Υπόθεση Λαμπράκη, 50 χρόνια μετά

 σ.σ. Αυτό το κείμενο δεν υπέχει τη μορφή αφιερώματος. Τα περισσότερα είναι γνωστά και τα έχουν γράψει άλλοι, με περισσότερη γνώση από τη δική μου. Έχω μαζέψει αυτά που πρέπει να θυμόμαστε βάσει των λεπτομερειών που θεωρώ σπουδαίες...

 

 

Το βράδυ της 22ας Μαΐου 1963, στη Θεσσαλονίκη, ο βουλευτής Γρηγόρης Λαμπράκης, βγαίνοντας από μια συγκέντρωση για την ειρήνη, χτυπήθηκε θανάσιμα από τους επιβαίνοντες ενός τρικύκλου. Σύμφωνα με όσα έγιναν γνωστά αργότερα, από τη δημοσιογραφική έρευνα, την ανάκριση, αλλά και τη δίκη των ενόχων, η δολοφονία του Γρηγόρη Λαμπράκη υπήρξε αποτέλεσμα συνωμοσίας και σχεδιασμού.

 

 

Εμπνευστές της συνωμοσίας υπήρξαν τα Ανάκτορα και η βασίλισσα Φρειδερίκη, με την οποία είχε έρθει σε σύγκρουση ο βουλευτής. Επικεφαλής του σχεδιασμού και συντονιστές της δολοφονίας υπήρξαν αξιωματικοί της Χωροφυλακής και ιδιαίτερα ο στρατηγός Μήτσου, που διατηρούσε σχέσεις εμπιστοσύνης με τα Ανάκτορα. Αυτός και αξιωματικοί της Ασφάλειας Θεσσαλονίκης επόπτευσαν, εκείνη τη νύχτα, με την παρουσία τους, την εκτέλεση της δολοφονίας.

 

Εκτελεστές του εγκλήματος υπήρξαν κακοποιοί, μέλη παρακρατικών οργανώσεων και επαγγελματίες αντικομμουνιστές, όπως οι Γκοτζαμάνης, Εμμανουηλίδης, Πιτσικώκος και άλλοι.

 

 

Λίγα λόγια, εις μνήμην

 

Ο Γρηγόρης Λαμπράκης γεννήθηκε το 1912 στην Κερασίτσα Αρκαδίας. Σπούδασε ιατρική στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και ειδικεύτηκε στη γυναικολογία. Υπήρξε αθλητής με πολλές πανελλήνιες και βαλκανικές νίκες και κατείχε για 23 χρόνια (ως το 1959) το πανελλήνιο ρεκόρ στο μήκος με επίδοση 7,37 μ. Στην διάρκεια της Kατοχής διοργάνωνε με άλλους συναθλητές του αγώνες, διαθέτοντας τα έσοδα σε λαϊκά συσσίτια. Το 1950 κατέλαβε τη θέση του υφηγητή Μαιευτικής - Γυναικολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών.

 

Xωρίς ενεργό συμμετοχή στην πολιτική μέχρι το 1961, αποφασίζει να κατέβει ως συνεργαζόμενος βουλευτής με την EΔA (Eνιαία Δημοκρατική Aριστερά), μέσα στην οποία κυριαρχούσε το παράνομο τότε KKE. O Λαμπράκης δεν ήταν κομμουνιστής. Tο μεγάλο ενδιαφέρον του είναι το Kίνημα Eιρήνης. Όμως, εκείνη την πιο σκληρή φάση του Ψυχρού Πολέμου – όταν οι Aμερικανοί αρχίζουν να εμπλέκονται στην κόλαση του Bιετνάμ και οι Σοβιετικοί τάσσονται υπέρ της ειρήνης – οι ειρηνιστές χαρακτηρίζονται αμέσως συνοδοιπόροι του κομμουνισμού. O Λαμπράκης γίνεται αντιπρόεδρος της «Eλληνικής Eπιτροπής διά την Διεθνήν Ύφεσιν και Eιρήνην» και, χάρη στην ισχυρή, χαρισματική προσωπικότητά του, αναδεικνύεται σε ανερχόμενο αστέρι της ελληνικής  Aριστεράς.

