Νίκος Μάστορας Την ίδια στιγμή που η κυβέρνηση δια της κ.Κεραμέως επιχειρεί να «μικρύνει» το χώρο της δημόσιας δωρεάν Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης της χώρας με συγχωνεύσεις Τμημάτων και βάση εισαγωγής που αφήνει εκτός ΑΕΙ χιλιάδες υποψήφιους προς όφελος των ιδιωτικών δομών, με το άλλο χέρι χαϊδεύει τα πανεπιστήμια οδηγώντας τα στην πλήρη υποτέλεια προς την αγορά εργασίας και, ουσιαστικά, στην ιδιωτικοποίηση.
Οπως είναι γνωστό, πάνω από 50 τμήματα από τα συνολικά 430 των ελληνικών ΑΕΙ βρίσκονται υπό εξέταση από το υπουργείο Παιδείας ενόψει των αλλαγών που σχεδιάζονται στον πανεπιστημιακό χάρτη, με το υπουργείο Παιδείας επείγεται να προχωρήσει σε συγχωνεύσεις και καταργήσεις τμημάτων, και στο πλαίσιο αυτό πιέζει τις διοικήσεις των ίδιων των Πανεπιστημίων να αναλάβουν αυτές τον ακρωτηριασμό τους. Η τελική προθεσμία λήγει στις 31 Μαρτίου και όλοι περιμένουν να δουν τι ακριβώς έχει στο μυαλό της η πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Παιδείας και αν θα ακολουθήσουν τον Απρίλιο καταργήσεις ή συγχωνεύσεις τμημάτων ή συνέργειες μεταξύ Πανεπιστημίων.
Την ίδια στιγμή όμως που η κ.Κεραμέως ετοιμάζεται να συρρικνώσει το δημόσιο χαρακτήρα των Πανεπιστημίων, επιχειρεί να δημιουργήσει το λεγόμενο Πανεπιστήμιο της Αγοράς, θεσπίζοντας διατάξεις που οδηγούν νομοτελειακά την Τρiτοβάθμια Εκπαίδευση προς αυτή την κατεύθυνση. Ας δούμε λοιπόν τι σχεδιάζεται:
1. Δυνατότητα να ιδρύουν τα Ελληνικά Πανεπιστημιά παραρτήματα στο εξωτερικό
Προφανώς δεν θα το κάνουν για την ψυχή των ξένων φοιτητών, αλλά με σαφέστατο στόχο την είσπραξη διδάκτρων, που θα είναι και υψηλά, ανάλογα με τι ισχύει στη χώρα ίδρυσης. Με τον τρόπο αυτόν, ελπίζουμε ότι θα «πουλήσουμε» κλασικές αλλά τουριστικές σπουδές κατά κύριο λογο, εισπράττοντας δίδακτρα. Σε αυτή την προοπτική βοηθάει βέβαια και το brexit που για άλλο σκοπό ξεκίνησε, όμως ήδη έχει προκαλέσει στη Βρετανία σημαντικότατες απώλειες στο φοιτητικό της πληθυσμό. Μόνο οι Ελληνες φοιτητές, υπολογίστηκε εφέτος ότι είναι κατά 47% λιγότεροι!
