτική τον έχει απελευθερώσει από την πολιτική: στο χώρο αυτό λειτουργεί μια πολιτική οικονομία χωρίς κοινοβούλιο και κυβέρνηση».
Πολλοί διανοούμενοι με αφορμή αυτή την κρίση και τα δεινά που επέβαλε η γερμανική Ευρωπαϊκή Ένωση στην Ελλάδα, αλλά και σε άλλες χώρες του ευρωπαϊκού Νότου, εξέφρασαν την αμφιβολία τους κατά πόσο ο καπιταλισμός – και δη στην πιο βάρβαρη μορφή του, τον νεοφιλελευθερισμό – είναι συμβατός με τη Δημοκρατία.
Σε ένα συλλογικό τόμο, στον οποίο γράφουν μερικοί από τους σημαντικότερους διανοούμενους της Ευρώπης και των Ηνωμένων Πολιτειών, και ο οποίος έχει τον τίτλο «Δημοκρατία ή Καπιταλισμός: η Ευρώπη σε Κρίση» που εκδόθηκε το 2013 από τις εκδόσεις Επίκεντρο, ξεδιπλώνουν τα επιχειρήματά τους για την υποταγή της πολιτικής στην οικονομία, και δη στον χρηματοπιστωτικό τομέα.
Ο σημαντικός Γερμανός φιλόσοφος, Κλάους Όφε, εκτιμά για παράδειγμα ότι «η κρίση αυτή ωφελεί τους λαϊκιστές ηγέτες προσφέροντάς τους πολιτική πελατεία και εξαναγκάζει τα λαϊκά κεντρώα κόμματα που βλέπουν τα εκλογικά τους ποσοστά να συρρικνώνονται, να τους μιμούνται» και προσέθετε ότι τότε στην Ελλάδα η νεοναζιστική Χρυσή Αυγή είχε αναδειχθεί σε τρίτο κόμμα σε όλη τη χώρα.
Ωστόσο, λέει πως αντί των δημοκρατικών διαδικασιών που δημιουργούν νομιμοποίηση, υπερίσχυσε η λογική της ΤΙΝΑ (There Is No Alternative/ Δεν υπάρχει Εναλλακτική), την οποία χαρακτηρίζει Θατσερική, αλλά και Μερκελική. Ο Όφε τονίζει πως αυτή η λογική είναι τεχνοκρατική και ριζοσπαστική λογική της αγοράς και προσθέτει πως «όποιος επικαλείται αυτή τη λογική παραδέχεται πως η πολιτική που εφαρμόστηκε μέχρι τώρα απέτυχε στο πιο στοιχειώδες καθήκον της: να αφήνει ελεύθερους τους δρόμους προς διαφορετικές επιλογές».
Ο δε γνωστός μας Γιούργκεν Χάμπερμας αποφαίνεται ότι «υπάρχει μια καλομαθημένη διεθνής υψηλόβαθμη διευθυντική τάξη, χαϊδεμένη από τα πρόθυμα για βοήθεια Μέσα Ενημέρωσης, η οποία βλέπει αφ’ υψηλού τους πολιτικούς της σαν το ανίκανο υπηρετικό της προσωπικό». Και συνεχίζει συμβουλεύοντας την Αριστερά ότι «όσο καλά τεκμηριωμένη και εάν είναι μια πολιτική εναλλακτική, όταν παραμένει αφηρημένη, δημιουργεί μεν προοπτικές και μας δείχνει ένα πολιτικό στόχο, αλλά όχι τον δρόμο που θα πάει απ’ εδώ προς τα εκεί».
Ο νομπελίστας Αμερικανός Οικονομολόγος, Πολ Κρούγκμαν, μέμφεται τη «δικτατορία της λιτότητας» όπως την αποκαλεί και μας λέει ότι αυτή είναι αντι-αναπτυξιακή για πολλούς λόγους.
