Alfavita Newsroom Ένα γνώριμο σκηνικό με πρωταγωνιστές μαθητές/τριες να υψώνουν συνθήματα απέναντι στην πολιτική ηγεσία που ενίσταται σε καταλήψεις σχολείων που διαταράσσουν την ομαλή έναρξη της σχολικής χρονιάς.
Ένα σκηνικό, ωστόσο, που δεν επιδέχεται εύκολης, γενικόλογης ή μονοδιάστατης αντιμετώπισης καθώς αφορά σε ένα ευρύτερο, παγκόσμιο πρόβλημα αυτό της διαχείρισης μιας παγκόσμιας επιδημιολογικής κρίσης. Οι μαθητές και μαθήτριες ασκούν κριτική, διαδηλώνουν συλλογικά συνοδεία, απ’ ότι καταγράφηκε, εκπαιδευτικών, γονέων και συλλογικών οργάνων (συνομοσπονδία γονέων μαθητών Ελλάδας, ΔΟΕ, ΟΛΜΕ) οι οποίοι συμμερίζονται τις ανησυχίες τους για τον κίνδυνο που ελλοχεύει από την ανεπαρκή λήψη ή τήρηση υγειονομικών μέτρων, όπως η πρόσληψη προσωπικού καθαριότητας, ο διαμοιρασμός των μαθητών/τριων σε ολιγομελή τμήματα, η πρόσληψη εκπαιδευτικών, η δωρεάν παροχή τεστ σε περίπτωση ύπαρξης κρούσματος Covid.
Διαδηλώνουν γιατί ανησυχούν ότι στο πλαίσιο αντιμετώπισης της πανδημίας με την υιοθέτηση σύγχρονης εξ αποστάσεως εκπαίδευσης δε δύναται να διασφαλιστούν επαρκώς τα προσωπικά τους δεδομένα, γιατί η απευθείας μετάδοση μαθήματος μετατρέπει την παιδαγωγική πράξη σε μια μετωπική, αναχρονιστική διδακτική πρακτική. Τα συνθήματα στηρίζουν και μαθητές/τριες που δεν έχουν κατ’ ανάγκη ψηφίσει υπέρ του μέτρου της κατάληψης του σχολείου τους, που κάνει την ανάγκη να εισακουστούν πιο διευρυμένη. Στον αντίποδα η απόφαση της πολιτικής ηγεσίας του Υπουργείου που επιχειρεί να βάλει τέλος στις καταλήψεις, ενεργοποιώντας το μέτρο της σύγχρονης εξ αποστάσεως εκπαίδευσης για τις χαμένες διδακτικές ώρες, ένα μέτρο που αποφασίζει ωστόσο να εφαρμόσει με μια περιοριστική λογική, αυτή του αποκλεισμού από την ψηφιακή τάξη όσων μαθητών/τριών τάσσονται υπέρ της κατάληψης. Κι ο αποκλεισμός φυσικά συνεπάγεται απουσίες για όσες διδακτικές ώρες απέχουν.
Συγχαρητήρια! Μόλις καταπολεμήθηκε ένα διαχρονικό πρόβλημα, αυτό των καταλήψεων, με την αυτόματη γέννηση άλλων δόλιων προβλημάτων, όπως την υιοθέτηση κοινωνικών αποκλεισμών στην (τηλε) εκπαίδευση, τη διαπραγμάτευση της έννοιας ‘δημόσια παρεχόμενη εκπαίδευση προς όλους αναλόγως των κατά το δοκούν έκτακτων συνθηκών, την παρέμβαση στο παιδαγωγικό έργο και την επαναφορά μιας τεχνοκρατικής αντίληψης αξιοποίησης των νέων τεχνολογιών.
Για αρχή, ας διευκρινίσουμε ότι δημόσια παρεχόμενη εκπαίδευση και κοινωνικός αποκλεισμός είθισται να νοούνται ως έννοιες εκ διαμέτρου αντίθετες. Οι έννοιες αυτές επηρεάζονται διπλά όταν εμπλέκεται και ο ρόλος των νέων τεχνολογιών στην εκπαιδευτική πράξη. Ειδικότερα, δε, όταν η πρόσβαση όλων των μαθητών/τριων σε ψηφιακά περιβάλλοντα μάθησης θεωρείται από την παγκόσμια βιβλιογραφία ως μέσον γεφύρωσης ανισοτήτων και σημαντικός παράγοντας που μπορεί να συμβάλει στην επίτευξη του τέταρτου στόχου Βιώσιμης Ανάπτυξης (ΣΒΑ4) που ευαγγελίζεται «ελεύθερη, ισότιμη και ποιοτική εκπαίδευση» για όλους έως το 2030.
Το να επιτρέπεις, ωστόσο, πόσο μάλλον να θεσμοθετείς, τον τρόπο που θα συνδέονται και άρα θα συσχετίζονται οι παραπάνω έννοιες εγείρει σοβαρό προβληματισμό κατά πόσο η απόφασή σου αυτή είναι τυχαία, ατυχής ή συνειδητή.