2. Ιδρυση πάνω από 200 ξενόγλωσσων Τμημάτων ΑΕΙ στην Ελλάδα
Σε μεταπτυχιακό επίπεδο υπάρχουν ήδη αρκετά ξενόγλωσσα προγράμματα, όμως απελευθερώσαμε πλέον και τα προπτυχιακά. Οπως ενημέρωσε χθες η κ.Κεραμέως από την εφετινή χρονιά λειτουργεί για πρώτη φορά στη χώρα μας αγγλόφωνη Ιατρική στο Αριστοτέλειο Θεσσαλονίκης η οποία ξεκίνησε τον Σεπτέμβριο του 2021, εν μεσω covid με 60 θέσεις, και είχε πάνω από 1.000 ενδιαφερόμενους. Ακολούθησε η Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, ενώ ακολουθούν κι άλλες Ιατρικές. Συνολικά, ενημέρωσε η υπουργός, έχουν κατατεθεί ήδη πάνω από 200 αιτήσεις ίδρυσης ξενογλωσσων (κυρίως αγγλόφωνων) Τμημάτων σε ελληνικά ΑΕΙ, από τη στιγμή που δόθηκε αυτή η δυνατότητα. Και πάλι ο προφανής στόχος είναι η είσπραξη κονδυλίων από το ΕΣΠΑ (έχουν εγκριθεί 20 εκατ.ευρώ για την ανάπτυξη τέτοιων τμημάτων) αλλά και η είσπραξη διδάκτρων από τους φοιτητές εκτός ΕΕ που θα προσελκύσουν τα Τμήματα αυτά. Αν και είναι ερώτημα το αν τα δίδακτρα θα αφορούν μόνο αυτούς τους φοιτητές. Μια προσφυγή σε δικαστήρια για λόγους ισονομίας, δυνητικά θα μπορούσε στο εγγύς μέλλον να δώσει τη δυνατότητα και σε φοιτητές χωρών μελών της ΕΕ -και κατ επέκταση σε Ελληνες...- να παρακάμψουν την απαγόρευση και να εγγράφονται, καταβάλλοντας δίδακτρα, σε τέτοια προγράμματα σπουδών. Αντιλαμβανόμαστε όλοι τι θα σήμαινε μια τέτοια εξέλιξη για τη δωρεάν τριτοβάθμια εκπαίδευση...
3. Βιομηχανικά διδακτορικά
«Προβλέπουμε για πρώτη φορά ένα πλήρες πλαίσιο για βιομηχανικά διδακτορικά, που εκπονούνται σε συνεργασία με επιχειρήσεις και τη βιομηχανία, προκειμένου η έρευνα να έχει απτά αποτελέσματα στο πεδίο», όπως το έθεσε η υπουργός Παιδείας. Στην πραγματικότητα έχουμε να κάνουμε με ακόμα μεγαλύτερη εξάρτηση της έρευνας από την αγορά και τις επιχειρήσεις. Πρόκειται για διακαή πόθο του ΣΕΒ, εκφρασμένο δημοσίως εδώ και χρόνια. Ο ΣΕΒ είχε εισηγηθεί την προώθηση των βιομηχανικών διδακτορικών στην Ελλάδα απο το 2019, σημειώνοντας ότι αυτά είναι «πρωτότυπα μεν, αλλά εφαρμοσμένου προσανατολισμού ερευνητικά έργα. Εκπονούνται από υποψήφιους διδάκτορες - σε ατομικό ή σε ομαδικό επίπεδο - στοχεύοντας στην εξεύρεση αυθεντικής και επιστημονικά τεκμηριωμένης λύσης σε συγκεκριμένα προβλήματα μιας επιχείρησης. Η τελευταία, είναι, κατά κανόνα, και ο παραγγελιοδόχος της έρευνας». Ο ΣΕΒ εντόπιζε τότε ότι υπάρχει αύξηση των διδακτορικών αλλά ταυτόχρονα περιορισμένη σύνδεσή τους με τις ανάγκες της οικονομίας, συνιστούσε δε η έρευνα που παράγεται σε διδακτορικό επίπεδο να στοχεύσει στην «αύξηση της παραγωγικότητας» και «στην εμπορική και κοινωνική αξιοποίηση της νέας επιστημονικής γνώσης».
4. Απελευθέρωση του πλαισίου οργάνωσης και λειτουργίας μεταπτυχιακών
Παροχή της δυνατότητας ίδρυσης επαγγελματικών μεταπτυχιακών και απασχόλησης εμπειρογνωμόνων από την αγορά εργασίας, «εξορθολογισμός» του καθεστώτος δωρεάν φοίτησης σε μεταπτυχιακά με δίδακτρα μέσω εισαγωγής προϋποθέσεων αριστείας και κοινωνικών κριτηρίων. Με πιο απλά λόγια, ξεχάστε και τα -ήδη λίγα- δωρεάν μεταπτυχιακά που ως τώρα παρείχαν ιδρύματα όπως το Πάντειο, το ΕΜΠ, κα. Γενικά οι μεταπτυχιακές σπουδές, που ήδη έχουν εξελιχθεί σε ένα είδος «τεταρτοβάθμιας εκπαίδευσης» επι πληρωμή, θα εξελιχθούν κι άλλο προς την κατεύθυνση των απαιτήσεων της αγοράς.
