Alfavita Newsroom Ο κάθε άνθρωπος αποτελεί μια «αυτόνομα συγκροτημένη ολότητα» και είναι συνδυασμός νοημοσύνης και συναισθήματος. Με αυτήν την ιδιαίτερη και ξεχωριστή μίξη και μοναδικότητά που τον διακρίνει, αφ’ ενός προσλαμβάνει, επεξεργάζεται και ερμηνεύει τα εξωτερικά ερεθίσματα με τον δικό του τρόπο (δηλ. τα γεγονότα, τις καταστάσεις, κ.λπ.), και αφ’ ετέρου αντιλαμβάνεται και βιώνει, πάλι με τον δικό του τρόπο, την εσωτερική του εμπειρία (δηλ. τα συναισθήματα, τις επιθυμίες, τις σκέψεις του).
Τι γίνεται όμως όταν ο καθένας άνθρωπος ξεχωριστά καλείται να συναντήσει, να συνυπάρξει και να συνεργαστεί με άλλους αυτόνομους ανθρώπους, οι οποίοι έχουν διαμορφώσει ήδη τη δική τους μοναδικότητα; Ιδιαίτερα στον χώρο εργασίας, όπου δεν έχουν όλοι την πολυτέλεια να επιλέγουν τους συνεργάτες τους, φαίνεται κάπως λογικό να προκαλούνται συγκρούσεις, αντιπαραθέσεις, διαφωνίες αλλά και συγκλίσεις, ομοφωνίες, συνεργασίες και ταυτίσεις, ανάλογα με το εξελικτικό στάδιο της νοητικής και συναισθηματικής ωριμότητας, στο οποίο βρίσκονται αυτές οι «αυτόνομες ολότητες» που συναντιούνται.
O γνωστός φυσιοδίφης και θεμελιωτής της θεωρίας της εξέλιξης, Κάρολος Δαρβίνος, παρατήρησε ότι «δύο συγκεκριμένες ικανότητες έπαιξαν σπουδαίο ρόλο στην επιβίωση και την εξέλιξη των ειδών: η μάχη ή η φυγή». Για παράδειγμα ο φόβος και ο θυμός, τα δύο αυτά αρνητικά συναισθήματα, είχαν σαφώς τεράστια σημασία για την επιβίωση, κάνοντας τον άνθρωπο που αντιμετώπιζε μια απειλή, να πολεμήσει ή να τρέξει για να φύγει. Ωστόσο, σήμερα, οι δυο αυτές αντιδράσεις έχουν ατροφήσει στην πράξη και έχουν μεταμορφωθεί: η «μάχη» σε καβγά και η «φυγή» σε απομάκρυνση από το απειλητικό περιβάλλον. Θα συμφωνήσετε μαζί μου, ότι ούτε η πρώτη αντίδραση, αλλά ούτε και η δεύτερη είναι οι ενδεδειγμένες για τον σύγχρονο πολιτισμό μας, και ούτε οδηγούν στο επιθυμητό αποτέλεσμα. Αντί αυτών, ο σημερινός καλλιεργημένος άνθρωπος πρέπει να αναπτύξει την ικανότητα της «διαχείρισης» των δύσκολων και προβληματικών καταστάσεων και σχέσεων, καθώς και των εξωτερικών απειλών (π.χ. του ανταγωνισμού, της ανεργίας, του δύσκολου και απαιτητικού εργοδότη, του δύστροπου συναδέλφου, του απότομου υπαλλήλου κ.λπ), αλλά και των εσωτερικών απειλών (της ζήλειας, του εγωκεντρισμού, της ανευθυνότητας, της τεμπελιάς κ.λπ.).
Η ανάπτυξη, λοιπόν, της νοητικής ικανότητας για την επεξεργασία των συναισθημάτων και των πληροφοριών που μεταφέρουν (εξωτερικών και εσωτερικών), βοηθά το άτομο στη διαχείριση και αντιμετώπιση των δυσκολιών στις εργασιακές καταστάσεις στις οποίες εμπλέκεται και τον κρατούν δυνατό και αλώβητο από τις απειλές που βιώνει.
Η αναγνώριση και η συνειδητοποίηση των συναισθημάτων του εαυτού του (ενδοπροσωπική επικοινωνία), καθώς και η επίδρασή τους στη συμπεριφορά του, δίνει τη δυνατότητα στο άτομο να κάνει συνδέσεις ανάμεσα σε όσα αισθάνεται, σκέπτεται, λέει και πράττει. Αυτή η «συναισθηματική αυτεπίγνωση» τον βοηθά να μην είναι ανακόλουθος με τον εαυτό του (αυτό που λέμε απλά: «άλλα λέει κι άλλα κάνει»…) και να κάνει ακριβή αυτοαξιολόγηση, ώστε να αναπτύξει μια όσο το δυνατόν πιο αντικειμενική πεποίθηση της προσωπικής του αξίας και υπόστασης σε σχέση με το περιβάλλον του. Με την γνώση των συναισθημάτων που βιώνει, καταφέρνει να διαχειρίζεται με επιτυχία τον παρορμητισμό του, να έχει αυτοέλεγχο, να μένει συγκροτημένος, θετικός, με καθαρή σκέψη και αυτοπεποίθηση, ακόμα και σε καταστάσεις πίεσης και άγχους.
