Alfavita Newsroom Με φόντο και τις αποφάσεις του ΣτΕ, το υπουργείο Παιδείας ζητά «ενναλακτικές» για τα παιδιά που θα παίρνουν απαλλαγή από το μάθημα των Θρησκευτικών. Σύμφωνα με ρεπορτάζ της εφημερίδας Καθημερινή, το υπουργείο σχεδιάζει οι μαθητές να διδάσκονται ένα «ουδετερόθρησκο μάθημα» με τις περισσότερες πιθανότητες συγκεντρώνει η Ιστορία των Θρησκειών έναντι της Φιλοσοφικής Ηθικής και της Θρησκειολογίας.
Σημειώνεται ότι η υπουργός Νίκη Κεραμέως -όπως αποκάλυψε πριν λίγες ημέρες το alfavita.gr- κωλυσιεργεί να αποστειλει στο ΣτΕ την άποψη του ΥΠΑΙΘ για το ζήτημα της απαλλαγής των Θρησκευτικών, το οποίο μάλιστα είχε ζητήσει από τις 14.11.2022. Με άλλα λόγια εδώ και μήνες η κ.Κεραμέως παρανομεί χωρίς καμία εξήγηση και συνέπεια, καθώς αρνείται, σε αντίθεση με τις υποδείξεις της Αρχής Προστασίας Δεδομένων και το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων το οποίο έχει καταδικάσει τη χώρα για το ζήτημα αυτό μετά από προσφυγή πολιτών, να θεσπίσει διάταξη για απαλλαγή με απλή επικληση λόγων συνείδησης για όλους τους μαθητές.
Το υπουργείο σχεδιάζει λοιπόν, σύμφωνα με την Καθημερινή, την θεσμοθέτηση ενός νέου μαθήματος, διερευνώντας ποιες ειδικότητες εκπαιδευτικών θα μπορούν να διδάξουν το νέο μάθημα, ενώ υπολογίζεται ότι η υλοποίηση ενός νέου μαθήματος θα αυξήσει τις αιτήσεις για απαλλαγή από γονείς μαθητών, οι οποίες σήμερα είναι γύρω στις 10.500 ετησίως.
«Αλλο πράγμα η εκπαίδευση, άλλο οι δυνάμεις που επεμβαίνουν στην εκπαίδευση», ανέφερε, μιλώντας στην «Κ» για το θέμα, ο πρόεδρος του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής (ΙΕΠ), Γιάννης Αντωνίου. «Το μάθημα των Θρησκευτικών στο δημόσιο σχολείο βρίσκεται μεταξύ δύο αντίθετων τάσεων. Να εξέλθει από το παραδοσιακό και στενά ομολογιακό του πλαίσιο σε ένα γόνιμο διάλογο με τη θρησκευτική ετερότητα και πολυφωνία ή να παραμείνει σε μια κλειστή μονοφωνία ως η επίσημη διδασκαλία του ορθόδοξου δόγματος στο σχολείο», παρατηρεί ο Σταύρος Γιαγκάζογλου, αναπληρωτής καθηγητής του Τμήματος Θεολογίας του ΕΚΠΑ, επί σειράν ετών στέλεχος του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου και του διαδόχου του ΙΕΠ, και εκ των πρωτεργατών της σημαντικής μεταρρύθμισης στο μάθημα που ξεκίνησε το 2009.
Ειδικότερα, οι κατά καιρούς γνωμοδοτήσεις των ανεξάρτητων αρχών μέχρι και την πλέον πρόσφατη (2/2022 της Αρχής Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα – ΑΠΔΠΧ), σταθερά έτειναν υπέρ των γενικευμένων απαλλαγών για λόγους συνείδησης και ελευθερίας, αλλά και οι νέες εκπαιδευτικές συνθήκες και οι ραγδαίες κοινωνικές αλλαγές οδήγησαν το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο και το ΙΕΠ στην απόφαση για αλλαγή προγραμμάτων σπουδών το 2010. Μετά την κατάρτισή τους, τα προγράμματα αυτά στη σύντομη εφαρμογή τους το 2017-2019, θεωρείται –από την πλειονότητα των θεολόγων και στελεχών που πέρασαν από το υπουργείο Παιδείας– πως πραγματοποίησαν ένα πρωτόγνωρο διαλογικό άνοιγμα του μαθήματος προς τη θρησκευτική ετερότητα.
Οι αντιδράσεις
Η συμπερίληψη θρησκειολογικών αναφορών ωστόσο και ο νέος παιδαγωγικά τρόπος διδασκαλίας συνάντησαν την έντονη αντίθεση εκκλησιαστικών παραγόντων, θεολόγων και πιστών, οι οποίοι προσέφυγαν στο ΣτΕ, ζητώντας την ακύρωση των προγραμμάτων. Και αυτό παρότι η Εκκλησία της Ελλάδος είχε κάνει διάλογο με το υπουργείο και είχε συναινέσει στα νέα προγράμματα.
