Alfavita Newsroom Το τελευταίο διάστημα δημοσιεύονται κείμενα από διάφορους συλλόγους καθώς και άρθρα στον Τύπο με θέμα το Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο (ΕΑΠ). Ως ο πρώτος εκλεγμένος Καθηγητής του Ιδρύματος που το υπηρέτησα για 14 συνεχή χρόνια, έστω και εάν αποφάσισα να μετακινηθώ σε άλλο ΑΕΙ, αισθάνομαι υποχρεωμένος να δημοσιεύσω για άλλη μια φορά τις απόψεις μου απευθυνόμενος κυρίως στους φοιτητές του αλλά και στους συναδέλφους μου και στην Πολιτεία. Έστω και εάν στενοχωρήσω πολλούς θα πρέπει να δηλώσω πως δεν θεωρώ ως κύριο πρόβλημα του ΕΑΠ τα επαγγελματικά δικαιώματα των αποφοίτων, το πάσο ή την γεωγραφική κατανομή των αιθουσών συνάντησης των φοιτητών. Κατά την γνώμη μου, το κύριο πρόβλημα του ΕΑΠ είναι η στρεβλή αντίληψη για τον χαρακτήρα των σπουδών του (ότι δηλαδή αποτελεί "δεύτερη ευκαιρία πανεπιστημιακής εκπαίδευσης") και ο ανορθολογικός τρόπος ακαδημαϊκής λειτουργίας του.
Οι Διαπιστώσεις μου:
Το ΕΑΠ με την σημερινή του μορφή και τρόπο λειτουργίας δεν είναι βιώσιμο ως ΑΕΙ και θα συνεχίσει να μην είναι βιώσιμο έστω και εάν αυτονομηθεί και τα 48 μέλη ΔΕΠ, τα οποία σήμερα υπηρετούν στο ΕΑΠ, εκλέξουν Σύγκλητο και λειτουργήσουν όπως προβλέπει ο ισχύων νόμος, διότι:
α) Υπάρχει τεράστια ποσοτική και λειτουργική ασυμμετρία μεταξύ των μελών ΔΕΠ και των μελών του Συνεργαζόμενου Εκπαιδευτικού Προσωπικού (ΣΕΠ), δηλαδή μεταξύ του καθηγητικού του προσωπικού και του συνόλου των διδασκόντων που χρειάζεται για να παρέχει σπουδές. Εκ των πραγμάτων, ανατίθεται στη διοίκηση και σε 48 μέλη ΔΕΠ να αποφασίζουν και να διοικούν 1730 μέλη ΣΕΠ προκειμένου να προσφέρουν εκπαίδευση σε 30000 φοιτητές !
β) Τα ακαδημαϊκά όργανα (Κοσμητείες), λόγω του περιορισμένου αριθμού μελών, διαθέτουν ιδιαίτερα περιορισμένη επιστημονική κάλυψη των αντικειμένων σπουδών που διοικούν ενώ πολλές φορές καλούνται να αποφασίσουν για θέματα που κανένα μέλος τους δεν έχει επιστημονική συγγένεια
γ) Η ανυπαρξία Τμημάτων ή/και Τομέων επιδεινώνει τις συνέπειες της παρατήρησης (β)
δ) Η πρακτική επιλογής μελών ΣΕΠ, Συντονιστών των Θεματικών Ενοτήτων (ΘΕ) και Διευθυντών Σπουδών για 15 συνεχή χρόνια, εκτός της στρεβλότητας όσον αφορά σε εκπαιδευτικά κριτήρια και ακαδημαϊκή δεοντολογία, έχει δημιουργήσει διαπλεκόμενες σχέσεις και συμφέροντα, λόγω του μοντέλου διοίκησης που αναφέρθηκε στο (α).