5. Διπλά πτυχία, εσωτερικό Εrasmus
Δυνατότητα ίδρυσης περισσοτέρων προγραμμάτων σπουδών από ένα Τμήμα, αλλά και οργάνωσης διεπιστημονικών και διπλών προπτυχιακών προγραμμάτων σπουδών στο πλαίσιο συνεργασιών Τμημάτων του ίδιου ή άλλου ΑΕΙ, ευελιξία στη δόμηση του προγράμματος σπουδών και επιλογή μαθημάτων μέσω του Ιδρυματικού καταλόγου μαθημάτων - θέσπιση συστήματος εσωτερικής κινητικότητας φοιτητών μεταξύ των Ελληνικών Πανεπιστημίων για ένα ακαδημαϊκό εξάμηνο σε πρόγραμμα σπουδών άλλου Πανεπιστημίου - ακόμη και μη ομοειδούς γνωστικού αντικειμένου. Oλα αυτα ακούγονται καλά στη θεωρία, στην πράξη όμως δημιουργούν ένα νέο είδος πτυχίου «αλα καρτ», με αδιευκρίνιστα επαγγελματικά δικαιώματα και κατακερματισμό της γνώσης. Λχ θα προβλέπεται ότι οι φοιτητές θα μπορούν να παίρνουν μαθήματα από άλλες σχολές και Τμήματα, μέχρι ένα 10% του προγράμματος σπουδών τους. Και πως θα αξιολογείται ένα πτυχίο Νομικής με 10% Οικονομικά μαθήματα;
6. Συνεργασίες με ΑΕΙ του εξωτερικού
Επίσης η ιδέα των διπλων πτυχίων, στην εκδοχή της συνεργασίας Ελληνικών ιδρυμάτων με διάσημα ιδρύματα του εξωτερικού, δίνει αβανταζ στους «εχοντες». Για παράδειγμα, οπως το έθεσε χτες η κ.Κεραμέως, το ΕΜΠ έχει ξεκινήσει ήδη συνεργασία ενός διπλού πτυχίου με το πανεπιστήμιο Κολούμπια (σ.σ. «Κολάμπια» το είπε η υπουργός) της Ν.Υόρκης. «Αυτό σημαίνει ότι οι φοιτητές που θα εισαχθούν στη σχολή, θα μπορέσουν ένα μέρος των σπουδών τους να το κάνουν στις ΗΠΑ και γίνεται και μια προσπάθεια για υποτροφίες, κι αυτό θα τους οδηγήσει σε 2 πτυχία» Προσέξτε όμως: Τι θα γίνει με τους φοιτητές του ίδιου τμήματος που δεν έχουν τη δυνατότητα να πάνε στο «Κολάμπια» και δε θα λάβουν, αν τελικά θεσπιστεί όντως, υποτροφία; Το πτυχίο τους θα έχει την ίδια αξία στην αγορά με το διπλό πτυχίο του συμφοιτητή τους που είχε την οικονομική δυνατότητα να παρακολουθήσει και το αμερικάνικο πανεπιστήμιο;
7. Ερευνα
Ενίσχυση της ερευνητικής δραστηριότητας μέσω της ίδρυσης ερευνητικών κέντρων και διϊδρυματικών ερευνητικών κέντρων εντός των Πανεπιστημίων σε συνεργασία με Πανεπιστήμια της αλλοδαπής, δυνατότητα στελέχωσης με ερευνητές επί θητεία αμειβόμενους από ίδιους, ιδιωτικούς και διεθνείς πόρους, προσέλκυση Επισκεπτών καθηγητών και Ερευνητών και προώθηση δράσεων ανταλλαγής Ερευνητών. Αν κανείς διαβάσει πίσω από τις λέξεις, διαπιστώνει ότι η ακαδημαϊκή έρευνα υποτάσσεται στην αγορά ακόμα περισσότερο από όσο είναι σήμερα εξαρτημένη.