Το ΣτΕ δικαίωσε τις προσφυγές τους (απ. 1749-1752/2019) και ως λύση μεταξύ ομολογιακού μαθήματος και απαλλαγών, για πρώτη φορά πρότεινε ισότιμο και συναφές μάθημα. Οπως δήλωσε στην «Κ» ο γενικός γραμματέας Θρησκευμάτων, Γεώργιος Καλαντζής, «το ΣτΕ είπε ότι η συνταγματική βάση του μαθήματος των Θρησκευτικών δεν είναι το άρθρο 3 του Συντάγματος περί επικρατούσας θρησκείας αλλά το άρθρο 16 παρ. 2 περί ανάπτυξης εθνικής και θρησκευτικής συνείδησης. Το ΣτΕ λέει ότι το ερώτημα ποια είναι αυτή η θρησκευτική συνείδηση, απαντάται όπως απαντάται και το ποια είναι η εθνική συνείδηση, δηλαδή από το ίδιο το Σύνταγμα. Ετσι, η εθνική συνείδηση είναι η ελληνική εθνική συνείδηση και η θρησκευτική συνείδηση είναι εκείνη που αφορά τη μεγάλη πλειοψηφία του ελληνικού λαού που είναι χριστιανοί ορθόδοξοι. Το ΣτΕ διευκρινίζει ότι το ομολογιακό μάθημα είναι διαφορετικό από το κατηχητικό μάθημα, που επιδιώκει την ενστάλαξη πίστης και όχι γνώσης». Ο ίδιος τονίζει με νόημα για τη στάση των κομμάτων επί του θέματος ότι «διαφεύγει την προσοχή πολλών ότι, για πρώτη φορά, το ΣτΕ θεμελίωσε τις αποφάσεις του όχι μόνο στο Σύνταγμα, αλλά στη συστηματική ερμηνεία του Συντάγματος σε σχέση με την Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου». «Στις αποφάσεις του ΣτΕ υφέρπει ο έλεγχος της εθνικής συνείδησης. Κάτι που γίνεται από τον νομοθέτη και όχι τον δικαστή», παρατήρησε ο πολιτικός και συνταγματολόγος Ευάγγελος Βενιζέλος, μιλώντας πρόσφατα σε εκδήλωση.
Καθώς το ΣτΕ ζήτησε τη θεσμοθέτηση νέου μαθήματος για τους μαθητές που θα απαλλαγούν από τα Θρησκευτικά, το υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων οφείλει να βρει λύση μέχρι το τέλος της σχολικής χρονιάς, τον Ιούνιο, ώστε να συνταχθεί το πρόγραμμα του νέου μαθήματος και να γίνει ο προγραμματισμός των εκπαιδευτικών που θα το διδάξουν. Φυσικά το νέο μάθημα θα διδάσκεται τόσες ώρες όσες διδάσκονται σήμερα τα Θρησκευτικά.
Τα σενάρια που εξετάζονται για τον τύπο του μαθήματος είναι ουδετερόθρησκο (π.χ. φιλοσοφικής ηθικής) ή απολύτως θρησκειολογικό μάθημα.
Τον Ιούνιο θα αποφασιστεί η μορφή του εναλλακτικού μαθήματος, με την Ιστορία Θρησκειών να συγκεντρώνει τις περισσότερες πιθανότητες.
Αίτημα
Οπως τόνισε ο σύμβουλος Εκπαίδευσης Θεολόγων στην Κρήτη, Γεώργιος Στριλιγκάς, τυπικά παρέχεται δυνατότητα για θεσμοθέτηση ετερόθρησκου μαθήματος ή άλλων παράλληλων ομολογιακών πολλαπλών μαθημάτων (π.χ. ισλαμικό, ινδουιστικό κ.λπ.), τα οποία θα συγκεντρώνουν όσους δεν επιθυμούν μια στενή ορθόδοξη ομολογιακή διδασκαλία. Σχετικό αίτημα, άλλωστε, έχει, σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», υποβληθεί κατά το πρόσφατο παρελθόν στην Κρήτη από μουσουλμάνους.
Οπως τονίζουν στην «Κ» εκπαιδευτικοί, οι συνέπειες της απόφασης του ΣτΕ δημιουργούν νέα και πρωτόγνωρα δεδομένα στο ελληνικό σχολείο. «Αραγε, τι θα επιλέξει ένας έφηβος μαθητής στο δημόσιο σχολείο; Ενα μάθημα που από τη φύση και τον σκοπό του είναι κλειστό, μονο-ομολογιακό και τείνει διαρκώς προς την κατήχηση ή ένα μάθημα θρησκειολογικό, ανοικτό και διαλεκτικό που συμπεριλαμβάνει τα μεγάλα θρησκεύματα του σύγχρονου κόσμου ή ένα μάθημα εκκοσμικευμένης φιλοσοφικής ηθικής;» ρωτάει σκωπτικά ο κ. Γιαγκάζογλου. «Θα φτάσουμε σε δύσκολες καταστάσεις και θα οδηγηθούμε το μάθημα να γίνει προαιρετικό», τόνισε, μιλώντας στην «Κ» ο μητροπολίτης Μεσσηνίας και καθηγητής Θεολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών κ. Χρυσόστομος.