ε) Σε συνέχεια της παρατήρησης (δ) η επιλογή των μελών ΣΕΠ γίνεται ανορθολογικά. Οι σπουδές είναι σχεδιασμένες ώστε τα απλά μέλη ΣΕΠ να λειτουργούν ως σύμβουλοι καθηγητές - tutors σε μία ομάδα 20-30 φοιτητών, ενώ την συνολική ευθύνη των σπουδών θα πρέπει να έχουν οι Συντονιστές (και ίσως οι αναπληρωτές τους) της διδακτικής ομάδας κάθε ΘΕ. Είναι σαφές πως οι Συντονιστές και οι Σύμβουλοι εκπονούν έργο διαφορετικού επίπεδου και θα έπρεπε να επιλέγονται με διαφορετικό τρόπο από τους απλούς Συμβούλους, όπως ακριβώς χρησιμοποιούμε διαφορετικά κριτήρια για την επιλογή Λέκτορα και Καθηγητή. Ωστόσο, με τα ισχύοντα κριτήρια καταστρατηγείται η ως άνω ακαδημαϊκή ιεραρχία, ώστε ένας νέος επιστήμονας να πρέπει να συναγωνιστεί ώριμους καθηγητές ΑΕΙ για μία θέση απλού συμβούλου. Επί της ουσίας λοιπόν, απαγορεύεται σε νέους μεταδιδακτορικούς ερευνητές που εκπονούν έρευνα σε Ελληνικά ΑΕΙ και Ερευνητικά Κέντρα (και οι οποίοι έχουν πλήρη επιστημονική επάρκεια ως tutors στα εκπαιδευτικά αντικείμενα των ΘΕ) να αποκτήσουν εκπαιδευτική εμπειρία καθώς και να αποκτήσουν κάποιους πόρους χρηματοδότησης ώστε να συνεχίσουν το έργο τους στην Ελλάδα, ιδιαίτερα στις δύσκολες εποχές που διανύουμε. Επιπλέον δε, το ΕΑΠ στερείται την ορμή-έμπνευση-αφοσίωση νέων επιστημόνων καθώς και μεταδιδακτορικούς ερευνητές που θα συνέβαλαν στην ενδυνάμωση της δικής του επιστημονικής έρευνας.
στ) Όπως ελέχθη στο (ε), οι συντονιστές και οι διευθυντές σπουδών επιλέγονται από την διοίκηση εκ των τα ήδη επιλεγμένων συμβούλων καθηγητών. Μετά την επιλογή τους ως Συντονιστές έχουν την υποχρέωση να συντονίζουν τις σπουδές και την επιστημονική ευθύνη των σπουδών και ως εκ τούτου να εγγυώνται την επιστημονική ποιότητα. Ωστόσο, δεν συμμετέχουν θεσμικά στις αντίστοιχες ακαδημαϊκές αποφάσεις (παρά μόνον συμβουλευτικά εάν το θελήσει η διοίκηση ή οι Κοσμητείες) για τα θέματα που άπτονται άμεσα της επιστήμης τους και της εκπαιδευτικής τους αρμοδιότητας. Παρατηρείται λοιπόν το παράδοξο οι πανεπιστημιακοί δάσκαλοι που με την επιστημοσύνη τους εγγυώνται τις σπουδές να μη συμμετέχουν στην πανεπιστημιακή διοίκηση.
Στους προαναφερθέντες λόγους μη-βιωσιμότητας θα πρέπει να προστεθεί η στρεβλή αντίληψη για παροχή εξ αποστάσεως εκπαίδευσης (π.χ. η απόρριψη μεθόδων τηλεμαθήματος και συχνής επαφής του διδάσκοντα με την τάξη του μεσω ψηφιακών μέσων), η επικρατούσα, λανθασμένη, αντίληψη της διαφορετικότητας του ΕΑΠ σε όλους τους τομείς (συμπεριλαμβανομένων εκπόνηση έρευνας, συγκρότησης και λειτουργίας ακαδημαϊκών οργάνων) ακαδημαϊκής λειτουργίας καθώς και η πολιτική απομόνωσης του ΕΑΠ από τα άλλα ΑΕΙ που ακολούθησαν οι διοικήσεις.
