Η «Καθημερινή», η καπιταλιστική κρίση και ο αντικομμουνισμός

 

Ολα αυτά, βεβαίως, με μπόλικες δόσεις από την «απόλυτη παράνοια» του ίδιου του Στάλιν (πηγή όλων των κακών), που επήλθε -λέει- «με την αυτοκτονία της πρώτης συζύγου του» (τι μαθαίνει κανείς!). Ετσι, λοιπόν, η Ουκρανία έγινε «μια τεράστια φυλακή και οι αγρότες της στο έλεος του Στάλιν. Πύργοι παρακολούθησης (όπως αυτοί των στρατοπέδων συγκέντρωσης) διεσπάρησαν στους αγρούς για τον έλεγχο των αγροτών», κ.λπ. κ.λπ. Αποτέλεσμα; «Το ανθρώπινο κόστος της σταλινικής πολιτικής ήταν ασύλληπτο», υπολογιζόμενο σε εκατομμύρια νεκρούς. Και συμπέρασμα; Ο κομμουνισμός είναι δίδυμος αδερφός του φασισμού (ίσως και χειρότερος), σήμερα δεν υπάρχει καμιά εναλλακτική στην εγκληματική σαπίλα του καπιταλισμού και επομένως υπομένετε και μη διαμαρτύρεστε!

 

Εγνοια του κ. Κασιμάτη και της «Καθημερινής» όμως δεν είναι, ούτε ο άνθρωπος, ούτε ο ανθρωπισμός. Για εκείνους, «απάνθρωπο» είναι οτιδήποτε απειλεί την ατομική ιδιοκτησία στα μέσα παραγωγής, το εκμεταλλευτικό σύστημα του καπιταλισμού, που γεννά τη φτώχεια, την πείνα, τους πολέμους, κ.ο.κ. Αυτό προσπαθούν να υπερασπίσουν με κάθε τρόπο, διαστρεβλώνοντας την Ιστορία και δίνοντας μάλιστα στη διαστρέβλωση αυτή διαχρονική «αξία» και «ισχύ».

 

Η κολεκτιβοποίηση και η αλήθεια

 

Καταρχάς, τι ήταν η κολεκτιβοποίηση; Αμέσως μετά την Οχτωβριανή Επανάσταση, η σοβιετική εξουσία προχώρησε στην κατάργηση της ιδιοκτησίας γης των τσιφλικάδων, της αυτοκρατορικής οικογένειας και της εκκλησίας, η οποία τέθηκε στη διάθεση των νομαρχιακών Σοβιέτ. Στη συνέχεια, όμως -και μέσα από τις συνθήκες που δημιούργησε η Νέα Οικονομική Πολιτική (ΝΕΠ)- οι κουλάκοι (οι καπιταλιστές της υπαίθρου, που διέθεταν στην κατοχή τους μέσα παραγωγής, μύλους, αποθήκες, κ.λπ.) άρχισαν να συγκεντρώνουν και πάλι την αγροτική παραγωγή στα χέρια τους. Οι φτωχοί αγρότες, μην έχοντας τη δυνατότητα πολλοί εξ αυτών να καλλιεργήσουν τα χωράφια τους, αναγκάζονταν να νοικιάσουν π.χ. εργαλεία, σπόρους, κ.ά. από τους κουλάκους. Μια κακή σοδειά αρκούσε για βρεθούν χρεωμένοι και να χάσουν τη γη τους. Η συγκέντρωση αυτή της παραγωγής επέτρεψε στους κουλάκους να ασκούν σοβαρές οικονομικές και πολιτικές πιέσεις στη σοβιετική κοινωνία. Μείωναν την τροφοδότηση των πόλεων, απειλώντας τις με πείνα, ασκούσαν έλεγχο στις τιμές των αγαθών, κρατώντας τις σκόπιμα υψηλές για να πετύχουν περισσότερο κέρδος, στέκονταν τροχοπέδη στην ανάπτυξη της σοσιαλιστικής βιομηχανίας που είχε ανάγκη το αγροτικό προϊόν, κ.λπ. Η αντιμετώπιση του προβλήματος λοιπόν ήταν ζωτικής σημασίας για τη Σοβιετική Ενωση και την εξέλιξη της σοσιαλιστικής οικοδόμησης. Ετσι, αποφασίστηκε η σταδιακή συνένωση των μικρών αγροτικών καλλιεργειών σε μεγάλες παραγωγικές μονάδες.