Ολα αυτά περιγράφουν μια σαφή στρατηγική και οπτική: Βασικός στόχος δεν είναι το καλό των πανεπιστημίων και των ερευνητών τους, αλλά η ενίσχυση των επιχειρήσεων και η μετατροπή των ιδρυμάτων σε ένα είδος επιχείρησης που προσφέρει πρακτική στους εργαζόμενους-φοιτητές. Σαν έμμεσο "καλό" για τα ιδρύματα μπορεί να προκύψει συμπλήρωση της χρηματοδότησης και καλύτερη "τύχη" για τους διδάκτορες και ερευνητές, όμως το κόστος είναι η μεταμόρφωση της έννοιας του ΠΑΝ-επιστημίου σε σχολή προσανατολισμένη και στενά εξαρτημένη από την αγορά εργασίας. Καταλαβαίνει κανείς εύκολα, ότι η έρευνα για ανάπτυξη κάποιων νέων προϊόντων για μια επιχείρηση σημαίνει και αναγωγή της ίδιας της έρευνας σε "προϊόν", σημαίνει προσήλωση της ερευνητικής διαδικασίας σε παραγωγή προϊόντος που να είναι εμπορεύσιμο, και το οποίο θα εκτιμάται από την εταιρεία ανάλογα με την κερδοφορία που θα της εξασφαλίσει. Το πόσο, σε ποιό βαθμό και υπό ποιές δικλείδες ασφαλείας και προϋποθέσεις το αποδεχεται κανείς αυτό αυτό είναι μια συζήτηση άλλης τάξης, για την οποία πρέπει προηγουμένως να οριοθετήσουμε τι συμβαίνει
Η χρηματοδότηση
Σε αυτά προσθέστε ότι η χρηματοδότηση των ΑΕΙ πλέον χωρίζεται σε δύο μέρη: το 80% που αφορά την τακτική χρηματοδότηση και θα γίνεται με αντικειμενικά κριτήρια και το 20% που δίνεται με βάση τις επιδόσεις των ΑΕΙ σε “ποιοτικούς δείκτες”. Ποιούς; Η δεύτερη ενότητα των δεικτών για τη χρηματοδότηση, έχει 10 δείκτες και τιτλοφορείται «Αριστεία στην έρευνα και επιδόσεις του επιστημονικού προσωπικού». Μεταξύ των δεικτών περιλαμβάνονται η χρηματοδότηση που έχει λάβει το ίδρυμα από ανταγωνιστικά έργα έρευνας και ανάπτυξης ανά μέλος ΔΕΠ (με άριστα τα 60 μόρια), το μέσο πλήθος διδακτορικών διατριβών που ολοκληρώθηκαν ανά μέλος ΔΕΠ (άριστα το 70) και το πλήθος των έργων του ιδρύματος που χρηματοδοτείται από το European Research Council-ERC (20 μόρια το καθένα). Στην τρίτη ενότητα με 11 δείκτες και τίτλο «Διασύνδεση με την κοινωνία, την αγορά εργασίας και αξιοποίηση της παραγόμενης γνώσης», περιλαμβάνονται μεταξύ άλλων οι δείκτες για το ποσοστό ενεργών φοιτητών σε προγράμματα πρακτικής άσκησης (άριστα το 50), ο αριθμός των διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας (20 μόρια το καθένα) και ο συνολικός αριθμός των τεχνοβλαστών ή startups που ιδρύθηκαν μέσα στο έτος αναφοράς (50 μόρια έκαστο).
Και ατυπη κατάταξη
Μάλιστα, η πρόσφατη ανακοίνωση των κριτηρίων βάσει των οποίων χορηγήθηκε, για πρώτη φορά, το 20% της χρηματοδότησης στα ΑΕΙ, οδήγσε προφανέστατα σε μια άτυπη κατάταξη, ανάλογα με τις επιδόσεις των πανεπιστημίων στα κριτήρια που τους τέθηκαν.
