Alfavita Newsroom Το κύριο χαρακτηριστικό που διακρίνει το ανθρώπινο είδος είναι ο συνδυασμός νοημοσύνης και συναισθήματος. Ενώ η λογική δίνει τη δυνατότητα στον άνθρωπο να κρίνει τις καταστάσεις με αντικειμενική ακρίβεια, τα συναισθήματα είναι αυτά που τον καθιστούν ικανό να κατανοεί και να συναισθάνεται την ανθρώπινή του διάσταση. Πριν από τρεις δεκαετίες, και καθ’ όλη τη διάρκεια του προηγούμενου αιώνα, ο υψηλός δείκτης νοημοσύνης και οι γνωστικές δεξιότητες του νέου ατόμου, θεωρούνταν ως ασφαλείς προβλεπτικοί παράγοντες για την επαγγελματική του πρόοδο και επιτυχία.
Το σύγχρονο εργασιακό περιβάλλον, όμως, χαρακτηρίζεται από αστάθεια, κερματισμένες κοινωνικές συνθήκες και περίπλοκες εργασιακές σχέσεις. Η καλή επαγγελματική απόδοση και οι θετικές εργασιακές αλληλεπιδράσεις και σχέσεις στις μέρες μας επιτυγχάνονται από άτομα που διαθέτουν (πέρα από τη γνώση του αντικειμένου εργασίας τους) και μη γνωστικές ικανότητες και προσόντα στην αποτελεσματική χρήση κοινωνικών και συναισθηματικών ικανοτήτων. «Ο πιο σημαντικός παράγοντας για να διακριθεί κανείς στην εργασία του δεν είναι πλέον ο δείκτης νοημοσύνης, οι εξειδικευμένες σπουδές ή η τεχνική εξειδίκευση. Ο πιο σημαντικός παράγοντας στο σημερινό, συνεχώς μεταβαλλόμενο και αβέβαιο κόσμο της εργασίας είναι η Συναισθηματική Νοημοσύνη». Η Συναισθηματική Νοημοσύνη αποτελεί έναν συνεργατικό συνδυασμό της νοημοσύνης και του συναισθήματος και αντιμετωπίζεται ως μια έννοια με θετικές συνέπειες ή χρήσιμες πρακτικές εφαρμογές στον χώρο της εργασίας. Είναι μια νοητική ικανότητα με την οποία αξιολογούνται πληροφορίες ή καταστάσεις συναισθηματικού περιεχομένου και για τον λόγο αυτό δικαιολογούνται οι δύο προσδιοριστικοί όροι της έννοιας: «νοημοσύνη, διότι πρόκειται για μια λειτουργία του νου, και συναισθηματική, γιατί αναφέρεται στο θυμικό μέρος» (Πλατσίδου, 2010).
Παρότι ο Goleman (1997) ήταν αυτός που έκανε γνωστή την έννοια στο ευρύ κοινό και τα βιβλία του μεταφράστηκαν και έγιναν best sellers σε πολλές χώρες του πλανήτη, ωστόσο τα επιστημονικά θεμέλια τέθηκαν από τους Mayer, Solovey & Caruso (1990), οι οποίοι στο πλούσιο επιστημονικό, ερευνητικό και συγγραφικό τους έργο παρουσίασαν τη θεωρία των 4 κλάδων σύμφωνα με την οποία η Συναισθηματική Νοημοσύνη συνίσταται:
- Στην ικανότητα κάποιου να αντιλαμβάνεται, να εκτιμά και να εκφράζει με ακρίβεια τα συναισθήματα: Δηλαδή, να μπορεί να αναγνωρίζει το συναίσθημα από την φυσική του κατάσταση και τις σκέψεις του, να αντιλαμβάνεται τα συναισθήματα στους άλλους ανθρώπους ανάλογα με το κοινωνικό και πολιτιστικό τους πλαίσιο, να αναγνωρίζει τα συναισθήματα μέσω των φωνητικών σημάτων, των εκφράσεων του προσώπου, της γλώσσας του σώματος και της συμπεριφοράς, να αντιλαμβάνεται και να αποκρυπτογραφεί το συναισθηματικό περιεχόμενο του περιβάλλοντος και να αναγνωρίζει συναισθήματα στα έργα τέχνης, στη μουσική, σε έναν ζωγραφικό πίνακα κ.λπ., να μπορεί να εκφράζει με ακρίβεια και ευκολία ένα συναίσθημα και τις ανάγκες του με βάση αυτό, να έχει την ικανότητα να διακρίνει τις ακριβείς ή ανακριβείς συναισθηματικές εκφράσεις στον εαυτό του και στους άλλους και να εξακριβώνει τις απατηλές και ανέντιμες συναισθηματικές εκφράσεις.
