Δημήτρης Τσιριγώτης Την σημερινή εποχή όλο και πιο συχνά παρατηρείται εκείνο το πρότυπο οικογένειας όπου τα παιδιά ακολουθούν καθημερινά ένα απολύτως οργανωμένο και απαιτητικό πρόγραμμα δραστηριοτήτων, κάτι που φυσιολογικά θα ταίριαζε σε ενήλικες, ενώ από την άλλη μεριά έχουμε γονείς που επιδιώκουν μετά μανίας την ανεμελιά, την αποποίηση ευθυνών και την λιγότερη δουλειά, στοιχεία που φυσιολογικά θα ταίριαζαν σε παιδιά.
Είναι σαφές ότι ζούμε μια εποχή που οι ηλικίες και οι ρόλοι μπερδεύονται: τα παιδιά αποκτούν συνήθειες ενηλίκων και οι ενήλικες συνήθειες παιδιών. Τα παιδιά εκτοπίζονται νωρίς νωρίς από τον παράδεισο της παιδικής τους ηλικίας και οι γονείς τους κάνουν ότι μπορούν για να εισέλθουν σε αυτόν. Περίεργοι καιροί.
Παιδιά με πρόγραμμα ενηλίκων
Πολλοί γονείς στραγγίζουν όλον τον χρόνο των παιδιών τους γεμίζοντάς τον με δραστηριότητες, το χαρακτηριστικό των οποίων είναι η απόλυτα δομημένη και οργανωμένη μορφή. Δεν εννοούμε μόνο τις δραστηριότητες που αφορούν την απόκτηση προσόντων(ξένες γλώσσες, φροντιστήρια) αλλά και εκείνες που υποτίθεται θα έπρεπε να προσφέρουν διασκέδαση και ανεμελιά στα παιδιά όπως τα αθλήματα και οι τέχνες. Ακόμα και αυτές όμως παρέχονται μέσα σε αυστηρά πλαίσια εκπαίδευσης στα παιδιά και αποκτούν υπόσταση βελτίωσης των επιδόσεων, συχνά δε του πρωταθλητισμού και της διάκρισης. Είναι πολύ συνηθισμένη πλέον η εικόνα με τα κολλημένα πάνω στο ψυγείο προγράμματα των παιδιών που ξεκινούν νωρίς το μεσημέρι και καταλήγουν ως αργά το βράδυ. Αν μέσα σε όλα αυτά προσθέσουμε και το διάβασμα για το σχολείο, το αποτέλεσμα είναι τα παιδιά μην έχουν καθόλου χρόνο για ελεύθερο παιχνίδι, για να χαλαρώσουν και για να επικοινωνήσουν με τους φίλους τους ,τους γονείς και τα αδέλφια τους. Μάλιστα τα τελευταία χρόνια οι γονείς έχουν την τάση να εξαφανίσουν και την τελευταία όαση ανεμελιάς των παιδιών, τις καλοκαιρινές διακοπές τους, αφού τα στέλνουν σε θερινά εκπαιδευτικά προγράμματα και camps. Ούτε μια μέρα χωρίς υποχρεώσεις και εκπαίδευση. «Μην αφήνεις άσκοπα τον χρόνο να κυλά» λένε στα παιδιά τους. Και ας φωνάζουν οι ειδικοί παιδαγωγοί: «τα παιδιά που περνάνε τον περισσότερο χρόνο τους σε δομημένες δραστηριότητες αποκτούν μειωμένη ικανότητα να θέτουν και να επιτυγχάνουν προσωπικούς στόχους».
Ποιος τους ακούει όμως τους ειδικούς σε μια χώρα που, τη σημερινοί εποχή, οι ίδιοι οι γονείς έχουν αναλάβει αυτό το ρόλο;
Ο ενηλικοκεντρισμός είναι η μεγάλη παγίδα στην οποία πέφτουν οι γονείς όσον αφορά την αντιμετώπιση των παιδιών τους. Πιστεύουν δηλαδή ότι γνωρίζουν τις ανάγκες των παιδιών τους, συχνά ταυτίζοντάς τες με τις δικές τους. Στην πραγματικότητα όμως προβάλλουν στα παιδιά τις δικές τους ανάγκες , τους δικούς τους φόβους, τα δικά τους όνειρα και τις δικές τους συνήθειες. Ξεχνούν ότι πρόκειται για ένα εντελώς διαφορετικό και αυτόνομο κόσμο, καταστρατηγώντας με αυτό τον τρόπο τα δικαιώματα των παιδιών. Τελικά το αποτέλεσμα είναι οι ματαιωμένες παιδικές και εφηβικές ηλικίες με την δικαιολογία της προετοιμασίας για τις απαιτήσεις της ενήλικης ζωής. Όμως για να ωριμάσει σωστά ένα παιδί ώστε αύριο να μπορεί να ανταπεξέλθει στις δυσκολίες της ενήλικης ζωής το πιο βασικό είναι να έχει βιώσει σωστά όλα τα στάδια ενηλικίωσης(παιδική ηλικία, εφηβεία) και όχι να κάνει από τα πολύ μικρά του διακτίνιση προς το μέλλον. Μετά από όλα αυτά δεν είναι να απορούμε με τους σημερινούς νέους μας (18 ως 28 ετών) η πλειοψηφία των οποίων μοιάζει να θέλει να απέχει από οτιδήποτε έχει μέσα του κόπο και το μόνο που επιθυμεί είναι να περνάει καλά. Δεν είναι τεμπέληδες οι νέοι μας, κουρασμένοι είναι αφού το μεγαλύτερο μέρος της ενέργειάς τους ξοδεύεται μέχρι τα δεκαοχτώ τους χρόνια.