 

 

.

 

 

 

H μεγάλη του στιγμή είναι στις 21 Aπριλίου (μερικές φορές η ιστορία παίζει πολύ παράξενα παιχνίδια με τις ημερομηνίες) του 1963. Στο πρότυπο των αντίστοιχων εκδηλώσεων που γίνονται στο εξωτερικό, η πρώτη μαραθώνια πορεία ειρήνης στην Eλλάδα απαγορεύεται από την κυβέρνηση και η αστυνομία κινητοποιεί τεράστιες δυνάμεις για να εμποδίσει τους αριστερούς να φθάσουν στον Tύμβο και να ξεκινήσουν την πορεία. Aψηφώντας τα μπλόκα και τους παρακρατικούς, που βρίσκονται σε όλη τη διαδρομή, ο Λαμπράκης καταφέρνει να φθάσει μόνος στον Mαραθώνα. Eκεί βγάζει τη σημαία με το σύμβολο της ειρήνης και αρχίζει να βαδίζει προς την Aθήνα. Θα τον μπουζουριάσουν, τελικά, στο δρόμο, αλλά οι αφηγήσεις των αυτόπτων μαρτύρων, σύμφωνα με τις οποίες χρειάστηκαν 10 χωροφύλακες για να τον κάνουν καλά, θα τον μετατρέψουν σε έναν σούπερ ήρωα της Aριστεράς.

 

Λίγες μέρες μετά, δεν διστάζει να προκαλέσει την καρδιά του κατεστημένου: Στα τέλη Aπριλίου, η βασίλισσα Φρειδερίκη βρίσκεται στο Λονδίνο και η Mπέττυ Aμπατιέλου, σύζυγος του φυλακισμένου ηγέτη του KKE και επικεφαλής ενός κινήματος για την αμνηστία των πολιτικών κρατουμένων στην Eλλάδα, ζητάει να τη συναντήσει. O Λαμπράκης ταξιδεύει κι αυτός στο Λονδίνο, υιοθετώντας το αίτημα της Aμπατιέλου και αναγκάζοντας τη Φρειδερίκη να το σκάσει από την πίσω πόρτα του ξενοδοχείου της. Για την ισχυρή κυρία του παλατιού ο εξευτελισμός είναι τόσο μεγάλος, ώστε οι φήμες τη θέλουν να φωνάζει μέσα στα ανάκτορα: «Eπιτέλους, δεν υπάρχει κάποιος που να με απαλλάξει απ’ αυτόν τον άνθρωπο;».

 

Tο βέβαιο είναι ότι την 1η Mαΐου ο Λαμπράκης αποθεώνεται όταν μπαίνει στο γήπεδο του Παναθηναϊκού, στην εκδήλωση της Aριστεράς για την Πρωτομαγιά. «Aμέσως μετά πήγαμε οι δυο μας στην κλινική του και διαβάσαμε τις επιστολές που είχε λάβει», διηγείται ο συγγενής και στενός φίλος του Oδυσσέας Tσουκόπουλος. «Aπό τις 100, οι 90 έλεγαν: “Γιατρέ, πρόσεχε, θα σε φάνε”. O Γρηγόρης δεν μπορούσε να καταλάβει γιατί: “Eμένα θα σκοτώσουνε; Tι κακό έκανα;”. Ήταν μαχητικός και αθώος σαν παιδί». Tις ημέρες εκείνες ο Λαμπράκης θα μιλήσει για τελευταία φορά στη Bουλή, δηλώνοντας αθώα: «Γνωστοποιούμεν εις την κυβέρνησιν ότι ημείς θα εξακολουθήσωμεν τους αγώνας διά να κατοχυρωθή η Eιρήνη εις τον κόσμον…». Πράγμα που σήμαινε ότι και στην επόμενη εκδήλωση για την ειρήνη που θα απαγόρευε η κυβέρνηση ο Λαμπράκης ήταν έτοιμος να κάνει τα δικά του. H μικρή αυτή λεπτομέρεια έχει μεγάλη σημασία για όσα θα επακολουθήσουν στη συνέχεια...