- Στην ικανότητα κάποιου να αφομοιώνει τα συναισθήματα και να τα χρησιμοποιεί για να διευκολύνει τη σκέψη του: Δηλαδή, να αξιοποιεί τη συναισθηματική του κατάσταση για να κατευθύνει την προσοχή του στη σημαντική πληροφορία, να κρατάει τα συναισθήματα διαρκώς παρόντα και διαθέσιμα, ώστε να μπορούν να λειτουργήσουν βοηθητικά στη λήψη κρίσιμων αποφάσεων και στη συναισθηματική μνήμη, να αναγνωρίζει τις συναισθηματικές διακυμάνσεις που μεταβάλλουν την άποψή του και να χρησιμοποιεί αυτές τις αλλαγές για να δει μια κατάσταση από πολλές οπτικές γωνίες και με διαφορετικές προσεγγίσεις.
- Στην ικανότητα κάποιου να κατανοεί και να αναλύει τα συναισθήματα και να αξιοποιεί τη συναισθηματική γνώση: Δηλαδή, να μπορεί να ονοματίζει τα συναισθήματα και να αναγνωρίζει τις σχέσεις μεταξύ των λέξεων και των συναισθημάτων (π.χ. πότε νιώθει αγάπη, πότε συμπάθεια, πότε πόθο κ.λπ.), να ερμηνεύει το νόημα που φέρουν τα συναισθήματα, λαμβάνοντας υπόψη τις σχέσεις μεταξύ τους (π.χ. ότι η απώλεια συχνά συνοδεύεται από λύπη), να κατανοεί περίπλοκα συναισθήματα (π.χ. όταν βιώνεται ταυτόχρονα αγάπη και μίσος) ή να καταλαβαίνει τη μίξη συναισθημάτων (π.χ. ότι το δέος είναι συνδυασμός του φόβου και της έκπληξης), να αναγνωρίζει πιθανή μεταφορά από ένα συναίσθημα σε άλλο (π.χ. η μετάβαση από τον θυμό στη ντροπή).
- Στην ικανότητα κάποιου να διαχειρίζεται και να ρυθμίζει τα συναισθήματα, ώστε να προάγει τη συναισθηματική και τη διανοητική ανάπτυξή του: Δηλαδή, να έχει την ικανότητα να μένει ανοιχτός να βιώνει τα συναισθήματα, τόσο τα ευχάριστα όσο και τα δυσάρεστα και να προσλαμβάνει τις πληροφορίες που μεταφέρουν, να μπορεί να εμπλέκεται σε ένα συναίσθημα ή να αποσπάται από αυτό και να το απομονώνει ανάλογα με τη χρησιμότητά του, να παρατηρεί τα συναισθήματα σε σχέση με τον εαυτό του και τους άλλους (π.χ. να αναγνωρίζει πόσο καθαρά ή τυπικά εκφράζονται, πώς μπορούν να επηρεάσουν ή πόσο λογικά είναι κ.λπ.), να διαχειρίζεται τα συναισθήματα, τα δικά του και των άλλων, μετριάζοντας τα αρνητικά και διευρύνοντας τα ευχάριστα, χωρίς να καταστέλλει τις πληροφορίες που μεταφέρουν ή να υπερβάλλει ως προς αυτές.
Συνεχίζεται…
*Η Εύη Ροδά είναι Εκπαιδευτικός, πτυχιούχος Νομικής ΑΠΘ, MSc στην Εκπαιδευτική Διοίκηση και Ηγεσία από το Πανεπιστήμιο Μακεδονίας και τελειόφοιτη του Προγράμματος Εξειδίκευσης στη Συμβουλευτική και τον Προσανατολισμό από την ΑΣΠΑΙΤΕ.
e-mail: [email protected]
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
ΕΛΜΕΠΑ: Το κορυφαίο πρόγραμμα Ειδικής Αγωγής στην Ελλάδα για διπλή μοριοδότηση
Το 1ο στην Ελλάδα Πρόγραμμα επιμόρφωσης Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς με Πιστοποιητικό
ΑΣΕΠ: Η πιο Εύκολη Πιστοποίηση Αγγλικών για μόρια σε 2 ημέρες (δίνεις από το σπίτι σου με 95 ευρώ)
Παν.Πατρών: Μοριοδοτούμενο σεμινάριο ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗΣ με 65Є εγγραφή - έως 25/11
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ - ΓΑΛΛΙΚΩΝ - ΓΕΡΜΑΝΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
2ος Πανελλήνιος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ: Τα 2 μαθήματα εξέτασης και η ύλη