 

Ακολούθως, η κολεκτιβοποίηση υπήρξε πεδίο έντονης ταξικής πάλης, γεγονός που σκόπιμα υποτιμάται ή αποσιωπάται από την αστική ιστοριογραφία. Η πάλη αυτή, η οποία έλαβε διάφορες μορφές παθητικής (δολιοφθορά, άρνηση συγκομιδής) ή ενεργητικής αντίδρασης (ένοπλες επιθέσεις, δολοφονίες, καταστροφές κολχόζ), εκδηλώθηκε με ιδιαίτερη σφοδρότητα σε περιοχές της Ουκρανίας που συνόρευαν με την Πολωνία και που οι δυνάμεις της αντεπανάστασης είχαν ερείσματα από την εποχή του εμφυλίου.1

 

Επικεφαλής της αντίδρασης, ήταν οι «χαμένοι» της κολεκτιβοποίησης, δηλαδή οι «κουλάκοι», η «τελευταία και πιο πολυάριθμη από τις εκμεταλλεύτριες τάξεις» στην ΕΣΣΔ, για τους οποίους ο Β. Ι. Λένιν είχε γράψει: «Οι κουλάκοι είναι οι πιο θηριώδεις, οι πιο ωμοί, οι πιο άγριοι εκμεταλλευτές...Οι αιματορουφήχτρες αυτές πλούτισαν από τη δυστυχία του λαού στον καιρό του πολέμου, μάζεψαν χρήμα χιλιάδες και εκατοντάδες χιλιάδες, ανεβάζοντας τις τιμές στα σιτηρά και τα άλλα προϊόντα. Οι αράχνες αυτές πάχυναν σε βάρος των ρημαγμένων από τον πόλεμο αγροτών, σε βάρος των πεινασμένων εργατών... πλουτίζοντας τόσο περισσότερο όσο περισσότερο πεινούσε ο εργάτης στις πόλεις και τα εργοστάσια... υποδουλώνουν και ξαναϋποδουλώνουν τους φτωχούς αγρότες».2

 

«Είδα την κολεκτιβοποίηση να ξεσπάει σαν καταιγίδα», έγραψε αργότερα η A. L. Strong, μια Αμερικανίδα δημοσιογράφος που την εποχή εκείνη κυριολεκτικά «όργωσε» τη σοβιετική ύπαιθρο καταγράφοντας από πρώτο χέρι τα γεγονότα. «Ηταν μια επανάσταση που πραγματοποίησε βαθύτερες αλλαγές από ό,τι η επανάσταση του 1917, της οποίας υπήρξε ώριμο φρούτο. Οι εργάτες της και οι φτωχοί αγρότες πήραν την πρωτοβουλία, προσδοκώντας την καλυτέρευση της κατάστασής τους με τη βοήθεια της κυβέρνησης. Οι κουλάκοι», από την άλλη μεριά, «πολέμησαν το κίνημα βίαια και με όλα τα μέσα, ακόμα και με εμπρησμούς και φόνους».3

 

Επρόκειτο για έναν πραγματικό πόλεμο: Στο αποκορύφωμα της αντίδρασης, το Μάρτη του 1930, σημειώθηκαν στην Ουκρανία 2.945 ένοπλες επιθέσεις (το 45,1% του συνόλου στην ΕΣΣΔ την εν λόγω περίοδο), ενώ το ίδιο έτος δολοφονήθηκαν 1.197 σοβιετικά επαρχιακά στελέχη και πρωτοπόροι κολχόζνικοι αγρότες (δίχως να συμπεριλαμβάνονται τα μέλη και τα στελέχη του Κομμουνιστικού Κόμματος).4