Η Εθνική Αρχή Ανώτατης Εκπαίδευσης (ΕΘΑΑΕ) λοιπόν αναγκάστηκε να εκδόσει ενακοίνωση με θέμα «Δημοσιοποίηση των δεδομένων για την κατανομή της ετήσιας χρηματοδότησης των ΑΕΙ» επιχειρεί να μας πείσει ότι δεν ευθύνεται καθώς «δεν έχει την αποστολή να προβαίνει σε αξιολογική κατάταξη των ελληνικών Πανεπιστημίων και δεν έχει προτείνει τέτοια κατάταξη» Η ΕΘΑΑΕ ουσιαστικά επέπληξε όσους χρησιμοποίησαν τα στοιχεία που η ίδια παρέθεσε για να αξιολογήσουν τις επιδόσεις των ιδρυμάτων, κάτι που μπορεί να έχει επίπτωση στη χρηματοδότησή τους, αλλά κατά την Αρχή δεν αποτελεί αξιολόγηση. Δηλαδή κατά την ΕΘΑΑΕ το να υπολογίζεις πόσα χρήματα θα δοθούν στα ιδρύματα με «ποιοτικούς δείκτες» δεν είναι αξιολόγηση. Κι ας αποτελεί «μια καλή πρώτη βάση αναφοράς για την κατάσταση της ανώτατης εκπαίδευσης στην Ελλάδα». Περίεργο βέβαια που και οι ίδιοι οι πανεπιστημιακοί φαίνεται πως την εκλαμβάνουν ως κατάταξη...
Οι φοιτητές
Οι φοιτητές, πλην της ΔΑΠ, όλα αυτά τα έχουν συνειδητοποιήσει: «Η σύνδεση του 20% της χρηματοδότησης με την αξιολόγηση εντείνει τη διαφοροποίηση των Ιδρυμάτων και την εμπορευματοποίηση!», ανέφερε σε ανακοίνωσή του το Μέτωπο Αγώνα Σπουδαστών (ΜΑΣ) «Τα κριτήρια με τα οποία αξιολογούν τα ΑΕΙ δεν προσανατολίζονται στην καλυτέρευση των όρων σπουδών μας αλλά στο πως το Πανεπιστήμιο θα γίνει ακόμα πιο ακριβό για τους φοιτητές, φθηνό για το κράτος και κερδοφόρο για τις επιχειρήσεις! Αυτό που αξιολογούν στην ουσία είναι ο βαθμός εμπορευματοποίησης της γνώσης με βάση τις πωλήσεις εκπαιδευτικών (π.χ. προγράμματα διά βίου μάθησης) και ερευνητικών προϊόντων (πατέντες, τεχνοβλαστοί). Η «διεθνοποίηση» μετριέται με βάση τις πωλήσεις ξενόγλωσσων προγραμμάτων σπουδών. Ενώ η ποιότητα του πανεπιστημιακού περιβάλλοντος αξιολογείται μεταξύ άλλων με βάση τις δωρεές και χορηγίες που συγκεντρώνει ένα ΑΕΙ. Για το Υπουργείο Παιδείας «άριστο» ΑΕΙ είναι αυτό που λειτουργεί με όρους επιχείρησης και κοιτάει τους φοιτητές στην τσέπη! Αν το Υπουργείο θεωρεί ότι με την οικονομική ασφυξία θα αναγκάσει τους φοιτητές να αποδεχτούν την αντιεκπαιδευτική πολιτική της ΕΕ & των κυβερνήσεων είναι βαθιά γελασμένη!»...
Αντί επιλόγου
Αντί επιλόγου, ας δώσουμε το λόγο στους ίδιους τους πανεπιστημιακούς, και συγκεκριμένα στον Σύλλογο Διδασκόντων της Σχολής Θετικών Επιστημών του ΕΚΠΑ:
«(...) Η µετατροπή των µεγάλων δηµόσιων πανεπιστηµίων στην αιχµή του δόρατος της παροχής εκπαιδευτικών υπηρεσιών µε ιδιωτικο-οικονοµικά κριτήρια θα αυξήσει περαιτέρω την εντροπία στον κατακερµατισµένο ακαδηµαϊκό χάρτη της χώρας και θα αποσπάσει κρίσιµους ανθρώπινους και υλικούς πόρους από την κύρια αποστολή των ιδρυµάτων. Η ιδιωτικοποίηση εκ των έσω, που είχε ήδη ξεκινήσει, περνάει στο επόµενο στάδιο. Σε πρώτη ϕάση ϑα διπλασιαστούν τα τµήµατα στα ΑΕΙ, πλάι στο κάθε τµήµα θα υπάρχει ένα «παρατµήµα» µε δίδακτρα για «αλλοδαπούς».