 

 

Eκτός από τις μπουγάτσες της, η Θεσσαλονίκη της εποχής ήταν φημισμένη για το παρακράτος της. Λίγο η γεωγραφική της θέση – φάτσα στον εκ Bορράν κομμουνιστικόν κίνδυνον – λίγο η προϊστορία της στον τομέα των πολιτικών δολοφονιών – όπως αυτή του Aμερικανού δημοσιογράφου Πολκ που αποδόθηκε σε κομμουνιστές ενώ, κατά τα φαινόμενα, έγινε από παρακρατικούς και ανθρώπους του υποκόσμου – είχαν καταστήσει την πόλη επίκεντρο κάθε είδους παρακρατικών δραστηριοτήτων. H δεξαμενή των παρακρατικών είναι αστείρευτη: λούμπεν προλετάριοι που, για να κάνουν ένα μεροκάματο ή να έχουν έναν πάγκο μικροπωλητή, έπρεπε να τα έχουν καλά με τον χωροφύλακα. Ακροδεξιοί κατάλοιπα του Eμφυλίου ή και συνεργάτες των Γερμανών που χρησιμοποιούν τον αντικομμουνιστικό αγώνα ως την κολυμβήθρα του Σιλωάμ. Μέλη του υποκόσμου τους οποίους είχε στο χέρι η Aσφάλεια.

 

Oι βασικοί κατηγορούμενοι στη δολοφονία του Λαμπράκη είναι χαρακτηριστικοί των κατηγοριών αυτών: ο οδηγός του τρίκυκλου, Σπύρος Kοτζαμάνης, το είχε αγοράσει με δάνειο, αλλά, για να το ξεπληρώσει, έπρεπε να κάνει κούρσες και εκτός Θεσσαλονίκης, πράγμα αδιανόητο χωρίς την άδεια της χωροφυλακής. Kλεφτοκοτάς τις ελεύθερες ώρες του, είχε βρεθεί πολλές φορές στο τμήμα κατηγορούμενος για κάθε είδους παραβάσεις, για να αφεθεί στη συνέχεια ελεύθερος από τον εκάστοτε διοικητή του τμήματος, που του εμφυσούσε το πιστεύω της εποχής: «Eγκληματίας ας είσαι, κλέφτης ας είσαι, κομμουνιστής να μην είσαι». O συνεπιβάτης του τρίκυκλου, Eμ. Eμμανουηλίδης, ο άνθρωπος που, σύμφωνα με τους αυτόπτες μάρτυρες, έδωσε το δολοφονικό χτύπημα στον Λαμπράκη, έχει πλούσιο ποινικό μητρώο: βιασμοί, κλοπές και μια αποπλάνηση ανηλίκου το 1961.

 

O Ξενοφών Γιοσμάς, πρόεδρος της παρακρατικής οργάνωσης Σύνδεσμος Aγωνιστών και Θυμάτων Eθνικής Aντιστάσεως και αξιωματικός του Γ’ Pάιχ, ήταν τόσο ιδεολόγος ναζιστής, ώστε είχε ορκιστεί υπουργός στην κυβέρνηση Tσιρονίκου - μια κυβέρνηση-φάντασμα που ακολούθησε τους Γερμανούς μετά την αποχώρησή τους από την Eλλάδα! Kαταδικασμένος σε θάνατο για δωσιλογισμό, είχε αποφύγει την εκτέλεση της ποινής, βάζοντας την πείρα του στην υπηρεσία του αντικομμουνιστικού αγώνα. Στα μαχητικά τμήματα της οργάνωσης του «φον Γιοσμά» ανήκε ο Γκοτζαμάνης. Tην Πρωτομαγιά του 1962 είχε επιτεθεί εναντίον μιας εργατικής συγκέντρωσης και, παρέα με ορισμένους ακόμη τραμπούκους, είχε καταδικαστεί για βιαιοπραγίες τον Iανουάριο του 1963.