 

Ας δούμε τι αναφέρει σχετικά ο I. Mazepa, ένας Ουκρανός εμιγκρές αντεπαναστάτης (και πρώην πρωθυπουργός της εθνικιστικής κυβέρνησης Πετλιούρα): «Αρχικά υπήρξαν ταραχές στα κολχόζ και αλλού, όπου οι κομμουνιστές αξιωματούχοι και οι πράκτορές τους δολοφονούνταν, αλλά στη συνέχεια προτιμήθηκε ένα σύστημα παθητικής αντίστασης, το οποίο στόχευε σε μια συστηματική παρακώλυση του προγραμματισμού των Μπολσεβίκων, αναφορικά με το θερισμό και τη συγκέντρωση της συγκομιδής... Ολόκληρα κομμάτια γης έμειναν αθέριστα, ενώ ακόμα και όταν οι καρποί μαζεύονταν, σε πολλές περιοχές, ιδιαίτερα στο Νότο, 20, 30 ακόμα και 50% έμεναν στους αγρούς, και είτε δε συλλέγονταν καθόλου είτε καταστρέφονταν...». Η αντίδραση αυτή «επέφερε την αποτυχία της συγκέντρωσης της συγκομιδής το 1931, και ακόμα περισσότερο, εκείνης το 1932...».5

 

Ο Frederick Wilson, καθηγητής του Williams College, ο οποίος βρισκόταν στην Ουκρανία την επίμαχη περίοδο, έγραψε πως οι κουλάκοι προτίμησαν να σφαγιάσουν τα ζώα τους παρά να τα δώσουν στα συλλογικά αγροκτήματα, με αποτέλεσμα το διάστημα 1928 - 1933 η ΕΣΣΔ να στερηθεί σχεδόν το 50% του συνολικού ζωικού της αποθέματος: «Η σοβιετική αγροτική οικονομία ανέκαμψε από αυτή την τεράστια καταστροφή μόλις το 1941». Σε αυτό συμφωνούν και οι S. & B. Webb (ο S. Webb ήταν, μεταξύ άλλων, ο συνιδρυτής του London School of Economics), που παραθέτουν και τα σχετικά στοιχεία, κάνοντας λόγο για ένα πραγματικό «ολοκαύτωμα»: Το 1929 - 1933 τα άλογα μειώθηκαν από 34 εκατομμύρια σε μόλις 16,6, τα βοοειδή από 68,1 σε 38,6, τα πρόβατα και οι γίδες από 147,2 σε 50,6, τα γουρούνια από 20,9 σε 12,2, κ.ο.κ. Αξίζει να σημειώσουμε, πως οι Webb επισκέφτηκαν δύο φορές την ΕΣΣΔ, το 1932 και το 1934, διαπιστώνοντας πως υπήρχαν όντως ελλείψεις σε τρόφιμα, διαφοροποιούμενες από περιοχή σε περιοχή, οι οποίες όμως οφείλονταν στις «ατελείωτες ραδιουργίες των κουλάκων, των οποίων η [ταξική] θέση απειλούνταν με αφανισμό» και όχι σε κάποια υποχθόνια πολιτική πείνας των μπολσεβίκων.6

 