Σε δεύτεpη ϕάση, ϑα επιτραπεί η εγγραφή σε αυτό και Ελλήνων ϕοιτητών. Μέχρι αυτό το σηµείο ϑα έχουν ξοδευτεί σηµαντικά ποσά για ανθρώπινο δυναµικό και υποδοµές, συµπεριλαµβανοµένων και νέων κτιρίων, κάποια από τα οποία ϕαίνεται ότι ήδη κατασκευάζονται. Τελικά, δεδοµένης της παράλογης κατασπατάλησης πόρων (π.χ., κάθε µάθηµα θα πρέπει να διδάσκεται δύο ϕορές – πράγµα αδύνατον), είναι αρκετά πιθανό τα δύο τµήµατα να συγχωνευτούν σε ένα µε «συµβολικά» δίδακτρα, τα οποία σε πολύ µικρό διάστηµα ϑα εκτιναχθούν.
Το άλλο, λιγότερο πιθανό, ενδεχόµενο είναι να απαιτηθεί µια ακόµη µεγαλύτερη επένδυση σε ανϑρώπινο δυναµικό και κτίρια για το στήσιµο ενός παράλληλου ιδρύµατος επί πληρωµή στο οποίο προκειµένου να µην είναι ζηµιογόνο πρέπει να εισάγονται και να αποφοιτούν µεγάλο πλήθος ϕοιτητών. Η απόσβεση της επένδυσης, αν γίνει, θα απαιτήσει πολλές δεκαετίες. Υπάρχουν τελικά τόσοι πόροι για τη δηµόσια παιδεία και δεν το γνωρίζαµε ; ΄Η θα βρεθούν προκειµένου να προωϑηθεί η ιδιωτικοποίηση της ;
Αυτή είναι η λογική των πραγµάτων, ανεξάρτητα από τις προθέσεις κάποιων σηµερινών υποστηpικτών αυτού του είδους της «διεθνοποίησης» και «εξωστρέφειας» των ΑΕΙ. Είναι άραγε τυχαίο ότι όλοι οι διαπρύσιοι προπαγανδιστές της κατάργησης του άρθρου 16 του Συντάγµατος, που απαγορεύει τα ιδιωτικά ΑΕΙ, µε ϕανατισµό υποστηρίζουν την καθιέρωση των ξενόγλωσσων τµηµάτων µε δίδακτρα; Ο καθένας ας αναλάβει τις ευθύνες του», ανέφεραν μεταξύ άλλων σε ανακοίνωσή τους.
Κατά τα άλλα, το μείζον πρόβλημα των Πανεπιστημίων μας είναι η ανομία και γι αυτό χρειάζονται Πανεπιστημιακή Αστυνομία.
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
ΕΛΜΕΠΑ: Το κορυφαίο πρόγραμμα Ειδικής Αγωγής στην Ελλάδα για διπλή μοριοδότηση
Το 1ο στην Ελλάδα Πρόγραμμα επιμόρφωσης Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς με Πιστοποιητικό
ΑΣΕΠ: Η πιο Εύκολη Πιστοποίηση Αγγλικών για μόρια σε 2 ημέρες (δίνεις από το σπίτι σου με 95 ευρώ)
Παν.Πατρών: Μοριοδοτούμενο σεμινάριο ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗΣ με 65Є εγγραφή - έως 18/11
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ - ΓΑΛΛΙΚΩΝ - ΓΕΡΜΑΝΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
2ος Πανελλήνιος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ: Τα 2 μαθήματα εξέτασης και η ύλη
