Alfavita Newsroom Το τελευταίο χρονικό διάστημα έχει ξεκινήσει Εθνικός διάλογος για την Επαγγελματική Εκπαίδευση και Κατάρτιση (ΕΕΚ). Ο διάλογος αυτός ξεκίνησε με πρόσκληση του ΥΠΠΕΘ, ακολουθώντας κείμενο της Ομάδας Εργασίας του ΙΕΠ για την ΕΕΚ με τίτλο: «Σκέψεις και προτάσεις για την αναβάθμιση της Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης. Κείμενο προτάσεων για συζήτηση και προβληματισμό», στο οποίο, μεταξύ άλλων αναφέρεται:
«Οι αλλαγές στην ΕΕΚ πρέπει να βασίζονται:
· στην αναγνώριση και ενίσχυση του κοινωνικού ρόλου της ΕΕΚ, με τον περιορισμό της επίδρασης των κοινωνικών ανισοτήτων,
· στην ανάγκη συνεχούς εναρμόνισης της ΕΕΚ με τις απαιτήσεις της ελληνικής κοινωνίας και οικονομίας,
· στην ανάγκη παροχής ποιοτικής εκπαίδευσης καθώς και ασφαλών επαγγελματικών διεξόδων στους μαθητές και στις μαθήτριες της ΕΕΚ,
· στην εμπέδωση εργασιακής ασφάλειας και στη διαμόρφωση ενός ρεαλιστικού οράματος για τους/τις εκπαιδευτικούς».
Γίνεται φανερό από τα παραπάνω ότι πρόθεση – και – αυτής της μεταρρύθμισης που εξαγγέλλεται είναι η αναβάθμιση και ενίσχυση του ρόλου της ΤΕΕ, στο πλαίσιο των απαιτήσεων και αναγκών της ελληνικής κοινωνικοοικονομικής πραγματικότητας. Βασικοί οραματικοί πυλώνες της εξαγγελλόμενης μεταρρύθμισης είναι η αναβάθμιση της ΤΕΕ, η επίτευξη ποιοτικής εκπαίδευσης και ο περιορισμός των κοινωνικών ανισοτήτων. Παράλληλα, προβάλλεται η εμπέδωση της εργασιακής ασφάλειας και η διαμόρφωση ρεαλιστικού οράματος για τους / τις εκπαιδευτικούς.
Η Ομάδα Εργασίας για την ΕΕΚ, έλαβε ακόμη υπόψη τα παρακάτω αρνητικά – όπως χαρακτηρίζονται στο κείμενό της – χαρακτηριστικά της ΤΕΕ:
«Στα αρνητικά χαρακτηριστικά της ΕΕΚ θα κατατάσσαμε: (α) τη διοικητική και οργανωτική πολυδιάσπαση των φορέων της, (β) τον κατακερματισμό τωνεπαγγελματικών κατευθύνσεων και ειδικοτήτων που παρέχονται, (γ) την πρώιμη έναρξη της επαγγελματικής επιλογής και εξειδίκευσης των νέων, (δ) την ασυμβατότητα, σε αρκετές περιπτώσεις, των προγραμμάτων σπουδών με τα επαγγελματικά περιγράμματα, (ε) το ξεπερασμένο από τις τεχνολογικές εξελίξειςδιδακτικό και εργαστηριακό υλικό που χρησιμοποιείται σε αρκετές περιπτώσεις, (στ) τις σοβαρές ελλείψεις στην επιμόρφωση του διδακτικού προσωπικού,(ζ) τις περιορισμένες δυνατότητες επαφής των μαθητών και μαθητριών της ΕΕΚ με τον κόσμο της εργασίας (η) την απαξίωση σε σημαντικό βαθμό τωνεπαγγελματικών σχολείων και γενικότερα της ΕΕΚ, και (θ) τις σοβαρές αδυναμίες στο συνολικό σχεδιασμό της ΕΕΚ, σε συνάρτηση και με τις ανάγκες καιτις δυνατότητες ανάπτυξης της οικονομίας».
Θα επιχειρήσουμε έναν μικρό σχολιασμό για τον τρόπο με τον οποίο σχεδιάζεται να αντιμετωπιστούν οι ανωτέρω αναφερόμενες από την Ομάδα Εργασίας παθογένειες της ΕΕΚ.