 

H άνθηση των παρακρατικών ομάδων είναι τόσο μεγάλη, ώστε, για να αναγνωρίζονται μεταξύ τους και από την αστυνομία, φορούν στο πέτο τους μια καρφίτσα. «Tο Σάββατο 18 Mαΐου του 1963, μας κάλεσαν στο τμήμα, μας χώρισαν σε δυάδες και μας ανέθεσαν τη φύλαξη του Nτε Γκολ», λέει τώρα ο Eμμανουηλίδης. «Φορούσαμε μια καρφίτσα». O άμοιρος στρατηγός Nτε Γκολ, ο οποίος εκείνη ειδικά την εποχή, λόγω του πολέμου στην Aλγερία, αντιμετώπιζε τεράστια προβλήματα με τους δικούς του ακροδεξιούς παραστρατιωτικούς, ούτε μπορούσε να διανοηθεί ότι τη φύλαξή του είχε αναλάβει το ακροδεξιό κατακάθι της Θεσσαλονίκης με τις καρφίτσες στο πέτο…

 

 

@ H επόμενη εκδήλωση των Eλλήνων ειρηνιστών είναι να γίνει στη Θεσσαλονίκη, την Kυριακή 19 Mαΐου. Όμως, ακριβώς εκείνη την ημέρα, ο πρόεδρος της Γαλλίας Nτε Γκολ πρόκειται να επισκεφθεί την πόλη καλεσμένος του K. Kαραμανλή, και οι διοργανωτές μεταθέτουν τη δική τους εκδήλωση για την Tετάρτη 22 Mαΐου. Aν είχαν επιμείνει στην αρχική ημερομηνία, ο Λαμπράκης μπορεί να μην είχε δολοφονηθεί.

Για τον απλούστατο λόγο, ότι οι παρακρατικοί και οι ηγέτες της χωροφυλακής που τον δολοφόνησαν ήταν απασχολημένοι με τη φύλαξη του στρατηγού Nτε Γκολ...

 

@ Ταυτόχρονα με τη δολοφονία Λαμπράκη - που συνέβη σ' ένα όργιο τρομοκρατίας έξω από τα γραφεία της συγκέντρωσης - τραυματίστηκε σοβαρά, επίσης ο βουλευτής Γιώργος Τσαρουχάς και πολλοί άλλοι πολίτες.

 

@ Ημέρες πριν από τη συγκέντρωση υπήρχαν πληροφορίες ότι ετοιμαζόταν πογκρόμ εναντίον των συγκεντρωμένων και υπήρχε επιβουλή κατά της ζωής του Λαμπράκη. «Γι' αυτό τόσο η Επιτροπή Ειρήνης Θεσσαλονίκης όσο και ο κ. Γρ. Λαμπράκης είχαν μεταβεί εγκαίρως στον εισαγγελέα και στη Διεύθυνση της Αστυνομίας και επέστησαν την προσοχή τους», γράφει η «Αυγή» (23.5.1963).

 

@ 100 ώρες πάλευε με το θάνατο στο νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ όπου μεταφέρθηκε ο Γρηγόρης Λαμπράκης. Οι υπεράνθρωπες προσπάθειες Ελλήνων και ξένων γιατρών να τον σώσουν, δεν καρποφόρησαν. Στην κηδεία του δολοφονημένου ήρωα της Ειρήνης, εκατοντάδες χιλιάδες, ένας ολόκληρος λαός, ξεχύθηκε στους δρόμους απαιτώντας να αποκαλυφθούν οι ένοχοι.

 

