Alfavita Newsroom Με προφορική εντολή του υφυπουργού παιδείας κ. Διγαλάκη προς τους πρυτάνεις των ΑΕΙ, τα οποία θα υλοποιούσαν Διετή προγράμματα, ανεστάλη η λειτουργία των Διετών Δομών (Κ.Ε.Ε) στα πανεπιστήμια.
Η ενέργεια αυτή έχει διπλή ανάγνωση και σημαίνει ότι αναστέλλεται με σκοπό να παραμείνει σε αδράνεια ο θεσμός και να εγκαταλειφτεί ή ότι αναστέλλεται με σκοπό να υπάρξουν βελτιώσεις και να λειτουργήσει το επόμενο ακαδημαϊκό έτος, διότι είναι αξιόλογος θεσμός και θα πρέπει να λειτουργήσει εξ΄ αρχής σωστά.
Επειδή είναι δύσκολο, επί του παρόντος, να διακρίνει κανείς την πολιτική βούληση της νέας ηγεσίας του Υ.ΠΑΙ.Θ σχετικά με το θεσμό των Διετών στα ΑΕΙ, θα επιχειρήσουμε μία σφαιρική προσέγγιση στο όλο θέμα.
Α. Σχετικά με το θεσμό
Ο θεσμός αυτός είναι διαδεδομένος σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες και συνεχώς βελτιώνεται και επεκτείνεται.
Οι παρεχόμενοι τίτλοι (διπλώματα) Επαγγελματικής Εκπαίδευσης κατατάσσονται στο επίπεδο 5 του Ελληνικού (HQF) αλλά και Ευρωπαϊκού Πλαισίου προσόντων (EQF)
Υπενθυμίζουμε ότι το επίπεδο 4 ανήκει στην Ανώτερη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση (λυκειακή βαθμίδα) και το επίπεδο 6 στην Ανώτατη Εκπαίδευση.
Τα περιεχόμενα των προγραμμάτων σπουδών, με βάση και τα διεθνώς ισχύοντα, διακρίνονται για την πολυμορφία τους, τις παρεχόμενες εξειδικευμένες γνώσεις - δεξιότητες οι οποίες προδιαγράφουν «πιστοποιημένο τεχνικό υψηλής εξειδίκευσης».
Τα επίπεδα του Ευρωπαϊκού Πλαισίου Επαγγελματικών Προσόντων (ΕΠΕΠ) περιγράφουν τι γνωρίζει, κατανοεί και μπορεί να κάνει εκπαιδευόμενος στο τέλος μιας μαθησιακής εμπειρίας.
Το επίπεδο 5 αποτελεί την πλέον σύνθετη βαθμίδα του ΕΠΕΠ, καθώς το φάσμα των μαθησιακών αποτελεσμάτων καλύπτει πολλαπλά υποσυστήματα
Τα προσόντα που εντάσσονται στο επίπεδο 5 του ΕΠΕΠ έχουν μεγάλη ζήτηση μεταξύ των εκπαιδευόμενων, καθώς διανοίγουν προοπτικές σε πολλαπλά πεδία: άμεση απασχόληση, επαγγελματική εξέλιξη και περαιτέρω ευκαιρίες μάθησης. Παράλληλα, το επίπεδο 5 χαίρει μεγάλης εκτίμησης από τους εργοδότες, καθώς οδηγεί στην απόκτηση προηγμένων τεχνικών και διοικητικών δεξιοτήτων.
Σύμφωνα με την πρόγνωση δεξιοτήτων του Cedefop, (Μάρτιος 2014), υπάρχει αυξημένη ανάγκη για προηγμένες τεχνικές και διευθυντικές δεξιότητες. Αυτές είναι ακριβώς οι δεξιότητες που παρέχει στους εκπαιδευόμενους το επίπεδο 5 του ΕΠΕΠ.