Α) Η οργανωτική πολυδιάσπαση της ΕΕΚ εξυπηρετεί θέματα ισότιμης πρόσβασης στις εκπαιδευτικές ευκαιρίες και διεξόδους για όλα τα ελληνόπουλα, ακόμη και γι’ αυτά που οι αποστάσεις του τόπου κατοικίας τους από τα μεγάλα αστικά κέντρα λειτουργούν απαγορευτικά στην επιδίωξη ένταξης των παιδιών αυτών με ίσους όρους στις εκπαιδευτικές δομές της χώρας. Όσον αφορά στην αναφερόμενη διοικητική πολυδιάσπαση των φορέων της ΕΕΚ, πιθανόν αυτό να είναι ένα ζήτημα που χρήζει ορθολογικότερης παρέμβασης, όμως δεν φαίνεται να αποτελεί ισχυρό λόγο ριζικών αλλαγών στην ΕΕΚ, όπως αυτές προτείνονται στο κείμενο της Ομάδας Εργασίας για την ΕΕΚ.
Β) Για το θέμα της «πρώιμης έναρξης και επαγγελματικής επιλογής και εξειδίκευσης ων νέων» θα μπορούσε να ειπωθεί ότι η διεθνής εμπειρία δεν έχει δείξει ότι υφίσταται ως πρόβλημα στην ηλικία των 15 – 16 ετών η επαγγελματική επιλογή, ενώ σε κάθε περίπτωση, η σημερινή δομή της Επαγγελματικής Εκπαίδευσης στην χώρα μας, με την μορφή των Επαγγελματικών Λυκείων (ΕΠΑΛ) δίνει την δυνατότητα σε κάθε νέο και νέα να μεταστρέψει τις επαγγελματικές του / της επιλογές και να επιλέξει άλλη επαγγελματική κατεύθυνση στην Β΄ Επαγγελματικού Λυκείου, ενώ προχωρεί και ένα βήμα παραπάνω, προσφέροντας την δυνατότητα της οριζόντιας μετακίνησης μεταξύ Γενικού Λυκείου (ΓΕΛ) και ΕΠΑΛ κατά την συνέχιση των σπουδών στην Β΄ Λυκείου. Επομένως, δεν φαίνεται να υφίσταται θέμα μετάθεσης της επαγγελματικής επιλογής των μαθητών κατά ένα έτος, δηλαδή στην ηλικία των 16 – 17 ετών, αφού τέτοια δυνατότητα υπάρχει ήδη.
Γ) Η επίκληση της «ασυμβατότητας, σε αρκετές περιπτώσεις, των προγραμμάτων σπουδών με τα επαγγελματικά περιγράμματα» προφανώς είναι στην σωστή κατεύθυνση. Το αίτημα άρσης της ασυμβατότητας των προγραμμάτων σπουδών της επαγγελματικής εκπαίδευσης με τα επαγγελματικά περιγράμματα έχει τεθεί προ πολλού, ενώ επικλήθηκε κατά καιρούς και κατά κόρον ως κεφαλαιώδες αίτιο από αρκετές Επιτροπές μεταρρύθμισης της Επαγγελματικής Εκπαίδευσης της χώρας μας. Σε κάθε περίπτωση, ο προσεκτικός σχεδιασμός για την άρση της ασυμβατότητας αυτής θα πρέπει να προηγηθεί της εφαρμογής της και να αποφευχθούν εσπευσμένες ενέργειες που μόνο περισσότερο κακό θα φέρουν στην πολύπαθη ΤΕΕ. Εξάλλου, πώς θα μπορούσε να συνεισφέρει σε μια μεταρρυθμιστική προσπάθεια άρσης των ασυμβατότητας των προγραμμάτων σπουδών με τα επαγγελματικά περιγράμματα η στήριξη της «στα υπάρχοντα προγράμματα και βιβλία με τιςαναγκαίες σταδιακές προσαρμογές τους», όπως εξαγγέλλει η Ομάδα Εργασίας στο ίδιο κείμενο;
Δ) «Το ξεπερασμένο από τις τεχνολογικές εξελίξεις διδακτικό και εργαστηριακό υλικό που χρησιμοποιείται σε αρκετές περιπτώσεις», προφανώς αποτελεί αντικείμενο παρέμβασης στην προσπάθεια αναβάθμισης της ΤΕΕ, όμως δεν δικαιολογεί τις προτεινόμενες αλλαγές στα αναλυτικά και ωρολόγια προγράμματα σπουδών της ΤΕΕ με την μορφή του ενιαίου προγράμματος μαθημάτων για όλους / -ες τους μαθητές / -τριες, τον αποχρωματισμό της Α΄ τάξης του Επαγγελματικού Λυκείου και, κατ’ επέκταση, την συρρίκνωσή των σπουδών του από τριετείς σε διετείς (στην Β΄ και στην Γ΄ ΕΠΑΛ).