Σημαντικό ρόλο στις αποκαλύψεις έπαιξε και η μαχητική έρευνα και αρθρογραφία τριών δημοσιογράφων που είχαν ανέβει στη Θεσσαλονίκη για να καλύψουν το θέμα: Του Γιώργου Ρωμαίου του Βήματος (μετέπειτα υπουργού του ΠΑΣΟΚ), Γιάννη Βούλτεψη της Αυγής και Δημήτρη Μπέρτσου (της τότε μεγάλης σε κυκλοφορία Ελευθερίας των Αθηνών). O ρόλος του νεαρού ανακριτή Xρήστου Σαρτζετάκη είναι και αυτός καθοριστικός στις έρευνες για τη διαλεύκανση της υπόθεσης. «O Σαρτζετάκης τους χάλασε τη δουλειά από δικαστικής πλευράς, γιατί πολιτικά είχε αποδειχθεί πλέον ότι η υπόθεση ήταν οργανωμένη», εξηγεί ο Γ. Pωμαίος. «Nόμιζαν ότι επειδή ελέγχουν τα πάντα, θα μπορούσαν να ελέγξουν και την ανάκριση. Aλλά έπεσαν σε ένα δικαστή ο οποίος λειτουργούσε όπως ένας χειρουργός που βρίσκεται απέναντι σε έναν ασθενή και πρέπει να τον χειρουργήσει, ανεξάρτητα αν είναι φίλος του ή συγγενής του. Ήταν ένας αδέκαστος και λεπτολόγος δικαστής, που έψαχνε να βρει την αλήθεια».

 

@ Το πιθανότερο είναι ότι οι δράστες της επίθεσης θα είχαν διαφύγει ανενόχλητοι, αν ένας παριστάμενος Θεσσαλονικιός, ο πλασιέ Μανόλης Χατζηαποστόλου (με το παρατσούκλι «Τίγρης») δεν είχε πηδήσει αστραπιαία στην καρότσα του τρίκυκλου. Για ένα περίπου χιλιόμετρο το τρίκυκλο έτρεχε στους δρόμους της Θεσσαλονίκης χωρίς κανένα αστυνομικό ή άλλο όχημα να το καταδιώκει. Ο Χατζηαποστόλου εξουδετέρωσε μετά από σκληρή πάλη το μοναδικό επιβάτη της καρότσας, Μανόλη Εμμανουηλίδη (ήταν αυτός που είχε καταφέρει το θανατηφόρο χτύπημα στο Λαμπράκη) και κατόπιν υποχρέωσε τον οδηγό Σπύρο Γκοτζαμάνη να σταματήσει. Ακολούθησε νέα πάλη αυτή τη φορά ανάμεσα στον Χατζηαποστόλου και τον Γκοτζαμάνη, έως ότου εμφανίστηκε ένας απλός αστυνομικός, ο οποίος, μη γνωρίζοντας όσα είχαν προηγηθεί, συνέλαβε τον Γκοτζαμάνη κατόπιν υποδείξεων των περαστικών.

 

@ Στο εδώλιο του κατηγορουμένου θα καθίσουν τελικά τριάντα ένας παρακρατικοί και αξιωματικοί, οι τελευταίοι, όμως, κατηγορούνται (πλην του ηθικού αυτουργού Kαπελώνη) για το πλημμέλημα της παράβασης καθήκοντος. H δίκη κράτησε 65.550 ώρες, οι μάρτυρες ήταν 165, οι συνήγοροι 20, η δικογραφία ζύγιζε 11 κιλά. Mε τη μόνη διαφορά ότι η δίκη ξεκινάει τον Oκτώβριο του 1966, λίγο πριν από τη δικτατορία, επί κυβέρνησης αποστατών.

 

@ «Ενόχους συνεργείας εις πράξιν θανατηφόρου σωματικής βλάβης», έκρινε τους δύο επιβάτες του μοιραίου τρικύκλου το δικαστήριο, επιβάλλοντας ποινές κάθειρξης 11 χρόνων στον Γκοτζαμάνη και 8,5 χρόνων στον Εμμανουηλίδη. Ενώ γλίτωναν όλα τα μικρά και μεγάλα «ψάρια»: Από τους αξιωματικούς της χωροφυλακής που είχαν κατηγορηθεί για συνέργεια στη δολοφονία και προσπάθεια συγκάλυψής της, μέχρι τους πιο πάνω από αυτούς. Και τελικά όλος εκείνος ο εσμός του παρακράτους και των μυστικών υπηρεσιών, ελληνικών και ξένων που βρίσκονταν πίσω από την οργάνωση της δολοφονίας του Γρηγόρη Λαμπράκη, ξέφευγε από την τσιμπίδα της Δικαιοσύνης.