Για τον λόγο αυτό θεωρείται ότι με τις αποφάσεις του ΣτΕ δεν «ηττήθηκαν» μόνον όσοι έχοντας χάσει την προοπτική κατάργησης των Θρησκευτικών επέλεξαν να επιδιώξουν τον ίδιο στόχο με έμμεσο τρόπο, ζητώντας από το ΣτΕ να μετατρέψει το μάθημα από υποχρεωτικό σε προαιρετικό μέσω της δυνατότητας απαλλαγής όλων των μαθητών από αυτό. «Ηττημένη» θεωρείται και η Εκκλησία, καθώς το ΣτΕ στις αποφάσεις του δεν έλαβε καθόλου υπόψη τις αποφάσεις της Ιεραρχίας ότι δεν είχε καμία δογματικού χαρακτήρα ένσταση με τα προγράμματα των Θρησκευτικών που τέθηκαν σε ισχύ το 2018.
«Πρακτικά δεν κάνουν τίποτε». Αυτή είναι η απάντηση στην «Κ» έμπειρου θεολόγου σχετικά με το τι κάνουν τώρα στο σχολείο όσοι μαθητές έχουν απαλλαγή από τα Θρησκευτικά. «Εάν δεν παραμένουν στο προαύλιο την ώρα των Θρησκευτικών, μπορεί να παρακολουθούν το μάθημα σε κάποιο άλλο τμήμα», προσθέτει ο ίδιος.
Ποιοι θα το διδάσκουν;
Πονοκέφαλο δεν αποτελεί μόνον η απόφαση για το μάθημα που θα κάνουν όσοι μαθητές στο εξής θα παίρνουν απαλλαγή, στην περίπτωση φυσικά που είναι ικανός αριθμός (κάτι που πρέπει να οριστεί, μάλλον κατ’ αναλογία της απόφασης για τη δημιουργία τμημάτων Γαλλικών ή Γερμανικών). Δύσκολη είναι και η εύρεση αιθουσών, αλλά και του προσωπικού. Μάλιστα, από τη φύση του μαθήματος που θα επιλεγεί, εξαρτάται ποιες ειδικότητες εκπαιδευτικών θα το διδάσκουν. «Προηγούνται οι θεολόγοι», ανέφερε στην «Κ» υψηλόβαθμο στέλεχος του υπουργείου Παιδείας. Αλλωστε, πρόκειται για ειδικότητα που μαστίζεται από υψηλή ανεργία. Δικαίωμα μπορούν να κατοχυρώσουν και Τμήματα Κοινωνικής Ανθρωπολογίας.
Η Ενωση Αθέων, όπως δήλωσε στην «Κ» η πρόεδρός της Σίλη Κοϊτσάνου, έχει συγκεκριμένη πρόταση για το εναλλακτικό μάθημα. «Καθώς θα απευθύνεται σε όσους δεν θέλουν να στηρίζουν τη διαμόρφωση της κοσμοθεώρησής τους και της ηθικής τους σε υιοθέτηση του υπερφυσικού, αλλά σε επίγνωση αντικειμενική των όσων έχουν προηγηθεί και διαμορφώσει τα ανθρώπινα πιστεύω και θεωρίες, το εναλλακτικό μάθημα θα πρέπει να διατρέχει και να συναποτελείται από: γνώσεις ανθρωπολογίας, αρχαιολογίας, ιστορίας, θρησκειολογίας, κοινωνιολογίας, φιλοσοφίας», αναφέρει η πρόταση της Ενωσης.
Από την άλλη, η Ενωση Αθέων έχει καταθέσει προσφυγή στο ΣτΕ κατά της υπουργικής απόφασης για τους όρους χορήγησης απαλλαγής από τα Θρησκευτικά, υποστηρίζοντας ότι είναι αντισυνταγματικό να ζητείται από τον γονιό/κηδεμόνα του παιδιού να ζητάει απαλλαγή για λόγους θρησκευτικής συνείδησης. Με το ισχύον πλαίσιο, μόνον οι μαθητές οι οποίοι δεν είναι χριστιανοί ορθόδοξοι (δηλαδή, αλλόθρησκοι, ετερόδοξοι, άθρησκοι, άθεοι, αγνωστικιστές) μπορούν να απαλλαγούν από την υποχρέωση παρακολούθησης του μαθήματος των Θρησκευτικών.
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
SKG: Τι σημαίνει η συντομογραφία της Θεσσαλονίκης;
Πανεπιστήμιο Αιγαίου: Το κορυφαίο πρόγραμμα ειδικής αγωγής - Αιτήσεις έως 30/12
Το 1ο στην Ελλάδα Πρόγραμμα επιμόρφωσης Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς με Πιστοποιητικό
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ - ΓΑΛΛΙΚΩΝ - ΓΕΡΜΑΝΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
ΕΛΜΕΠΑ: Το κορυφαίο πρόγραμμα Ειδικής Αγωγής στην Ελλάδα για διπλή μοριοδότηση