Ε) Οι «σοβαρές ελλείψεις στην επιμόρφωση του διδακτικού προσωπικού» επισημαίνονται επίμονα, με επίταση και επίφαση κάθε χρόνο από την εκπαιδευτική κοινότητα, χωρίς δυστυχώς να υπάρχει η ανάλογη ανταπόκριση της Πολιτείας. Σε μια φιλόδοξη μεταρρυθμιστική προσπάθεια, η ικανοποίηση αυτού του αιτήματος είναι λογικό να προηγηθεί της εφαρμογής των μέτρων που προτείνονται στην κατεύθυνση της αναβάθμισης της ΕΕΚ και να μην αποτελεί επερχόμενη προς ενέργεια υπόσχεση.
ΣΤ) Οι «περιορισμένες δυνατότητες επαφής των μαθητών και μαθητριών της ΕΕΚ με τον κόσμο της εργασίας» δεν φαίνεται ότι θα μπορούσαν να αντιμετωπιστούν με την πιλοτική, επιλεκτική και αποσπασματική λειτουργία της τάξης Μαθητείας. Είναι χαρακτηριστικό ότι ενώ το 4ο έτος Μαθητείας θεσπίστηκε ήδη με τον Ν. 4186/2013/ΦΕΚ 193 Α΄ (άρθρο 7), φέτος επιχειρείται δειλά η πιλοτική του εφαρμογή σε δύο (2) μόλις ΕΠΑΛ σε όλη την Ελλάδα, στο ΕΠΑΛ Κορωπίου και στο 2Ο ΕΠΑΛ Σταυρούπολης, σε δύο (2) μόλις Τομείς: Στον Τομέα Ηλεκτρολογίας, στην ειδικότητα «Ηλεκτρολογικών Εγκαταστάσεων» ή άλλων ειδικοτήτων του Τομέα Ηλεκτρολογίας και στον Τομέα Γεωπονίας, Τροφίμων και Περιβάλλοντος, στην ειδικότητα: «Σύγχρονη Επιχειρηματική Γεωργία» ή άλλων ειδικοτήτων αυτού του Τομέα. Η Ομάδα - στόχος είναι μόλις πενήντα (50) μαθητές σε όλη την Ελλάδα, είκοσι πέντε σε κάθε ένα από τα δύο ΕΠΑΛ. (Έγγραφο της Γενικής Γραμματείας Δια Βίου Μάθησης και Νέας Γενιάς του ΥΠΠΕΘ με αρ. πρωτ.: 1009/20-5-2016). Είναι φανερό ότι η επίκληση στην διεύρυνση των περιορισμένων δυνατοτήτων επαφής των μαθητών και μαθητριών της ΤΕΕ με τον κόσμο της εργασίας δεν μπορεί να αποτελέσει ισχυρό επιχείρημα εφαρμογής του νέου Αναλυτικού και ωρολογίου προγράμματος για το Επαγγελματικό Λύκειο, με την Α΄ ΕΠΑΛ να αποχρωματίζεται τελείως από τάξη Επαγγελματικού Λυκείου και την μαθητεία να χαρακτηρίζεται ως 4ο έτος σε ένα διετές πλέον ΕΠΑΛ (Β΄ τάξη: Τομείς επαγγελμάτων – υπηρεσιών και Γ΄ τάξη: διαχωρισμός σε επαγγελματικές ειδικότητες).
