Alfavita Newsroom Τα υπουργεία παιδείας –γιατί τόσα έχουμε όσα και οι υπουργοί που τα υπηρέτησαν- μετά το 1974 φρόντιζαν να μεταρρυθμίζουν την εκπαίδευση. Οι ενοχές, οι ελλείψεις και οι ανασφάλειες μιας ολόκληρης κοινωνίας που προβάλλονταν μέσα από τις ιδεολογίες και ιδεοληψίες των κυβερνόντων κομμάτων έβρισκαν πρόσφορο έδαφος να καλυφθούν στο χώρο της εκ/σης. Κάθε φορά νέοι μεταρρυθμιστές έρχονται να μεταρρυθμίσουν τους παλαιότερους. ’’Επίλεκτοι’’ ειδικοί με την τήβεννο της πανεπιστημιακής αυθεντίας σπαταλώντας δυστυχώς μεγάλα κοινοτικά κονδύλια, έχουν συντάξει κατά περιόδους τεράστια προγράμματα ,ανακυκλώνοντας τη ‘’φιλολογία’’ για την αναγκαιότητα μεταρρυθμίσεων και ‘’πρωτοπόρων’’ καινοτομιών.
Η αιτία της αποτυχίας των μέχρι τώρα μεταρρυθμίσεων έγκειται στο γεγονός ότι η εκ/ση έχει προσδιοριστεί ως πεδίο συγκρούσεων αντιτιθέμενων κοινωνικών συμφερόντων και γι αυτό βρίσκεται μονίμως σε μια εμπόλεμη ζώνη, χαρακτηριστικά της οποίας είναι οι ‘’εύθραυστες εκεχειρίες’’ και οι’’ ιδιότυποι ανταρτοπόλεμοι’’. Σε μια τέτοια συνθήκη ο διάλογος για την παιδεία παρουσιάζεται με σκοπό την εξαγορά συναίνεσης για την εκπαιδευτική πολιτική που ασκείται. Η ουσία του προβλήματος βρίσκεται στο ότι πολλά από τα μέτρα που ενίοτε λαμβάνονται δεν έχουν να κάνουν με την ίδια την εκπαίδευση όσο με την προσπάθεια για προσεταιρισμό όσων διαφωνούν και αντιστέκονται.
Είναι επίσης σημαντικό να τονιστεί ότι τα περισσότερα από τα επώνυμα μέλη που στελεχώνουν τις επιτροπές διαλόγου [ΙΕΠ,ΕΣΥΠ μορφωτικών υποθέσεων] δε διαθέτουν εμπεριστατωμένη γνώση αναφορικά με την εκ/ση και το χειρότερο μεταφέρουν ανεπεξέργαστα βιώματα μιας παρελθούσας εμπειρίας. Μπορεί να είναι σημαντικοί ερευνητές η πανεπιστημιακοί δάσκαλοι άλλων γνωστικών βαθμίδων δεν έχουν όμως ασχοληθεί με την εκ/ση ως αντικείμενο μελέτης, έρευνας, διδασκαλίας και κυρίως πράξης.
ο tempora o mores... όλα αυτά τα χρόνια έρχονταν οι ‘’ ειδικοί ‘’ σαν από μηχανής θεοί με τα ‘’καινοτόμα’’ προγράμματα τους με τις ‘’μεταμοντέρνες και ψηφιακές αντιλήψεις’’ τους οι περισσότεροι εκ των οποίων ετεροπροσδιοριζόμενοι από μηχανισμούς και περιβάλλοντα να μετατρέψουν την ‘’αναχρονιστική’’ φιλοσοφία που επικρατεί στα σχολεία και να γεμίσουν τον ‘’κενό’’ χρόνο των εκπαιδευτικών.
