«Ο πόλεμος είναι ειρήνη. Η ελευθερία είναι δουλεία. Η άγνοια είναι δύναμη. Αν θέλετε μια εικόνα του μέλλοντος, φανταστείτε μια μπότα να πατάει ένα ανθρώπινο πρόσωπο -για πάντα». Τα λόγια αυτά ανήκουν στον Τζορτζ Όργουελ και στο εμβληματικό του μυθιστόρημα «1984» (εκδόσεις Οξύ).
Στο βιβλίο αυτό περιγράφεται ένα ολοκληρωτικό κράτος, στο οποίο ο περίφημος Μεγάλος Αδελφός (Big Brother) παρακολουθεί τους πάντες και τα πάντα, έχοντας εγκαθιδρύσει ένα τεράστιο Πανοπτικόν, με τους πολίτες να απαγορεύεται να κλείσουν τις τηλεοπτικές τους οθόνες, προκειμένου να ακούνε μέρα νύχτα την κρατική προπαγάνδα.
Σε αυτό το ολοκληρωτικό κράτος, υποτίθεται πως οι λέξεις έχουν ακριβώς το αντίθετο νόημα από το πραγματικό τους. «Ο πόλεμος είναι ειρήνη, η ελευθερία είναι δουλεία, η άγνοια είναι δύναμη».
Κάπως έτσι οι λέξεις χάνουν το νόημά τους και σπάει ο σύνδεσμος μεταξύ σημαίνοντος και σημαινομένου. Όμως τι απομένει τότε; Υπάρχει το βασίλειο της ασυνεννοησίας και επικρατεί η απόλυτη σύγχυση.
Ο Όργουελ «έβλεπε» δεκαετίες μπροστά, γι’ αυτό και το μυθιστόρημά του είναι τόσο επίκαιρο ακόμα και σήμερα. Ειδικότερα, όποιος ζει στην Ελλάδα το βιώνει αυτό καθημερινά. Η κυβέρνηση και ο πρωθυπουργός προσωπικά έχουν διδακτορικό στη διαστρέβλωση των εννοιών και στην εκ νέου νοηματοδότησή τους.
Η «προστασία» του Εθνικού Συστήματος Υγείας είναι ο ευφημισμός για την κατεδάφισή του, ενώ η «δωρεάν» Παιδεία ο ευφημισμός για την παράδοσή της σε ιδιωτικά συμφέροντα. «Το νερό δεν θα ιδιωτικοποιηθεί» επαναλαμβάνουν οι κυβερνητικοί, ενώ την ίδια ώρα η μόνη τους έγνοια είναι να παραδοθεί στους ιδιώτες.
Στο «1984», το υπουργείο Αλήθειας επινοεί το λεξιλόγιο που πρέπει να έχουν οι εφημερίδες και η τηλεόραση, δηλαδή τη Νέα Ομιλία (New Speak). Ο οικονομολόγος Ζαν Πολ Φιτουσί, στο επίκαιρο βιβλίο του «Τι μας κρύβουν οι Λέξεις: Πως η νεογλώσσα επηρεάζει τις κοινωνίες μας» (εκδόσεις Πόλις), γράφει: «Δεν απέχουμε πολύ από μια τέτοια κατάσταση στις δημοκρατίες μας – χωρίς βέβαια καταναγκασμό – αλλά με τη μέθοδο της πειθούς, της κυριαρχίας επί των μέσων ενημέρωσης, της επανάληψης και των κοινωνικών κυρώσεων που ωθούν προς την αυτολογοκρισία. Η ατμόσφαιρα αυλικής κολακείας και το πνεύμα προπαγάνδας που χαρακτηρίζουν ορισμένα μέσα ενημέρωσης, δείχνουν πολύ καλά πόσος δρόμος έχει ήδη διανυθεί προς αυτή την κατεύθυνση».
Λίγο παρακάτω αναφέρει πως η Νέα Ομιλία αναπτύσσει την ισχύ της προς δύο κατευθύνσεις: «Πρώτον, επιχειρεί να μας πείσει ότι καταβλήθηκε κάθε προσπάθεια να επιλυθούν τα οξύτατα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε: ανεργία, ανασφάλεια, ανισότητα. Δυστυχώς όμως αυτό δεν συνέβη και, καθώς τούτες οι φράσεις επαναλαμβάνονται διαρκώς, πειθόμαστε ότι δεν πρόκειται να συμβεί. Κρίμα, βέβαια, αλλά πως να ζητάει κανείς το αδύνατο;». Δείτε τι λέει η κυβέρνηση για την ακρίβεια: «είναι εισαγόμενη, εμείς εξαντλούμε τα περιθώρια για ελέγχους και φτιάχνουμε τα “καλάθια του νοικοκυριού”. Τι άλλο μπορούμε να κάνουμε άλλωστε; Δίνουμε τη μάχη, έστω και εάν δεν την κερδίζουμε».