Η αναγνώριση και η κατανόηση των συναισθημάτων στους άλλους (διαπροσωπική επαφή), βοηθά το άτομο να «αφουγκράζεται» το περιβάλλον του, να εντοπίζει τις συναισθηματικές ενδείξεις και να καταλαβαίνει πότε οι διαθέσεις είναι θετικές και ευνοϊκές και πότε αρνητικές ή απειλητικές. «Η κώφωση απέναντι στις συναισθηματικές αποχρώσεις των ανθρώπων γύρω του οδηγεί σε κοινωνική αδεξιότητα, η οποία επιδεικνύεται είτε με την παρανόηση συναισθημάτων είτε με την ασυντόνιστη ουδετερότητα ή αδιαφορία, που καταστρέφει κάθε είδους σχέση». (Goleman, 2011). Το άτομο που διαθέτει «ενσυναίσθηση», είναι ικανό να διαβάζει και να λαμβάνει υπόψη τα ενστικτώδη σήματα των συναισθημάτων των άλλων, να δείχνει ενεργό ενδιαφέρον για τις ανησυχίες τους και τους προβληματισμούς τους, να διαχειρίζεται τη διαφορετικότητα και να καλλιεργεί ευκαιρίες μέσα από διαφορετικούς ανθρώπους, να ενθαρρύνει τους άλλους και να εμπλέκεται «σε έναν αδιόρατο αρμονικό χορό σε οποιαδήποτε κοινωνική αλληλεπίδραση».
Η χρησιμοποίηση και η αφομοίωση των συναισθημάτων στον τρόπο σκέψης, βοηθά το άτομο στην οργανωτική επίγνωση και τον κρατά ενήμερο για τις σχέσεις και τη δυναμική σε μια ομάδα. Δημιουργεί προκλήσεις και πρακτικές ευκαιρίες για την ανάπτυξη των προσωπικών του ικανοτήτων, τον βοηθά να ασκεί με πειθώ και αποτελεσματικότητα την παρουσίαση των απόψεών του και να λαμβάνει κρίσιμες και σημαντικές αποφάσεις. Ο «συναισθηματικά ευφυής» άνθρωπος διαθέτει την ικανότητα κατανόησης των αλυσιδωτών συναισθημάτων, (δηλαδή πώς ένα συναίσθημα πυροδοτεί ένα άλλο), γνωρίζει τι κρύβει πίσω του ένα συναίσθημα και ποιος είναι ο κατάλληλος τρόπος αντιμετώπισης και μεταστροφής του προς την επιθυμητή κατεύθυνση, ρυθμίζει, ελέγχει και διαχειρίζεται τις συναισθηματικές καταστάσεις με προσοχή, και για αυτό επικοινωνεί πιο αποτελεσματικά από τους «μη νοήμονες συναισθηματικά» ανθρώπους.
Η ύπαρξη της συναισθηματικής νοημοσύνης, λοιπόν, καθιστά τον εργαζόμενο άνθρωπο ικανό και αξιόπιστο ως προς την αποστολή σαφών, εναργών και πειστικών μηνυμάτων προς τους άλλους και είναι αυτός που θα κληθεί από τον εργοδότη του για τη διαχείριση συγκρούσεων στον εργασιακό χώρο, για την επίλυση προβλημάτων ή τη λήψη περίπλοκων και ριψοκίνδυνων αποφάσεων, και επειδή λειτουργεί με ενσυναίσθηση και αποτελεσματικότητα στις εργασιακές του σχέσεις, συνήθως γίνεται αποδεκτός σε όλα τα εργασιακά περιβάλλοντα.
*Η Εύη Ροδά είναι Εκπαιδευτικός, πτυχιούχος Νομικής ΑΠΘ, MSc στην Εκπαιδευτική Διοίκηση και Ηγεσία από το Πανεπιστήμιο Μακεδονίας και τελειόφοιτη του Προγράμματος Εξειδίκευσης στη Συμβουλευτική και τον Προσανατολισμό από την ΑΣΠΑΙΤΕ.
e-mail: [email protected]
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
ΕΛΜΕΠΑ: Το κορυφαίο πρόγραμμα Ειδικής Αγωγής στην Ελλάδα για διπλή μοριοδότηση
Το 1ο στην Ελλάδα Πρόγραμμα επιμόρφωσης Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς με Πιστοποιητικό
ΑΣΕΠ: Η πιο Εύκολη Πιστοποίηση Αγγλικών για μόρια σε 2 ημέρες (δίνεις από το σπίτι σου με 95 ευρώ)
Παν.Πατρών: Μοριοδοτούμενο σεμινάριο ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗΣ με 65Є εγγραφή - έως 25/11
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ - ΓΑΛΛΙΚΩΝ - ΓΕΡΜΑΝΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
2ος Πανελλήνιος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ: Τα 2 μαθήματα εξέτασης και η ύλη