Γονείς που παλιμπαιδίζουν
Και ενώ λοιπόν η τάση για τα παιδιά είναι «να σηκώνουν τα μανίκια και να στρώνονται στη δουλειά» από την άλλη μεριά η τάση για τους γονείς είναι το «ρόδα, τσάντα και κοπάνα». Οι γονείς επιθυμούν μετά μανίας να επιστρέψουν στην ζωή που είχανε πριν αποκτήσουν παιδιά, να ξανανιώσουν νέοι, να απαλλαγούν από ευθύνες και υποχρεώσεις. Αντίθετα από τα παιδιά που οι γονείς τους τα έχουν προγραμματίσει να τρέχουν προς το μέλλον, οι γονείς έχουν την λαχτάρα να γυρίσουν στο παρελθόν. Το αποτέλεσμα είναι εντελώς σουρεαλιστικό: μικρομέγαλα παιδιά με μεγαλόμικρους γονείς.
Και έτσι για τις γυναίκες αρχίζουν τα μπότοξ, το καθημερινό «λιώσιμο» στο γυμναστήριο, οι εξαντλητικές δίαιτες, το λάιφ στάιλ( ρούχα, μαλλιά, νύχια, τατουάζ) που ταιριάζει σε πολύ μικρότερες ηλικίες και το φούσκωμα των πιστωτικών καρτών. Οι δε άντρες το ρίχνουν στα εξτρήμ σπορ, στους λιποδιαλύτες, τα χώνουν σαν έξαλα νιάτα στο facebook, παίζουν ηλεκτρονικά παιχνίδια, αγοράζουν σπορ αυτοκίνητα και ηλεκτρονικά γκάτζετς και μιλάνε μεταξύ τους για «πιπίνια». Εν τω μεταξύ και οι άντρες και οι γυναίκες περνούν κρίση αυτό-επιβεβαίωσης του τύπου: «να δω αν περνάει ακόμα η μπογιά μου». Αναφωνούν ότι «και οι παντρεμένοι έχουν ψυχή» και το τακτοποιούν μέσα τους. Παράλληλα επιθυμούν διακαώς να εργάζονται όσο γίνεται λιγότερο, να προβληματίζονται (κοινωνικά, πολιτικά, οικογενειακά) όλο και λιγότερο και να νιώθουν με το έτσι θέλω ανέμελοι. Είναι αυτοί που οι λεγόμενες αποδράσεις τους (ταξιδιωτικές εξορμήσεις) είναι πλέον περισσότερες από τις δράσεις τους. Η αποθέωση του «σημασία έχει να περνάς καλά γιατί μια ζωή την έχουμε».
Για να μην παρεξηγηθώ εδώ θα ήθελα να επισημάνω ότι εννοείται πως και οι γονείς έχουν δικαίωμα να αφιερώνουν χρόνο για τον εαυτό τους, να περνάνε καλά, να φροντίζουν την εμφάνισή τους αλλά όπως σε όλα τα θέματα έτσι και σε τούτο θεωρώ ότι αυτό που έχει σημασία είναι το μέτρο και το κίνητρο. Η άποψη του «να περνάμε εμείς καλά και όσο για τα παιδιά μας έχουν καιρό» είναι εγωιστική, άδικη και αντιφατική.
Άραγε ποιος είναι ο λόγος που ένας ενήλικας παλιμπαιδίζει; Προφανώς όταν κάποιος λαχταρά να γυρίσει στο παρελθόν αυτό σημαίνει ότι δεν είναι ευχαριστημένος από τη σημερινή του ζωή. Και ο λόγος που δεν είναι ευχαριστημένος από το σήμερα είναι ή ότι δεν έχει συμφιλιωθεί με την ηλικία του ή ότι έχει απωθημένα για πράγματα που δεν έζησε στην νεανική του ηλικία. Και όμως η αποδοχή του «μεγαλώνω» είναι ο μόνος τρόπος ώστε η ψυχή να μένει πραγματικά παιδική.
«Μαστίγιο» για τα παιδιά τους, «καρότο» για τους εαυτούς τους
Παρατηρούμε λοιπόν μια αξιοσημείωτη διαστρέβλωση των ρόλων: οι σημερινοί γονείς ενώ έχουν απίστευτες προσδοκίες από τα παιδιά τους όσον αφορά την επαγγελματική τους και την κοινωνική τους καταξίωση, για τον εαυτό τους οι προσδοκίες τους συγκεντρώνονται σε μια και μόνο λέξη: «ζωάρα». Το αξιοπερίεργο είναι ότι όσο περισσότερο δομούν, οργανώνουν και στραγγίζουν τον ελεύθερο χρόνο των παιδιών τους τόσο περισσότερο κάνουν ότι μπορούν για να αυξήσουν τον δικό τους ελεύθερο χρόνο, και να τον απολαύσουν όπως εκείνοι το επιθυμούν.
