Η βδομάδα τούτη είναι η τελευταία της Αποκριάς, αν και φέτος πολλοί δυσκολεύονται να βρουν το κέφι που παραδοσιακά χαρακτηρίζει αυτές τις μέρες. Παρ’ όλ’ αυτά, ας λεξιλογήσουμε για ένα από τα πιο χαρακτηριστικά σύμβολα του Καρναβαλιού: τις μάσκες και τους μασκαράδες.
Η μάσκα είναι λέξη με προβληματική ετυμολογία. Στα ελληνικά, κατά το λεξικό Μπαμπινιώτη, είναι δάνειο από το παλαιό ιταλικό masca (στα σημερινά ιταλικά maschera), που ανάγεται στο υστερολατινικό masca με σημασίες αφενός «προσωπίδα» και αφετέρου «μάγισσα, δαίμονας», το οποίο προέρχεται από ένα προ-ρωμαϊκό *maska «μαύρος», μια και το φούμο στο πρόσωπο ήταν η πιο απλή και πιο αρχαία μορφή μεταμφίεσης.
Ωστόσο, υπάρχει και το τουρκικό maskara, που προέρχεται από το αραβικό maskharah που σημαίνει γελωτοποιός (και ανάγεται σε ρήμα sakhira «γελοιοποιούμαι»). Μάλιστα, στα ελληνικά έχουμε δύο σημασίες της λέξης «μασκαράς». Ο ένας μασκαράς είναι ο αποκριάτικος, που φοράει μάσκα, ενώ ο άλλος είναι αυτός που φέρεται κατά τρόπο ανεπίτρεπτα επιπόλαιο ή γελοίο, που κάνει μασκαραλίκια.
Τα λεξικά θεωρούν ότι πρόκειται για διαφορετικές λέξεις, με διαφορετική ετυμολογία. Ο μεταμφιεσμένος μασκαράς ετυμολογείται από τη μάσκα και έχει λατινική προέλευση, ενώ αυτός που κάνει μασκαραλίκια (επίσης τουρκικό δάνειο) έχει τουρκοαραβική προέλευση. Βέβαια, η διαφορά σημασίας ανάμεσα στον μεταμφιεσμένο και στον γελωτοποιό είναι μικρή και εύκολα γεφυρώνεται, οπότε θα ήταν πιο απλό να δεχτούμε, όπως έχει προταθεί, ότι και η υστερολατινική λέξη masca έχει αραβική προέλευση.
Ο μασκαράς εμφανίζεται στα μεσαιωνικά ελληνικά (π.χ. στον Κατζούρμπο του Χορτάτση) και με τις δύο σημασίες, κυρίως όμως με τη δεύτερη, που έχει να κάνει με την κοροϊδία και το ξεγέλασμα, και όχι με τη μεταμφίεση. Από την ίδια ρίζα έχουμε επίσης τη μάσκαρα, που μας ήρθε μέσω αγγλικών από τα ιταλικά, όπως και τη μασκότ, που ανάγεται σε προβηγκιανή λέξη.
Μάσκες βέβαια δεν χρησιμοποιούμε μονάχα στις Απόκριες. Ο όρος λέγεται επίσης για κάθε αντικείμενο που καλύπτει το πρόσωπο ή τμήμα του, από τις μάσκες των καταδυτών έως τις χειρουργικές μάσκες, τις μάσκες οξυγόνου και τις αντιασφυξιογόνες μάσκες, ενώ κατ’ επέκταση έχουμε και τη μάσκα ομορφιάς, καλλυντικό που καλύπτει το πρόσωπο. Επίσης, ο όρος μάσκα χρησιμοποιείται για το μπροστινό τμήμα άψυχων αντικειμένων, π.χ. αυτοκινήτου ή πλοίου (η μάσκα η πλωριά του Καββαδία). Πριν από 4 χρόνια, με την πανδημία, οι μάσκες έγιναν αντικείμενο πρώτης ανάγκης στην Ευρώπη, καθώς τα αποθέματα εξαντλήθηκαν.
Όταν κάποιος φανερώσει το πραγματικό του πρόσωπο, που ώς τώρα επιτήδεια το έκρυβε, λέμε ότι «έπεσαν οι μάσκες». Ο πρωθυπουργός είχε δηλώσει ότι «σκύβει το κεφάλι» μπροστά στην κ. Καρυστιανού, στη συνέχεια όμως ξαμόλησε τους μασκαράδες του, γελοία ανθρωπάκια σαν τον Αδωνη, να συκοφαντούν τους συγγενείς των θυμάτων. Μπορούμε να δώσουμε απάντηση, με μαζική συμμετοχή στην απεργία και στις συγκεντρώσεις της Παρασκευής, με αίτημα να πέσει η μάσκα της συγκάλυψης.
Πηγή: Εφημερίδα των Συντακτών
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
Παν.Πατρών: Tο 1ο στην Ελλάδα Πανεπιστημιακό Πιστοποιητικό Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς
Πανεπιστήμιο Αιγαίου: Το κορυφαίο πρόγραμμα ειδικής αγωγής στην Ελλάδα - Αιτήσεις έως 26/02
ΕΛΜΕΠΑ: Το κορυφαίο πρόγραμμα Ειδικής Αγωγής στην Ελλάδα για διπλή μοριοδότηση