Και συνεχίζει ο Φιτουσί: «Η δεύτερη κατεύθυνση είναι πιο συγκεκριμένη, καταλήγοντας έτσι στην εφαρμογή πραγματικών μέτρων. Σύμφωνα με αυτήν, θεωρούμαστε συλλογικά υπεύθυνοι για την κατάσταση στην οποία βρισκόμαστε, αν η συμπεριφορά μας είναι εγωιστική και εάν αντιδρούμε σε οποιαδήποτε μεταρρύθμιση».
Η κατάσταση αυτή με τη Νέα Ομιλία επιδεινώθηκε δραματικά στη διάρκεια της χρηματοπιστωτικής κρίσης: Υποτίθεται πως από τη μια είναι οι δήθεν ειδήμονες και οι πάσης φύσεως «ειδικοί» και από την άλλη μια αδιαφοροποίητη μάζα υποτιθέμενων αδαών. Αυτή η σχέση, όπως λέει ο Φιτουσί, προσφέρει άπειρες δυνατότητες χειραγώγησης. Ο καθένας από εμάς σκέφτεται: «ποιος είμαι εγώ που θα αμφισβητήσω τον επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας; ή τον υπουργό Οικονομικών;»
Ένας πραγματικός βομβαρδισμός από έννοιες προέκυψε από την κρίση του 2008: ελλείμματα, χρέος, διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, CDS, ρήτρα μη διάσωσης (no bail-out), δανειστής έσχατης ανάγκης, Σύμφωνο Σταθερότητας και πάει λέγοντας. Αυτοί οι όροι έγιναν ζουρλομανδύας για τη σκέψη μας, αφού κάθε αντίθετη πρόταση απορρίπτεται εν ονόματι των επιπτώσεων που θα είχε στο δημόσιο χρέος, το οποίο θεωρείται πλέον ανυπέρβλητο εμπόδιο. Και, φυσικά, όπως επισημαίνει ο Φιτουσί, «όλα αυτά ισοδυναμούν με δραματική συρρίκνωση των παρεχόμενων στους χρήστες υπηρεσιών. Η ελάττωσή τους μειώνει τις εξασφαλίσεις απέναντι στους κινδύνους της ζωής (προβλήματα υγείας, ανεργία), στους οποίους είναι εκτεθειμένοι οι άνθρωποι, όπως επίσης και τις συνταξιοδοτικές παροχές στις οποίες υπολόγιζαν σε όλη τους τη ζωή».
Φυσικά, όταν κάτι δεν πάει καλά, τότε αυτό αποδίδεται σε «επικοινωνιακό σφάλμα». Τα «επικοινωνιακά σφάλματα έχουν να κάνουν πάντα με τα κακά νέα, ποτέ με τα καλά. Όμως όταν κάνουμε λόγο για τέτοιου είδους σφάλμα, σημαίνει πως η κυβέρνηση αρνείται πως το προτεινόμενο μέτρο ενδέχεται να είναι κακό από μόνο του, ή έστω ανεπαρκές. Αυτό σημαίνει πως πιστεύει ότι με μια καλή επικοινωνιακή τακτική μπορεί να περάσει οποιοδήποτε μέτρο, χειραγωγώντας πλήρως την κοινωνία.
Τελικό συμπέρασμα; Αμφισβητήστε ό,τι ακούτε στα συστημικά ΜΜΕ. Αναζητείστε εναλλακτικές πηγές ενημέρωσης, οι οποίες, ευτυχώς, υπάρχουν. Τσεκάρετε και διπλοελέγξτε τις πληροφορίες σας. Βέβαια, κάτι τέτοιο είναι αρκετά δύσκολο για καθημερινούς ανθρώπους με εργασιακές υποχρεώσεις. Όμως είναι ο μόνος σίγουρος τρόπος για να μην πέσετε θύματα εξαπάτησης της Νέας Ομιλίας της κυβέρνησης.
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
ΕΛΜΕΠΑ: Το κορυφαίο πρόγραμμα Ειδικής Αγωγής στην Ελλάδα για διπλή μοριοδότηση
Το 1ο στην Ελλάδα Πρόγραμμα επιμόρφωσης Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς με Πιστοποιητικό
ΑΣΕΠ: Η πιο Εύκολη Πιστοποίηση Αγγλικών για μόρια σε 2 ημέρες (δίνεις από το σπίτι σου με 95 ευρώ)
Παν.Πατρών: Μοριοδοτούμενο σεμινάριο ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗΣ με 65Є εγγραφή - έως 18/11
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ - ΓΑΛΛΙΚΩΝ - ΓΕΡΜΑΝΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
2ος Πανελλήνιος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ: Τα 2 μαθήματα εξέτασης και η ύλη
