Βουλγαρία: Όταν το ψυγείο κερδίζει την τηλεόραση

Η απλή αριθμητική τελικά αποδεικνύεται το αδύνατο σημείο των τεχνοκρατών. Γιατί, πώς αλλιώς μπορεί να εξηγηθεί η τερατώδης απαίτηση ένας συνταξιούχος των 150 ευρώ να πληρώνει κάθε μήνα 175 ευρώ μόνο για το ρεύμα του; Η άλυτη εξίσωση των φωστήρων της οικονομίας έκανε το ποτήρι να ξεχειλίσει για τον πολύπαθο βουλγαρικό λαό, που κατόρθωσε με τις συνεχείς μαζικές κινητοποιήσεις του να ρίξει την κεντροδεξιά κυβέρνηση Μπορίσοφ.

Δύο εβδομάδες καθημερινών κινητοποιήσεων κορυφώθηκαν την προηγούμενη Κυριακή, όταν εκατοντάδες χιλιάδες διαδηλωτές πλημμύρισαν τους δρόμους 35 πόλεων της χώρας, απαιτώντας πια όχι μόνο την απόσυρση του εξοντωτικού μέτρου, αλλά και την παραίτηση της ίδιας της κυβέρνησης. Ήταν κάτι που πραγματικά ξάφνιασε τους πάντες, με δεδομένη την απάθεια και την παθητικότητα με την οποία ως τώρα γίνονταν δεκτά τα διαδοχικά μέτρα λιτότητας, καθώς και το γεγονός ότι οι πολυπληθείς διαδηλώσεις αποτελούν μάλλον σπάνιο φαινόμενο στη φτωχότερη σήμερα χώρα της Ε.Ε.

Σε μια πρώτη προσπάθεια να κατευνάσει τη λαϊκή οργή, ο πρώην σωματοφύλακας Μπόικο Μπορίσοφ θυσίασε τον προσωπικό του πολιτικό σωματοφύλακα, τον υπουργό Οικονομικών, Συμεών Ντιάνκοφ, στον οποίο επιχειρήθηκαν να φορτωθούν όλες οι ευθύνες για τις εξωφρενικές αυξήσεις. Η κίνηση δεν έπεισε κανέναν, με αποτέλεσμα ο Μπορίσοφ να ανακοινώσει την Τετάρτη την παραίτηση της κυβέρνησής του, ανοίγοντας έτσι τον δρόμο για τη διεξαγωγή πρόωρων εκλογών μέσα στην άνοιξη.

"Δεν θα συμμετάσχω σε μια κυβέρνηση κατά τη θητεία της οποίας οι πολίτες κακοποιούνται από την αστυνομία" δήλωσε για τους 15 τραυματίες διαδηλωτές ηλικίας από 16 ως 67 ετών, που οι δυνάμεις της τάξης έστειλαν την Κυριακή στα νοσοκομεία. "Η εξουσία μάς δόθηκε από τον λαό και του την επιστρέφουμε" πρόσθεσε.

Παρότι φυσικά ήταν ένα ρητορικό σχήμα του "αντιεξουσιαστή" Μπόρισοφ, κάποιοι έδειξαν να παίρνουν στα σοβαρά την ιδέα. Εκπρόσωποι των κινημάτων πολιτών που δημιουργήθηκαν σε πολλές πόλεις της Βουλγαρίας, με αφορμή τις αυξήσεις στην τιμή του ρεύματος, τόνισαν στο βουλγαρικό πρακτορείο ειδήσεων ΒΤΑ ότι οι κινητοποιήσεις θα συνεχιστούν.

Ο Γιάνκο Πέτροφ, ένας εκ των διοργανωτών των διαδηλώσεων στη Σόφια, δήλωσε ότι η παραίτηση της κυβέρνησης δεν λύνει το πρόβλημα και έθεσε ως επόμενο και πιο ουσιαστικό στόχο τη σύγκληση μιας συντακτικής συνέλευσης που θα προχωρήσει στην αναθεώρηση του Συντάγματος, προκειμένου οι πολίτες να αποκτήσουν επιτέλους ουσιαστική συμμετοχή στη διακυβέρνηση της χώρας.

"Εάν τα κόμματα ταχθούν κατά της συμμετοχής των πολιτών, αυτό σημαίνει πως δεν έχουν καμιά θέση στη Βουλγαρία" υπογράμμισε. Την ίδια απόρριψη για σύσσωμη την πολιτική ελίτ εξέφρασε και η Αικατερίνα Ντιμίτροβα από το συντονιστικό της πόλης Βράτσα. "Δεν μπορούμε να πούμε ότι ο Μπορίσοφ ήταν ο χειρότερος. Συνέχισε απλώς αυτό που γίνεται εδώ και 23 χρόνια" τόνισε.