Το 1931 - 1932, πολλές επαρχίες της ΕΣΣΔ (και όχι μόνο της Ουκρανίας) υπέφεραν όντως από ελλείψεις σε τρόφιμα και πείνα. Οχι, όμως, για τους λόγους ή στο βαθμό που ισχυρίζεται η αντικομμουνιστική αναθεώρηση της Ιστορίας. Οι κουλάκοι δεν είχαν κανέναν ενδοιασμό να καταδικάσουν χιλιάδες ανθρώπους στην πείνα. Αλλωστε, το όπλο της πείνας, υπήρξε προσφιλές σε αυτούς όλα τα προηγούμενα χρόνια, προκειμένου να πιέσουν και να εκβιάσουν τη σοβιετική εξουσία (αυτός ήταν και ένας από τους βασικούς λόγους για τους οποίους έγινε η κολεκτιβοποίηση). Η αποτυχία της σοδειάς οφειλόταν στη σκόπιμη παρακώλυση ή καταστροφή της συγκομιδής από τις δυνάμεις της αντεπανάστασης (όπως, άλλωστε, οι ίδιοι υπερηφανεύονται και ομολογούν), στη μαζική σφαγή των ζώων και βεβαίως στην ένοπλη αντίδραση, που δε θα μπορούσε να ηττηθεί δίχως την υποστήριξη και την κινητοποίηση της μεγάλης πλειοψηφίας του σοβιετικού λαού. Δεν είναι τυχαίο πως, με το που νικήθηκαν οι δυνάμεις της αντίδρασης, η σοδειά του 1933 υπήρξε μια από τις καλύτερες, ακολουθούμενη από μια επίσης εξαιρετική συγκομιδή το 1934.

 

Την πιο αποστομωτική, όμως, απάντηση την έδωσε ο ίδιος ο ουκρανικός λαός λίγα χρόνια μετά την υποτιθέμενη «συστηματική γενοκτονία» του, όταν -παρά τις προσδοκίες των ναζί και των Ουκρανών συνεργατών τους- έσπευσαν να υπερασπίσουν τη σοβιετική τους πατρίδα: 4.500.000 Ουκρανοί πολέμησαν στις γραμμές του Κόκκινου Στρατού στη διάρκεια του Μεγάλου Πατριωτικού Πολέμου, πάνω από 500.000 εντάχθηκαν σε παρτιζάνικες μονάδες, δρώντας στα μετόπισθεν του εχθρού, ενώ 2.000 εξ αυτών τιμήθηκαν με τον ανώτατο τίτλο του «Ηρωα της Σοβιετικής Ενωσης». Οπως παρατήρησε και ο Αμερικανός ακαδημαϊκός της Σοβιετικής Ιστορίας W. Mandel, η «πίστη (σ.σ. των Ουκρανών στο σοβιετικό καθεστώς) υπήρξε συντριπτική και ενεργή», γεγονός που δε θα μπορούσε να είχε συμβεί αν υπήρχε «εκτεταμένη δυσαρέσκεια» μεταξύ του πληθυσμού.7

Η προπαγάνδα της «κομμουνιστικής γενοκτονίας διά της πείνας» 8

 

Η κολεκτιβοποίηση, ως ισχυρό πλήγμα στην ατομική - καπιταλιστική ιδιοκτησία, ήταν επόμενο να συγκεντρώσει τη μήνη της αστικής προπαγάνδας, η οποία, πατώντας στα υπαρκτά προβλήματα που δημιούργησε η αστική αντίδραση στην ίδια τη Σοβιετική Ενωση, έκανε το μαύρο - άσπρο, παρουσιάζοντάς τα ως προβλήματα της πορείας κοινωνικοποίησης της παραγωγής, του σοσιαλισμού, διογκώνοντας ταυτόχρονα τις συνέπειες και παρουσιάζοντάς τις κατά τρόπον, ώστε να προκαλέσουν το μεγαλύτερο δυνατό αποτέλεσμα συκοφάντησης της σοβιετικής εξουσίας και τρομοκράτησης των εργαζομένων.

 

Τα «εγκλήματα του κομμουνισμού» στην Ουκρανία «ανέδειξαν» πρώτοι οι ναζί το 1933. «Από τη στιγμή που ο Χίτλερ ανέβηκε στην εξουσία», αναφέρει σχετική σοβιετική έκθεση της εποχής, «η χιτλερική κυβέρνηση μέσω των παγγερμανικών της οργανώσεων εκτόξευσε μέσα από το φασιστικό Τύπο μια εκτεταμένη αντισοβιετική καμπάνια περί λιμού στην Ουκρανία, οργάνωσε εκθέσεις φωτογραφιών λιμοκτονούντων Ουκρανών και δημοσίευσε προβοκατόρικες δηλώσεις του γερμανικού πληθυσμού της Ουκρανίας που ζητούσε βοήθεια». Η καμπάνια, που τιτλοφορούνταν «Αδέρφια σε Ανάγκη», εκτός από τη γενικότερη δαιμονοποίηση του κομμουνισμού, είχε σκοπό τη δημιουργία ανάλογου κλίματος στην κοινή γνώμη (ντόπια και διεθνή) ενόψει της επερχόμενης επίθεσης κατά της χώρας των Σοβιέτ.9

