Μπορεί να ενέπνευσε την τελευταία ταινία του Indiana Jones, να θεωρείται ο πρώτος αναλογικός υπολογιστής στην ιστορία και να έχει χαρακτηριστεί ως το πιο περίπλοκο τεχνούργημα του αρχαίου κόσμου. Όμως νέα έρευνα φέρνει τα πάνω-κάτω γύρω από τον περίφημο Μηχανισμό των Αντικυθήρων, τον οποίο κάποιοι υποψιάζονται πια ότι δεν ήταν παρά ένα… εξεζητημένο παιχνίδι.
Η μελέτη που διεξήχθη από ερευνητές του Εθνικού Πανεπιστημίου της Μαρ ντελ Πλάτα στην Αργεντινή θέτει υπό αμφισβήτηση την πρακτική λειτουργικότητα της συσκευής. Αναλύοντας προσομοιώσεις της αρχιτεκτονικής του μηχανισμού, διαπίστωσαν ότι η κατασκευή των τριγωνικών δοντιών στα γρανάζια θα οδηγούσε σε συχνές εμπλοκές, καθιστώντας την καθημερινή χρήση σχεδόν αδύνατη.
«Αν η μανιβέλα κολλούσε κάθε λίγες στροφές, ο μηχανισμός δεν θα μπορούσε να χρησιμεύσει σε καμία ακριβή πρόβλεψη», επισημαίνουν οι ερευνητές, οι οποίοι δεν αποκλείουν την πιθανότητα να πρόκειται για ένα εκπαιδευτικό ή επιδεικτικό αντικείμενο, ίσως ακόμα και για παιδικό παιχνίδι.
Από την ανακάλυψή του το 1901 σε ναυάγιο κοντά στα Αντικύθηρα, ο μηχανισμός –σε μέγεθος κουτιού παπουτσιών και φτιαγμένος από χαλκό– έχει αποτελέσει αντικείμενο θαυμασμού αλλά και διαφωνιών. Η έλλειψη παρόμοιων ευρημάτων, σε συνδυασμό με την πολυπλοκότητά του, άνοιξε το δρόμο ακόμα και σε θεωρίες περί εξωγήινης παρέμβασης.
Ωστόσο, αν και μόνο το ένα τρίτο του μηχανισμού έχει διασωθεί, οι περισσότεροι ερευνητές συγκλίνουν στην άποψη ότι επρόκειτο για αστρονομικό εργαλείο. Ο Βρετανός αστροφυσικός Mike Edmunds είχε από καιρό υποστηρίξει πως ο σκοπός του ήταν περισσότερο εκπαιδευτικός παρά εφαρμοσμένος, κάτι που φαίνεται να επιβεβαιώνει και η νέα μελέτη.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η μελέτη βρίσκεται ακόμη σε στάδιο προδημοσίευσης και δεν έχει περάσει από τη διαδικασία της ομότιμης αξιολόγησης. Οι ερευνητές πάντως καλούν για τη χρήση πιο εκλεπτυσμένων τεχνικών, ώστε να φανεί αν οι αδυναμίες του μοντέλου τους προέρχονται από την ίδια τη συσκευή ή από την αποσπασματική κατανόησή μας για το πώς λειτουργούσε.
Όπως και να έχει, ο Μηχανισμός των Αντικυθήρων συνεχίζει να συναρπάζει. Αν ήταν ή όχι το θαύμα που φανταζόμασταν, είναι κάτι που ίσως χρειαστεί άλλους δύο αιώνες για να απαντηθεί. Ή και μια γερή δόση φαντασίας, α λα Χόλιγουντ.
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
2ος Πανελλήνιος γραπτός διαγωνισμός: Βγήκε η προκήρυξη - Αιτήσεις από 29/4 έως 14/5
Παν.Πατρών: Tο 1ο στην Ελλάδα Πανεπιστημιακό Πιστοποιητικό Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς
Πανεπιστήμιο Αιγαίου: Το κορυφαίο πρόγραμμα ειδικής αγωγής στην Ελλάδα - Αιτήσεις έως 23/04
ΕΛΜΕΠΑ: Το κορυφαίο πρόγραμμα Ειδικής Αγωγής στην Ελλάδα για διπλή μοριοδότηση
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