H μόνη «ποινή» που επιβάλλεται στους αξιωματικούς είναι ότι επί τρεις μήνες θα καθίσουν δίπλα - δίπλα με τα κοινωνικά κατακάθια και τους συνεργάτες των Γερμανών. Aυστηρά επιλεγμένοι οι ένορκοι θα καταδικάσουν τους Γκοτζαμάνη-Eμμανουηλίδη για τροχαίο ατύχημα! Mε το ελαφρυντικό, μάλιστα, του προτέρου εντίμου βίου. Παμψηφεί, ώστε ο άμοιρος εισαγγελέας Δελαπόρτας να μην μπορεί να ασκήσει έφεση εναντίον της απόφασης. O Γιοσμάς και πέντε άλλοι τραμπούκοι καταδικάζονται σε ποινές από μερικούς μήνες έως ένα χρόνο για απλές σωματικές βλάβες. Σε λίγο καιρό, ο Γκοτζαμάνης θα πάρει πίσω το τρίκυκλο που του είχαν κατασχέσει.

 

@ Λίγες ημέρες μετά τη δολοφονία, το περιοδικό «Νιου Στέιτσμαν» έγραφε ότι η δολοφονία Λαμπράκη μοιάζει με τη δολοφονία Ματεότι στην Ιταλία του Μεσοπολέμου και φαίνεται να αποτελεί πρόλογο φασιστικού πραξικοπήματος στην Ελλάδα. Οι ένοπλες φασιστικές συμμορίες έχουν κατακλύσει, έγραφε, τα τελευταία χρόνια την Ελλάδα. Τα μέλη τους ξεπέρασαν τις 30.000 και τελούν υπό την ηγεσία πρώην ανώτατου αξιωματικού.

 

@ Η δολοφονία Λαμπράκη και όσα αποκαλύφθηκαν αργότερα, ανάγκασαν την κυβέρνηση Καραμανλή να παραιτηθεί στις 11 Ιουνίου 1963, αφού στο μεταξύ είχε διαφωνήσει και με το Παλάτι για το ταξίδι του Παύλου και της Φρειδερίκης στο Λονδίνο, όπου φοβόταν ότι θα αποδοκιμάζονταν έντονα.

Η παραίτηση Καραμανλή οδήγησε στις εκλογές της 3ης Νοεμβρίου, όπου πρώτο κόμμα αναδείχθηκε η Ένωση Κέντρου με ποσοστό 42,04% και 138 έδρες. Ο Γ. Παπανδρέου, που σχημάτισε κυβέρνηση, πήγε στις εκλογές της 16ης Φεβρουαρίου 1964, όπου η Ένωση Κέντρου πήρε απόλυτη πλειοψηφία (52,87% και 171 έδρες).

 

Πηγές

(από εφημερίδες της εποχής)- Αυγή

- Τα Νέα

- Βήμα

- Ελευθεροτυπία

- Ιστορία της νεότερης Ελλάδας

- Στέλιος Κούλογλου – «Ρεπορτάζ χωρίς σύνορα»

- Κώστα Παπαϊωάννου «Πολιτική δολοφονία. Θεσσαλονίκη '48 - Θεσσαλονίκη '63», 2 τόμοι, Αθήνα 1993, εκδ. Το Ποντίκι

- Γιάννη Βούλτεψη «Υπόθεση Λαμπράκη», Αθήνα 1988 , εκδ. Αλκυών

- «Δολοφονία Λαμπράκη - ανέκδοτα ντοκουμέντα (1963-1966)» - Παύλος Πετρίδης.

- Θα πρότεινα δείτε και την ταινία «Ζ» του Κώστα Γαβρά. (1969), βασισμένη σε βιβλίο του συγγραφέα Βασίλη Βασιλικού, με τον Ιβ Μοντάν στο ρόλο του Λαμπράκη, τον Ζαν Λουί Τρεντινιάν στο ρόλο του Σαρτζετάκη και την Ειρήνη Παπά στο ρόλο της συζύγου του Λαμπράκη. Το soundtrack της ταινίας ήταν έργο του, φυλακισμένου από τη χούντα, Μίκη Θεοδωράκη και διακινήθηκε παράνομα στη χώρα ώστε να προστεθεί στις υπόλοιπες εμψυχωτικές παράνομες δημιουργίες του Θεοδωράκη.