Ζ) Η «απαξίωση σε σημαντικό βαθμό των επαγγελματικών σχολείων και γενικότερα της ΕΕΚ» και οι «σοβαρές αδυναμίες στο συνολικό σχεδιασμό τηςΕΕΚ, σε συνάρτηση και με τις ανάγκες και τις δυνατότητες ανάπτυξης της οικονομίας» απαιτούν τον προσεκτικό σχεδιασμό των σταδίων εφαρμογής των μεταρρυθμιστικών μέτρων που κινούνται στην κατεύθυνση της άρσης των παθογενειών της ΕΕΚ στην Ελλάδα. Η συρρίκνωση της διάρκειας σπουδών στο Επαγγελματικό Λύκειο με την εφαρμογή ενιαίου προγράμματος μαθημάτων στην Α΄ τάξη και μόλις δύο έτη σπουδών για τους Τομείς (Β΄ τάξη) και τις Ειδικότητες, (Γ΄ τάξη), σε συνδυασμό με την ουσιαστική ανυπαρξία των υποδομών που θα φιλοξενήσουν την λειτουργία της τάξης Μαθητείας, θα οδηγήσουν την ΤΕΕ σε περαιτέρω απαξίωση και μαρασμό. Η «δυνατότητα πρόσβασης στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση με ειδικές εξετάσεις και ειδικό ποσοστό θέσεων ανάλογο τουμαθητικού δυναμικού των Επαγγελματικών Λυκείων» ενώ κινείται στην σωστή κατεύθυνση, δεν αρκεί από μόνη της να λειτουργήσει δημιουργικά στην κατεύθυνση της αναβάθμισης της ΤΕΕ.
Επιτακτική προβάλλει η αναγκαιότητα πριν την εφαρμογή οποιασδήποτε μεταρρυθμιστικής προσπάθειας στην κατεύθυνση αναβάθμισης της ΤΕΕ να ληφθούν σοβαρά υπόψη τα παρακάτω βήματα:
Ø Εναρμόνιση των Προγραμμάτων Σπουδών της ΤΕΕ με τα Επαγγελματικά περιγράμματα
Ø Κατάρτιση Νέων Αναλυτικών και Ωρολόγιων Προγραμμάτων Σπουδών για όλες τις Ειδικότητες
Ø Συγγραφή νέων βιβλίων
Ø Συστηματική και μεθοδική επιμόρφωση των εκπαιδευτικών της ΤΕΕ
Ø Ανανέωση και διασφάλιση της απαραίτητης εργαστηριακής υποδομής
Ø Οργάνωση της τάξης Μαθητείας σε επίπεδο που να εγγυάται την πρόσβαση όλων εκείνων των αποφοίτων των ΕΠΑΛ που θα ζητήσουν την συνέχιση της περαιτέρω ειδίκευσής τους σε αυτήν.
Η Ομάδα Εργασίας για την ΕΕΚ επισημαίνει στο κείμενό της:
«Οι εκπαιδευτικές πολιτικές που ασκήθηκαν την τελευταία 20ετία στον τομέα
της ΕΕΚ, παρά τις διακηρύξεις της πολιτείας ότι αυτές στόχευαν στην αναβάθμισή
της, όχι μόνο δεν ανταποκρίθηκαν στις εκπαιδευτικές και κοινωνικές ανάγκες αλλά, αντίθετα, όξυναν προϋπάρχοντα προβλήματα και δημιούργησαν και νέα σε ό,τι αφορά την εκπαιδευτική λειτουργία, τις επαγγελματικές διεξόδους των αποφοίτων
της, όπως και το διδακτικό προσωπικό. Ακραίο παράδειγμα υπήρξε η κατάργηση μιας
σειράς σημαντικών ειδικοτήτων της ΕΕΚ το 2013 χωρίς τεκμηρίωση και χωρίς συνεκτίμηση των συνεπειών που είχε στην ελληνική εκπαίδευση και γενικότερα στηνκοινωνία».
Μια βεβιασμένη και πρόχειρη εφαρμογή μεταρρυθμιστικών μέτρων, χωρίς τον αναγκαίο στρατηγικό σχεδιασμό και την διασφάλιση των απαραίτητων προϋποθέσεων είναι πιθανόν να αναπαράγει ακόμη και σε εντονότερο βαθμό όσα η προηγούμενη παράγραφος αφορίζει.
Παντελής Γαλίτης
Εκπαιδευτικός στην ΤΕΕ
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
ΕΛΜΕΠΑ: Το κορυφαίο πρόγραμμα Ειδικής Αγωγής στην Ελλάδα για διπλή μοριοδότηση
Το 1ο στην Ελλάδα Πρόγραμμα επιμόρφωσης Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς με Πιστοποιητικό
Παν.Πατρών: Μοριοδοτούμενο σεμινάριο ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗΣ με 65Є εγγραφή - έως 2/8
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
2ος Πανελλήνιος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ: Τα 2 μαθήματα εξέτασης και η ύλη