Τα προσόντα επιπέδου 5 ικανοποιούν διάφορες ανάγκες και προκλήσεις που έχουν ανακύψει σε ευρωπαϊκό επίπεδο και συγκεκριμένα:
Χάρη στον συνδυασμό πρακτικού προσανατολισμού και ευκαιριών μεταπήδησης στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, το επίπεδο 5 παρέχει περισσότερες επιλογές από ότι οι αποκλειστικά επαγγελματικές σπουδές.
Με βάση τα όσα αναφέρθηκαν οι διετείς δομές Επαγγελματικής Εκπαίδευσης είναι ένας σπουδαίος αναπτυσσόμενος θεσμός στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Β) Ενέργειες και παραλείψεις της προηγούμενης ηγεσίας του υπουργείου παιδείας.
Η προηγούμενη ηγεσία του ΥΠΠΕΘ υπό τον κ. Γαβρόγλου, θεσμοθέτησε τα Διετή τον Αύγουστο του 2017 (Ν. 4487/2017) αλλά δε λειτούργησε κανένα, στη συνέχεια τον Μάρτιο του 2018 θεσμοθέτησε τα Κ.Ε.Ε (Ν. 4521/2018), τα οποία θα υλοποιούσαν τα Διετή, αλλά δε λειτούργησε κανένα.
Στη συνέχεια τον Οκτώβριο του 2018 εγκρίθηκαν για το ΠΑΔΑ 6 Προγράμματα Διετών, αλλά δε λειτούργησε κανένα και τον Ιούνιο του 2019 αναγγέλθηκε η λειτουργία άνω των 60 Διετών προγραμμάτων σε 11 ΑΕΙ τα οποία δεν θα λειτουργήσουν!
Η προηγούμενη ηγεσία του ΥΠΠΕΘ υπό τον κ. Γαβρόγλου με τροπολογία η οποία ενσωματώθηκε στο πολυνομοσχέδιο (Ν. 4610/2019) καθιερώνει την απόσπαση εκπαιδευτικών Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης οι οποίοι διετέλεσαν Περιφερειακοί Διευθυντές Εκπαίδευσης ή Διευθυντές Εκπαίδευσης στα ΚΕΕ, ως οργανωτικούς συντονιστές με πενταετή θητεία και επιμίσθιο. Η διάταξη αυτή χαρακτηρίστηκε ως ρουσφετολογική και ψηφίστηκε στη βουλή μόνο από τον ΣΥΡΙΖΑ.
Το θέμα με τα Διετή εξελίχθηκε, ως φαίνεται, σε ένα φιάσκο το οποίο έχει αρνητικές επιπτώσεις στους μαθητές της Επαγγελματικής Εκπαίδευσης την οποία τόσο η παρούσα κυβέρνηση όσο και η προηγούμενη έχουν θέσει σε άμεση προτεραιότητα.
Σημειώνουμε ότι με τις αλλαγές οι οποίες αναγγέλθηκαν από την προηγούμενη πολιτική ηγεσία του ΥΠΠΕΘ οι απόφοιτοι των ΕΠΑ.Λ θα εισάγονταν στα Διετή χωρίς εξετάσεις.
Για το νέο σύστημα εισαγωγής των αποφοίτων ΓΕ.Λ στα ΑΕΙ η υπουργός παιδείας κ. Κεραμέως δήλωσε ότι «δεν το αλλάζουμε αμέσως το σύστημα διότι ακριβώς σεβόμαστε την αγωνία των μαθητών και την αναστάτωση που θα επέφερε μια οποιαδήποτε αλλαγή σε ένα σύστημα που έχει ψηφιστεί».