Το "δια ταύτα"
Προσωπικά πιστεύω πως ο νόμος που διέπει το ΕΑΠ θα πρέπει να αντικατασταθεί από νέο νόμο ο οποίος θα διαφοροποιεί την λειτουργία του Ιδρύματος από εκείνη των άλλων ΑΕΙ ΜΟΝΟ σε εκείνα τα σημεία που απαιτούν οι ανελαστικές ανάγκες της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης. Επί παραδείγματι είναι ανήκουστο να επανορίζεται ο ρόλος των μελών ΔΕΠ!!! Ωστόσο προκειμένου να αντιμετωπισθούν τα προβλήματα που καθιστούν το ΕΑΠ μη-βιώσιμο σε μία περίοδο όπου είναι ιδιαίτερα δύσκολο να αυξηθούν τα μέλη ΔΕΠ του Ιδρύματος, θα πρότεινα.
ι) Την θεσμοθέτηση Τομέων στις Σχολές του ΕΑΠ με επιστημονικά αντικείμενα τα κύρια επιστημονικά πεδία που θεραπεύει η Σχολή και αφορούν τα παρεχόμενα Προγράμματα Σπουδών (ΠΣ) . Μέλη των Τομέων θα είναι τα μέλη ΔΕΠ του ΕΑΠ με επιστημονικό αντικείμενο που εμπίπτει στο Περιεχόμενο του Τομέα και όλοι οι Συντονιστές των ΘΕ, μέλη άλλων ΑΕΙ ή Ερευνητικών Κέντρων (στα επόμενα "εξωτερικοί Συντονιστές") , που συντονίζουν ΘΕ με περιεχόμενο. ανάλογο με αυτό του Τομέα
ιι) Την επιλογή Συντονιστών ΘΕ, σε εκείνες τις ΘΕ που δεν υπηρετούν μέλη ΔΕΠ του ΕΑΠ, με ειδική διαδικασία επιλογής συντονιστών από τους υποψήφιους Αναπλ. Καθηγητές ή Καθηγητές άλλων ΑΕΙ ή Ερευνητές Α και Β βαθμίδας, κάθε 3-5 χρόνια,. Από ειδικές επιτροπές αξιολόγησης με κριτήρια που αφορούν στο επιστημονικό και εκπαιδευτικό τους έργο που εμπίπτει στο περιεχόμενο της ΘΕ. Όπως προαναφέρθηκε οι "εξωτερικοί" Συντονιστές θα συμμετέχουν πλήρως στον Τομέα υπό την ιδιότητα του Επισκέπτη Καθηγητή ή του anjuct καθηγητή και θα αμείβονται για το προσφερόμενο έργο
ιιι) Την επιλογή μελών ΣΕΠ, των συμβούλων σπουδών, από επιτροπές αξιολόγησης με κριτήρια που διασφαλίζουν την εκπαιδευτική τους επάρκεια στο αντικείμενο που θα υπηρετήσουν ως σύμβουλοι καθηγητές και την επιστημονική τους παραγωγή, με κριτήρια αντίστοιχα των απαιτήσεων των κατωτέρων καθηγητικών βαθμίδων, ώστε να μην αποκλείονται οι μεταδιδακτορικοί ερευνητές που εκπονούν έρευνα σε Ελληνικά ΑΕΙ και Ερευνητικά Κέντρα. Ενδεχομένως να πρέπει να επιβληθεί ποσόστωση για αυτή την κατηγορία των διδασκόντων.