 

Ωστόσο, η ναζιστική προπαγάνδα δεν έπεισε κανέναν. Είναι χαρακτηριστικό πως όταν το θέμα του «σταλινικού λιμού» ανέκυψε στη Βουλή των Λόρδων της Μ. Βρετανίας τον Ιούλη του 1934, το ίδιο το Foreign Office ξεκαθάρισε πως «δεν υπάρχει κανένα στοιχείο που να στηρίζει τον ισχυρισμό ότι η Σοβιετική κυβέρνηση ακολούθησε μια πολιτική εσκεμμένης εξαθλίωσης των αγροτικών περιοχών της χώρας, ή ότι η πολιτική αυτή είχε το συγκεκριμένο αποτέλεσμα».10

 

Στις αρχές του 1935 τη «διεθνή» προβολή και νομιμοποίηση της ναζιστικής προπαγάνδας ανέλαβε το δημοσιογραφικό συγκρότημα του Αμερικανού μεγιστάνα του Τύπου W. Hearst. Ο Hearst, που στις ίδιες τις ΗΠΑ θεωρείται ως ο «πατέρας» της κίτρινης δημοσιογραφίας, υπήρξε (όπως και μεγάλη μερίδα του αστικού κόσμου τότε) γνωστός υποστηρικτής των «λύσεων» που προσέφερε ο φασισμός στην οικονομική και πολιτική κρίση του Μεσοπολέμου (μεταξύ άλλων ήταν επί χρόνια χρηματοδότης του Μουσολίνι). Μήνες πριν την καμπάνια περί «σοβιετικού λιμού», ο Hearst είχε επισκεφτεί τη ναζιστική Γερμανία, όπου συναντήθηκε με κορυφαία στελέχη του καθεστώτος, όπως ο E. Hanfstaengel (υπουργός Τύπου του Ράιχ) και βεβαίως με τον ίδιο τον Χίτλερ.11

 

Ακολούθως, το Φλεβάρη του 1935, οι εφημερίδες του Hearst άρχισαν να δημοσιεύουν σειρά άρθρων καταγγέλλοντας μια ανθρωπιστική καταστροφή άνευ προηγουμένου στη σοβιετική Ουκρανία με τουλάχιστον 6.000.000 θύματα: συνέπεια ενός σκληρού, απάνθρωπου, ανθρωποφάγου κομμουνιστικού καθεστώτος.

 

Η αρθρογραφία του λιμού, που συνοδευόταν από ανάλογες φωτογραφίες φρίκης (σκελετωμένα παιδιά, πτώματα κ.λπ.), έφερε την υπογραφή ενός Thomas Walker. Ο Walker παρουσιαζόταν στους αναγνώστες ως «διακεκριμένος δημοσιογράφος, μελετητής των ρωσικών ζητημάτων, που ξόδεψε πολλά χρόνια περιοδεύοντας στη Σοβιετική Ενωση». Παράλληλα, τονιζόταν πως ο ίδιος «ρίσκαρε τη ζωή του για να τραβήξει τις φωτογραφίες του λιμού».12

 

Ωστόσο, το «σενάριο» ήταν τόσο κακότεχνα φτιαγμένο που δεν άργησε να καταρρεύσει: Κατ' αρχάς, αποδείχθηκε πως ο T. Walker δε βρέθηκε ποτέ στις περιοχές που υποτίθεται ότι είδε, κατέγραψε και φωτογράφισε τα «γεγονότα». Κατά δεύτερον, οι φωτογραφίες «που τράβηξε με ρίσκο της ζωής του» ήταν εξόφθαλμα ετεροχρονισμένες, αφού σε άλλες οι στρατιώτες που απεικονίζονταν φορούσαν στολές του τσαρικού ή ακόμα και του αυστροουγγρικού στρατού (είχαν δηλαδή τραβηχτεί από τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο), ενώ άλλες ήταν από το λιμό του 1921-1922 στην περιοχή του Βόλγα (αποτέλεσμα του πολέμου, της ιμπεριαλιστικής επέμβασης και του εμφυλίου).13