Εξηγεί ότι η έξοδος από τη Μεγάλη Ύφεση της δεκαετίας του ‘30 ήρθε μέσω του New Deal του Αμερικανού Προέδρου Φραγκλίνου Ρούσβελτ, όταν υιοθετήθηκε ένα σχήμα μεγάλων δημόσιων επενδύσεων για την ανάκαμψη της οικονομίας. Σήμερα ο νεοφιλελευθερισμός κινείται στην ακριβώς αντίθετη κατεύθυνση: ιδιωτικοποιεί τα πάντα και ξεπουλά τα «δημόσια ασημικά».
Χωρίς κρατικές επενδύσεις, όμως, δεν μπορεί να γίνει τίποτα. Απλώς το πρόβλημα της οικονομίας επιδεινώνεται. Η κυβέρνηση Μητσοτάκη, που επιμένει εμμονικά στο νεοφιλελεύθερο δόγμα, οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια τη χώρα στον γκρεμό, ενώ η γενικότερη κατεύθυνση που διαφαίνεται στον ευρωπαϊκό ορίζοντα, είναι πως θα ξαναζήσουμε μια μείζονα οικονομική κρίση.
Η οικονομολόγος, Ίζαμπελ Λόρεϋ, συνδέει τη λογική των μνημονίων που επιβλήθηκαν στην Ελλάδα και άλλες χώρες του Νότου, με την παλιά χριστιανική ηθική της ενοχής ακόμα και στον 21ο αιώνα. «Οι κάτοικοι του Νότου είναι τεμπέληδες, πίνουν ούζο όλη μέρα, κάθονται στα καφενεία, καταναλώνουν περισσότερα απ’ όσα παράγουν και ζουν εις βάρος των κατοίκων του Βορρά. Γι’ αυτό ό,τι παθαίνουν το αξίζουν. Η τιμωρία πρέπει να είναι άμεση». Εκτιμά δε ότι «τα βασικά υπερεθνικά εργαλεία διακυβέρνησης είναι η δημιουργία επισφάλειας και η συσσώρευση χρέους». Γι’ αυτό μέσω των μνημονίων διαλύθηκε κάθε έννοια εργασιακού δικαιώματος και επιβλήθηκε η πλήρης ελαστικοποίηση της εργασίας.
Σήμερα η κυβέρνηση Μητσοτάκη, ομνύει σε αυτό που έλεγαν οι δανειστές ότι όχι μόνο πρέπει να εφαρμοστούν τα μνημόνια, αλλά πρέπει και να υιοθετηθούν από την πολιτική τάξη. Τώρα εφαρμόζονται πολιτικές που είναι μνημονιακές χωρίς τα μνημόνια. Άλλωστε, ήταν ο Άδωνις Γεωργιάδης που κραύγαζε τον Νοέμβριο του 2013 πως «δεν θα μου πάρει εμένα η τρόικα τη δόξα», όταν αφορούσε τις απολύσεις γιατρών του ΕΣΥ.
Επικαλείται δε η Λόρεϋ και τον Μαουρίτσιο Λατσαράτο, ο οποίος στο βιβλίο του «Η κατασκευή του χρεωμένου ανθρώπου» (εκδόσεις Αλεξάνδρεια), τονίζει ότι ο νεοφιλελευθερισμός χρειάζεται να κατασκευάζει ένα υποκείμενο που να αναλαμβάνει την ευθύνη και τα βάρη του χρέους και να εσωτερικεύει τους κινδύνους από αυτό ως υποχρέωση και ταυτόχρονα ως ενοχή.
Πηγή: Podcast - efsyn.gr
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
Γιατί στη Θεσσαλονίκη χρησιμοποιούν τη φράση «με λες» αντί για «μου λες»
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ - ΓΑΛΛΙΚΩΝ - ΓΕΡΜΑΝΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
Το 1ο στην Ελλάδα Πρόγραμμα επιμόρφωσης Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς με Πιστοποιητικό
Είσαι άνεργος στο κέντρο της Αθήνας; ΠΑΡΕ ΤΩΡΑ έκτακτο επίδομα 1000 ευρώ
ΕΛΜΕΠΑ: Το κορυφαίο πρόγραμμα Ειδικής Αγωγής στην Ελλάδα για διπλή μοριοδότηση