Ο παράγοντας του τυχαίου εύλογα αίρεται όταν η επιβολή του αποκλεισμού προέρχεται από θεσμοθετημένα κοινωνικά όργανα των οποίων υποχρέωση είναι στο πλαίσιο τήρησης των βασικών αρχών του συντάγματος να μεριμνούν για το δικαίωμα στη δωρεάν παιδεία.
Ο παράγοντας της ατυχούς επιλογής δικαιολογείται μόνο βάσει πειραματισμών που καταδεικνύουν, εντούτοις, την ανεπάρκεια να ανταποκριθεί ένα θεσμοθετημένο όργανο με γνώση και επίγνωση σε πρωτοφανείς κοινωνικές συνθήκες που απαιτούν ανάληψη πολιτικών αποφάσεων με γνώμονα τη συλλογική ευθύνη.
Απομένει ο παράγοντας της συνειδητής επιλογής, αυτός που εφάρμοσε μια περιοριστική πολιτική με τον ‘περιορισμό’ να τεκμηριώνεται ως αντισταθμιστικό μέτρο που θα οδηγήσει σε ανοικτά σχολεία. Ναι, ανοικτά αλλά χωρίς διάλογο, με όξυνση της κοινωνικής δυσανασχέτησης και ανάδυση νέων κοινωνικών ανισοτήτων μέσω της νομιμοποίησης του ‘απομονωτισμού’, της ‘περιθωριοποίησης’ και του ‘αποκλεισμού’ των κατά την περίσταση απείθαρχων μαθητών/τριών. Μέθοδοι που ουδεμία σχέση έχουν με τη σύγχρονη παιδαγωγική θεώρηση του σχολείου της συμπερίληψης, της ενταξιακής εκπαίδευσης, της κοινωνικής ενσωμάτωσης, της εκπαίδευσης των νέων σε έννοιες όπως παγκόσμιος πολίτης, που προσβλέπει σε υπεύθυνους πολίτες που έχουν αναπτύξει αξίες, στάσεις και δεξιότητες, εκπαιδευμένους πολίτες να μετέχουν ενεργά στα παγκόσμια δρώμενα αντιλαμβανόμενοι το ρόλο που μπορούν να διαδραματίσουν. Πολίτες, η εκπαίδευση των οποίων περιλαμβάνει την καλλιέργεια κοινωνικών δεξιοτήτων, δεξιοτήτων ζωής, μεταξύ των οποίων η ικανότητα για επικοινωνία, για συνεργασία, για κριτική σκέψη, για επίλυση προβλημάτων σε ρεαλιστικά περιβάλλοντα, για διαπραγμάτευση ιδεών. Δεξιότητες που δεν αναπτύσσονται, όμως, όταν αποκλείεις μαθητές/τριες από το να συμμετάσχουν ισότιμα, με τη φυσική ή ψηφιακή τους παρουσία σε κοινότητες μάθησης. Κι είναι ακριβώς η ικανότητά τους αυτή για «πρόσβαση», «προσαρμογή» και «δημιουργία γνώσης» αξιοποιώντας τις τεχνολογίες της πληροφορίας και της επικοινωνίας (ΤΠΕ) που θεωρούνται σημαντικές για την κοινωνική ένταξη (Warschauer, M., 2003).
Ανοικτά σχολεία με κλειστές ψηφιακές τάξεις. Ένα σχήμα οξύμωρο και παράδοξο αν αναλογιστούμε ότι κατά το παρόν έχεις επενδύσει στο ψηφιακό μετασχηματισμό της εκπαίδευσης με δράσεις όπως η ενίσχυση των ψηφιακών δεξιοτήτων (Digital Skills for Digital Greece), η δημιουργία ανοικτών διαδικτυακών μαθημάτων (MOOCs) και η στήριξη σε ανοικτούς πόρους ψηφιακού εκπαιδευτικού υλικού. Αντιφατικό αν αναλογιστούμε ότι η προσπάθεια μετασχηματισμού της εκπαίδευσης συνάδει με ευρωπαϊκές πρωτοβουλίες (Opening up Education) και με την ευρύτερη προτροπή της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να αναπτυχθούν ενέργειες που θα διαμορφώνουν ανοικτά πλαίσια μάθησης προάγοντας καινοτόμες μεθόδους διδασκαλίας και μάθησης που επωφελούνται των ανοικτών τεχνολογιών και ανοικτών εκπαιδευτικών πόρων.