 

Το «κερασάκι» στην όλη υπόθεση ήρθε τον Ιούλη του 1935, όταν ο Walker βρέθηκε έγκλειστος στις φυλακές της Νέας Υόρκης. Ο T. Walker δεν ήταν καν T. Walker. Ηταν ο Robert Green, «ένας κατάδικος φυγάς από τις Κρατικές Φυλακές του Κολοράντο, απ' όπου δραπέτευσε...ενώ εξέτιε 8ετή ποινή κάθειρξης για πλαστογραφία»! Ο R. Green παραδέχτηκε ενώπιον του δικαστηρίου ότι οι φωτογραφίες δεν ήταν δικές του και ότι η όλη ιστορία δεν ήταν παρά μια απάτη.14

 

Βεβαίως, αυτό δεν εμπόδισε τους Ναζί από το να «κεφαλαιοποιήσουν» στο έπακρο τις «αποκαλύψεις» του Hearst, με εκτενείς μάλιστα μνείες στο επίσημο όργανο του Εθνικοσοσιαλιστικού Κόμματος «Voelkischer Beobachter».

 

Ο ανταποκριτής των «New York Times» στη Γερμανία σχολίασε σχετικά: «Υπήρξε μια νέα έκρηξη της "προπαγάνδας της πείνας" στο γερμανικό και αυστριακό Τύπο, με εκκλήσεις για βοήθεια στα "δυστυχή θύματα του σοβιετικού λιμού". Στο Βερολίνο η καμπάνια συνοδευόταν από φωτογραφίες που είχαν τραβηχτεί νωρίτερα. Κάποιες μάλιστα ήταν από το λιμό του Βόλγα το 1921 - 1922. Αυτό είναι ένα αγαπημένο κόλπο των προπαγανδιστών κατά του μπολσεβικισμού».15 Οι φωτογραφίες αυτές, που εμφανίστηκαν αρχικά σε εκδόσεις των Ναζί το 1933-1934 (των Ditloff και Laubenheimer), ήταν στη συντριπτική τους πλειοψηφία ταυτόσημες με τα «πειστήρια» του Walker. Παρ' όλα αυτά, οι «αποδείξεις» του Walker (ή τύπου Walker) συνέχισαν να αποτελούν οργανικό τμήμα του αντικομμουνιστικού οπλοστασίου έως τις μέρες μας.

Η διαχρονικότητα της αντικομμουνιστικής προπαγάνδας

 

Τα επόμενα χρόνια, η αντικομμουνιστική προπαγάνδα γύρω από το λιμό της Ουκρανίας «στοιχειοθετήθηκε» περαιτέρω από τις «μαρτυρίες» των Ουκρανών που κατέφυγαν κυρίως στις ΗΠΑ μετά το τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. Πρόκειται ως επί το πλείστον για μέλη και υποστηρικτές της OUN (Ουκρανική Εθνικιστική Οργάνωση), που στη διάρκεια της ναζιστικής εισβολής και κατοχής, έπαιξαν το ρόλο της πέμπτης φάλαγγας, στελεχώνοντας το δοσιλογικό μηχανισμό στην Ουκρανία και διαπράττοντας ανείπωτα εγκλήματα εναντίον του ουκρανικού πληθυσμού. Στη συνέχεια, οι εν λόγω συνεργάτες των Ναζί, «εξαγνίστηκαν» από τα αστικά ΜΜΕ και τα διάφορα «στρατευμένα» στον «αντικομμουνιστικό αγώνα» ακαδημαϊκά ιδρύματα για να «επαναπροσδιοριστούν» και να παρουσιαστούν ως «μάρτυρες της σοβιετικής καταπίεσης», «θύματα των εγκλημάτων του σταλινισμού - κομμουνισμού» και μαχητές της ελευθερίας!