Σημαντικό κομμάτι του προβλήματος της εκ/σης επίσης είναι ο τρόπος που αντιμετωπίζεται Παλαιότερος υπουργός π.χ ταύτιζε αποκλειστικά τις αλλαγές στην εκ/ση με τη φόρτωση του ωραρίου, την αυτοαξιολόγηση και κυρίως την τιμωρητική αξιολόγηση σπέρνοντας τον τρόμο για διαθεσιμότητες και απολύσεις τις οποίες και έκανε. Η αυτοαξιολόγηση για την οποία σπαταλήθηκαν μεγάλα ποσά και προκλήθηκε τόση αναστάτωση, κατέληξε σε μεγάλο φιάσκο αφού τελικώς καμία επιτροπή και κανένας υπουργός δε φιλοτιμήθηκε να αξιοποιήσει τα πορίσματα της. Αλλά και κατά την επίκαιρη διαδικασία του νέου διαλόγου που ξεκίνησε ακούμε τους νέους ‘’ειδικούς’’ να μιλούν για εξίσωση διδακτικού και εργασιακού χρόνου καθώς και αξιοποίηση των κενών, αγνοώντας τόσο προκλητικά ότι ο εκπαιδευτικός των μνημονίων, μετά τη φοβερή μείωση των αποδοχών του και την αντιστρόφως ανάλογη αύξηση του ωραρίου και των υποχρεώσεων του, δε διαθέτει λεπτό κενού χρόνου. Αναρωτιέται λοιπόν κανείς σε ποιο σημείο θα πρέπει να είναι ανεκτή από την εκπαιδευτική κοινότητα μια τόσο μεγάλη υποκρισία για όλους αυτούς τους ειδικούς που αγνοούν ότι ο εκπαιδευτικός μετά την εκτέλεση των διδακτικών καθηκόντων θα πρέπει ν ασχοληθεί σοβαρά με μια απίστευτη γραφειοκρατία που έχει να κάνει με έλεγχο απουσιών, ενημέρωση κηδεμόνων, διοικητικά θέματα, my school, προετοιμασία διδασκαλίας εορτών, παραστάσεων, εκδρομών, συνεδριάσεις συλλόγου κ.λ.π. Αλλά και την υπόλοιπη μέρα του τον περιμένει η προετοιμασία των επόμενων διδασκαλιών και όχι μόνο.
Περιγράφοντας και κριτικάροντας μια ολόκληρη φιλοσοφία αλλά και τις τόσες επιπόλαιες και καιροσκοπικές πρακτικές του παρελθόντος, δεν αντιτίθεμαι στο εγχείρημα του νέου διαλόγου που ξεκίνησε ούτε θεωρώ εκ των προτέρων ότι είναι προσχηματικός. Πιστεύω όμως ακράδαντα ότι για να δοθούν βιώσιμες και ουσιαστικές λύσεις θα πρέπει επιτέλους για πρώτη φορά το υπουργείο να λάβει πολύ σοβαρά τις προτάσεις των εκπαιδευτών οι οποίοι θα πρέπει δυναμικά να απαιτήσουν να πρωτοστατήσουν στο στήσιμο του νέου σχολείου.
Παρακάμπτοντας την παραφιλολογία που έχει ήδη φουντώσει για αυτό το διάλογο θα καταθέσω τις προτάσεις μου μετά από μια τριαντάχρονη εμπειρία μου σε δεκάδες δημόσια σχολεία τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό. Αυτό λοιπόν που πρέπει να αλλάξει στην παιδεία μας είναι η φιλοσοφία της. Για να γίνω πιο σαφής θέτω δύο ερωτήματα. α] ποιος ο ρόλος της εκ/σης για την αποφυγή της κρίσης και β] αφού ο ελληνικός λαός είναι αυτός με τα περισσότερα πτυχία –αναλογικά βέβαια- στην Ευρώπη, ποιο ρόλο έπαιξε και παίζει αυτό για την εμβάθυνση και συνέχιση της κρίσης σήμερα. Το πρόβλημα είναι ένα. Για ολόκληρες δεκαετίες προσφέραμε εκ/ση αλλά όχι αγωγή, ετοιμάζαμε τους μαθητές για επαγγελματική επιτυχία και ανταγωνισμό αλλά δεν τους κάναμε ευσυνείδητους πολίτες, καλλιεργούσαμε την επιστημονική σκέψη αλλά αδιαφορούσαμε για τον ανθρωπισμό. Για παράδειγμα βγάζουμε καταρτισμένους γιατρούς μεν ασυνείδητους επαγγελματίες δε που εν πολλοίς δεν αντιστέκονται στη διαφθορά και το φακελάκι.