Για αυτό τον λόγο και το κίνημα διαμαρτυρίας έχει θέσει μια σειρά από στόχους που ξεπερνούν κατά πολύ την επαναφορά της τιμής του ρεύματος σε φυσιολογικά επίπεδα. Ζητά την καταγγελία των συμβάσεων με τις ιδιωτικές εταιρείες ρεύματος και την επανεθνικοποίηση του στρατηγικού αυτού τομέα της οικονομίας, με σημαντική εκπροσώπηση των πολιτών στις επιτροπές που καθορίζουν τις τιμές. Και διεκδικεί την ακύρωση όλων των συμβολαίων που υπογράφηκαν με ιδιωτικές εταιρείες την τελευταία εικοσαετία.

Τέτοια περιφρόνηση για τις μεταρρυθμίσεις που άνοιξαν τον δρόμο για τον εκδημοκρατισμό και την οικονομία της αγοράς; "Μαφία! Μαφία!" ήταν το σύνθημα που ένωνε τις τελευταίες ημέρες τους διαδηλωτές. Και ο αφορισμός αναφερόταν τόσο στις τρεις ιδιωτικές εταιρείες (δύο τσέχικες και μια αυστριακή) που φούσκωσαν τα τιμολόγια για να αυξήσουν τα κέρδη τους, στους κρατικούς λειτουργούς που το επέτρεψαν με το αζημείωτο όσο και στο δίκτυο επιχειρηματιών, πολιτικών και μεσαζόντων που διαχειρίστηκαν τη σχετική διαδικασία.

"Η 'διαδικασία εκδημοκρατισμού' στη Βουλγαρία επέτρεψε τη συγχώνευση της νομιμότητας με την παρανομία" επισημαίνει η πολιτική αναλύτρια Μαρίγια Πέτκοβα στην ηλεκτρονική σελίδα του Al Jazeera. "Ο εκλογικός μηχανισμός εναλλαγής πολιτικών κομμάτων στην εξουσία κάθε τέσσερα χρόνια απέτυχε ολοκληρωτικά να ελέγξει τη διαφθορά. Επομένως, δεν έχει σημασία ποιο κόμμα βρίσκεται στην εξουσία. Το πρόβλημα είναι συστημικό" παρατηρεί.

Και οι διαδηλωτές φαίνεται να συμφωνούν μαζί της. "Δεν θέλω να αλλάξει η κυβέρνηση, αλλά η πολιτική" δηλώνει στην El Pais η 20χρονη Καταρίνα Χόλεμπα. "Πιστεύω ότι χρειαζόμαστε υψηλότερους μισθούς και την καταπολέμηση της διαφθοράς... Δεν έχω ζήσει τα χρόνια του κομμουνισμού, αλλά έχω ακούσει ότι τότε δεν υπήρχαν πλούσιοι και φτωχοί και ότι οι άνθρωποι είχαν να φάνε και ήταν σε θέση να πληρώνουν τους φόρους" σημειώνει.

Η "διεθνής ανταγωνιστικότητα" της Βουλγαρίας πηγαίνει χέρι-χέρι με μια βαθιά ριζωμένη κοινωνική δυσφορία. Γιατί η γειτονική χώρα έχει να παρουσιάσει αριθμούς που θα ζήλευε ακόμα και η Μέρκελ: δημόσιο έλλειμμα που δεν ξεπερνά το 2% του ΑΕΠ και ένα εξωτερικό χρέος της τάξης του 16%. Όλα αυτά, ωστόσο, συνυπάρχουν με έναν κατώτατο μισθό που ορίζεται στα 155 ευρώ, με μέσο μισθό στα 350 ευρώ και συντάξεις που βουλιάζουν ως τα 75 ευρώ. Το κατά κεφαλήν εισόδημα στη χώρα δεν αγγίζει ούτε το 50% του κοινοτικού μέσου όρου.

"Γινόμαστε μάρτυρες του πώς τελικά το ψυγείο ακυρώνει την τηλεόραση" σημειώνει ο πολιτικός επιστήμονας και αναλυτής Αρμάν Μπαμίκιαν, αναφερόμενος στο γεγονός ότι η τηλεόραση βομβαρδίζει καθημερινά τους πολίτες με τα μακροοικονομικά επιτεύγματα της κυβέρνησης, την ώρα που το βιοτικό επίπεδο βυθίζεται καθημερινά όλο και περισσότερο και το ψυγείο παραμένει άδειο.