Το σύστημα εισαγωγής στα Διετή είναι επίσης ψηφισμένο, γιατί δεν υπάρχει ο αντίστοιχος σεβασμός στην αγωνία και την αναστάτωση των παιδιών των ΕΠΑ.Λ.; Δεν θα επέλθει σε αυτά καμία αναστάτωση;
Σημειώνουμε επίσης ότι ο θεσμός των Διετών έχει από καιρό αναγγελθεί ότι θα λειτουργήσει το ακαδημαϊκό έτος 2019- 2020, έχει γνωστοποιηθεί μέσω του τύπου, της τηλεόρασης, σε εκθέσεις, ημερίδες, ομιλίες, με υπουργικές δηλώσεις και έχει γνωστοποιηθεί υπηρεσιακά μέσω των σχολείων στους μαθητές των ΕΠΑ.Λ
Να δεχτούμε ότι δεν υπήρχε η αναγκαία προετοιμασία σε όλα τα πανεπιστήμια για την εφαρμογή, γιατί όμως δεν άρχιζε πιλοτικά σε όσα υπήρξε προετοιμασία και στη συνέχεια να γίνουν βελτιωτικές ρυθμίσεις;
Εδώ βέβαια υπάρχει και το εξής ερώτημα, πως έγιναν προτάσεις από 11 πανεπιστήμια για τη λειτουργία συγκεκριμένων ειδικοτήτων, δεν υπήρξε συνεννόηση μεταξύ των ιδρυμάτων και του ΥΠΠΕΘ;
Εκλήθησαν οι πρυτάνεις των πανεπιστημίων να δώσουν εξηγήσεις για τις προτάσεις λειτουργίας των Διετών τους στο νέο υφυπουργό Ανώτατης Εκπαίδευσης και πανεπιστημιακό καθηγητή κ. Διγαλάκη;
Η διαχρονικά άνιση μεταχείριση σε βάρος των παιδιών της Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και οι ατυχείς, κατά τη γνώμη μας, δηλώσεις και ενέργειες της εκάστοτε πολιτικής ηγεσίας του υπουργείου παιδείας έχουν δημιουργήσει από καιρό την αίσθηση ότι τα παιδιά της Τεχνικής Επαγγελματικής Εκπαίδευσης αντιμετωπίζονται από την πολιτεία σαν «παιδιά ενός κατώτερου θεού», φράση η οποία έχει επανειλημμένα διατυπωθεί και στον τύπο.
Γ. Ο διαφαινόμενος χειρισμός των Διετών από την παρούσα ηγεσία του Υ.ΠΑΙ.Θ
Όπως αναφέραμε στην αρχή είναι δύσκολο να διακρίνει κανείς επί του παρόντος, την πολιτική την οποία θα ακολουθήσει η παρούσα ηγεσία για τον θεσμό των Διετών.
Είναι όμως δυνατόν να γίνουν βάσιμες προσεγγίσεις εάν λάβουμε υπόψη τα εξής:
- Στο πρόγραμμα της ΝΔ για την παιδεία δεν αναφέρεται πουθενά ο θεσμός των Διετών
- Θεωρείται πιθανόν ότι θα γίνει προσπάθεια αναβάθμισης των ΙΕΚ, τα οποία η ΝΔ δημιούργησε από το 1992 και λειτουργούν μέχρι σήμερα.
- Ο θεσμός της Μαθητείας στα ΕΠΑ.Λ θα διατηρηθεί, διότι η μαθητεία θεωρείται πλέον απαραίτητη σε κάθε μορφή Επαγγελματικής Εκπαίδευσης ή Κατάρτισης.
Στην περίπτωση προσπάθειας αναβάθμισης των ΙΕΚ θα πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι αντιμετωπίζουν σοβαρά θεσμικά και λειτουργικά προβλήματα μερικά από τα οποία είναι:
α) Στα ΙΕΚ καταρτίζονται κυρίως απόφοιτοι Γενικών Λυκείων οι οποίοι απέτυχαν στις πανελλαδικές και η κατάρτιση δεν αποτελεί πρώτη τους επιλογή αλλά λύση ανάγκης.
Αυτό από μόνο του είναι ένα σοβαρό θεσμικό πρόβλημα.