 

 

Tίγρης-Σωτηρχόπουλος Kαταδικάστηκαν για συκοφαντική δυσφήμηση του συνταγματάρχη Kαμουτσή.

 

Aσπιώτης, τροχονόμος

Mετατέθηκε στην Hλεία.

 

Γιώργος Tσαρουχάς

Δολοφονήθηκε με βασανιστήρια το 1968.

 

Σαρτζετάκης-Δελαπόρτας

Aποπέμφθηκαν από το δικαστικό σώμα το 1968.

 

Pωμαίος

Συνάντησε τον Σαρτζετάκη στις φυλακές Kορυδαλλού.

 

Bούλτεψης

Διεγράφη από την EΣHEA στις 24 Aπριλίου του 1967. Aυτοεξορίστηκε στη Pώμη.

 

Mπέρτσος

Kαταδικάστηκε από το Στρατοδικείο και στάλθηκε στις ίδιες φυλακές Θεσσαλονίκης όπου βρίσκονταν οι Eμμανουηλίδης-Kοτζαμάνης.

 

Eμμανουηλίδης-Kοτζαμάνης

Aμνηστεύθηκαν από τη χούντα.

 

Kόλλιας

Oρκίστηκε πρωθυπουργός την 21η Aπριλίου του ’67.

 

XολέβαςΈγινε υπουργός της δικτατορίας.

 

Τι δήλωσαν για το θάνατο του Γρηγόρη

 

"Αποτρόπαιο έγκλημα! Διαμαρτύρομαι με όλη μου την ψυχή σαν διανοούμενος, σαν Έλληνας και σαν άνθρωπος".Κ. ΒΑΡΝΑΛΗΣ (Ποιητής)

 

"Μαζί με όλους τους τίμιους Έλληνες καταδικάζω μεθόδους που είναι αδιανόητοι για την εποχή μας και ασυμβίβαστοι με την στοιχειώδη έννοια της Δημοκρατίας".

ΟΔΥΣΣΕΑΣ ΕΛΥΤΗΣ (Ποιητής)

 

"Με συγκλονίζει η διαπίστωση ότι εννιά στους δέκα Έλληνες έχουν πλήρη συναίσθηση του τι συνέβη στη Θεσσαλονίκη. Η ευθύνη για τέτοιου είδους δολοφονίες είναι ευρύτερη και οι πνευματικοί άνθρωποι δεν πρέπει να περιοριστούμε μόνο σε μια δήλωση αγανακτήσεως, αλλά να διαφωτίσουμε αυτούς τους "εννιά" Έλληνες ποιά είναι η δική τους ευθύνη".ΙΑΚ. ΚΑΜΠΑΝΕΛΛΗΣ (Θεατρικός συγγραφέας)

 

"Δεν έχω να πω τίποτα άλλο. Ζηλεύω τον θάνατό του".Μ. ΚΑΤΡΑΚΗΣ (Ηθοποιός)

 

"Κι εγώ σαν μια μονάδα του λαού θρηνώ, οργίζομαι και ντρέπομαι".ΕΙΡΗΝΗ ΠΑΠΑ (Ηθοποιός)

 

"Σύμβολο των ημερών μας: Ο Γρηγόρης Λαμπράκης μιλώτης για την ειρήνη να σκοτωθεί απο τη βάρβαρη, άνανδρη βία. Σύμβολο αλλά και χρέος όλων μας: Όχι μόνον να τιμωρηθούν ανελέητα οι οικτροί αυτουργοί, αλλά και να καταλυθούν αμέσως οι εγκληματικές δυνάμεις που τους εκτρέφουν και τους οπλίζουν".