ιυ) Οι εξωτερικοί Συντονιστές και εξωτερικοί Διευθυντές Σπουδών θα πρέπει να έχουν αναλογική συμμετοχή στην Κοσμητεία και στην Σύγκλητο. Επίσης αναλογική συμμετοχή θα πρέπει να έχουν τα μέλη ΣΕΠ, οι φοιτητές και οι εργαζόμενοι στο ΕΑΠ. Στα μονοπρόσωπα ακαδημαϊκά όργανα (Διευθυντές Τομέων, Κοσμήτορες, Πρυτάνεις) πιστεύω πως θα πρέπει να εκλέγονται μελη ΔΕΠ του ΕΑΠ με συμμετοχή των εξωτερικών μελών του εκπαιδευτικού προσωπικού καθώς και των άλλων φορέων της πανεπιστημιακής κοινότητας,
υ) Η αναπτυξιακή πολιτική του ΕΑΠ θα πρέπει να στραφεί από την "παροχή πτυχίων δεύτερης ευκαιρίας" στην παροχή διαρκούς ευκαιρίας για πτυχιακές και μεταπτυχιακές σπουδές εξ αποστάσεως. Πιστεύω πως οι εξ αποστάσεως σπουδές (πτυχιακές, μεταπτυχιακές ή ακόμα και η μεταπτυχιακή επιμόρφωση) μπορούν να εξελιχθούν σε σημαντικό εργαλεία για την ενεργοποίηση και ένταξη του επιστημονικού δυναμικού της χώρας στην προσπάθεια ανασυγκρότησης του παραγωγικού μας ιστού. Ιδιαίτερα, σε σημαντικό εργαλείο για την αναπτυξιακή πολιτική των Περιφερειών με την προϋπόθεση πως αυτή η εκπαιδευτική δραστηριότητα υποστηρίζεται από τις απαραίτητες πανεπιστημιακές δομές. Προκειμένου, λοιπόν, να εξασφαλισθεί η απαιτούμενη επιστημονική και υλικοτεχνική υποδομή (πανεπιστημιακό προσωπικό και εργαστηριακές εγκαταστάσεις, ιδιαίτερα για μεταπτυχιακές σπουδές ή επιμόρφωση) θα πρέπει το ΕΑΠ να αναμορφώσει κατάλληλα τις παρεχόμενες σπουδές ή/και να αναπτύξει νέες με την συνεργασία άλλων ΑΕΙ και ερευνητικών κέντρων, μέσω διαπανεπιστημιακών ΠΣ.
υι) Πιστεύω ότι δεν χρειάζεται περισσότερος χρόνος από 2 έτη για να αναμορφωθεί το υπάρχον πλαίσιο λειτουργίας και να λειτουργήσει το ΕΑΠ με την υποστήριξη επαρκούς επιστημονικού προσωπικού και να αναπτύξει βιώσιμα ΠΣ. Επιπλέον κατά την διάρκεια αυτής της περιόδου θα πρέπει να αντιμετωπισθούν και άλλα σημαντικά ζητήματα ακαδημαϊκής λειτουργίας και παροχής των σπουδών. Παραμένει βέβαια το πρόβλημα των διδάκτρων το οποίο πιστεύω πως μπορεί να αντιμετωπισθεί στην αρχή ως παροχή "διαρκούς υποτροφίας". Τέλος ας επισημανθεί ότι, πέραν της συμμετοχής των Συνεργαζομένων Επιστημόνων στις ακαδημαϊκές λειτουργίες, απαιτείται η αύξηση του αριθμού των μελών ΔΕΠ του ΕΑΠ, αλλιώτικα το ΕΑΠ δεν μπορεί να αποκτήσει ουσιαστική αυτοδυναμία αλλά πάντα θα χρειάζεται το "συμπλήρωμα" από τα άλλα ΑΕΙ.
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
ΕΛΜΕΠΑ: Το κορυφαίο πρόγραμμα Ειδικής Αγωγής στην Ελλάδα για διπλή μοριοδότηση
Το 1ο στην Ελλάδα Πρόγραμμα επιμόρφωσης Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς με Πιστοποιητικό
Παν.Πατρών: Μοριοδοτούμενο σεμινάριο ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗΣ με 65Є εγγραφή - έως 15/7
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
2ος Πανελλήνιος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ: Τα 2 μαθήματα εξέτασης και η ύλη