β) Τα ΙΕΚ παρέχουν Αρχική Επαγγελματική Κατάρτιση και όπως ορίζεται στον ιδρυτικό τους νόμο 2009/1992, άρθρο 4 «δεν εντάσσονται στο εκπαιδευτικό σύστημα και σε εκπαιδευτική βαθμίδα».
Αυτό σημαίνει ότι δεν μπορούν να έχουν συνέχεια σπουδών παρά μόνο διέξοδο προς την αγορά εργασίας, μετά τη λήψη του Διπλώματος.
Υπάρχει πάγιο αίτημα στο χώρο των ΙΕΚ για νομοθετική ρύθμιση ώστε οι απόφοιτοι να έχουν συνέχεια σπουδών στην Ανώτατη Εκπαίδευση.
Το αίτημα αυτό δεν ικανοποιείται διότι απαιτεί αλλαγή του ιδρυτικού νόμου, ένταξη των ΙΕΚ στο τυπικό εκπαιδευτικό σύστημα και στην περίπτωση αυτή θα αλλοιωθεί εντελώς ο χαρακτήρας τους και ο σκοπός για τον οποίο δημιουργήθηκαν.
Σημειώνουμε ότι «Η επαγγελματική κατάρτιση ορίζεται και ως μέρος της επαγγελματικής εκπαίδευσης που παρέχει τις ειδικές επαγγελματικές γνώσεις και δεξιότητες» (πηγή: Γλωσσάριο επαγγελματικής κατάρτισης του CEDEFOP, 1996)».
Με την κατάσταση που επικρατεί στα ΙΕΚ η Επαγγελματική Κατάρτιση δεν εμφανίζεται ως μέρος ή συνέχεια της Επαγγελματικής Εκπαίδευσης (ΕΠΑ.Λ) αλλά ως συνέχεια της λυκειακής Γενικής Εκπαίδευσης (ΓΕ.Λ)
γ) Παρουσιάζουν μεγάλο ποσοστό διακοπής των καταρτιζομένων από το Α΄ εξάμηνο.
δ) Το μεγαλύτερο ποσοστό εγγραφόμενων δεν αποκτά Δίπλωμα Κατάρτισης διότι εκτός από την διακοπή της κατάρτισης εμφανίζεται μεγάλο ποσοστό αποτυχίας στις εξετάσεις πιστοποίησης.
ε) Επιδοτούνται εξ΄ ολοκλήρου από τον κρατικό προϋπολογισμό και δεν δικαιούνται κοινοτικής επιδότησης, όπως τα Διετή, διότι ο θεσμός είναι παλαιός και έχει επιδοτηθεί κατά το παρελθόν.
στ) Στα Δημόσια ΙΕΚ οι ειδικότητες που λειτουργούν κάθε εξάμηνο εγκρίνονται κεντρικά από το υπουργείο παιδείας με βάση τις ανάγκες της αγοράς εργασίας.
Αντίθετα, τα Ιδιωτικά ΙΕΚ επιλέγουν συνήθως ειδικότητες με μικρό κόστος λειτουργίας τις οποίες διατηρούν, ανεξάρτητα από τις ανάγκες της αγοράς εργασίας, αρκεί να υπάρχουν ενδιαφερόμενοι προς εγγραφή.
Εδώ υπάρχει ένα πρόβλημα διότι τα ΙΕΚ δεν είναι κέντρα ελευθέρων σπουδών για να αναπτύσσουν όποιες και όσες ειδικότητες επιθυμούν αλλά είναι θεσμός άρρηκτα συνδεδεμένος με τις ανάγκες της αγοράς.
Δεν πρέπει να παραλείψουμε τις περιπτώσεις κατά τις οποίες οι εγγραφόμενοι στα ΙΕΚ δεν ενδιαφέρονται για σπουδές στην Ανώτατη Εκπαίδευση, παρακολουθούν ανελλιπώς την κατάρτισή τους, λαμβάνουν το Δίπλωμα και εξέρχονται στην αγορά εργασίας. Αυτές οι περιπτώσεις είναι δυστυχώς οι λιγότερες.