 

Η προσφυγή στον αντικομμουνισμό αποτελεί διαχρονική πρακτική των κρατούντων, ώστε να εξωραΐσουν ή να αποπροσανατολίσουν τις συνέπειες της καπιταλιστικής βαρβαρότητας στον εργαζόμενο λαό. Η «επιχειρηματολογία», που ανέσυρε από το βούρκο της Ιστορίας η «Καθημερινή», προκειμένου να «αποδείξει» πως ο σοσιαλισμός δήθεν άλλα διακήρυττε στα λόγια, ενώ στην πράξη υπήρξε απάνθρωπος, αιμοσταγής και δολοφόνος, αποτελεί μια μάλλον κακότεχνη και απελπισμένη προσπάθεια να παρουσιαστεί η κατάσταση που βιώνει σήμερα ο ελληνικός λαός ως μονόδρομος, ως «μικρότερο κακό» (απέναντι σε μια ενδεχόμενη σοσιαλιστική προοπτική). Ο «μπαμπούλας» του κομμουνισμού όμως τρομάζει περισσότερο εκείνους, παρά αυτούς, τους οποίους προσπαθούν να φοβίσουν...

 

Παραπομπές:

 

1. Κρατικά Αρχεία Ουκρανίας TsDAHOU, αρ. 1/20/3184 και 3185 (1930), 1/20/3195 (1927-1930) και 1/20/2522 (1927-1931), στο Martin, ό.π., 293-294.

 

2. Λένιν Β. Ι., Σύντροφοι-Εργάτες! Βαδίζουμε προς την τελική, την αποφασιστική μάχη!, στα «Απαντα», τ. 37, σελ. 40-41.

 

3. Strong A L, The Stalin Era, Mainstream Publishers, New York, 1957, σελ. 36-39.

 

4. Viola L, Peasant rebels under Stalin, Oxford University Press, Oxford, 1996, σελ. 110, 138-139.

 

5. Mazepa I, Ukraine under Bolshevik rule, στο «Slavonic Review», τ. Ιανουαρίου 1934, σελ. 342-343.

 

6. Βλ. Schuman F L, Russia since 1917, New York 1957, σελ. 151-152 και Webb S. & B., Soviet Communism: A New civilization?, τ.1, Longmans, Green & Co., London, 1935, σελ. 246 και 263.

 

7. Mandel W, Soviet but not Russian, University of Alberta Press, Edmonton, 1985, σελ. 238-239.

 

8. Αναλυτικά βλ. «Κατασκευή "εγκλημάτων" και φαυλότητα της "σταλινολογίας"», στον «Ριζοσπάστη», 30/11/2008 και 7/12/2008

 

9. Κρατικά Αρχεία Ουκρανίας TsDAHOU, αρ. 1/20/6426 του 1933, στο Martin, The Affirmative Action Empire, Cornell University Press, London, 2001, σελ. 328-329.

 

10. Tottle D, Fraud, Famine and Fascism, Progress Press, Toronto, 1987, σελ. 48.

 

11. Swanberg W A, Citizen Hearst, Charles Scribner, Ν.Υ., 1961, σελ. 443 και Gunther J, Inside Europe, Harper Bros, Ν.Υ., 1936 σελ. 179.

 

12. «Chicago American», 25/2/1935.

 

13. «The Nation», 13/3/1935, «Daily Worker», 21/2/1935, «New York Times», 16/8/1935.

 

14. «New York Times», 16/8/1935, «Daily Worker», 20/8/1935.

 

15. «New York Times», 10/2/1935.

 

Του

Αναστάση ΓΚΙΚΑ*

*Ο Αναστάσης Γκίκας είναι μέλος του Τμήματος Ιστορίας της ΚΕ του ΚΚΕ

 

Αναδημοσίευση από το Ριζοσπάστη, 8/12/2013