Alfavita Newsroom Ο Ιβάν ο Δ’, γνωστός στην Ιστορία ως Ιβάν ο Τρομερός, ήταν μια προσωπικότητα που προκάλεσε δέος, αλλά και τρόμο. Η βασιλεία του, που ξεκίνησε το 1547, χαρακτηρίστηκε από πρώιμες προοδευτικές μεταρρυθμίσεις, αλλά και ακραία σκληρότητα. Η κληρονομιά του, γεμάτη από παρανοϊκές διώξεις, αιματοχυσία και καταστροφή, εξακολουθεί να απασχολεί τους ιστορικούς μέχρι και σήμερα.
Τα παιδικά του χρόνια και τα γεγονότα που τον στιγμάτισαν
Γεννημένος σε μια περίοδο αναταραχής, ο Ιβάν βίωσε τραγικά παιδικά χρόνια. Χάνοντας τους γονείς του σε μικρή ηλικία και μεγαλώνοντας σε συνθήκες παραμέλησης και κακοποίησης από τους βογιάρους (αριστοκρατία), ανέπτυξε μια βαθειά δυσπιστία προς την ελίτ της Ρωσίας. Το μίσος του για την αριστοκρατία έγινε πιο έντονο μετά τη δολοφονία της μητέρας του και την τραγική του παιδική ηλικία, γεγονός που τον στιγμάτισε για πάντα.
Κατά την εφηβεία του, η αγριότητα του χαρακτήρα του φάνηκε για πρώτη φορά όταν, μόλις 13 ετών, διέταξε τη σύλληψη και την εκτέλεση του Πρίγκιπα Ανδρέα Σούισκι για κακοδιαχείριση της χώρας. Αυτές οι πρώιμες πράξεις βίας θα αποτελούσαν μόνο την αρχή μιας βασιλείας γεμάτης τρομοκρατία και εκδίκηση.
Οι μεταρρυθμίσεις του Ιβάν
Όταν στέφθηκε Τσάρος το 1547, ο Ιβάν εμφανίστηκε ως ένας ικανός ηγέτης που επιδίωκε να εκσυγχρονίσει τη Ρωσία. Εισήγαγε σημαντικές μεταρρυθμίσεις, όπως την καθιέρωση μόνιμου στρατού και την αναθεώρηση του νομικού συστήματος, που συνέβαλαν στη σταθεροποίηση του κράτους. Δημιούργησε ένα σύνολο από θεσμούς, όπως η «Σύνοδος των Επαρχιών» και οι «Στρέλτσι», που ήταν επαγγελματικά στρατιωτικά σώματα με εξελιγμένο εξοπλισμό.
Αλλά το πιο σημαντικό είναι η αναμόρφωση της σχέσης κράτους-εκκλησίας, με τον «Κώδικα των 100 Κεφαλαίων», που καθόρισε το λειτουργικό τυπικό της Εκκλησίας και καθιέρωσε τη μοναρχία ως τον κεντρικό άρχοντα της χώρας. Παρά τις μεταρρυθμίσεις του, η δύναμη του Ιβάν βασίστηκε στην καταστολή και την καταπίεση.
Η μετάβαση στην τυραννία και η παράνοια
Η πορεία του Ιβάν προς την τυραννία κορυφώθηκε μετά τον θάνατο της συζύγου του, Αναστασίας, το 1560. Ο θρήνος και η παράνοια που ακολούθησαν οδήγησαν τον Ιβάν στην ίδρυση της Οπρίτσνινα, μιας τρομοκρατικής μιλίτσιας που βασάνιζε, δολοφονούσε και καταπίεζε όσους θεωρούσε «προδότες». Το αιματοκύλισμα στη πόλη Νόβγκοροντ το 1570, όπου περίπου 12.000 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους, αποτελεί το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα της σκληρότητας του.
Ο Ιβάν έγινε ακόμα πιο βίαιος και ανίκανος να ελέγξει την οργή του, φτάνοντας στο σημείο να σκοτώσει τον ίδιο του τον γιο, Ιβάν τον Νεότερο, σε μια έκρηξη οργής. Η οικονομική κακοδιαχείριση και οι καταστροφικοί πόλεμοι τον οδήγησαν σε παρακμή, ενώ η παράνοια του έβαλε τη Ρωσία σε μια πορεία αβεβαιότητας.
Η κληρονομιά του Ιβάν και η «Εποχή των Ταραχών»
Ο Ιβάν ο Τρομερός άφησε πίσω του μια Ρωσία αποδυναμωμένη από την τυραννία και την αυταρχικότητα του, αν και η χώρα του είχε σταθεροποιηθεί κάτω από έναν ισχυρό κεντρικό έλεγχο. Όταν πέθανε το 1584, ο ανίκανος γιος του Φιοντόρ ανέβηκε στον θρόνο, αλλά χωρίς απογόνους, ο θάνατος του προκάλεσε την «Εποχή των Ταραχών» στη Ρωσία.
Η κληρονομιά του Ιβάν είναι αμφιλεγόμενη: παρόλο που προώθησε σημαντικές μεταρρυθμίσεις και ενίσχυσε το κράτος, οι παράνομες σφαγές και η αυταρχική του εξουσία τον μεταμόρφωσαν από έναν ικανό ηγέτη σε έναν απίστευτα σφοδρό τύραννο. Οι πράξεις του προσφέρουν μια σπουδαία διδασκαλία για το πώς η ανεξέλεγκτη εξουσία και η παράνοια μπορούν να καταστρέψουν μια αυτοκρατορία και να οδηγήσουν έναν άνθρωπο σε καταστροφή.
Ο Ιβάν ο Τρομερός παραμένει μια σκοτεινή μορφή στην ιστορία της Ρωσίας, θυμίζοντας πως η δύναμη χωρίς όρια μπορεί να οδηγήσει σε καταστάσεις φρίκης και καταστροφής.
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ - ΓΑΛΛΙΚΩΝ - ΓΕΡΜΑΝΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
Παν.Πατρών: Tο 1ο στην Ελλάδα Πανεπιστημιακό Πιστοποιητικό Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς
Πανεπιστήμιο Αιγαίου: Το κορυφαίο πρόγραμμα ειδικής αγωγής στην Ελλάδα - Αιτήσεις έως 20/01
ΕΛΜΕΠΑ: Το κορυφαίο πρόγραμμα Ειδικής Αγωγής στην Ελλάδα για διπλή μοριοδότηση