Επιλέγουν επαγγελματικό coaching για τα παιδιά τους και για τους εαυτούς τους επιλέγουν ένα είδος απόδρασης από την πραγματικότητα με χαλαρή διάθεση και άμεση ικανοποίηση επιθυμιών.
Η λανθασμένη εντύπωση πως οι σημερινοί γονείς ασχολούνται πιο πολύ με τα παιδιά τους από ό, τι οι παλαιότεροι
Το χειρότερο από όλα είναι ότι ενώ οι σημερινοί γονείς μοιάζουν να ασχολούνται πολύ περισσότερο με τα παιδιά τους από ότι οι παλαιότεροι γονείς, στην πραγματικότητα δεν συμβαίνει κάτι τέτοιο αφού η ενασχόληση αυτή δεν αφορά τον ουσιαστικό γονεϊκό ρόλο τους. Μοιάζει να έχουν μεταβολίσει τον γονεϊκό τους ρόλο σε ένα είδος μάνατζερ που έχει έναν και μοναδικό σκοπό: τη διάκριση των παιδιών και την επαγγελματική τους αποκατάσταση. Σήμερα οι γονείς μπορεί να ξοδεύουν πολύ περισσότερα χρήματα για τα παιδιά τους, μπορεί να επιβλέπουν στο μέγιστο βαθμό την εκπαίδευση των παιδιών τους, να σπεύδουν να «καθαρίσουν» εκείνοι όταν τα παιδιά τους βρίσκουν τα δύσκολα αλλά η ίδια η σχέση γονέα- παιδιού μοιάζει να έχει χάσει το νόημα της. Δεν συζητούν, δεν περνάνε ποιοτικό χρόνο μαζί, δεν τρώνε μαζί, δεν γελάνε μαζί, δεν βλέπουν τηλεόραση μαζί και δεν έχουν ούτε καν κοινό χρόνο για να μαλώσουν μεταξύ τους. Η πιο συνηθισμένη εικόνα σε ένα σπίτι μιας μέσης οικογένειας πλέον είναι οι τηλεοράσεις και οι υπολογιστές σε κάθε δωμάτιο, οι κλειστές πόρτες των δωματίων, το τραπέζι γευμάτων με ένα πιάτο τη φορά πάνω του και γονείς που, στην καλύτερη περίπτωση, συναντιούνται με τα παιδιά τους στο αυτοκίνητο κατά την διάρκεια της μεταφοράς τους από δραστηριότητα σε δραστηριότητα.
Θα μου πείτε ότι και τις παλαιότερες εποχές οι νέοι έμοιαζαν να ζουν σε ένα ξεχωριστό δικό τους σύμπαν. Όμως θεωρώ πως είχε πολλά σημεία τομής με το σύμπαν των ενηλίκων. Τη σημερινή εποχή οι νέοι φαίνεται να μην «συναντιούνται» ιδιαίτερα με τους ενήλικες. Και πώς να γίνει, να μου πείτε, η συνάντηση αυτή όταν τα παιδιά έχουν γεμίσει όλο τον χρόνο τους με δραστηριότητες και υποχρεώσεις και οι γονείς έχουν πιο ελκυστικά και γαργαλιστικά πράγματα που αφορούν μόνο την δική τους ευχαρίστηση να ασχοληθούν;
Πολλές φορές αναρωτιέμαι μήπως ένας από τους βασικούς λόγους που εμείς οι γονείς κρατάμε τα παιδιά μας τόσο απασχολημένα είναι για να «μην μπλέκουν μέσα στα πόδια μας» ώστε να μπορούμε να παλιμπαιδίζουμε με την ησυχία μας; Γιατί όσο τα παιδιά μας είναι παρόντα, θέλοντας και μη, ο ρόλος που μας αναλογεί είναι εκείνος του ενήλικα.
Δημήτρης Τσιριγώτης. Φυσικός
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
ΕΛΜΕΠΑ: Το κορυφαίο πρόγραμμα Ειδικής Αγωγής στην Ελλάδα για διπλή μοριοδότηση
Το 1ο στην Ελλάδα Πρόγραμμα επιμόρφωσης Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς με Πιστοποιητικό
ΑΣΕΠ: Η πιο Εύκολη Πιστοποίηση Αγγλικών για μόρια σε 2 ημέρες (δίνεις από το σπίτι σου με 95 ευρώ)
Παν.Πατρών: Μοριοδοτούμενο σεμινάριο ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗΣ με 65Є εγγραφή - έως 18/11
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ - ΓΑΛΛΙΚΩΝ - ΓΕΡΜΑΝΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
2ος Πανελλήνιος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ: Τα 2 μαθήματα εξέτασης και η ύλη