Αντ΄ αυτού, στην πράξη επιλέγεις να εφαρμόσεις ένα διττό μοντέλο διαχείρισης των νέων τεχνολογιών στην εκπαίδευση που μεταβαίνει γοργά από την ανοικτότητα στην υπό προϋποθέσεις ανοικτότητα. Το εκάστοτε τεχνολογικό μέσον, που χρησιμοποιείς, ‘εργαλειοποιείται’ στο βωμό της εκάστοτε πολιτικής σκοπιμότητας, η πρόσβαση στο μέσον υπόκειται σε ένα διαπραγματευτικό παιχνίδι που αποβλέπει στη συμμόρφωση σε κανόνες που ορίζονται από τους διαχειριστές του μέσου ενώ το βάρος της ευθύνης του αποκλεισμού βαραίνει τον ίδιο τον μαθητή/τρια που παύει να μετέχει της μαθητικής κοινότητας, μιας κοινότητας την οποία αντιλαμβάνεσαι ως μια ομοιόμορφη κοινωνική τάξη χωρίς πλουραλισμό απόψεων.
Η κατάληψη λήγει και μαζί της το τεχνολογικό μέσο αποκτά μια επιπλέον πολιτική διάσταση, αυτή της εγγύησης της κοινωνικής συνοχής μέσω αποκλεισμών. Η καθολική πρόσβαση στην εκπαίδευση παύει να υφίσταται ως μια αυτονόητη συνθήκη, που εκρέει από την έννοια της εκπαίδευσης ως δημόσιο κοινωνικό αγαθό. Η ενεργός συμμετοχή των νέων ως σύγχρονοι πολίτες’ παρερμηνεύεται, συγχέεται με έννοιες παραβατικής συμπεριφοράς και δεν επικροτείται όπως άλλοτε κατά την αρχαιότητα, που η συμμετοχή στα κοινά ήταν ζητούμενο ενώ η αδιαφορία κατακριτέα. Οι μαθητές/τριες εκπαιδεύονται στη νοοτροπία του παθητικού δέκτη, μη ικανού ή ώριμου να εκφέρει άποψη, αντίλογο, να συνεισφέρει με προτάσεις και αντιμετωπιστούν ως μελλοντικοί πολίτες.
Κι όλο αυτό το συνονθύλευμα σε εποχές που η τεχνολογία μπορεί να καταστεί σύμμαχος, αρωγός αρκεί μόνο να σχεδιαζόταν ένα πλαίσιο (πλατφόρμα) καταγραφής και ομαδοποίησης των προτάσεων και ενστάσεων των μαθητών/τριών μέσω γενικών συνελεύσεων των σχολείων τους ή μαθητικών συμβουλίων των σχολείων τους. Αλλά αυτό το σχήμα προϋποθέτει ένα σύστημα κοινωνικής πολιτικής παιδείας που δε θορυβείται της μαχητικότητας και ενεργητικότητας των νέων αλλά μετουσιώνει τον εφηβικό παλμό σε ευκαιρίες ενεργούς κοινωνικής συμμετοχής.
Αποκλεισμοί στην εκπαίδευση δεν πρέπει να υπάρχουν. Το να τους δημιουργείς είναι αντιπαιδαγωγικό και αυθαίρετο. Δυσκολίες στην εκπαίδευση υπήρχαν και υπάρχουν όσο η εκπαιδευτική διαδικασία είναι σε άμεση συνάρτηση με την κείμενη πραγματικότητα. Αρκεί μόνο να αντιληφθούμε ότι οι προκλήσεις στην Εκπαίδευση δεν είναι τροχοπέδη αλλά φορείς ανάπτυξης και εξέλιξης, δυνατότητα να αναθεωρηθεί το κατά πολύ παρωχημένο εκπαιδευτικό μοντέλο που φοβάται να ανοιχτεί, να συνομιλήσει, να διαπραγματευτεί, να αναλάβει ρίσκο και να δοκιμάσει νέες μεθόδους επίλυσης των προβλημάτων. Ένα νέο παιδαγωγικό μοντέλο κοινού διαλόγου, διαβούλευσης, και δημοκρατικής λήψης αποφάσεων, όπου οι αρμόδιοι νομοθετούν για την εκπαίδευση σε πλαίσιο συναίνεσης με τους άμεσους αποδέκτες, εκπαιδευτικούς και μαθητές/τριες. Κι ο στόχος επιτυγχάνεται με μια αδιαπραγμάτευτη συνθήκη, την ισότιμη, καθολική, χωρίς περιορισμούς πρόσβαση όλων σε ποιοτική εκπαίδευση, σε κάθε τύπου τηλε- εκπαίδευση και πρόσβαση στη σύγχρονη κοινωνία της γνώσης, ικανής να εγγυηθεί μια πιο βιώσιμη ανάπτυξη για όλους.
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
Βάσεις Εισαγωγής: Πτώση σε Πολυτεχνεία και Νομικές αλλά οι Ιατρικές διεκδικούν να πάνε ψηλότερα
Το 1ο στην Ελλάδα Πρόγραμμα επιμόρφωσης Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς με Πιστοποιητικό
Παν.Πατρών: Μοριοδοτούμενο σεμινάριο ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗΣ με 65Є εγγραφή - έως 30/6
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
2ος Πανελλήνιος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ: Τα 2 μαθήματα εξέτασης και η ύλη