Να ποιο είναι το όραμα που θα πρέπει να αποκτήσει η παιδεία μας, να ποιες θα πρέπει να είναι οι βάσεις της νέας μεταρρύθμισης. Να μπολιάσει και να μεταλλάξει την κοινωνία του μέλλοντος μέσω της νέας φιλοσοφίας της αγωγής της. Μόνο έτσι θα ξεπεραστεί η κρίση της οποίας η βαθύτερη αιτία είναι αξιακή και όχι οικονομική. Ως συνέπεια αυτής της διαπίστωσης απαιτείται η αναβάθμιση της ανθρωπιστικής παιδείας. Καταθέτω δύο πολύ συγκεκριμένες προτάσεις που θα πρέπει να αξιολογηθούν σοβαρά. α] η επαναφορά της διδασκαλίας του επιταφίου λόγου του Θουκυδίδη, την επαναφορά επίσης της ν.ε. λογοτεχνίας στα πανελλαδικώς εξεταζόμενα μαθήματα και της διδασκαλία της αρχαίας ελληνικής φιλοσοφίας. β] τη διατήρηση του χριστιανοκεντρικού χαρακτήρα του μαθήματος των θρησκευτικών το οποίο πρέπει να μετονομαστεί σε θεολογία. Σε προηγούμενο άρθρο μου είχα επισημάνει ήδη ότι όλες οι προηγμένες χώρες της Ευρώπης έχουν απορρίψει το θρησκειολογικό μάθημα, αποδεικνύοντας ύστερα από έρευνα ότι η εισαγωγή στα σχολεία ανάλογης ύλης συνεπάγεται τη σύγχυση, την κόπωση και τελικά την παντελή αδιαφορία των μαθητών. Εξάλλου το κοινωνικό μήνυμα του ευαγγελίου είναι τόσο επίκαιρο, αναγκαίο και άρα αξιοποιήσιμο σήμερα που θα συμβάλλει τα μέγιστα στη μετάλλαξη της συνείδησης των νέων ανθρώπων.
Η ποσότητα της ύλης αποτελεί κομβικό πρόβλημα. Οι περισσότεροι ‘’μεταρρυθμιστές’’ ταύτιζαν την πληρότητα της εκ/σης με την ποσότητα της ύλης και των ωρών διδασκαλίας. Φόρτωναν επίσης το ωράριο των μαθητών αδιαφορώντας εντελώς για τον ελεύθερο χρόνο τους. Είναι επιτακτική η περικοπή της ύλης κατά 20 τοις εκατό ώστε να βρεθεί χρόνος για εμπέδωση, αξιοποίηση και κριτική σκέψη.
Για την ποιότητα των βιβλίων έχω να προτείνω τα εξής. α] την ουσιαστική συμμετοχή των εκπαιδευτικών στη συγγραφή των βιβλίων. β] την αλλαγή αρκετών βιβλίων. Ενδεικτικά αναφέρω ότι τα βιβλία των αγγλικών ιδίως δημοτικού και γυμνασίου είναι απαράδεκτα. Χρειάζεται άμεση αντικατάστασή τους με νέα που να περιέχουν πλούσιο εποπτικό υλικό και καλύτερη ποιότητα κειμένων ώστε να γίνουν εφάμιλλα εκείνων της αγοράς και των φροντιστηρίων. Επίσης το βιβλίο της ιστορίας της β’ γυμνασίου πρέπει να αντικατασταθεί άμεσα. Είναι ένα κακογραμμένο βιβλίο που μέσα σε πυκνογραμμένα και δυσνόητα κεφάλαια διαπραγματεύεται τεράστια θέματα ρωμαϊκής και βυζαντινής ιστορίας. Τέλος έχω να παρατηρήσω ότι στα βιβλία των θρησκευτικών θα πρέπει να επικαιροποιηθεί το κοινωνικό μήνυμα του ευαγγελίου με αναδιάταξη της ύλης και να δοθεί περισσότερος χώρος στις θρησκείες στο βιβλίο της β λυκείου.
Τέλος επειδή πιστεύω ότι στην καρδιά της μεταρρύθμισης πρέπει να βρίσκεται η λήψη πρακτικών μέτρων που θα βοηθήσουν στη σωστή διαχείριση των προβλημάτων των μαθητών αλλά και στη δημιουργία ισορροπιών στην εκπαιδευτική κοινότητα προτείνω τα παρακάτω. α] την καθιέρωση ψυχολόγου η κοινωνικού λειτουργού σε πρώτη φάση σε ομάδες γειτονικών σχολείων και στη συνέχεια σε όλες τις σχολικές μονάδες και β] το διορισμό γραμματείας σε κάθε σχολείο με σκοπό την απελευθέρωση του εκπαιδευτικού από την ανούσια γραφειοκρατία που περιέγραψα νωρίτερα και την αποκλειστική ενασχόλησή του με το αληθινό αντικείμενο του λειτουργήματος που επιτελεί δηλαδή το διδακτικό και παιδαγωγικό του έργο.
Βίτσας Ιωάννης
θεολόγος- φιλόλογος
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
ΕΛΜΕΠΑ: Το κορυφαίο πρόγραμμα Ειδικής Αγωγής στην Ελλάδα για διπλή μοριοδότηση
Το 1ο στην Ελλάδα Πρόγραμμα επιμόρφωσης Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς με Πιστοποιητικό
Παν.Πατρών: Μοριοδοτούμενο σεμινάριο ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗΣ με 65Є εγγραφή - έως 05/7
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
2ος Πανελλήνιος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ: Τα 2 μαθήματα εξέτασης και η ύλη