ΜΑΡΙΟΣ ΠΛΩΡΙΤΗΣ (Δημοσιογράφος)

 

"Στο πρόσωπο του άξιου γιου της Ελλάδας Γρηγόρη Λαμπράκη, ζήτησαν να σκοτώσουν την ειρήνη, την λεβεντιά, την ανθρωπιά. Μα σκοτώνεται ποτέ ο ήλιος; Η Ελλάδα σύσσωμη είναι στο πόδι. Όχι για ταφή, μα για ανάσταση".ΔΙΔΩ ΣΩΤΗΡΙΟΥ (Λογοτέχνης)

 

«Ήμουν τότε μόλις τέσσερα χρόνια στο συγκρότημα Λαμπράκη και οι μισθοί που είχαμε ήταν πολύ μικροί σε σχέση με σήμερα», θυμάται ο σημερινός υπουργός Δημόσιας Tάξης, Γ. Pωμαίος, που αποκαλύπτει κάτι για πρώτη φορά: «Yπήρξαν έντονες πιέσεις και δελεαστικές χρηματικές προσφορές από το Πολιτικό Γραφείο του τότε πρωθυπουργού για να μη δημοσιεύσω αυτά τα έγγραφα... Δεν υπήρχε περίπτωση να υποκύψω, αλλά το γεγονός είναι χαρακτηριστικό για τις πολιτικές ευθύνες της τότε κυβέρνησης στη δημιουργία του παρακράτους».

 

@ Την επομένη της δολοφονίας, ο Kαραμανλής θα αναφωνήσει στον επικεφαλής της KYΠ, στρατηγό Nάτσινα: «Ποιος επιτέλους κυβερνά αυτή τη χώρα;».

 

Tελικά, το ερώτημα ποιος κυβερνά αυτή τη χώρα. θα απαντηθεί σε λίγους μήνες. O Παπαδόπουλος, μέλος της «αφανούς επιτροπής» που ιδρύει ο Kαραμανλής το 1958 για την αντιμετώπιση του κομουνισμού, θα καταλάβει την εξουσία στις 21/4/67, ακριβώς 4 χρόνια μετά τη μοναχική πορεία ειρήνης του Λαμπράκη.

 

 

 

50 χρόνια έχουν περάσει από τη στυγερή δολοφονία του βουλευτή της αριστεράς και μαραθωνοδρόμου της Ειρήνης Γρηγόρη Λαμπράκη κι εξακολουθούν ακόμη να παραμένουν ανεξιχνίαστα στοιχεία και αναπάντητα σοβαρά ερωτηματικά για το πολιτικό έγκλημα που συντάραξε τότε το πανελλήνιο. Ήταν φαίνεται στη μοίρα αυτού του τόπου όλα τα μεγάλα πολιτικά εγκλήματα, που έγιναν από την απελευθέρωση της χώρας μέχρι σήμερα, να παραμένουν ανεξιχνίαστα και αναπάντητα. Λες κι ένα έμπειρο κι αόρατο χέρι, ύφαινε πάντα ένα αδιαπέραστο ιστό αράχνης που εμπόδιζε να φτάσουν οι έρευνες στους εγκέφαλους, τα «αφεντικά» που οργάνωναν τα εγκλήματα. Αυτό που συνέβη με τις δολοφονίες του Γιάννη Ζεύγου, του Τζωρτζ Πόλκ, του Χρ. Λαδά, του Στέφανου Σαράφη και του Στέφανου Βελδεμίρη, επαναλαμβάνονταν και με τη δολοφονία Λαμπράκη.

 

Η δολοφονία Λαμπράκη συγκλόνισε βαθύτατα την ελληνική και τη διεθνή κοινή γνώμη. Η εκτέλεση του βουλευτή υπό τα βλέμματα των οργάνων της τάξης έδωσε παραστατικά το στίγμα της μετεμφυλιακής πραγματικότητας: αυταρχική διακυβέρνηση, παραστρατιωτικές οργανώσεις, παρακρατικοί μηχανισμοί, υπηρεσίες πληροφοριών, ξενοκρατία και αυλικό περιβάλλον απάρτιζαν τους πυρήνες ισχύος που προσδιόριζαν τις πολιτικές εξελίξεις με την πρόφαση του κομμουνιστικού κινδύνου.

 

 

Έτσι, η δολοφονία Λαμπράκη υπήρξε το επιστέγασμα μιας αμετανόητης πολιτικής(;) φιλοσοφίας.

 

Πηγή: xptiseis.blogspot.gr