Οι πρόσφατες ανακοινώσεις του Υ.ΠΑΙ.Θ περιέχουν στοιχεία τα οποία θα επηρεάσουν άμεσα ή έμμεσα τις μαθητικές ροές προς τα ΕΠΑ.Λ και ΙΕΚ και βέβαια προς τα Ιδιωτικά εκπαιδευτήρια.
Ο οριζόμενος αριθμός εισερχομένων στα ΑΕΙ από τα ιδρύματα και όχι από το υπουργείο παιδείας σημαίνει μείωση του αριθμού των φοιτητών.
Η εφαρμογή της τράπεζας θεμάτων, η καθιέρωση ελάχιστου ορίου βαθμολογίας για την εισαγωγή στα ΑΕΙ, οι γραπτές προαγωγικές εξετάσεις στις τάξεις του Λυκείου είναι μέτρα τα οποία θα προκαλέσουν αύξηση του αριθμού μαθητών ΕΠΑ.Λ, και των καταρτιζόμενων στα ΙΕΚ.
Το φαινόμενο της αύξησης του μαθητικού δυναμικού της Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και της Κατάρτισης όταν «δυσκολεύει» το Γενικό Λύκειο και περιορίζεται ο αριθμός εισερχομένων στα ΑΕΙ έχει παρατηρηθεί κατ΄ επανάληψη στο παρελθόν.
Τα ΕΠΑ.Λ ήδη γνωρίζουν σήμερα μια ποιοτική και ποσοτική αναβάθμιση, με την εισαγωγή αποφοίτων ΕΠΑ.Λ στα πανεπιστήμια σε σχολές υψηλής ζήτησης, (ιατρικές, πολυτεχνικές κ.λ.π.), με την εφαρμογή του προγράμματος ΜΝΑΕ, την Εναλλακτική Ενισχυτική Διδασκαλία, την πρόσληψη Ψυχολόγων στα ΕΠΑ.Λ, την επέκταση του θεσμού της Μαθητείας κ.λ.π.
Εάν συνεχιστεί η ανοδική πορεία των ΕΠΑ.Λ θα αλλάξει σταδιακά το κοινωνικό status των σχολείων αυτών, γεγονός το οποίο θα προκαλέσει αύξηση του μαθητικού δυναμικού τους, με αποτέλεσμα να έχουμε περισσότερα μεσαία στελέχη της οικονομίας τα οποία είναι απαραίτητα για την ανάπτυξη και θα περιοριστεί το γνωστό πια brain drain.
Μένει να δοκιμαστούν οι νέες εξαγγελίες του Υ.ΠΑΙ.Θ όταν θα μπουν στο καμίνι της εφαρμογής.
Ίδωμεν.
Κωνσταντίνος Αδριανουπολίτης
Εκπαιδευτικός – Ερευνητής
Αντιπρόεδρος Ε.Ε.Τ.Ε.Κ.
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
ΕΛΜΕΠΑ: Το κορυφαίο πρόγραμμα Ειδικής Αγωγής στην Ελλάδα για διπλή μοριοδότηση
Το 1ο στην Ελλάδα Πρόγραμμα επιμόρφωσης Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς με Πιστοποιητικό
ΑΣΕΠ: Η πιο Εύκολη Πιστοποίηση Αγγλικών για μόρια σε 2 ημέρες (δίνεις από το σπίτι σου με 95 ευρώ)
Παν.Πατρών: Μοριοδοτούμενο σεμινάριο ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗΣ με 65Є εγγραφή - έως 4/12
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ - ΓΑΛΛΙΚΩΝ - ΓΕΡΜΑΝΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
2ος Πανελλήνιος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ: Τα 2 μαθήματα εξέτασης και η ύλη
